|
2001
|
|
|
Gurasoek aurrez izan behar
|
dute
seme alaben menuaren berri, horrela afari egokiena prestatu ahal izango baitute egunero.
|
|
2002
|
|
|
Erakunde batzuek, Nafarroako Aurrezki Kutxak adibidez, uda partean Pequeland eta Txiki Park haurrentzako parkeetan berariazko jarduerak antolatu dituzte Club 10 txartela
|
dutenen
seme alaba txikienentzat.
|
|
|
Luis Ros Mar ek, Zaragozako Miguel Servet ospitaleko Gastroenterologia eta Nutrizio ataleko buruak, esan du haurrek “nahi dutena jaten dutela”. Hala ere, aditu horrek uste
|
du
seme alabak “gero eta gehiago arduratzen direla elikaduraz”, eta oso kontuan hartzen dute ikastetxe jakin bat aukeratzea jantokietan ematen den elikadura hezkuntzaren arabera. “Bazkari nagusia ikastetxean egiten da, eta, askotan, ama ere ezin da etxean egon umea askaria edo afaria egiten ari denean”, zehaztu du Ros Mar ek.
|
|
|
Hori oso argi dute jostailugileek, azaroaren hasieratik kateetako iragarki kopurua areagotzen baitute, batez ere marrazki bizidunetan. “Gurasoek saiatu behar
|
dute
seme alabak publizitateak herrestan eraman ez ditzan, eta komentatu eta beste joko mota batzuengatik gogoa piztu. Ez dago gaizki, halaber, haurrek zer dibertitzen zuten esatea”, dio María Jesús Fuentes psikologia irakasleak.
|
|
2003
|
|
|
Hamar bikotetik bik tratamendua behar
|
dute
seme alabak izateko
|
|
|
Gaur egungo bikoteen %20k tratamendu medikoren bat behar
|
du
seme alabak izateko. Osasun arloko azken aurrerapenek antzutasun arazoei konponbide bideragarriak aurkitzea lortu dute kasuen erdietan, Carmen Mendozaren arabera (Granadako Unibertsitateko Biokimika eta Biologia Molekularreko saileko irakaslea eta Lagundutako ugalketaren bioteknologia ikastaroaren koordinatzailea).
|
|
|
kontsumitzailearen maila sozioekonomikoa handitzen denean, jogurtaren, gazten, opilen, arrainaren, haragi gorriaren, fruten eta barazkien kontsumoa handitu egiten da, eta hestebeteena eta edari alkoholdunena, berriz, murriztu. Era berean, konturatu ziren amaren heziketa mailak eragin erabakigarria
|
duela
seme alaben elikadura ohituretan. Autoreen arabera, amaren hezkuntza mailak eragina du jogurtaren, esnekien, haragiaren, arrainaren eta fruta eta barazkien kontsumoan.
|
|
|
Diputatuen Kongresuko Gizarte Politikako eta Enpleguko Batzordeak zuzenketa bat onartu du. Horren bidez,% 33tik gorako ezgaitasuna
|
duten
seme alabek zenbatzen jarraituko dute, gurasoek senideen aldeko prestazioak jaso ditzaten, nahiz eta 18 urte bete dituzten edo lan egin duten eta beren errentak ez izan Lanbide arteko Gutxieneko Soldataren (LGS)% 75 Once Fundazioak jakinarazi duenez, zuzenketa hau, Batzordeak ezgaitasuna duten pertsonen alde eztabaidatu dituen beste batzuk bezala, Elbarrien Ordezkarien Espainiako Batzordeak (CERM... Era berean, Gobernuak nazionalista katalanen ekimen bat onartu du, eta, haren bidez, ezgaitua gurasoei dagozkien familiartekoen aldeko prestazioen onuradun izango da, baldin eta 18 urte baino gehiago baditu, judizialki ezgaitua izan ez bada eta jarduteko gaitasuna mantentzen badu.
|
|
|
Guraso askok uste
|
dute
seme alabak joaten diren ikastetxeak noizean behin antolatzen dituen bileretara joatearekin nahikoa inplikatuta daudela seme alaben eskola bizitzan. Ebaluazio eta Kalitate Institutu Nazionalak (INCE) Gurasoen eta Eskolaren Europako II. Eguna dela eta (gaur ospatzen da) aurkeztutako datuek erakusten dutenez, alde batetik familia gehienek seme alaben hezkuntzari paper garrantzitsua ematen badiote, bestetik, nahiago dute geletan gertatzen denaren aurrean ez bizitzea.
|
|
2004
|
|
|
Gainera, 14 urtetik beherako 800.000 adingabek telebista ikusten dute gaueko 10en ondoren, eta 6 urtetik beherakoen %10 telebistaren aurrean dago 21:00ak eta gero. CEACCUk deigarri egiten du 10 familiatik 4k ez dutela mugarik jartzen haurrek telebista ikusteko duten denboran, eta% 30 inguruk ez
|
dutela
seme alabekin ikusten dutenari buruz hitz egiten, edo ikusten badute ez diotela kasurik egiten. Bien bitartean, 6 eta 12 urte bitarteko haurren gurasoen %40k ez du kanalez aldatu edo telebista itzali egiten du adin txikikoarentzat egokia ez den programa bat ikusten ari badira.
|
|
2005
|
|
|
Gurasoek presa handia izan ohi
|
dute
seme alabek hainbat gaitasun eta ezagutza bereganatzeko, hala ere, haurtzaroa luzatzea garrantzizkoa da.
|
|
2006
|
|
|
Hildakoak ez
|
bazuen
seme alabarik, ezta ondorengorik ere, arbasoek (guraso, aitona amonak, etc.), gurasoek lehen lehenik heredatu dutela, seme alaba eta gainerako ondorengoen herentzia ondasunen erdia jasotzeko eskubidea dute, baldin eta herentzia jasotzen ez badute hildakoaren ezkontidearekin; honelakoetan, guraso edo arbasoen senipartea herentziaren herena izango da.
|
|
|
Gurasoek zailtasun asko
|
dituzte
seme alabei jaten emateko eta irakasteko
|
|
|
Bestalde, seme alabengatiko kenkariak zergaren kuotara aldatzea aurreikusten du Gobernuak. Horrek esan nahi
|
du
seme alaben kenkaria lineala izango litzatekeela zergadun guztientzat, eta ez orain bezala, errenta altuenak gutxiago irabazten dutenak baino gehiago murrizten direla. Etxebizitza erostea Azpimarratu behar da, halaber, erreformak ez dituela aldatuko ohiko etxebizitza erosteko pizgarriak, baina alokairura zabalduko dituela.
|
|
|
Hala ere, adierazi du oraindik ez duela ondorioen gaineko ondoriorik. Lehenengo koilara Elikaduran egindako lehen urratsek eragina
|
dute
seme alabaren etorkizuneko osasunean; izan ere, haurdunei edo bularreko haurrei emandako zenbait osagarrik eragin erabakigarria dute kardiopatiak, diabetesa, obesitatea, hezur metabolismoa, immunitate sistema, garapen kognitiboa eta buru osasuna bezalako konplikazioen arriskuan. Europako azterlanaren koordinatzaile Berthold Koletzkok, Municheko Unibertsitateko ikertzaileak, dio lortutako datuekin lortutako ebidentziak erabilgarria izan behar duela giza garapenaren garai goiztiarrenetan aplikatzeko nutrizio programa berriak ikertzeko.
|
|
|
Laguntzailea ezkontidea bada, ez da beharrezkoa ezkontideak adin eta pentsio baldintzak betetzea. Laguntzaile gisa onartuko da% 45eko edo gehiagoko ezgaitasuna
|
duen
seme alaba. Plazen salmenta mailaka hasiko da.
|
|
|
Espainian 800.000 bikote inguruk arazoak
|
dituzte
seme alabak izateko; mundu mailan, bikoteen %15i eragiten diete ulertzeko arazoek. Kasuen %30ean, gizonen ernalezintasuna da arrazoia (beste %30 emakumeen ernalezintasunak eragiten du, eta %40 kasu mistoak dira), Mercedes Marcos Madrilgo La Paz unibertsitate ospitaleko Andrologia eta Ugalketa Zerbitzuko buruak azaldu duenez.
|
|
|
Prebentzio beharra Jesús Garcíak familien barruan prebentzioaren beharra azpimarratu zuen, eta familiako “maisutzara” itzultzearen alde agertu zen; izan ere, hezkuntzan duen permisibitateak “kontrolik eza” eragiten du, batez ere “frustrazioarekiko tolerantzia txikia” duten gurasoen artean. Kasu horietan, gurasoek “hiper erantzunak”
|
dituzte
seme alaben probokazioen aurrean, eta horrek tratu txar fisiko eta emozionala eragiten du, gehitu zuen. “Seme alabez harro gaude, baina ez gara haiekin hitz egiten ari”, kexatu zen García, zenbait balio transmititzearen alde, hala nola gaitasuna, bizikidetza, jarrerak, autokontrola, autoestimua eta “utopiaren zentzua”.
|
|
|
Joera aldaketa Txostenaren arabera, joera aldatu egin da; izan ere, tradizionalki, seme alabak ardurapean zituzten familia ugariek zuten pobrezia handia. Gaur egun, pobrezia tasa% 40,3ra iristen da guraso bakarreko guneetan; mendekotasuna
|
duten
seme alabarik ez duten etxeetan, berriz,% 18,9ra iristen da, eta ardurapean seme alabak dituztenetan,% 22,7ra. Portzentaje horiek zenbait faktoreren mende daude; besteak beste, Flaquer ek aipatu zuen gurasoetako batek ez dituela ordaintzen mantenu pentsioak dibortzio edo banantze kasuetan.
|
|
2007
|
|
|
Argi dezagun, ezer baino lehen, seme alabek alde egitearen ondorioz gurasoek estreinatu berri duten independentzia ez datzala askatasun espazio edo uneak erdiestean, norberaren barne askatasuna konkistatzean baizik, bere poeman Kahlil Gibran ek dioen Zure seme alabak ez
|
dituzu
seme alaba dioenak egia dela ezagutzeko, nozitzeko: haiek ere izan behar dute beren bizitza, gurasoek berea duten hein berean.
|
|
|
Bestetik, haurren %61ek Sarean sartzen direnean bakarrik ohi daudela aitortzen dute eta gurasoen %35ek ez
|
dute
seme alabak begiratzen hauek Interneten sartzen direnean.
|
|
|
Funtzionamendu erraza Haurtzaindegiko txartelak ezartzeko prozesua oso erraza da. Langileak erabakiko du zein haurtzaindegitara bidali nahi
|
dituen
seme alabak, eta enpresa jaulkitzaileak kudeatuko du ikastetxea bere sarean sartzea, oraindik atxikitakoen zerrendan ez badago. Zerbitzua kontratatu ondoren, txartel pertsonalizatuen taloitegiak bidaltzen dira lantokira, enpresaren eta langilearen izenekin, enpresak zehaztu duen laguntzaren zenbatekoa adierazita.
|
|
|
Ardurapeko seme alaba edo etxean hartutako adingabe bakoitzeko: Hilean 24,25 euro ordainduko dira 18 urtetik beherako seme alaba bakoitzeko edo% 65etik gorako minusbaliotasuna
|
duen
seme alaba bakoitzeko. Diru kopuru hori jasotzeko, urteko errenta ez da 9.091,99 eurotik gorakoa izanen.
|
|
|
Osasun Ministerioak Haur eta Gazteen Psikiatriako espezialitate berria onartu behar du Espainiako osasun sisteman, psikiatrek eta buru arazoak
|
dituzten
seme alabek osatutako plataforma baten eskakizunaren arabera. EBko herrialde gehienetan haur eta gazteen psikiatrian espezializatu nahi duten medikuek psikiatriarengandik bereizitako espezialitate bat egin behar dute, eta horrek, azkenean, eragina du haur eta nerabeentzako asistentzia psikiatrikoaren kalitatean, kolektiboaren arabera.
|
|
|
Semenaren “kalitate txarra” dela eta, lagundutako ugalketa erabiltzen duten 28 urtetik beherako gizonen %70 inguruk ezin
|
du
seme alabarik izan modu naturalean, Marisa López Teijón doktoreak azaldu duenez. Marisa López Teijón aditua da lagundutako ugalketan eta Madrilgo Enbrioi medikuntzako Zentroko aholkularia da.
|
|
|
Gaur egun, koloratzaileen segurtasuna berrikusten ari dira, eta horien datu toxikologikoak zaharrenak dira, Europar Batasuneko legerian ezarritakoa betez. Bai EFSAk, bai Elikadura arloko Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) hiperaktibitatea
|
duten
seme alabak dituzten gurasoei ohartarazten diete zazpi urtetik beherako haurren% 3k, gutxi gorabehera, beren sintomak hobetu egin daitezkeela, aipatutako koloratzaileak dituzten produktuak beren dietatik kenduz. Hala ere, azpimarratu dute haurren hiperaktibitateari lotutako portaera nahasteak zenbait faktoreri lotuta daudela (genetikoak, ingurumenekoak edo hezkuntzakoak), eta horrek esan nahi du koloratzaile horiek ezabatzeak ez duela inolako hobekuntzarik eragingo.
|
|
|
Hala ere, prestazio horrek progresiboa izan lukeela uste dute, eta seme alaben kopuruak gora egin ahala handitu egin litzatekeela. “Hori oso zentzuzkoa da; izan ere, erditze anizkoitzagatiko prestazioa planteatuta dago, unibertsala da, eta
|
duen
seme alaba kopuruaren arabera hazten da”, azaldu du Eva Holgado FEFNko lehendakariak. Nolanahi ere, Federazioak uste du “ume txekea” 3.500 euroraino gehitzeak “batez bestekoa baino seme alaba gehiago izatea erabakitzen duten familiei babesa ematen diela, horiek baitira belaunaldi erreleboari laguntzen dioten bakarrak”, eta Espainia Europako rankingean, familia politikari dagokionez," duin" bihurtzeko beste neurri batzuekin batera etortzea espero du.
|
|
|
Lan hori Gizarte Segurantzako Etxeko Langileen Erregimen Bereziak arautzen du, eta, printzipioz, gainerako langileen antzeko prestazioak eskaintzen ditu: Eskubidea dute osasun laguntza, aldi baterako ezintasuna edo ezintasun iraunkorra, amatasuna, erretiroa eta beren kargura
|
duten
seme alabengatik familia onurak jasotzeko. Kontua da prestazio horiek ez zaizkiela gainerako langileei bezala eskaintzen.
|
|
|
Britainiar ikerketa berri batek dioenez, umetatik gurasoak desesperatu zituzten helduek probabilitate handia dute janari mota berriak probatzeko gogo handirik ez
|
duten
seme alabak izateko. Ez da justizia poetikoa, baizik eta elikadura neofobia (elikagai ezezagunei beldurra) kasu askotan heredatzen den ezaugarria dela.
|
|
|
Herentziazkoak ez ziren elikadura neofobiaren kasuak ingurumen faktoreei egotzi zizkieten ikertzaileek. Cookek ez zuen ikertu haurren neofobia maila bakoitzean zer elikagai faktorek parte har zezaketen; hala ere, susmoa du gurasoek seme alabekin hitz egiteko duten moduak zerikusi handia
|
duela
seme alabek beren dietan gertatzen diren aldaketen aurrean nola erreakzionatzen duten. «Batez ere, gurasoek beren haurrekin nola negoziatzen duten jaki berriak probatzeko eskatzen ari zaizkienean», adierazi du Cookek.
|
|
|
«Marokon, adibidez, lehen haurdunaldiko batez besteko adina 16 urtetik 21era igaro da», dio Díezek. «Ezin
|
dituzu
seme alabak ondo zaindu, gazteegia bazara» bezalako esaldiak jaso ziren kontsultan. Estimazio kulturalak Familia plangintzako estrategien beharra justifikatuta, kontsultatutako emakume etorkinek arrazoitu zuten ugalkortasun handiagoa zegoela eskualde pobreenetan eta landa inguruneetan.
|
|
2008
|
|
|
Kasu horretan langabezi saria jaso ahal izateko, 26 urte baino gutxiago eduki behar
|
dituzte
seme alabek (edo% 33 edo gehiagoko ezintasuna), eta haien errenta Lanbidearteko Gutxieneko Soldata baino txikiagoa izan behar da, paga bereziari edo estrari dagokin zati proportzionala kenduta (600 eurokoa da kopuru hori).
|
|
|
Gurasoek gero eta zailtasun gehiago
|
dituzte
seme alabei ohitura osasungarriak transmititzeko. Azterlan batek dio Espainiako haurren erdiak ez duela onartzen mahaian jartzen diotena, eta hirutik batek gustuko duena bakarrik jaten duela.' Horrekin batera, adingabeen sedentarismo handiagoa dago aisialdian.
|
|
|
“Herrialde honetako familiek seme alabei onena eman nahi badiete ere, normalean ez dute horretarako baliabiderik. Hori dela eta, arrisku larria
|
dute
seme alabek doako hezkuntza jaso dezaketela dioen promesa faltsuekin engainatzeko”, ohartarazi du Unicefek. Epe luzeko ondorioak Haur trafikoaren biktima txikiak “bizitza irabazteko gaitasunik edo jakintzarik gabe hazten dira, eta, beraz, helduarora iritsi eta kaleetan eskean ibiltzeko balio ez dutenean, delinkuentzian aritzen dira bizirik irauteko”, esan du Baiok.
|
|
|
Global Humanitariok azaldu duenez, erregistrorik ezak gizarte bazterkeria eragiten die pertsonei, eta erraztu egiten du legez kanpoko talde armatuekiko lotura edo delinkuentzia. Kontua da guraso askok ezin
|
dituztela
seme alabak erregistratu, haiek ez daudelako. Fenomeno hori azaltzen duten beste arrazoi batzuk dira landa komunitateetatik urrun egotea edo inprimaki ofizialik ez izatea.
|
|
|
Nahiz eta Hiperaktibitatearekin Arreta Defizitak eragindako Nahasmendua (TDAH) izan, terapia ondo ezarria du, zenbait gurasok uste
|
baitute
seme alabak medikamentuekin tratamenduak egiteko beldur direla, sendabelarrekin egindako terapietara jotzen dute, produktu naturalak direnez, ez dutela albo ondoriorik. Orain, Estatu Batuetako adituek horri buruzko informazio gehiago ematen dute.
|
|
|
Hala ere, azterketa britainiar baten ondorioei erreparatuta, neofobia, hots, higuina edo elikagai berriak probatzeko beldurra, kasu askotan heredatzen den ezaugarria da. Beraz, haur adinean gurasoak desesperatu zituzten helduek probabilitate handia dute elikagai berriak probatzeko gogo gutxi
|
duten
seme alabak izateko. Elikagai berriei egiten zitzaien higuina, seguruenik iraganean babes funtzioa betetzen zuena pozoitzeko arriskurik ez izateko, kaltegarria eta kaltegarria da gaur egun, txikienen dieta pobretzen baitu.
|
|
|
Belaunaldien arteko programak Adineko pertsonen erdiak baino gehiagok(% 57) uste
|
du
seme alabek beren aurreko belaunaldiek baino okerrago tratatzen dituztela gurasoak. Aldiz, %35ek uste du gurasoek aurreko belaunaldiek baino hobeto zaintzen dituztela seme alabak.
|
|
|
Pertsona Gorren Familien Espainiako Konfederazioaren arabera (FIAPAS), “desorientazioa eta kezka” bi ezaugarri komun
|
dituzte
seme alabengan gorreriaren diagnostikoa ziurtatzen duten gurasoek. Haurren etorkizunari buruzko ziurgabetasunak eta informazio eta prestakuntza faltak familiak biltzen dituzte, batez ere entzuleak direnean.
|
|
|
Egoera horrek, beharrezko laguntza izanez gero, ez du zertan ezustekorik izan. FIAPAS elkartearen kasuan, erakundeak “Entzumen ezgaitasuna
|
duten
seme alabak dituzten familientzako dibulgazio txostena” eta guraso konfederatuen elkarteetako familientzako laguntza eta laguntza zerbitzuak ditu. Bere esperientziatik abiatuta, elkarteak uste du “laguntza agente gisa lan egiteko” berariazko prestakuntza duten beste guraso batzuk ezagutzeak lagundu egiten duela arazo emozionalak eta familia desegokitasunekoak gainditzen, entzumen urritasuna duen seme alaba baten guraso gisa eskubideak eta erantzukizunak bere gain hartzen, semearen hezkuntza prozesuan aktiboki parte hartzen eta pertsona gorren bizi kalitatea hobetzeko egituretan parte hartzen.
|
|
|
FIAPAS elkartearen kasuan, erakundeak “Entzumen ezgaitasuna duten seme alabak dituzten familientzako dibulgazio txostena” eta guraso konfederatuen elkarteetako familientzako laguntza eta laguntza zerbitzuak ditu. Bere esperientziatik abiatuta, elkarteak uste du “laguntza agente gisa lan egiteko” berariazko prestakuntza duten beste guraso batzuk ezagutzeak lagundu egiten duela arazo emozionalak eta familia desegokitasunekoak gainditzen, entzumen urritasuna
|
duen
seme alaba baten guraso gisa eskubideak eta erantzukizunak bere gain hartzen, semearen hezkuntza prozesuan aktiboki parte hartzen eta pertsona gorren bizi kalitatea hobetzeko egituretan parte hartzen. Nola komunikatu Gurasoen kezkarik handienetakoa da.
|
|
|
Batez ere, egoera okerrenean zeudenei laguntzea. “Ezgaitasun psikikoa eta jokabide arazoak
|
dituzten
seme alabak dituzten amek ez dute inoiz atsedenik hartzen”, azaldu du elkarteko lehendakari Paula Romerok. “Oporrak” hitza ia ahaztuta dute familia gehienek, “urte osoan lan egiten baitute” Haiek arduratzen dira gehien zaintze lanez, eta, beraz, elkarteak haien atsedenagatik eta atsedenagatik egiten du borroka, batez ere.
|
|
|
516,60 euro hilean. Ardurapeko 18 urtetik beherako seme edo alaba baten prestazioa, haren zenbatekoa eta kontzesioa familiaren urteko dirusarreren eta
|
duen
seme alaba kopuruaren mende baitaude. Horrela, adingabe bakarra bere kargura duen familia batek 11.000 eurotik beherako urteko errenta izan behar du prestazioa jaso ahal izateko; kasu horretan, 291 euro urtean.
|
|
|
Azterketa xeheago batek erakutsi zuen azido folikoaren osagarriak bereziki eraginkorrak direla iparraldeko akatsak (hormako zuloa septem bihotzaren ezkerreko eta eskuineko aldeak bereizten dituena) eta konotrunkarak (irteera traktuen eraketari eragiten diotenak) saihesteko. Azido foliko egokia kontsumitzeak% 18 murrizten du sortzetiko kardiopatia
|
duen
seme alaba izateko probabilitatea. Frogatuta dago azido folikoak zeregin garrantzitsua duela hodi neuraleko sortzetiko malformazio batzuen prebentzioan, hodiaren itxituran gertatzen diren alterazio larrien ondorioz.
|
|
|
Gainera, zergen eta notariotzako gestioen ondorioetarako, kontsumitzaileak bere gastuak merkatzen ditu. Hipoteka bere gain hartzea etxebizitzan bizi gabe Batzuetan, banantze prozesuaz arduratzen den epaileak erabakitzen du, hipoteka osoak alderdietako bat (edo bi aldeak batera) bere gain hartzen jarraitu behar badu ere, etxebizitzaren erabilerak eta gozamenak bakarrik izan behar
|
duela
seme alaben guraso ahala gordetzen duenak (amak, oro har). Horrela, bikoteko kideetako bat" kalean" ikusten da, beste ostatu bat eman behar zaio eta ezin duen etxebizitza baten gaineko hipoteka baten ardura hartu behar du.
|
|
|
Ordainketa bakarra da, edozein administrazio publikoren beste laguntza batzuekin bateragarria, 2.500 eurokoa. EAE Ardurapean
|
dituen
seme alabengatik diru-laguntzak eskaintzen ditu. Lehenengo adingabearen laguntza gurasoen errenta mailaren araberakoa da, 400 eta 900 euro bitartekoa, eta ordainketa bakarrean ematen da.
|
|
|
Familiek errenta txikiak badituzte, zenbatekoa handitu egiten da. Valentziako Erkidegoa 250 euroko kenkariak ditu bigarren umea jaiotzeagatik edo adoptatzeagatik; jaiotza edo adopzio multipleagatik, 205 euro; eta ezgaitasuna
|
duten
seme alaba jaioberriengatik, 205 euro ematen dira haurra bada, eta 255 euro minusbalioa duen bigarrena bada.
|
|
|
Izan ere, gurasoek denbora gutxi
|
dute
seme alaben eskolek antolatzen duten prestakuntzari jarraitzeko. José Antonio Marina filosofo eta idazleak bete nahi du hutsune hori, hazi nahi duen tresna birtual batekin.
|
|
2009
|
|
|
Gurasoek prestatu egin behar
|
dituzte
seme alabak, bizitzaren antzerkia zer den uler dezaten.
|
|
|
...te guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar
|
lituzkete
seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Ar... Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek, baina horrek ez du esan nahi haiek nahi duten guztia egiten utzi behar dietenikZuk baduzu seme alabarik. Hiru alaba dauzkat, eta izugarri maite ditut.Esaten duzun hori egiten duzu haiekin. Egiten dut, eta zenbaitetan nire hutsegiteak onartu behar izaten ditut, barkamena eskatu... nahi dudalako nire alabek uler dezaten zer den pertsona heldu izatea:
|
|
|
Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme ...te guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar
|
lituzkete
seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Ar... bere hutsegiteak onartzen dituena.Duela urte batzuk, alaba zaharrenak aurpegiratu zidan jende asko hartzen nuela kontsultan, hitzaldi asko ematen nituela, baina azkenaldian ez nuela denborarik berekin hitz egiteko.Begietara begiratu nion, besarkatu eta esan naion:
|
|
|
Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme ...nengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek, baina horrek ez du esan nahi haiek nahi duten guztia egiten utzi behar dietenikZuk
|
baduzu
seme alabarik. Hiru alaba dauzkat, eta izugarri maite ditut.Esaten duzun hori egiten duzu haiekin. Egiten dut, eta zenbaitetan nire hutsegiteak onartu behar izaten ditut, barkamena eskatu... nahi dudalako nire alabek uler dezaten zer den pertsona heldu izatea: bere hutsegiteak onartzen dituena.Duela urte batzuk, alaba zaharrenak aurpegiratu zidan jende asko hartzen nuela kontsultan, hitzaldi asko ematen nituela, baina azkenaldian ez nuela denborarik berekin hitz egiteko.Begietara begiratu nion, besarkatu eta esan naion:
|
|
|
Familia ugari batek oker jarria
|
badu
seme alabei buruzko datua, kenkari handiak gal ditzake, bai orokorrak eta bai bere autonomia erkidegokoak.
|
|
|
babesa, errefusa, tristezia, frustrazioa, segurtasun falta, haserrea, amorrua, lotsa. “Down en sindromea
|
duen
seme alabaren bat izan duten familien %80k onartzen dute sentimendu horiek izan dituztela”. Down Españak beste erakunde batzuekin lankidetzan argitaratutako Gurasoentzako Gidak berresten du.
|
|
|
Familientzako irakurketa txartela baliabide egokia da horretarako. Bertan, familiak hilero markatu behar
|
ditu
seme alabekin etxean edo kanpoko liburutegietan egiten diren irakurketak, eta amaitzean diploma bat jasoko dute. Beste modu bat liburutegiek antolatutako klub edo saio espezifikoetan parte hartzea da, hala nola “ama irakurleen kluba”, “liburutegiko gurasoen astea” eta abar.
|
|
|
Ondorengo lerro zuzena irekitzen da: eskubide gehien
|
dituztenak
seme alabak eta haien ondorengoak dira. Seme alabarik edo bilobik ez badago, aurreko ahaideak oinordetuko dira:
|
|
|
Jaiotzetiko akatsak (herentziazkoak edo noizbehinkakoak)
|
dituen
seme alaba edukitzeko probabilitatea haurdunaldi bakoitzean %3 eta %6 bitartekoa da.
|
|
2010
|
|
|
Zuk
|
baduzu
seme alabarik?
|
|
|
Aitak eta amak ulertu behar
|
dute
seme alabak ez daudela beren maila berean eta arrazoizko hierarkia bat ona dela.
|
|
|
Gurasoek jabetu behar
|
dute
seme alabak beste pertsona batzuk direla, eurak izan zirenetik bestelakoak.
|
|
|
Dirua erabili nahi izanez gero, itzuli nahi den zenbatekoaren %3rainoko komisioak ordaindu ohi dira. Plan txikiak dira, eta gurasoek aldizkako ekarpenak egin behar
|
dituzte
seme alabentzako kapitala pilatzeko. Entitateek, batez beste, hilean 30 eurotik gorako diru sarrerak eskatzen dituzte.
|
|
|
Etxea da etorkizuneko ikaslearen garapen kognitibo eta afektiboa markatuko duten balio eta portaeren eredu nagusia. Gurasoek aukera
|
dute
seme alabak motibazio jarrera baterantz gidatzeko eta ikasketekin interesatu eta goza dezaten prestatzeko. Beren eginkizunekiko interesa eta gogoa duten gurasoek jarrera hori modu naturalean transmititzen diete seme alabei.
|
|
|
Bi pentsio horiek bateraezinak dira, halaber, Laguntza Pentsioekin (AZP), Gutxieneko Diru sarrerak Bermatzeko Laguntzekin eta Ezgaitasuna duten Pertsonak Gizarteratzeko Legearen (LISMI) Hirugarren Pertsonen Laguntzagatiko Laguntzekin. Halaber, ez dira bateragarriak ezgaitasuna
|
duen
seme alaba bakoitzeko familia esleipenarekin. Zenbatekoa Kotizazio gabeko pentsioak urtero berrikusten dira.
|
|
|
Hala ere, dibertsioa ez da kasu honetan ere murrizten. Gurasoek ez
|
dute
seme alabek surfa egiteko beldurrik, “haiek ere beren seme alabekiko independenteak izaten ikasten baitute”, onartu du Jesús Borregok. “Seme alaben gaitasunetan konfiantza izateak beste modu batera hautematen laguntzen die, beren independentzia sustatzen duten erabaki objektiboak hartzen”, erantsi du.
|
|
|
Hitz bat esan? Guraso askok uste dute beti portaera garbia izan behar
|
dutela
seme alaben aurrean. Conderen aburuz, behaketaren bidezko ikaskuntzak emaitza onak izateak ez du esan nahi helduen egintza guztiak kopiatzen direnik.
|
|
|
Haurren beste arazo psikologiko batzuetan ez bezala, haurraren familiak harreman afektibo onak ditu. Nolanahi ere, gurasoek gehiegizko babesa
|
dute
seme alabekin, eta etengabe ohartarazten diote haurrari erortzeko, min hartzeko, korrika egiteko eta abarretarako arriskua dagoela. Halaber, ohikoa da, gutxienez, zaintzaileetako batek haurrarekiko lotura antsietatea edo segurtasunik eza izatea.
|
|
|
Autonomia lortzeko printzipioak Nuria Illán Down Españako Bizitza Eskolen Sare Nazionalaren koordinatzaileak (RNEVek) egindako ikerketa baten arabera, “autonomia irakasteko eta ikasteko prozesuak errazteko printzipio erabakigarriak” dira. Ikerlanean Down sindromea
|
duten
seme alaba gazteak dituzten berrogeita hamar bat familiak egindako ekarpenak jaso dira. Familia horiek beren esperientzia pertsonala islatu dute beste pertsona batzuei edozein oztopo gainditzen laguntzeko.
|
|
|
Hezkuntzarako sarbidea herrialdean bizi den tentsioaren araberakoa izan da, baina, aldi berean, haurren segurtasuna arriskuan jartzen da. GKEak azaldu duenez, haur asko eskolara joaten ez diren arren, gurasoak lanera joan dira etengabe, eta, beraz, ezin
|
dituzte
seme alabak zaindu egunez, eta, sarritan, ez dakite non dauden ere. UNICEFek bezala, espazio seguruak defendatzen ditu “adingabeek jolasteko eta lagunekin eta beste haur batzuekin egoteko”.
|
|
2011
|
|
|
Gurasoek hautatu behar
|
dituzte
seme alaben lehen irakurgaiak, edo haiei utzi behar zaie gustuko zer duten aurkitzen?
|
|
|
Lan Ministerioaren arabera, eragin txikiko neurria da Gizarte Segurantzaren diru kutxentzat, baina ezinbestekoa egoera horri aurre egin behar dioten familientzat. Bestelako laguntzak Minbizia
|
duten
seme alabak dituzten familiek beste laguntza batzuk eska diezazkiokete Minbizia duten Haurren Gurasoen Espainiako Federazioari. Irabazi asmorik gabeko erakunde hau minbizia duen seme bat duten edo izan duten gurasoek osatzen dute.
|
|
|
Besteak beste, lan egoeraren justifikazioa eta garatu nahi den proiektuaren aurkezpena. Unibertsitateko seme alabentzako laguntzak Erdi edo goi mailako unibertsitate ikasketak egin behar
|
dituzten
seme alabak dituzten langabeek Caja Murcia ematen dituen laguntzak jaso ditzakete. Murtziako Komunitateko zentroetan egiten diren matrikulen zenbatekoaren% 90eko hobaria, eskatzaile bakoitzeko 1.000 euro gehienez.
|
|
|
Informazioa Interneten Beldur sentsazioa hain da handia, familia askok ez dute aurrera egiten. Down Españaren arabera, Down sindromea
|
duten
seme alaben hamar haurdunaldietatik bederatzi eten egiten dira hainbat arrazoirengatik. Etorkizuneko gurasoek tristura, amorrua, “eta are depresioa ere bai” sentitzen dute.
|
|
|
Proiektu berri honek informazio fidagarria eman eta lagundu nahi du. Bideoteka bat ere badu, gurasoek Down sindromea
|
duten
seme alabak dituzten beste familia batzuk ezagut ditzaten. Beste gurasoekin harremanak Down en sindromea duten seme alaben gurasoek deskriba ditzakete ondoen etorkizuneko gurasoak bizipen horren xehetasunak Esperientzia honetatik igaro diren gurasoekin harremanetan egotea oso lagungarria da.
|
|
|
Bideoteka bat ere badu, gurasoek Down sindromea duten seme alabak dituzten beste familia batzuk ezagut ditzaten. Beste gurasoekin harremanak Down en sindromea
|
duten
seme alaben gurasoek deskriba ditzakete ondoen etorkizuneko gurasoak bizipen horren xehetasunak Esperientzia honetatik igaro diren gurasoekin harremanetan egotea oso lagungarria da. Haiek deskriba ditzakete ondoen etorkizuneko gurasoak bizipen horren xehetasunak.
|
|
|
Hala ere, seme alaben diru sarrerek kopuru hori gainditzen ez badute, hobaria seme alabak bizi diren bi gurasoen artean banatzen da, baita gurasoetako batek haiekin batera tributatzen badu ere. Gauza bera gertatzen da zaintza eta zaintza partekatua
|
duten
seme alabek gurasoetako batekin batera tributatzen dutenean. Kasu berezi bat ere aipatu behar da, hau da, gurasoetako baten heriotza 2010ean, adingabeko seme alabak edo judizialki ezgaituak hil arte biekin bizi izan direnean.
|
|
|
Gurasoek jatetxe mota desberdinetan bazkaltzeko dituzten aukerek eta maiztasunak eragin nabarmena
|
dute
seme alaben elikadura ohituretan.
|
|
|
Aukera horiek aukera ezin hobea dira adibidearekin praktikatzeko, eta, familiarekin irtetean, gure seme alabengan aukera egokiak finkatzeko aprobetxatzea, bai jatetxearen estiloa aukeratzeko orduan, bai barruan, osasun eta elikadura gomendioekin bat datozen platerak aukeratzeko orduan. Aita irudiak gehiagotan eta aukeratutako jatetxe estiloan duen eragina amarena baino handiagoa da Texasko A&M Unibertsitatean egin berri den eta “Journal of Nutrition Education and Behavior” aldizkarian argitaratu den azterlan batek agerian utzi du gurasoek otordu lasterreko lokalak edo jatetxe tradizionalak aukeratzen dituzten maiztasunak eragina
|
duela
seme alabek etxetik kanpo, jatetxe batzuetan edo besteetan jaten duten maiztasunean, eta ohitura horiek, aldi berean, gehiegizko pisuarekin lotuta egon daitezkeela. Azterlan horretan, bere planteamenduetan, zenbait aldagai hauteman ziren 9 eta 15 urte bitarteko seme alabak zituzten 312 familia iparramerikarretan.
|
|
|
Egoera horretan, gurasoek «gelditze ukitua» ezarri behar dute, medikuen arabera. Horrek esan nahi
|
du
seme alabak ordu logiko batean atseden hartzera bidali behar dituztela. Horrekin batera, ez zaie utzi behar adingabeek garatzen dituzten mekanismo eta trikimailuei, denbora gehiago esna egon daitezen.
|
|
|
Elkarrizketatu bakoitzari hainbat galdera egin zitzaizkion, besteak beste, Gabonetan jostailuetan egingo zuen gastu ekonomikoari buruz, nola eragingo zion krisiak ordainketan, zer jostailu mota erosiko zuen eta erosketa horiek egiteko zein merkataritza mota aukeratuko zuen. Kontsultatutako 1.906 etxeetatik, %73tan bizi ziren haurrak, eta gainerako %27tan ez
|
zuten
seme alabarik, baina erosiko lituzkete jostailuak familiakoentzat, lagunen seme alabentzat. Etxe bakoitzean, batez beste, bi haur daude, eta gehienak 4 eta 10 urte bitartekoak dira.
|
|
2012
|
|
|
frostnova Teknika horren aurrerapen nagusietako bat da antzutasuna eragiten zuten arazoak (eta, beraz, ugaltzeko aukerarik ez zuten) zituzten gizonek orain seme alabak izan ditzaketela. FIV tradizionalera arte, gizon horiek semen dohaintzen bidez baino ezin
|
zituzten
seme alabak izan. Teknika honekin aukerak zabaldu egiten dira.
|
|
|
Haurrek baliabide hezitzaileak eta ludikoak dituzte irakurketara hurbiltzeko eta gaitasun hori hobetzeko. Irakurtzen ikasteko jolasak material erabilgarriak dira haurrentzat eta haien gurasoentzat, eta zeregin garrantzitsua
|
dute
seme alaben ikaskuntzan. Hauek eskolara joan eta ikasketetan aurrera egiten duten bitartean, gurasoek letrak ikasten, bokalak kontsonanteetatik bereizten, hitzak nola osatu eta nola ahoskatu jakiteko aukera dute.
|
|
|
Immunizazioak ama Rh fetuaren Rh+ zelulen aurka antigorputzak eratzea saihesten du, zelula horiek amaren zirkulaziora pasa baitaitezke, etorkizuneko haurrak neonatoaren gaixotasun hemolitikotik babesteko. 1960ko hamarkadaren amaieratik aurrera, Rh negatiboa eta Rh positiboa
|
duten
seme alabak dituzten haurdunei ematen zaien administrazio sistematikoak ia erabat desagerrarazi du bularreko haurren eritasun hemolitikoa. 1969an, 48 haur hiltzen ziren bizirik jaiotako 100.000 haurreko.
|
|
|
Hala ere, badakigu botikak eta haurdunaldia lagun arriskutsuak izan daitezkeela. Arazoa argi geratu zen joan den mendeko berrogeita hamarreko hamarkadan, alarma guztiak piztu zirenean, haurdunaldiko goragalea tratatzeko talidomida hartu zuten emakume askok malformazioak
|
zituzten
seme alabak izan ondoren. Kalkuluen arabera, jaioberrien %2 eta %5 artean sortzetiko arazoren bat izango dute, kasu gehienetan jaiotzetiko herentziagatik.
|
|
|
Aitaren Eguna aukera bikaina da familian jarduerak egiteko. Egun horretan, protagonista aita da, ez du axola zenbat urte dituen berak eta zenbat urte
|
dituen
seme alabek. Musuak, besarkadak, zorionak eta opariak errepikatzen diren eta aldatu gabe mantentzen diren xehetasunak dira.
|
|
|
Laguntza urtean 291 eurokoa da (hilean 24,25 euro), baldin eta onuradunaren urteko diru sarrerak 11.376,66 eurotik gorakoak ez badira, gehi% 15, bigarrenetik aurrera ardurapean hartutako seme alaba edo adingabe bakoitzeko. % 33ko edo hortik gorako ezgaitasuna
|
duen
seme alaba edo etxean hartutako adingabe bakoitzak 1.000 euroko esleipena jasotzeko eskubidea du urtean; ezgaitasuna% 65ekoa edo handiagoa bada, 4.171,20 eurokoa izango da esleipena, eta% 75ekoa edo handiagoa bada, 6.256,80 eurokoa urtean. Jaiotzagatiko edo adopzioagatiko prestazioa Familia ugariek, %65eko edo hortik gorako ezgaitasuna duten amek eta ama ezkongabeak biltzen dituzten guraso bakarreko familiek jasotzen duten Gizarte Segurantzaren laguntza da.
|
|
|
Hori da haurrek gehien gozatzen duten etapetako bat, beti baita entretenigarria janariarekin plastilina balitz bezala “jolastea”. Gainera, elikagaiak erabili aurretik eskuak garbitu behar direnez, gurasoek aukera bikaina
|
dute
seme alabei higiene ohiturak erakusteko. Masa uniforme bat lortzea da helburua.
|
|
|
Kendutako eskubidea Irudia: EZ Gurasoek eskubidea eta betebeharra
|
dute
seme alabak hezi, zaindu eta osoko prestakuntza emateko. 2007ko legezko erreformarekin, Kode Zibilaren 154 artikuluko azken lerroaldeak zentzuz eta neurriz jasotzen zuen zuzentzeko ahalmena kendu zen.
|
|
|
Familiako arrazoi bat egiaztatzea. Frogatu behar da mendekotasuna duten senideak edo ezgaitasuna
|
duten
seme alabak dituztela ardurapean, edo eskola adinean dauden seme alabak dituzten familia ugari bateko kide direla. Ez da bestelako familia egoerarik onartuko, agiri egokiekin justifikatzen ez bada.
|
|
|
Etxeko laguntza: familia horiek Gizarte Segurantzako kuoten %45eko hobaria
|
dute
seme alabak eta etxea zaintzeko pertsona bat kontratatzen badute. Kategoria orokorreko familiek onura hori lor dezaten, ezinbestekoa da bi gurasoek etxetik kanpo lan egitea.
|
|
|
Batzuetan, haiek zuzentzen dituztenak familiako gurasoak dira, baina badakite turista askok oporretako bake eta lasaitasun bila dabiltzala, eta ez dagoela haurrekin bueltaka. Egia da, halaber, guraso askok jarrera permisiboak
|
dituztela
seme alabekiko, gainerako apopiloak gogaitu ez ditzaten. Hori dela eta, horrelako hotelak gero eta beharrezkoagoak dira beren seme alabengandik eta gainerako adingabekoengandik deskonektatu nahi dituztenentzat.
|
|
|
Haurtzaroa une erabakigarria da elikadura eta ariketa fisikoko praktika onak finkatzeko. EROSKI CONSUMER egiaztatu zuenez, galdetutako etxeen %75ean gurasoek uste
|
dute
seme alaben elikadura nahiko orekatua dela, baina, hala ere, elikadura arloko zenbait ohitura oker daude oraindik ere: barazki gutxi, haragiaren deribatu gehiegi, opil industrial asko… Kirola ez da haurren artean gainditu gabeko irakasgaia; inkestaren arabera, etxeen %14tan haurrek ez dute jarduera fisikorik egiten aisialdian (eskolan egiten dituzten bi orduez gain).
|
|
|
1,8 1,8 Autoestimu baxua duten gurasoak: gauzak gaizki egitearen sentsazioa Guraso gisa gutxi baloratzeak ondorio txarrak
|
ditu
seme alabengan Tener una buena autoestima es fundamental por varias razones. Como padres o madres, se destacan dos que, además, están íntimamente relacionadas.
|
|
|
Batez ere txikiak direnean, lehenengo mailetan, gurasoek markatu behar dituzte jarraibide horiek. Baina, gainera, ikasleek laguntza eman diezaiekete eskolan ikasitakoa errepasatu eta ezagutzak finkatzeko errefortzu jarduerak
|
dituzten
seme alabei. Indartze jarduerak ez dira aparteko lan gisa interpretatu behar.
|
|
|
“Barruko errefortzua, hau da, bete beharreko betebeharrarekin gustura egotea, errefortzurik onenetako bat da”, erantsi du. Ikasgelan hobetzeko errefortzu jarduerak
|
dituzten
seme alabei laguntzen zaienean, batez ere, gurasoek lasai egon behar dute seme alabei urduritasuna ez transmititzeko. Lan horiekiko jarrera positiboak erakutsi behar zaizkie, eta lan horiek egitearen onurak erakutsi.
|
|
|
“Barruko errefortzua, hau da, bete beharreko betebeharrarekin gustura egotea, errefortzurik onenetako bat da”, erantsi du. Ikasgelan hobetzeko errefortzu jarduerak dituzten seme alabei laguntzen zaienean, batez ere, gurasoek lasai egon behar
|
dute
seme alabei urduritasuna ez transmititzeko. Lan horiekiko jarrera positiboak erakutsi behar zaizkie, eta lan horiek egitearen onurak erakutsi.
|
|
2013
|
|
|
Nola bizi
|
dute
seme alabek?
|
|
|
Marta Díaz Espainiako Pediatria Elkarteko Amagandiko Edoskitze Batzordeko koordinatzaileak eta Goi bilerako Espainiako ordezkaritzako buruak «kezkagarritzat» jotzen dute gertaera hori. Amak amaren edoskitzea zergatik uzten duen Amen %94k nahiago
|
dute
seme alabei bularra ematea. Baina, hiru urte bete baino lehen, hiru hilabete bete baino lehen, haurren heren batek bularra emateari uzten dio, Philips Center for Health and Well being ikerketa zentroak hiru urte baino gutxiagoko haurrekin egindako azterketa baten arabera.
|
|
|
Bakarrik bizi diren eta langabezia prestazioa agortu duten 55 urtetik gorako langabetuek laguntza hori kobratzen jarraitu ahal izango dute, eta neurri horien aplikazioak ez die ezertan eragingo. Adin horretako nagusiak, ezkontidearekin bizi direnak eta diru esleipenik ez
|
duten
seme alaba bat edo gehiago dituztenak (lanik egiten ez dutenak, langabezian daudenak, etab.). Halaber, ez dute eraginik izango, eta langabetuei laguntza gisa esleituko zaie. Ezarrita dagoenaren gainetik lan irabaziak dituzten beste senide batzuekin bizi arren, laguntza horien onuradun diren pertsonek ez dute zertan moztu.
|
|
|
Gainera, telebistak arreta gutxiago eskaintzen die gurasoei, gutxiago hitz egiten baitiete haurrei». Gurasoek gehiago jolastu behar
|
dute
seme alabekin eta haiekin «aurrez aurre» jardun, ez pantaila baten bidez.
|
|
|
Amen osasuna hobetzea Irudia: Nazio Batuak. amen osasuna eragina
|
du
seme alaben artean. Ezinbestekoa da ondo sentitzea, haurrek behar dituzten zainketak izan ditzaten.
|