|
2000
|
|
|
" Berriro hitz egin zenioke zeure anaiari, baina oraingoan gogorrago, zeren eta Emilianik hogeita bortz urte ditu jadaneko, eta, igurikitzearen igurikitzeaz, joan zaio ezkontzeko adina... Ala zure anaia horrek ez daki ezen emazteki batek ezin
|
duela
seme alabarik izan behin zahartuz gero, zeren Emiliani ez baita santa Isabel...?" Eta aitak ihardetsi zion: " Ez al duzu anaia ezagutzen?
|
|
2001
|
|
|
Azken aldiotan, ordea, gauzak oso aldatu dira. Gurasoek gero eta harreman garratzagoak
|
dituzte
seme alabekin. Zahar asko eta asko bakar bakarrik bizi dira.
|
|
2002
|
|
|
Gizonarekin bakarrik bizi da. Ez
|
dute
seme alabarik –argitu zuen Mirarik, bere aurpegia gero eta alaiagoa zela.
|
|
2004
|
|
|
–Beno, guk horrela deitzen diogu. Oraindik ez
|
dugu
seme alabarik, baina... Bai, neska laguna edo...
|
|
|
Gero, Gino eurengana hurreratu, eta besoa jarri zien sorbaldan, azalduz halako bizikleta batekin oso kontuz ibili behar dela, lagunok, ez delako
|
zuen
seme alaben bizikletaren gurpila aldatzea bezala ze, pentsa, honekin irabazi nuen azken Milan San Remo, eta gurpila askatzerakoan tentuz ibili behar da, lagunok, koroaren hortzak ukitu barik edo erradioen tentsio puntuari kalte egin barik, hau ez delako jostailu bat, e, lagunok.
|
|
2005
|
|
|
Emilik, bestalde, ez
|
zuen
seme alabarik izan, eta horrek are gehiago bultzatu zuen Inesekin zituèn harremanak estutzera, izebatzat ez ezik, neskaren bigarren amatzat baitzuen bere burua: motibo bat gehiago gonbit haiek onartzeko, familia hartako beste kide bat baitzen, azken buruan, lotan ere geratzen zena inoiz.
|
|
2006
|
|
|
Ama aurreko urtean hil zitzaion, eta bera, 52 urterekin, Londresko betiko etxean bizi zen, hirugarren aldiz ezkonduta. Aurreko bi emazteekin ez
|
zuen
seme alabarik izan, baina hirugarrenarekin zortzi izan zituen, eta diru kontuak sekula baino okerrago zihoazkion...
|
|
|
Legeen zorroztasuna zegoen han zalantzan, eta parrizidioa gogor zigortu beharra. Zer gertatu behar
|
zuen
seme alabei gurasoen ondasunak eskuratzeko presa sartzen hasten bazitzaien. Erromako aberats eta nobleen artean izan ziren hainbat" istripu", oinordekotza azkarrago eskuratzeko eginak:
|
|
|
Zapategia etxeko beheitian zuen, eta etxeko beheitiko eskailerapean, berriz, barrika Jurançongo ur gorriz betea. Jehanek ez
|
zuen
seme alabarik, eta gaizki bizi zuen. Mozkortzen zenean, bortizki erabiltzen zuen bere emaztea, ukabil eta ostikoka.
|
|
2008
|
|
|
Bakoitzak bere bizitza du. Zuk
|
baduzu
seme alabarik?
|
|
2009
|
|
|
–Zuk uste
|
duzu
seme alabengatik borrokatu zutela, bilobengatik? –aurpegia niregana asko aurreratu zuen?.
|
|
|
Hitzik esan gabe, Nazario Orbek kapela luzea eskuan jaso eta bere ibilera arindu zuen, atzetik seme alabak zerraizkiola, lerroan jarririk orduan ere; zeharkatu zuen sarrera nagusia, atarian koinata zuen zain, buru mugimendu adierazkor batez Teofilo Mariak emandako mezua berretsi ziona?, abiatu zen korridoreetan barrena senar emazteen gelarantz, iritsi zen arnasestuka, ireki zuen atea? baina, ohartu zenean atzetik
|
zituela
seme alabak, izeba Ernestina ere oihuka ari zitzaien: –Zuek hona!??, haiengana jiraturik eta Teofilo Mariarengana zuzendurik, esan zien:
|
|
|
–Mutilek, gainera, ez
|
dute
seme alabarik? –mutila izateko beste arrazoi bat eman zion Maria Bibianari jakin ez nork, edo Adak edo Adaren buruan gordetako olagarro ikusezinak.
|
|
|
Nazario Orbe oilasko errea jaten ari zen une hartan, eta berriak ezustean harrapatu zuen, jakina; Nazariori, baina, ez zitzaion oilasko puska kontrako eztarrira joan; Nazario Orbek, izan ere, hainbestetan pentsatu izan zuen gai haren inguruan, non zaildua eta gogortua baitzegoen, halako moldez, non Reginak esan zionean, lauzpabost urte lehenago? ezen hobe
|
zuela
seme alabei egia esatea, ez egia osoa, bistan da, baina bai komenientziazkoa?, Nazariok ihardetsi baitzion:
|
|
|
–Utz itzazu joaten, Teofilo Maria, seme alabatzat nituenak ez
|
baititut
seme alabatzat dagoeneko!
|
|
|
–Utz itzazu joaten, Teofilo Maria, seme alabatzat nituenak ez
|
baititut
seme alabatzat dagoeneko!
|
|
|
...bek kapela luzea eskuan jaso eta bere ibilera arindu zuen, atzetik seme alabak zerraizkiola, lerroan jarririk orduan ere; zeharkatu zuen sarrera nagusia –atarian koinata zuen zain, buru mugimendu adierazkor batez Teofilo Mariak emandako mezua berretsi ziona–, abiatu zen korridoreetan barrena senar emazteen gelarantz, iritsi zen arnasestuka, ireki zuen atea... baina, ohartu zenean atzetik
|
zituela
seme alabak –izeba Ernestina ere oihuka ari zitzaien: " Zuek hona!" –, haiengana jiraturik eta Teofilo Mariarengana zuzendurik, esan zien:
|
|
|
–Mutilek, gainera, ez
|
dute
seme alabarik... –mutila izateko beste arrazoi bat eman zion Maria Bibianari jakin ez nork, edo Adak edo Adaren buruan gordetako olagarro ikusezinak.
|
|
|
–Ez
|
zaituztet
seme alabak gehiago elkarrekin ikusi nahi, otorduetan ez bada: bestela, jolasetan eta, mutilak mutilekin eta neskak neskekin, partxisean edo antzararen jokoan ez bada.
|
|
|
Nazario Orbe oilasko errea jaten ari zen une hartan, eta berriak ezustean harrapatu zuen, jakina; Nazariori, baina, ez zitzaion oilasko puska kontrako eztarrira joan; Nazario Orbek, izan ere, hainbestetan pentsatu izan zuen gai haren inguruan, non zaildua eta gogortua baitzegoen, halako moldez, non Reginak esan zionean –lauzpabost urte lehenago– ezen hobe
|
zuela
seme alabei egia esatea –ez egia osoa, bistan da, baina bai komenientziazkoa–, Nazariok ihardetsi baitzion:
|
|
2010
|
|
|
Baina aitak
|
bazituen
seme alabok ez genituèn datuak, umemoko batzuk besterik ez ginen, azken batean?: ez genekien, esate baterako, erregeak eskuinetik ere kritika latzak jaso eta jasaten zituela, batzuek buruarintzat eta liberalegitzat zutelako eta beste batzuek ahultzat?
|
|
|
Baina aitak
|
bazituen
seme alabok ez genituèn datuak —umemoko batzuk besterik ez ginen, azken batean—: ez genekien, esate baterako, erregeak eskuinetik ere kritika latzak jaso eta jasaten zituela, batzuek buruarintzat eta liberalegitzat zutelako eta beste batzuek ahultzat... eta ez genekien, halaber, Alfonso XIII.ak ezkontzatik kanpo zituèn abenturen eta ibileren berri:
|
|
2011
|
|
|
Halako eskandalurik! Egia zen ez
|
zuela
seme alabarik, eta senarra, berriz... Horretaz beti sortzen zen istilua; denak kartsuki hasten ziren.
|
|
|
konfiantza. Gero, guk heroiak genituen gurasotzat, beren ulerkortasuna ere eskertu behar genienak abortatzera gindoazela kontatu genielako esaldi madarikatu hura ez entzuteko gehien mintzen nauena da ez duzula kontatzeko konfiantzarik eduki tabako paketea poltsikoan topatzean, fariseuak, bizitza izorratu balitzaizue bezala
|
zuen
seme alabek bizitza propioa dutela ohartzean. Berdina gertatzen zaie lagun askori, konfiantza esaten dute eta zure barnealde osoa eskatzen dizute, barearen azken zukuraino, dena epaitzeko eskubidea ez, betebeharra balute bezala.
|
|
2012
|
|
|
– Ez
|
duzu
seme alabarik edo ilobarik edo...?
|
|
|
|
Badun
seme alabarik?
|
|
|
Orduan hasi ziren gizonezkoak bere buruari planteatzen hil ondoren bere ondasunekin zer gertatuko zen. Gizonak bere ondasunak bere familiari pasako badizkio, garantizatu behar
|
du
seme alabak bereak direla eta horretarako emakumea ere berea dela.
|
|
|
Anek ez du hara eramateko umerik, ordea. Ane duela sei urte bizi da Markelekin, eta ez
|
dute
seme alabarik, saiatu badira ere. Jada beranduegi dela deritzo Anek, eta saiatzeari utzi diote, baita larrua jotzeari ere azkenaldian.
|
|
|
–
|
Baduzu
seme alabarik, Mamo?
|
|
|
Hert eta Margak ez
|
dute
seme alabarik. Hertek bai, seme bat dauka Holandan, Marga ezagutu aurretik bere emazte ohiarekin izandakoa, baina ez omen du asko ikusten, noizbehinka egiten ei die bisita.
|
|
|
«Umezurtz bat, ezindu bat». «Eta ugazabandreak
|
badu
seme alabarik?». «Ez; alaba bat zuen, baina itsasoaz bestaldera ospa egin zuen tatariar batekin».
|
|
2013
|
|
|
Behin, mozkorraren ertzean,, maite
|
ditut
seme alaba guztiak, esan zuen.
|
|
|
gaur Gabriel arkaingerua azaldu zait, eta hauxe erran dit: . Zuk, Fadila, ez
|
dituzu
seme alabak izanen, baina emakume elkorrei lagunduko diezu, seme alabak izan ditzaten: horixe da Allahren nahia??.
|
|
|
Eta hala ere, sekretua transmititu beharra zegoen, egoerak hala eskatzen zuenean altxorra topatzeko bidea topatuko zutelakoan. Horregatik, oraindik sabelean
|
zituen
seme alabei sekretua pasatuko ziela zin egin zion Emelek bere amari. Ez zekien nola deszifratu sekretua eta ez zekien ermandadeko beste kideak nor ziren, baldin eta inor gelditzen bazen.
|
|
|
–Oinordeko bati zenbakia pasatu gabe ez nintzela hilko egin nion zin Sihem onari, egunero harategira etortzen zen bezero fin horri? gaixoa alarguna zen, eta ez
|
zuen
seme alabarik?
|
|
|
gaur Gabriel arkaingerua azaldu zait, eta hauxe erran dit: ‘Zuk, Fadila, ez
|
dituzu
seme alabak izanen, baina emakume elkorrei lagunduko diezu, seme alabak izan ditzaten: horixe da Allahren nahia’".
|
|
2014
|
|
|
Danik bere gurasoek ez
|
dutela
seme alabarik esaten du; hortaz, ez dut galdetzen. Herri batean bizi direla badakit, Dani joan egin zela, hona etorri zela.
|
|
|
Horiek bai jakin, saldu ahal izateko... Zuk
|
baduzu
seme alabarik?
|
|
|
–Hiru aldiz ezkondu, baina ez
|
duzu
seme alabarik eduki, esan dit Klementek.
|
|
2015
|
|
|
Joãoren alaba ezagutzeaz pozten zela esan zidan. Bera ez omen zen ezkondu, eta ez omen
|
zuen
seme alabarik. Zuk bezala.
|
|
|
Berak ere ez
|
zuela
seme alabarik erantzutekotan egon nintzen, baina hura ni baino hamabi urte gazteagoa zen. Behin edade batera iristen garenean, kostata bada ere, onartu beharra daukagu besteek gutaz duten ikuspegian etapa batzuk beteak ditugula, zenbait gauza eginak ditugula eta beste batzuk betiko egin gabe geratuko zaizkigula.
|
|
|
Esteban, zuri arrainek jango dizkizute begiak.
|
Zuen
seme alabak zatika joango dira, eta zuk, Josepa, zeuk ikusiko duzu hori guztiori.
|
|
|
Ez da broma. Baina merezi
|
du
seme alaben etorkizunean inbertitzeak. Gaurko kontratuan, ondo bada, hori eta gehiago geratuko zait.
|
|
|
–Ba al
|
duzu
seme alabarik?
|
|
|
–Ba al
|
duzu
seme alabarik?
|
|
|
Ba ote
|
du
seme alabarik?, pentsatu du hurrena. Bera ere ez da oso gaztea, eta jakingo du, segur aski, zer den ama edo aita galtzea.
|
|
2016
|
|
|
Mintzatzen delarik, geziarekin Gilen Tellek zuen zehaztasuna du hitzekin. Ez
|
du
seme alabarik, eta ez dio inoiz sagarrik ezarri buru gainean. Ez gaizki uler.
|
|
|
Neskak ez zion berehala ihardetsi, erantzuna ongi gogoetatu balu bezala. . Ez, nik ez
|
dut
seme alabarik izateko gogorik inoiz sentitu?, esan zuen azkenean, nolabaiteko lasaitasunez, eta esatearekin batera unetxo batez begirada errepidetik erretiratu eta Josebarenganantz luzatu zuen, haren erreakzioa ikusi nahian edo.
|
|
|
–Zertarako sortu ondorengorik, gu bezala hilko badira??, erantzun zuen, baina ez zion Iratiri esan inoiz ez
|
zuela
seme alabarik edukitzeko gogorik izan. Xabierrez gogoratu zen, eta haren tupusteko aitatasun berriaz.
|
|
|
«Ez dago formula magikorik: gurasook ezin
|
ditugu
seme alaben hizkuntza ohiturak erabaki. Hori buruan izan behar dugu».
|
|
|
«Baina, zoritxarrez, ez zait iruditzen euskaraz ez dakiten gurasoen interesgune bat denik: oro har, euskaraz ez dakiten gurasoek nahi
|
dute
seme alabek euskaraz ere ondo ikastea, baina ez zaizkie haien hizkuntza ohiturak axola». Alde horretatik, diskurtsoan ere ikusten du hobetu beharra.
|
|
2017
|
|
|
Dakigunez, Erdi Aroko gizartean nekazariek nahiz eskulangileek ezin
|
zituzten
seme alaba asko izan, eta nahi ere ez zuten nahi, lurra eskuratzeko aukera gutxi zegoelako eta lanbideetan sartzeko gremioek murrizketa protekzionistak finkatzen zituztelako. Orduan, nekazari eta eskulangileen komunitateak beren haur kopurua kontrolatzen saiatzen ziren.
|
|
|
Beraz, gurasoek beren haurrak erabiliko zituztela pentsa dezakegu, beraiek esan nahi ez zituzten akusazioak haur horiek egin zitzaten; horixe gertatu zen, zalantzarik gabe, Salemgo sorgin epaiketetan. Kontuan hartu behar dugu, berebat, dirudun jendeak gero eta kezka handiagoa
|
zuela
seme alaben eta zerbitzarien arteko harreman fisiko estuen inguruan, batik bat umezainen kasuan, diziplina faltaren iturri gisa hasi baitziren agertzen. Erdi Aroan nagusien eta zerbitzarien artean izan zen konfiantza giroa desagertu egin zen burgesia loratu zenean, nahiz eta horrek harreman berdinzaleagoak ezarri zituen enplegatzaileen eta haien mendekoen artean (esate baterako, janzkerak parekatuz).
|
|
|
–Zera, kontuan izanik familiarik ez duzula, tira, zure gain, esan nahi
|
dut
seme alaba eta gizonik ez behintzat, etxe berrirako aukerak emango dizkizut. Ummm... ea ba...
|
|
|
Ni, neska gisa, areago naiz King Kong, Kate Moss baino. Gizonek emaztetzat hartzen ez dituzten emakume klase horietakoa naiz, zeinarekin ez
|
duten
seme alabarik izaten; bata dela edo bestea dela, beti neurrigabea den emakume horren baitatik hitz egiten dut: oldarkorregia, zaratatsuegia, lodiegia, basatiegia, ile latzegia, mari mutilegia, halakoa omen naiz beti.
|
|
|
Berdin erantzuten nuen beti, hitzetik hortzera: «Bai, ez
|
dut
seme alabarik, baina?», eta beti eteten zidaten, ez ziren amatasunaz ari. Emetasunaz ari zitzaizkidan.
|
|
|
Astizek ere ez
|
zuen
seme alabarik eta dibortziatuta zegoen. Asiainek antzeman zion bereizketa mingarria izan zela.
|
|
|
Bi hilabete lehenago, aitaren arreba gaztea, Jovanka, alargun geratua zen. Ez
|
zuen
seme alabarik, eta, beraz, mutikoa bere kargu hartzea erabaki zuen. Serbiatik alde egin zuten, gerra maltzur haietatik betirako ihesi.
|
|
2018
|
|
|
Batetik, Mainek familia patriarkalaren eta aitaren boterearen (patria potestas) inguruan izandako eztabaida oso ezberdina da lehenagoko idazleen eztabaiden aldean, nahiz eta baduen nolabaiteko antzik Hobbesek familiaz zuen ikuspegiarekin. Filmerren aita patriarkalak patria potestas aren botere absolutua zuen, zeinak, erromatarren zuzenbidearen arabera, boterea
|
baitzuen
seme alaben bizitzaren eta heriotzaren gainean. Kontratu sozialaren teorialarien aita politikoki garaituak botere zahar hartaz gabetuak izan dira:
|
|
|
Arbilen, mendian
|
dituzten
seme alabak ikustera doazen bidaiariz bete da mikrobusa. Kurdistan irakiarreko hiriburutik kilometro batzuk urruntzean, zuhaitzak agertu dira bidearen bi aldeetan.
|
|
|
–Ez
|
du
seme alabarik?
|
|
|
Gorde ondo gogoan besarkada hau haiei ere eroateko. Zuen amak eta biok ezin
|
genukeen
seme alaba hoberik izan. Esan Naomi eta Xabiri ez kezkatzeko, ondo egongo naiz hemen.
|
|
|
Eta Naomik egin zuenak ez digu lar lagunduko. Azken asteotan
|
zuen
seme alabei emandako heziketa toki gaiztoan utzi duen orori buelta zelan eman pentsatu behar dugu. Ez da erraza izango.
|
|
|
–Gaixotasun hau heredagarria da. Denok al dakizue
|
zuen
seme alabak nola sendatu? –galdetu zuen You Sipok.
|
|
|
gurasoak behin bakarrik etorri zitzaizkidan bisitan Bilbon ikasten nuenean, eta a ze estualdia, egun erdia hura txukuntzen saiatu nintzen arren. Zorionez, ez ziren sekula itzuli; gainera, garai hartako gurasoak eta gaur egunekoak ezberdinak gara, guk harreman estuagoa
|
dugu
seme alabekin, nik ez nukeen muturra zimurtuko, gure amak egin bezala, alabaren bizitokia ikustean; baina ulertzen dut pribatutasuna behar dutela gaurko gazteek, horretan ere ezberdinak gara orduko gurasoak eta gaurkoak. Edonola ere, estudiatu egin behar du gajoak, horretarako ari gatzaizkio karrera ordaintzen, ondo kostata:
|
|
|
Garbitzeko, amak astean behin ur beroz betetako terreina handi bat prestatzen zuela sukaldean eta han sartzen gintuela banan banan seme alabak txikiagoak ginenean eta espartzuarekin garbitzen zizkigula belaun-buruak eta oinak, eta azala gorri gorri genuela ateratzen ginela terreinatik, uraren beroagatik eta baita espartzuarekin ematen zizkigun igurtziengatik ere. ...behar izan bainion, eta kontatzen hasita jarraitu nion kontatzen ama eta aita nolakoak ziren, aita nolakoa zen batik bat, maitasuna erakusteko modu oso berezia baitzuen, zakarra, ia ia indarkeriazkoa, eta aitari buruz hizketan ari nintzela etorri zitzaidan halako betekada bat, eztarrian korapilo bat eragin zidana, nik gizona asko maite bainuen baina gorrotatzera ere iristen bainintzen tarteka, ez
|
zuelako
seme alabak, batez ere alabak, bere kasa ibiltzerik onartzen, eta aitaren zapuzkeria eta purrustadei buruzko gertakariekin hasi nintzelarik, estutu zitzaidan zintzurrean nuen korapiloa eta eman nion negarrari, hain zinez non negar anpuluak erortzen baitzitzaizkidan lurrera. Monsieur Perrinek bere besoen artean estutu ninduen.
|
|
2019
|
|
|
ezinbestekoa da senarraren presentzia. Askotan, senarrak erantzukizun handia
|
du
seme alabei dagokienez; haurrak ez dira gizonaren klanekoak, baina hark elikatzen eta hazten ditu; senarraren eta emaztearen artean, aitaren eta seme alaben artean, bizikidetasun eta lan loturak sortzen dira, interes komunak, samurtasuna. Familia laiko horren eta klan totemikoaren arteko harremanak konplexuak dira oso; horren erakusgarri, ezkontza errituen aniztasuna.
|
|
|
Emazteak obedientzia zor zion senarrari; adulterioa izanez gero, gizonak lor zezakeen emaztea preso egotera kondenatzea eta dibortzioa eskuratzea; legearen arabera, barkakizun zen emaztea hiltzea adulterio delitu gorian harrapatuz gero; aldiz, senarrari isun bat baino ezin zitzaion ezarri ohaidea ezkon etxera eramanez gero, eta halakoetan bakarrik lor zezakeen emakumeak dibortzioa. Gizonak erabakitzen zuen ezkon etxea zein izango zen; eskubide gehiago
|
zituen
seme alaben gainean amak baino; eta, bazter utzirik emazteak enpresa komertzial bat gidatzen zuenekoa, senarrak baimena eman behar zion zernahi obligazio hartzeko. Senarraren autoritatea zorrotz erabiltzen zen bai emaztearen gainean eta bai haren ondasunen gainean.
|
|
|
Esperantzaz begiratuko die seme alabei: haien zortea ez dago erabakita; aurrean dituzte mundua eta etorkizuna, zabal zabalik; amak lasterka egin nahi
|
luke
seme alaben atzetik. Pribilegiatu bat da haurrak adinean aurrera zihoalarik edukitzeko zortea izan duen emakumea:
|
|
|
Berriro aztertuko dugu adinean aurrera egindako amek nolako harremanak
|
dituzten
seme alaba helduekin, baina argi dago seme alabek gehienbat lehenbiziko hogei urtean betetzen dutela toki berezi bat amaren bizitzan. Egin berri dugun deskribapenean, agerian geratu da, argi eta garbi, maiz onartzen diren bi aurreiritziren faltsukeria arriskutsua.
|
|
|
Bi joera kontrajarri horien ondorioz, bata, joera indibidualista, emakumea familiatik erauzten zuena; bestea, joera estatalista, emakumea gaizki tratatzen zuena norbanako gisa?, emakumearen egoerak ez zuen orekarik. Emakumea oinordekoa zen, aitak bezalako eskubideak
|
zituen
seme alabei zegokienez, testamentua egin zezakeen, doteari esker ihes egin ziezaiekeen ezkontzako betebeharrei, nahieran dibortzia zitekeen eta berriz ezkondu, baina ezin emantzipa zitekeen modu negatiboan baino, zeren ez baitzitzaion proposatzen bere indarrak erabiltzeko bide konkreturik. Independentzia ekonomikoa abstraktua zen, ez baitzuen ematen inolako ahalmen politikorik; hala, aritu ezin zirenez, emakume erromatarrak manifestatu egiten ziren:
|
|
|
Enperadoreek erdizka baino ez zuten nabaritu Elizako Aiten eragina; Justinianoren legediak ohoratu egiten du emakumea emazte eta ama den aldetik, baina eginkizun horietara beheratzen du; emakumearen ezintasuna ez dagokio haren sexuari, baizik familian duen egoerari. Dibortzioa debekatua zegoen, eta ezkontzak ekitaldi publikoa izan behar zuen; amak aitak bezalako aginpidea
|
zuen
seme alaben gainean, eta eskubide berberak oinordekotzari zegokionez; senarra hiltzen bazen, emakumea zen legez seme alaben tutorea. Senatus consultum velleianuma aldatu egin zen:
|
|
|
Bi segundoz, Raimundo Silvak pentsatu zuen mandatua jaso ez zuelako itxurak egitea, baina azkenik, hirugarren segundoa agortu eta gero, esan zuen, Bai, Beraz ondorioa da deitu didazula beste erremediorik ez zenuelako, neronek deitu bainizun, Nahi duzun ondorioa atera ezazu, zure eskubidea da, baina ohartu zaitez nik telefonistari eskatu niola zenbakia, eta hala egin banuen ez zen izan telefonoa sakelan gordetzeko ez dakit noiz arte, ez dakit zeren zain, Ez dakit zeren zain horren zain gelditu zinen, Arrazoia beste bat izan da, Zein, Kemen falta, besterik gabe, Zure kemena, nonbait, ahotan hartzea gorrotatzen duzun zuzenketa hartako gertaera hartan ahitu zen, Begira, zer moduz zauden osasunez eta hobe zaitezen opatzeko deitu dizut, bakarrik, Eta ez al duzu uste garaia dela galdetzeko ea zergatik deitu nizun nik, Zergatik deitu zenidan, Ez dakit tonu hori atsegin zaidan, Garrantzia dutenak hitzak dira, ez tonua, Zuzentzaile lanbidean duzun eskarmentuak hitzak tonurik gabe ez direla ezer erakutsiko zizula uste nuen, Idatzita dagoen hitza hitz mutua da, Irakurketak ematen dio tonua, Buruz irakurtzen ez bada behintzat, Baita buruz irakurtzen denean ere, ala uste al du Raimundo Silva jaunak garuna organo isila dela, Ni zuzentzaile bat baizik ez naiz, zapatariak egiten duena egiten dut nik ere, alegia, zapataz baizik ez arduratu, nire garunak jakingo du nitaz, baina nik ez dakit ezer nire garunaz, Hori komentario interesgarria, Oraindik ez duzu nire galdera erantzun, Zer galdera, Zergatik deitu zenidan, Orain ez dakit esateko gogoa ote dudan, Ni ez naiz koldar bakarra, antza, Ez dut uste koldarkeriaz hitz egin dudanik, Kemen faltaz bai, ordea, Ez da gauza bera, Txanpon bateko aurkia eta ifrentzua ezberdinak dira, baina txanpona beti bat eta bera da, Kemena alde bakarrean da soilik, Ez dut elkarrizketa hau ulertzen, eta uste dut eten behar dugula, gainera ez da oso zuhurra, ez da ahaztu behar gaixo zaudela, Zinismoak ez dizu ongi ematen, Ez naiz zinikoa, Badakit, beraz ez zaitez ibili itxurak egiten, Benetan, uste dut honezkero ez dakigula zer esaten ari garen, Nik ederki asko dakit, Orduan azal iezadazu, Ez duzu azalpen beharrik, Auziari itzuri egiten diozu, Zeu zara auziari itzuri egiten diona, zeure buruaren atzean ezkutatzen zara, jadanik badakizuna nik esatea nahi duzu, Mesedez, Mesedez zer, Hobe dugu gauzak bere horretan uztea, elkarrizketa hau gaizki ulertu bat da, ia, Zuk alde horretara bultzatzen duzulako, Nik, Bai, Oso oker zaude, niri gauzak garbi ulertzea gustatzen zait, Orduan garbi mintza zaitez, esadazu zergatik zaren oldarkorra nirekin hitz egiten duzunean, Ni ez naiz oldarkorra inorekin, ez daukat kualitate moderno hori, Nirekin oldarkorra zara, zergatik, Ez, ez naiz, Oldarkorra zara nirekin elkar ezagutu genuen egunetik, ahaztu baduzu gogoraraziko dizut, Zirkunstantziak, Baina zirkunstantziak gero aldatu egin ziren, eta oldarkortasunak iraun zuen, Barkatu, nire asmoa ez da hori sekula izan, Orain neronek eskatu dizut, mesedez, alferreko hitzik ez erabiltzeko, Isildu egingo naiz, Ba, begira, deitu nizun bakarrik sentitzen nintzelako, lanean ari ote zinen jakin minez nengoelako, zuk niri senda nendin opatzea nahi nuelako, Maria Sara, Ez ezazu nire izena modu horretan esan, Maria Sara, zu nire gustukoa zara, isilaldi luzea, Egia al da hori, Egia da, Kostatu zaizu, bada, esatea, Eta agian ez nizukeen sekula esango, Zergatik, Ezberdinak garelako, mundu ezberdinetakoak garelako, Zuk zer dakizu ezberdintasun horietaz, gure artekoez eta gure munduez, Irudikatu egiten dut, eta ikusi, eta ondorioak ateratzen ditut, Hiru eragiketa horiek egiara eraman dezakete, baina baita okerrera ere, Bai, hala da, eta okerrik handiena, une honetan, nire gustukoa zarela esatea izan da, Zergatik ...orik baneuka, uste duzu horrek galaraziko lukeela zu nire gustukoa izatea, horrek gertatu balu, Ez dakit, Orduan, esanda dago, nire gustukoa zara, isilaldi luzea, Egia al da hori, Egia da, Aizu Maria Sara, Esan, Raimundo, baina ezer esan baino lehen jakin behar duzu orain hiru urte dibortziatu nintzela, orain hiru hilabete eten dudala beste harreman bat, eta harrezkero ez dudala beste bat hasi, ez
|
dudala
seme alabarik, eduki nahi dudala, nire anaiaren etxean bizi naizela, telefonoa hartu duen emakumea nire koinata dela, eta zuk ez didazula azaldu behar nor den nire mandatua hartu zuen pertsona, badakidalako zure neskamea dela, eta orain bai, orain hitz egin dezakezu, zuzentzaile jauna, ez iezadazu jaramonik egin, pozez lehertzen nago, ia, Zergatik naiz zure gustukoa, esadazu, Ez dakit, baina nire...
|
|
|
Izan ere, euskal hezkuntza sistemak milaka hiztun berri hartzen ditu urtero maila guztietan, bai Lehen Hezkuntzan, bai DBHn. Baina, Euskal Autonomia Erkidegoko hainbat zona soziolinguistikotan elebitasuna egoera minoritarioan eta minorizatuan dagoenez, ikastetxeetan gutxi erabiltzen denez eta, era berean, lehen hizkuntzak eta familia hizkuntzak eragina
|
duenez
seme alaben elebitasun mailan, hezkuntza sistemak ezin du berez bermatu ikasle guztiek elebitasunarekin bat egitea.
|
|
|
Idazleak nekez irentsi zuen listua. Berak ez
|
zuen
seme alabarik, eta, beraz, ezin zituen faltetsi, baina susmatzen zuen ez litzatekeela gauza izango emakume hark sufritutako oinaze hura guztia jasateko.
|
|
2020
|
|
|
JARDUERA TASA, MENPEAN
|
DUTEN
SEME ALABA KOPURUAREN ARABERA. EUSKAL A.E., 2017
|
|
|
Zalakainek azpimarratu du gaur egun jende gazteak enplegu bat bilatzeko gaitasun bereziak eta oso espezifikoak behar dituela, ez direnak eskolan ikasten. " Familiak inbertsio handiak egin behar
|
ditu
seme alabek hizkuntzak eta gaitasun bigunagoak eskuratzeko". Hala, dirua behar da lan merkaturako sarbidea prestatzeko; hortaz, atarian geratzen da behar adina diru ez daukana, edo lanpostu prekarioak geratzen zaizkio aukeran.
|
|
|
Klimaren justiziaz eta planetaz kezkatzen naiz[...] Gure biosfera sakrifikatzen ari da, nirearen moduko herrialdeetan aberatsak luxuz bizi daitezen. Askoren sufrimenduak dira gutxi batzuen luxuagatik ordaintzen ari direnak[...]
|
Zuen
seme alabak beste ezeren gainetik maite dituzuela diozue, baina etorkizuna lapurtzen ari zarete haien begien aurrean[...] Erregai fosilak lurrean mantendu behar ditugu, eta berdintasunean jarri behar dugu arreta. Eta sistemaren barruko irtenbideak hain ezinezkoak badira, agian sistema bera aldatu genuke[...] Aitzakiarik gabe geratu gara, eta denborarik gabe geratzen ari gara.
|
|
|
Baina paradisuko lorategiak ere ez daude zorigaitzaren balbetik salbu. Zigatarrek ez
|
zuten
seme alabarik izan, eta badirudi horrek samin handia eragin ziola Doroteari. Amesgaizto erdiragarrietan galduta, haur jaioberrien negarrek iratzartzen zuten gaueko isiltasunean.
|
|
|
–Ez
|
dute
seme alabarik.
|
|
|
Maite
|
ditu
seme alabak, amatasunak zapuztu egin duen arren. Zoriona eta bakea ekarriko zizkiolakoan, ahalegindu da emazte leial eta zintzoa izaten, ama bihozbera eta errukiorra, baina huts egin du.
|
|
|
|
Zuen
seme alabak edozeren gainetik maite dituzuela diozue, baina etorkizuna lapurtzen diezue, begien aurrean. Aitzakiarik gabe geratu zarete eta gu denborarik gabe geratzen ari gara.
|
|
2021
|
|
|
Eredu izan behar zuten hurrengoentzat. Nonbait behar
|
dute
seme alaba horiek. Mutil edo neska diren ere ez daki.
|
|
|
Ursulak bigarrenez eskaini dio whiskia, eta ez dio muzin egin oraingoan. " Zure ahizpak ez
|
du
seme alabarik?". Bi seme dituela erantzun du Lourdesek, eta ez du azalpen gehiago emateko gogorik.
|
|
|
–Goizeko bostetan jaiki behar
|
duzu
seme alabentzako gosaria lortzeko. Ura eta opiltxo bat!
|
|
2022
|
|
|
Aitona amonentzat azkena da, seguru. Gure lagun askok ez
|
dute
seme alabarik. Heldu pila bat ditu berari begira.
|
|
2023
|
|
|
Ez zen errespetuzko eta kortesiazko hitzik falta izan: " Zorionak";" Asko pozten gara zuengatik";" Oso bikote polita egiten duzue";" Zoriontsuak izatea merezi duzue";" Jaungoikoak nahi
|
badu
seme alaba ederrak izango dituzue";" Zorterik onena opa dizuegu"... eta antzeko esaldi hipokritak.
|
|
|
Nola erori zen haren emaztea? Ba ote
|
zuten
seme alabarik. Bilobarik?
|
|
|
–Hubertek ez
|
zuen
seme alabarik? –ez dio erakutsi nahi zenbat dakien, eta, aldi berean, zein gutxi dakien.
|
|
|
Telebistaren ezegonkortasuna psikologikoki kudeatzen ikasi dut eta etekina atera diot. Bestalde, nik ez dut inoiz ama izan nahi izan, ez
|
dut
seme alabarik, eta egia da posizio honetatik errazagoa egin zaidala telebistako lanaren ezegonkortasunari aurre egitea."
|