|
2001
|
|
|
34 Ez
|
dute
sekula galarazi, orain norbaitek dioen bezala. Ibiltzeari utzi zion; ulertzen erraza hori.
|
|
|
Kondaira hori, alde batetik, guk egin genuen, onerako edo gaitzerako; ez bestetik ibili ziren Artetxek eta Artetxeren lagunek7 Luzearrek eta Luzearren aldamenekoek egin zuten, nik ere hartan parte nuela, beste askoren artean. Eta ez
|
dut
sekula esan ez esango eraku  tsi zidaten bidea gogo gaiztoz hartu nuenik.
|
|
|
Ez dut, haa  tik, hautapen zorrotzik egin, neure lanbiderako izan ezik," filosofiaren eta zientziaren arteko muga ilunetan", eta ez dut inondik ere pentsatzen estrukturalismoa izan daitekeenik sugerik gabeko" zientziazko paradisua". Ez
|
dut
sekula izan (eta nola arraio izan nezakeen?)" soziologia matematika hutsarekin saltsatzeko" gogorik ez asmorik. Are gehiago, ezin onar dezaket hemen, besteren ahotan, ageri den harako iritzi hura:
|
|
|
Zorioneko Zenbait hitzaldi horiek ez nituen nik erdaraz idatzi8 Egin, erdaraz egin nituen, hala eskatu zidatelako, nahiz ondoko elkarrizketak erdaraz eta euskaraz izan ziren. Neure kabuz, ez Â
|
nituen
sekula argitarako, ez erdaraz ez euskaraz. Ez nien, ordea, eskatu zidaten baimenik ukatu.
|
|
|
Halaz guztiz, oraindik inor aspertu ez denez gero, esango genuke ez dela gaia agortu, ezta agortuko ere noski gizona gizon deino. Gezurrik gabe esan da gertaera hori, gizonari gerta dakizkiokeen beste zenbait gertaera nagusiren gisa, beti berria dela, lehengoak bezalakoa izan arren ez
|
duela
sekula lehengoen antzik. Nahikoa da esatea Leturiak sentitu zuenaren berriaren berriak ez duela berritasunik ez jatortasunik galdu Txillardegiren luman.
|
|
|
Ez
|
genukeen
sekula, ardurarik izan bagenu, utzi behar gizaldien eta belaunaldien arteko borroka heldu den punturaino hel zedin. Elkarrekin bizi behar dugu, zenbait urtetan behintzat, herri berean bizi behar dugu, guztiok, nork batera, nork bestera?
|
|
|
Hauxe gehituko nuke, haatik: gaztelaniaz txukun antzean idatzi nahi dutenek ez
|
dute
sekula categorÃa hitza adiera horretan erabiltzen, eta ez dut ikusten zergatik hartu behar duen euskarak erdal gaiztoaren kutsurik. Aristotelesen, Kanten eta besteren kategorien beharrean gara; hor aipa  tzen direnen premian, ez erdaraz eta ez euskaraz, ni, behintzat, ez.
|
|
|
Jainkoak daki, eta liburu honetakoak irakur ditzakeenak ere badakike, ez
|
dudala
sekula uste izan inguruko eta ez hain inguruko hizkuntzak bazter ditzakegunik luzaroan anitz sailetan27 Ahal balitz ere, ez deritzat, gainera, komeni litzatekeenik. Irakaskintzan Aita Mokoroak euskarari ipintzen dizkion zedarriak, ordea (ik.
|
|
|
Nik, berriz ere esango dut, ez
|
dut
sekula ezer agindu(" eta agintzen duenak eztizu erregutzen"). Behartu nindutelako, bide bat eskaini nuen:
|
|
|
Lorik galarazi ez baldin badit ere, arantzatxo bat badaramat geroztik zirika, gure Fleury abadeari irainik beltzena arrazoirik gabe bota ote nion beldurrez. Ez
|
baitut
sekula, dakidanez, hark hain ausarki idatzi eta argitara zituenetarik lerro bakar bat ere irakurri. Katixima hori ezin zitekeen inoren galbiderako izan, noski hamarren bat edizio Arantzazuko liburutegian aurki omen daitezkeenez gero, K. Iturriak Euzko Gogoan (1956, II, 88), erakutsi zigunez.
|
|
2002
|
|
|
Bestetik, kuartelean gizatasun kutsu bat antzemateak harritu egin zuen. Ez
|
zuen
sekula esperoko guardia zibilengan halako dohainik aurkitzerik. Â Tentetu, eta herrenka segitu zuen. Ordurako, sarrerako guardiek itxia zuten atetzarra, eta burdin ziriak eta gainerako euskarriak beren zuloetan egokitzen ziharduten.
|
|
|
Beraz, sorterrira bueltatze orokor haren ondotik, astero Arriaga atzean bildu ohi ginenon lagunarteak, urritu ez ezik, soildu egingo ziren jendez, desagertzeraino. Guztiarekin, garaiz iristeko ohitura ez
|
genuen
sekula galduko, eta ikusmiran egotea denbora pasa arintzeko modu bat baino ez, ordu arte gure itxaronaldietako entretenimendu nagusi bilakatuko zen. Hala, joandakoen lekua beteko zuten estudiante gipuzkoar gazteetara arreta jarri, eta guk emandako pauso guztiak errepikatzen zituztela deliberatuko genuen.
|
|
|
Esaldi kurtsia izango da eta hala da!, baina Elizakoak hartuta hil zela esatea baino hurbilago dago egiatik. Behin eta berriro errepikatzen diren horiek" Elizakoak hartuta hil zen";" Ez
|
zaitut
sekula ahaztuko";" Gaztea berez da susmagarri"... eta errepikatutako hori jasotzen duenaren komenientziak sortzen omen dute konbentzioa. Egia ezkutatzen duen maskara giza itxurakoa; Pertik  gezur opakoa deitzen duena.
|
|
|
Ez
|
duzu
sekula ikasiko, zabarmari esan zidan, irribarre adeitsu batez.
|
|
|
informatuagoak, argiagoak, kitzikagarriagoak, atseginagoak, asaldatzaileagoak. Baina askatasun sentsazio aurkitu berriak ez
|
gintuen
sekula ere abandonatu, eta are egun ere, kritikoren batek kondenatutako liburu batez goza  tzean edo laudorio beroez hartutako beste bat bazter  tzean, errebeldia sentimendu hura oraindik ere argi eta garbi gogoratzen dudala uste dut.
|
|
2003
|
|
|
Jadanik amatxirekin hitz egin zezakeen, honek ikastaldietako heskuara hau arrunt espainola zela leporatzen zion arren. Frantxisen trufarik ez jasateko ez
|
zuen
sekula nahikoa ikasten eta gauak gauari aditzak, Â deklinabideak eta gramatika puntuak beretu zituen. Frantxis, berez, euskaraz analfabetoa, ahoa bete hortz geratzen zen Txoko hitz egiten behatzean.
|
|
|
Pentsamendutan jardun genuen hainbat segundoz, eta izuz beterik ohartu ginen inork ez zekiela non zeuden begiraleak, ezta ba ote zuten laguntza posturik  edo salbamendu txaluparik edo helikopterorik. Ezjakintasun hura neurri batean normala zen, batek ez
|
baitu
sekula interesik jartzen ustez behar izango ez duenaren berri jakiten. Eta guk behar izango al genuen ba akaso salbamendu patruilaren zerarik, ura pinguinoak baina zitezen modukoa bazegoen?
|
|
2005
|
|
|
Ondorio horietako behienena zera dugu, mugarik gabeko hazkunde ekonomikoak erabat kanpo uzten duela lurrak mugak badituelako ideia; horregatik, natur baliabide askok doaneko baliabidetzat hartzen dira, muga orotatik kanpo ustiatzeko modukotzat. Ildo beretik, garapen iraunkor kontzeptupean munduko gobernuek ez
|
zuten
sekula zalantzan jarri bere" aurrerapen" interesei halako zerbitzu bikaina eskaintzen zien ingurumen politika finkatua, eta ez zuten ulertu nahi gizarte berdintasuna ezin zela lortu aldagai ekologikoa kontuan hartzeke.
|
|
2006
|
|
|
Baina ez nintzen gauza izan. Ez
|
dut
sekula ahaztuko eman zenidan besarkada hura. Bizirik dauden hilen begiekin aditzen dakizula erakutsi zenidan orduan.
|
|
|
Pospolo bat piztu zuen hormako karearen kontra igurtziz eta airean eduki zuen pixka batez zigarroa piztu aurretik. Ez
|
dut
sekula esplikatzen jakin zergatik ez zion su eman dendari zigarroa piztu ordez. Geunden tenore erronkatsuan, ez genion inork kontrakorik egingo.
|
|
|
Beharbada izango zuen errezeloren bat, eta beharbada horregatik jarri zion Ernesto bere nobelako protagonistari, hura bezala neu ere" gaur bat probatu, bihar beste bat dastatu" nenbilelakoan. Nolanahi ere, ez
|
genuen
sekula gai hori atera, eta aurrera egin baino lehen, esan dezadan garbi: Umberto eta ni ez ginen behin ere harreman sexuala hitzekin ezagutzen dugunaren atari aurrera ere hurbildu.
|
|
|
ohetik kanpo ez baitago beste inolako loturarik, bat ez da bestearen maizter bihurtzen. Nik ez
|
dut
sekula ikasi ohea beste modu batean partekatzen, eta ez naiz damu. Hori, behintzat, zor diot Nerinari.
|
|
|
Ulertzen diat Triestetik alde egin nahi izatea, hiri hau ez
|
duk
sekula toki segurua izan, horixe bera esan nian hona agertu hintzen arratsalde hartan, gogoratzen haiz?, baina laster, hiri hau inoiz baino arriskutsuagoa bihurtuko duk gu bezalakoentzat, esan zidan Umbertok nahiko modu enigmazkoan.
|
|
|
Ez dizut endredorik eragin nahi, benetan diotsut. Nolanahi ere, jakizu ez
|
dudala
sekula ahaztuko inolako baldintzarik gabe erakutsi didazun eskuzabaltasuna.
|
|
|
Gogoratzen zara? Ez
|
zenuten
sekula entzun idazlearen izena, liburua ez zen testu gomendatuen zerrendetan agertzen, eta, susmo txarra harturik, gymnasiumeko arduradun akademikoengana jo zenuten.
|
|
|
ez
|
zuten
sekula
|
|
|
Nafarroako Gobernua da, Euskal Herrian, hizkuntza eskubideen urratzaileen prototipoa. Sortu zenetik, euskararen legearekin edo gabe, ez
|
du
sekula euskaldunon hizkuntza eskubideak bermatzeko itxurazko politikarik egin, eta behin eta berriz, sistematikoki, eta konstantzia harrigarriz, hizkuntza eskubide horiek urratu egin ditu. Bada, Nafarroako Gobernua bera da Bartzelonan onartutako Hizkuntza Eskubideen Deklarazio Unibertsala izeneko testuaren argitaratzailea.
|
|
2008
|
|
|
Gauza batean arrazoia zeukan behintzat: ez
|
dut
sekula amaitu Foucaulten liburu bat, behin baino gehiagotan saiatu naizen arren, inguratzen nauen giro intelektual zein sentimentalak bultzatuta. Baina horrek axola gutxi du orain, Euskal Herrira itzuliko naizen honetan.
|
|
|
Hori gutxi balitz, Zeus beraren atzetik Patuaren kontzeptua agertzen da, zeina ez baita batere mitologikoa. Zeus pertsonalak eta Patu inpertsonalak bat eginen dute judutarren Jainko Kreatzailean, baina grekoek ez
|
zuten
sekula urrats hori egin, Zeus demiurgo huts bihurtuko baitzen horrela, naturaren ordena soilik ordezkatuko lukeen eite alegorikoko figura, eta Patua, aldiz, egiazko Jainko, izan Fortuna moduan, izan Ideia inpertsonal moduan edo Lehendabiziko Kausa moduan. Ondorioz, drama ezin izanen da aurrerantzean jainko izaerari buruzko irakastokia eta teologiaren zientziak ordezkatuko du".
|
|
|
–Zuk aldiz ez
|
duzu
sekula maite izan, garrasi egin diot.
|
|
|
Begiratzen zidanean, beti errespetuz izaten zen, ez ninduen biluzten, eta hitz egin ere errespetuz hitz egiten zidan, ez
|
ninduen
sekula iraintzen, askotan agertzen zen gasolindegira kamioiko depositua betetzeko aitzakiarekin, igual bete betea zeukan, baina berdin zion, gasolina oso aitzakia ona zen elkar ikusteko, eta bulegotxoan sartzen zen ordainketa egitera eta oparitxo bat ematen zidan, kolonia bat, ezpain margo bat gorri gorria, lepoko zapi bat, berorri ez zaio gauza asko irudituko, baina oparitxo batzuk ziren detaile...
|
|
|
Telebistan eta oso erraz esaten dute zer egin behar den horrelakoetan, zer dira ba lerde jale gibel  beltzak, poliziarengana joateko aholkatzen dute, nire Tomasek hau eta hau egin dit, eta kalera irtendakoan, zer?, Tomasi besotik heldu eta goazen etxera esango al nion, zatoz, laztana, gozatu bat emango dizut beti bezala... Ez diot errespetua galdu nahi, jauna, ez da nire asmoa, eta barkatuko ahal dit atrebentzia, baina berorrek uste du berori eta Tomas, berorren emaztea eta ni hain desberdinak garela?, berorrek beharbada ez dio sekula eskurik jarri emazteari, seguru dago ez
|
duela
sekula egingo horrelakorik, baina zin egingo luke aurrean daukan liburu lodi horren gainean?, nik ikusi dudanagatik iruditzen zait gizonezko guztiek duzuela grina hori, barka beza berorrek, esan diot ez niola errespetua galdu nahi, ez zait halakorik pasatu burutik!, baina hitzek beren bidea hartzen dutenean, zaila egiten zait atzera egitea, horixe da gertatzen zaidana, eta begira orain, ez dakit ... galdetzen zidanean, nik esaten nion, oso ondo, zeruan bezala, eta ahaztu egiten zitzaion ordubete lehenagoko jipoia, ahaztu bakarrik ez, seguru nago pen  tsatzen zuela ez ninduela jipoitu, ez zegoela berak baino hobeto tratatuko ninduen gizonik, eta loak hartzen zuenean, ni ohetik jaikitzen nintzen eta komunera joanda, zauriak eta garbitzen nituen ur oxigenatuarekin...
|
|
|
Nik edozer konparatzeko joera daukat, eta diot: ez dut, zenbaitek bezala, hildakoekin, eta ez
|
dut
sekula hitzegin hilketaz hildako inorekin, baina torturatuekin naiz, eta esan ohi dutena da, batere erretorikarik eta erretolikarik gabe, hobe dela hiltzea torturatua izatea baino. Beraz, dakidanagatik, eta hildakoen hitza falta zaidala jakinik, heriotza aukeratzen dut neuretzat:
|
|
|
Ez daki ezer. Ez
|
du
sekula hitzegin (txistua ez da). Azalean sentitzen da eta ez ezdakitnon.
|
|
|
Fedabideetan, albisteak aurkezteko erari begiratu ezkero," gure jendeak" ez
|
du
sekula bere bururik hiltzen; hilik agertzen da huts hutsik eta txit naturalki. Gure jendea hain da bat eta betea, non ez baitu bere buruaz beste egiten; gure jendea hain da ona, non ezin baitiezaioke gutar bati, bere buruari?
|
|
|
Arrazoiak ez dauka egiarekin ezkontzerik nahita ere; ez du haren berririk, ez
|
du
sekula ukitu, ez du ezagutu ere egiten. Arrazoiak zientzia ezagutzen du, errealitatea ukitzen du, badu erlijioaren berririk.
|
|
|
Historialari xuxenek, Historiak gauza onen bat desegin edo hondatu zuela kontatzen ari direnean, gauza hori" ahula" edo" hauskorra" zela idatzi ohi dute hagitz naturalki. Ez
|
dute
sekula idazten boterea oso bortitza, zitala eta putakumea izan zenik, edo izaten denik berez edo hagitz naturalki. (Historialari xuxenak ezin dezake Historia bera okerbidetzat hartu).
|
|
|
Baina guzti horien azpitik dagoen hizkuntzaz... nork zer erranen du? Konparazio batera, munduan barrena edozeini galdetu ezkero zergatik egiten duen hizkuntza (menoxtu) batean, ez
|
luke
sekula esan behar, adibidez," nere/ gure hizkuntza delako", eta ezta" gogoak ematen didalako" edo beste edozein" lako" ere, baizik eta" ez dakit" betiere eta" ez dakit" huts hutsik: horixe da erantzun zuhur eta eraginkor bakarra, zeren ezin egon baitaiteke arrazoirik gauzen azpitik dagoen hizkuntzaren azpitik.
|
|
|
Zuentzat, irakurle estimatuak, idatziko dut liburu hau, bai, baina, neurri handi batean Enara Fuhanentzat ari naiz, nora goazen jakitea bezain garrantzitsua baita nondik gatozen jakitea. Gure Enara txikiak ez
|
du
sekula jakingo nondik etorri zen, ekialdetik, bai, baina datu horrek ez dio askorik lagunduko bere iragana sortzeko garaian?, eta hutsune horrekin bizi du betiko. Bere motxila partikularra izango da, eta galderez gainezka egongo da.
|
|
|
Eta autismoaz hitz egin genuen, gure alaben buru osasunez, herentziaz jasotzen diren gaixotasunez, garrantzitsua den informazioaz eta sekula jakingo ez ditugun jakin beharreko guztiez. Ez
|
dut
sekula paraxutismorik egin, baina nago hegazkin batetik lehenengo aldiz jauzi behar duenak horrelako zerbait sentituko duela. Guk ere jauzi egin behar genuen, hogeita lau ordu baino gutxiago geratzen ziren bizitza osorako jauzi hura egiteko, eta beldurrez geunden.
|
|
2009
|
|
|
Gauzak horrela, badirudi herritarrak harrapaturik gaudela bi mugimenduren artean. Batetik, bizi dugun aro historikoan globalizazioa dugu nagusi, arrisku globalak bizi
|
ditugu
sekula ez bezala, eta erakunde politikoak kakanarruak dirudite, txiki txiki eginda daude aktore globalen indarraren aurrean (korporazio globalak, kasurako). Bestetik, modu paraleloan, estrategia indibidualizatzaileak bizi ditugu eta, ondorioz, norbanakoaren kargu geratzen ari dira kontraesan sistemikoak kudeatzea (historian aurrekaririk ez duten kontraesan sistemikoak, bide batez esanda).
|
|
|
Besteok, bitsa garagardoan ezin hobeto dagoela iritzita, askatasun gehiago izan dugu familia moldea geure gogo, izate edo beharren arabera eraikitzeko. Ez
|
dut
sekula izenpetu hainbat soziologok, borondate oneko akademikok, edo poltsiko zabalagoko politikariek dioten hori, gurea dela posible den mundurik hoberena. Urrun nago uste politiko, diagnostiko intelektual eta sentipen horretatik.
|
|
|
Ni pozez zoratzen nago, lumari jira eta buelta. Gure etxean ez
|
dut
sekula halakorik ikusi!
|
|
|
zerbait ikasi orduko, nik bildutako oparia zuri eskaini ahal izatea. Doktrina batek, litekeen goratsuena eta osasungarriena izanda ere, ez
|
ninduke
sekula beteko, baldin nik bakarrik ezagutuko banu. Jakituria baldintza batekin eskainiko balitzait, dakidantxoa ez zabaltzeko eta ezkutuan gordetzeko baldintzarekin alegia, uko egingo nioke delako jakituria horri:
|
|
2010
|
|
|
Arrazoin duk, denak zapartarazi behar ditiau sarri, ze! familia huntan ez
|
duk
sekula deus pasatzen, biba hi, bestaldi bat izanen duk... are saka, zak puttil! (Ateratzen da).
|
|
|
Inutil ez deusa! Gure etxen ez
|
duk
sekula nehor kanpotik sartu, ni hire aitarekin ezkondu nuk, ene aita amarekin, aitatxi amatxirekin, eta beti hola izan duk, eta kanpotik jina izan bada ere, etxekotu duk, hola izan duk orai arte! Ez zuekin bezala!
|
|
|
–Raimundok ez
|
du
sekula bere argazkirik gorde, antza, baina nik lortu ditut kale garbitzaileenak. Ziur nago hauen artean azalduko dela Raimundo.
|
|
|
Akilesek ez
|
du
sekula dortoka harrapatuko, baldin eta dortoka lehenago hiltzen ez bada, eta jakinekoa da dortokak luzaz bizi izaten direla?, edo baldin eta dortokak ibilbidearen gune batean itxoiten gelditzea erabakitzen ez badu.
|
|
|
Beste muturrera iritsi zuten biek. Eta Zenonen susmoa zuzena baldin bazen, Akilesek, nahi bezain arin laster eginagatik ere, ez
|
zuen
sekula harrapatuko dortoka, hura beti pixka bat harago egongo baitzen, eta horrenbestez ezin harrapatuzkoa izango zen beti.
|
|
|
Solbesek berak aitortu zigun hori, ohore egiten dion zintzotasunez, handik hiru urtera, Kongresuko diputatu zela, europar komisario izendatua izan aurretik Ardanza Lehendakariari agur esatera etorri zenean. Ajuria Enean Solbesek ezan zigun berak ez
|
zukeela
sekula onartuko PPk onartu zigun bezalako negoziaziorik. Ez zukeela inoiz onartu zerga berezien bilketaren eta PFEZen gaineko negoziaziorik; horiexek izan ziren, hain zuzen, sozialistei planteatu genizkienak.
|
|
|
Ez naiz ETAren indarkeriari buruzko irakurketa politikoak egitearen aldekoa. Ez
|
dut
sekula ulertu zer arrazoik bultzatzen duen ETA. Hobe da ez saiatzea talde terrorista baten ekintza ankerren irakurketa politikoa egiten.
|
|
|
Baina hasiera hasieratik ipini genituen agerian kezkatzen gintuzten hainbat alderdi. Ez
|
genuen
sekula ulertu nola eraman zitekeen aurrera bake prozesu bat PP eta PSOEren arteko Terrorismoaren aurkako Ituna eta Alderdien Legea indarrean izanda.
|
|
|
Hauteskundeetako galtzaileek eratu zuten Jaurlaritza; eta, gainera, kritika garratza egiten zioten irabazleari, Lehendakaria izendatzeko ekitaldira aurkezteagatik. Begien bistakoa da PPk eta PSE EE PSOEk badakitela ez
|
zutela
sekula Legebiltzarrean gehiengo osoa lortuko, guztiok ordezkatuak egon bagina; eta badakite, halaber, ez zutela inoiz gobernua lortuko, alderdi guztiek Legebiltzarrean ordezkaritza izan balute.
|
|
|
Horrez gainera esaten du ederki badakiela Fco eta Pelaio Reteguy anaia oiartzuarrek Elama errentan nola erabili zuten urte batzuetan, baina ez
|
zuela
sekulan ikusi inongo meatzaririk aritu zenik haientzako lanean:
|
|
2011
|
|
|
Haietako inor ere ez zen ausartuko gauez hara joatera. Guk, halere, ez
|
genuen
sekula inolako arazorik izan, ez genuen ezer berezirik sumatu... Baina aipatu dudan morroi zaharrak buruari eragiten zion:
|
|
|
" Nahiago nuke hilda banengo, Henri, nahiago nuke hilda banengo!". Ez
|
dut
sekula jakin zer gertatu zen zehazki zuen artean, baina arrazoia beste emakumeren bat zela uste dut, eta Henrik... barkazioa eskatzen edo zu kontsolatzen saiatu beharrean, barre egiten zuen, kirtenak halakoak! Halako barre ankerra, harroputza, bihozgabea, ze une hartan, mutila izan banintz, muturra txikituko niokeen.
|
|
|
" Ez
|
dut
sekula ezagutuko, pentsatu zuen, hauxe baino maitasun apalagorik, zintzoagorik.
|
|
|
–Ez
|
dut
sekula jakin nola tratatu Aline, esan zuen berriro tristuraz.
|
|
|
Bitxia da, gogo onez onartzen dugu gure semeak heroi izatea, gure maitaleak ordea... edo behintzat, hobetsi gaitzatela geu, jar gaitzatela euren heroismoaren gainean eta heroismoa eskain diezagutela opari gisa. Ez, ez
|
dut
sekula maite izan René, pentsatu zuen?. Ez nintzen zoriontsu izan harekin".
|
|
|
Nik ez dakit denok geunden urduritasun egoeragatik izango zen ala gutako norbaiten adarjotzea zen, baina kontua da nik ez
|
dudala
sekula ikusi gurea bezain mahai arinik, gure eskuen azpian hain bortizki inarrosten zenik, horma batetik bestera oldartuz, ekaitzak astinduriko itsasontzia balitz bezala; halako eskandalua jartzen genuen ze gure gurasoak etortzen baitziren beste jolas moduren bat aurki genezan erregutzera. Esaten ziguten mahai madarikatu haren triki traka eta fusil tiroen danbadak benetan jasanezinak gertatzen zitzaizkiela eta zahartzaroari hori baino begirune gehixeago zor zaiola.
|
|
|
Jauss ek, zenbait obra hilezkor bihurtzen dituena. Ez
|
ditugu
sekula hartzen egiazki diren bezala. Hala, 2000 urteko irakurlea segur aski harritu egingo da berak espero zuen dokumentua ez aurkitzeaz, harako beste Village à l, heure allemand bat, edo, zergatik ez, Anne Franken Egunkari bat??.
|
|
|
Adibidez, Kartak izeneko kontakizunean, emakume dantzari apetatsuegi baten patua oldartu egingo da tarotaren iragarpena betetzeko, gainean daraman zaldizkoa amilarazten duen zaldi asaldatua bezala. Amarru horietan ikusten dugu egileak ez
|
zituela
sekula ahaztu, haur bakarra izaki, aspertasunari aurre egiteko asmatzen zituen jolasak; hala," bere inguruneko pertsona nagusiak abenturarik harrigarrienetan nahasten eta inoiz itxura fantastikoz hornitzen zituen2".
|
|
|
Monjeu saldu genuenean, han zeuden altzari guztiak ahizpak eta biok erdibana hartu genituelako. Georgesek ez
|
zituen
sekula saldu nahi izan, izan ere, zioenez, zeuden egoeran ez omen ziguten zeukaten balioaren erdia ere ordainduko, eta hobe zen etxean edukitzea harik eta halako batean zaharberritzen genituen arte. Familia behartsu guztietan oso ohikoa da esamolde hori:
|
|
|
A, izan nuen buruhausterik asko! Bizibide hori daukan gizonak ez
|
luke
sekula ezkondu behar, gehitu zuen ahapeka eta, axolagabeki, bere azkazalei begira geratu zen.
|
|
|
Hartzeko medikuak esandako pastillak. Ez
|
duzu
sekula neurriz kanpo edan, baina ea ohi baino gehiago edaten zenuen, hori galdetu nizun behin, edaria izan zitekeelakoan memoriari eragiten ziona.
|
|
|
utziko diat, utziko diat noski arnasa hartzen, polita duk arnasa, arin arina duk eta ez diagu ikusten, ez gaituk konturatu ere egiten zein inportantea den arnasa, hi konturatu haiz noski, konturatuko ez hintzen ba, utziko diat arnasa hartzen, bai, baina, lehendabizi, esadak non gordetzen duzuen multikopista. ...tz?, heuk esan diguk-eta lehentxeago multikopista non dagoen, baina atxilotua ez da gogoratzen horrelakorik esan duen ala ez, ez daki poliziak jarritako tranpa bat den, baina askako ur zikina ikusten ari da, ez luke berriro eramango beste buru murgilketa bat, nahiago luke hilik egon, eta ahal duena egiten du, ahal duena esaten hasten da, ez, bai, ez dakit, ez dakit, ez dakit, nik ez dakit ezer, ez
|
dut
sekula multikopista bat gobernatu, eta burura etorritako batzuk esaten ditu, baina ez entzun nahi dituztenak.
|
|
|
Azkenean ez genuen egin jokoa. Ez
|
dut
sekula jakin nola konpondu zen auzia, baina beti uste izan dut Andres ugazabak baten bategaz berba egin eta hari esker utzi zela bertan behera apustua.
|
|
|
–Ondo dago. Hemen nagoenetik ez
|
dut
sekula lantegian hutsik egin eta, egun bigatik, konponduko dira ni gabe. Ziurrenera, auzokoak etorriko dira zertan ote naizen ikusten.
|
|
|
Liluraturik nindukan. Ez
|
dut
sekula, neure bizi guztian, haren moduko beste emakumerik ezagutu eta, beharbada, horregatik jarraitzen dut ezkongai.
|
|
|
Sekula ere ez zuen aurrez aurre berba egiten eta, egiten zuenean ere, gauzak ilun eta erdizka esaten zituen. Ez
|
zuen
sekula begietara begiratzen; lurrera begira egiten zuen berba. Pertsona zuria zen.
|
|
|
Nik ez
|
nuen
sekula entzuna" tomar evangelios" istorio hori, eta zer ote zen galdetu nuen: " Era como unos rezos o algo que se hacÃa en Sto Cristo de Lezo para que los niños se portaran bien, no lloraran y eso".
|
|
|
Eta orain bada onartzen ez dudan puntu bat eta inolaz onartuko ez
|
dudana
sekulan, eta da Euskal Herrian badagoela oraindik ere, zoritxarrez, gogorkeriaren eta biolentziaren kultura bat. Txertatua dago gure izatean eta garai batean justifikatutzat ematen genuen, Hegoaldean, Erregimenaren kontra, Francoren kontra, eta bueno, dena zen zilegi eta abar, baina gaur egun horiek denak galbahetik pasa lirateke eta begiratu lirateke kontzientzia estuago batekin.
|
|
2012
|
|
|
Onartu behar du trebea dela Mari Tere halako egoerei konponbidea bilatzen. Berak ez
|
du
sekula diziplina arazorik eduki ikasleekin, hala ere badaki haiekiko duen jarrera bera ez litzatekeela komenigarriena seme alabekin aritzeko. Uste du aita hobea izango dela haiek helduagoak izan daitezenean; honezkero zerbait igartzen hasia ere bada Iranzurekin, edo hori sinetsi nahi du behintzat.
|
|
|
Eta hain zuzen, halaxe bizi zarete Loulou jaio zenetik, lehenagotik ez bada; horra nola bizi zareten. Gainera, ez
|
duzu
sekula maite izan; ni maite izan nauzu. Aizu, entzun, zatoz hona.
|
|
|
Ez
|
zuen
sekula jasoko bere barrua guztiz baretuko zukeen gutun barkabera...
|
|
|
Baina inoiz ez du entzun halakorik gertatu den berririk: eliz jendeak, ez Falceskoak ez beste inongoak ere, ez
|
du
sekula galderarik egiten zerutik mana gisa erortzen zaien diruagatik.
|
|
|
Baina jende aurrean ez
|
zuen
sekula homosexualak mindu zitzakeen ezer esaten.
|
|
|
Lau mila eurotakoa da nire premia, lotsa ematen dit aitortzeak, nire adineko gizon batek honezkero aurreztua behar luke diru hori eta gehiago, baina larritasun handienean eta beharrak estututa dagoenak bere urguilua galtzen du. Ez
|
dut
sekula aurreztu, irabazten nituen apurrak xahutu izan ditut, zuk badakizu hainbeste, eta, urguiluak urguilu, nik ere bai. Larrutik dakit.
|
|
|
Partitura aurkitu duen soldaduak eta bertsolari sonako bere lagun batek ordu batzuk hartzen dituzte partiturako musikari letra bat jartzeko. Ez
|
dute
sekula horrelako lanik egin, baina, azkenean, txukuna irizten dioten emaitza lortzen dute eta Oriamendi izena ematen diote kantuari.
|
|
|
nagusitu izan zaio beti arazo pertsonalari. Pianistak ez
|
du
sekula kontzertu bakar bat hondatu, eta gaur ere, Milango Scalatik etorri berri den sopranoari sarrera ematerakoan, behazuna irentsi du. Burutik kentzea lortu du sopranoa dela zuzendariaren azken konkista, eta gogoan daukan bakarra, ariaren sarrerako pianoren lehen konpasetan jokatzen dela sopranoak piezari aterako dion etekina.
|
|
|
Etxearen eta munduaren arteko muga da. Munduak ez
|
du
sekula izango ate barrutik gertatzen den eta esaten dugun gehienaren berri.
|
|
2018
|
|
|
Helene jada ez zaio ari, aspaldiko, hamarka urte lehenagoko gertakariez. Lorearen munduaz ari da, eta Loreak ez
|
du
sekula entzun, ez pentsatu, desberdintasunean oinarritzen denik bere mundua. Baina zentzu betea dauka Helenek dioenak.
|
|
|
Ongi esan ohi da talde batek ez duela kontzientziarik; baina kontzientzia duten gizonen elkartea, elkarte kontzientziatsua da. Legeak ez
|
ditu
sekula gizonak apurtxo bat ere zuzenagoak egin; eta, harenganako errespetua dela eta, zintzoak ere zuzengabekeriaren agente bihurtzen zaizkigu egunero. Legearekiko errespetu desegokiaren ondorio natural eta arruntaren adibidetzat, ikus dezakezu soldadu lerro bat(...) gerretara martxan, gogoz kontra eta, ai ene!, senaren eta kontzientziaren kontra".
|
|
|
Eta bada esaten duenik Aldiniren laguntzailea egun hartan bertan hil zela bihotzekoak jota, hartutako sustoa dela-eta. Nolanahi ere, kontua da Aldinik ez
|
zuela
sekula santan esan hildako bat berpiztu zitekeenik. Berak oso ondo zekien elektrizitatea zela nerbio sisteman eta giharretan eragiten zuena.
|
|
|
Beltzez jantzita zihoazen goitik behera, burukoa izan ezik, zuria baitzen; mojagai apurrek, berriz, abitu zuriak zeramatzaten, argi ilun haren azpian argizari kolorekoak ziruditenak. Handiagoa zen hotza kapera hartan komentuan baino, eta hozmindua hezurretaraino sartzen zitzaien guztiei, birabarkia bailitzan; izan ere, komentu hartako serorek ez
|
zuten
sekula guztian surik pizten barruan, penitentzia gisa. Ez zen hura, ez eta hurrik ere, Etengabeko Adorazioren izenean egiten zuten penitentzia bakarra; eta oinazegarri horiek gehienak gogor askoak zirenez, gero eta mojagai gutxiago zegoen komentuan:
|
|
|
Barrezka hitz egin zidan, baina haren hitzetatik atera nuenez, ez zuen ziria beretzat hartu. Sarri jokatzen zuen hala, eta nik ez
|
dut
sekula jakin haren burmuinetako moztadeari, belarrietako gorrari edo mingaineko pozoi hutsari egotzi behar ote nion jokabidea. Edozein izanda ere arrazoia, garbi zegoen Briskotek nahiago zuela nire opilaren azal errea ikusi, bere gari sail kiskalia baino:
|
|
|
Eskuez ukitzen ez dena, edo begiez ikusi ezin duguna ez duzu sekula estimutan izan. Ez
|
dituzu
sekula aintzat hartu, ez hartuko, Allendebidean atzera aurrera hainbat mendetan egin, gertatu eta amestu izan diren gorabeherak. Ispiluan ikusi zaitudala esango banizu, korrika joango zinateke bertara, mesfidantzaz.
|
|
|
–Ihes egin beharra daukat. Borreroak ohartuko dira noizbait ibaiaren erdian aurkitutako atorrak ez
|
duela
sekula nire biluztasunik estali, bide ertzean aurkitutako zaldi hila ere ez duela zaldizko batek lehertu. Amarruez konturatuta, ehiza zakurrak baino urduriago hasiko dira, atzera egin, eta hiriko bazterrak miatzen, galdutako arrastoaren bila.
|
|
|
Kostata hasi nintzen dena ulertzen. Eta behingoz pozoi guztia isuri zuenean, aginduarazi nion ez
|
zuela
sekula gutunaren aipamenik egingo, edozein gauza gertatuta ere, mihia txuloan edukiko zuela.
|
|
2019
|
|
|
Jose Antonioren aldean, nire aita gizon isila zen. Ez
|
zuen
sekula hitz itsusirik esaten, ez zuen oihuka hitz egiten, eta, ziur nengoen, ez zitzaiokeen inola ere burutik pasako bere seme baten andregai nerabeari begi keinurik egitea.
|
|
|
–Baina ez
|
dute
sekula aski, independentzia eskatzen dute, noraino joan daitezkeen ez dakiten arren. Ororen buru, terrorismoak terrorismoa hazten du, elikatzen, biderkatzen, gorrotoaren labakietan sufrikarioaren bihiak ausarki ereinez.
|
|
|
–Batzuen arabera, semea hil zitzaidan... ez, semea hil zidaten, hil zidaten semea... mintzo dira, baina ez
|
dute
sekula egia den bezala erraten... zer eginen dut nik?
|
|
|
Haietarik bat errealitatea zen. Literaturak ez
|
zuen
sekula deus konpondu, ez zuen sekula odola zainetan zerien gizonek eragin minak sendatzea lortu. Baina ezinbestekoa zen, noiz ala noiz gogoetaren labakiak hitzen, elkartasunaren eta jendetasunaren haziz ereiten berriz hasteko.
|
|
2020
|
|
|
Begiak tinko ditu nobleen arteko gorputz bitarte egokiko gazte batengan. Ez
|
du
sekula ikusi, baina lehen begiratuan ezagutu du Charles vii.a, bere jaun eta erregea.
|
|
|
Bihotzak brinko egin dio bularraren barruan eta ia gelditu zaio. Gortinen atzean ezkutatu da bizkor, eta hira neurrigabea sentitu du erraietatik gora; horrek hobeto ulertarazi dio, are eta hobekiago, zergatik gorrotatzen duen medikua hainbeste eta zergatik ito behar
|
duen
sekula betiko bihotzean oraindik gorde dezakeen harenganako karitate apurra. Lokien artean dantza ero batean taupaka dabilkion bihotzak agintzen dio egiteko.
|
|
|
Marianne izan zen beste gauza ba  tzuk ere posible zirela erakutsi ziona. Bizitza desberdina izan zen horren ondoren; beharbada ez
|
zuen
sekula ulertu zeinen desberdina izan zen.
|
|
|
Aurreko astean, Connellek" mamua" zeritzon zerbait aipatu zuen. Mariannek ez
|
zuen
sekula entzun eta zer zen galdetu behar izan zion. Connellek bekainak jaso zituen.
|
|
|
Lehen neurketa San Mamesen izan zen, abuztuaren 14an eta partidu zoragarria jokatu ondoren, 4 irabazi genuen. Ez
|
dut
sekula ahaztuko ia San Josek sartu zuen gol ikusgarria. Beste hirurak Adurizenak izan ziren.
|
|
2021
|
|
|
" Ez
|
dut
sekula gehiago bikinirik jarriko" eta" Tripa hau ez da nirea" arrakastatsuen ondoren, hortxe agertuko dira atzera ere protagonistaren aspaldiko ezagun maltzur horiek, Ildoak, onenak emateko prest.
|
|
|
–Ez gaudela elkarrekin, Unai. Ez
|
nuela
sekula ezkonduko nintzela esan behar, ez ditut loreak maite, ez oihalak, ez apaizak, ez soineko luzeak, ipotxa ematen dut soineko horietako bat janzten dudanean.
|