|
2007
|
|
|
Berdin zitzaien haien misilak distantzia luzeak egiteko gai ez baziren: AEBek aliatuak
|
zituzten
mundu osoan, eta aliatu haien baseetatik misilak garraiatuko zituzten hegazkin bonbaketariak atera zitezkeen. Ordurako estatubatuarra zen von Braun, eta Estatu Batuetako Armadarako ari zen lanean.
|
|
|
Mexikon, baita ere, beruna, zinka eta urrea ateratzeko meatze garrantzitsuak daude. Bestalde, Txilek
|
du
munduko kobre ustiategirik handiena, eta Perun dago urre meatzerik handiena...
|
|
|
Emaitza horiek garrantzitsuak dira karbonoaren zenbait egiturak, (esaterako nanohodiek) nanoelektronikaren, fotonikaren eta biomedikuntzaren zenbait erabileratan (sentsoreak, etiketa biologikoak, eta abar) dituzten propietateak ulertzeko. Alor horiek guztiek gaurkotasun handia
|
dute
mundu osoan, eta aurrerakuntza handiak espero dira epe motzera eta ertainera.
|
|
|
Alemaniako Geozientzia Aztertzeko Zentroko ikertzaile batzuek ikusi dute VIII. eta IX. mendeetan Txinan udako montzoi euriak ohikoak baino urriagoak izan zirela, eta Mexiko inguruan ere euri gutxiago egin zuela. Susmoa
|
dute
mundu mailan gertatu zen fenomeno baten ondorioak izan zirela. Litekeena da, denbora tarte horretan, tropikoetan euria eragiten duen konbergentzia zona intertropikala hegoalderantz mugitu izatea, eta horren ondorioz izatea euri eskasia lurralde horietan.
|
|
|
Basoek egun betetzen duten azalera osoa 4.000 milioi hektarea ingurukoa da. Horrek esan nahi
|
du
munduko lurren% 30 zuhaitzez estalirik dagoela eta pertsonako 0,62 ha baso dagoela. Azalera hori, hala ere, oso irregularki banaturik dago.
|
|
2008
|
|
|
Erraldoi hau zutik jartzeko, 400 milioi euro inbertitu dituzte. Zubiari eusten dioten zazpi zutabeetako luzeenak 245 metro
|
ditu
munduko hormigoizko zutaberik altuena da. Horri zubiaren plataformaren altuera eta goialdeko zutoinen 87 metroak gehituta lortzen du Millauko biaduktuak bere errekorra:
|
|
2009
|
|
|
Duela 65 milioi urte Yucatan penintsulan asteroide bat erori zela frogatu dugu, eta baita hark sortu zuela Chicxulub kraterra ere. Hori baieztatzen duten aztarna ugari
|
ditugu
mundu osoan. Aitortzen dut zailagoa dela frogatzen talka haren ondorioz desagertu zirela espezie haiek denak.
|
|
2010
|
|
|
Kopuru horrek handia irudi lezake, baina ez da hainbestekoa ere; kontuan izan behar
|
dugu
munduan ia 7.000 milioi pertsona bizi garela. Egia da gaur egun jende askok ez duela Internetik erabiltzen, edo ez behintzat, baina hala eta guztiz ere helbideak laster agortuko direla dirudi, hainbat kausa dela medio.
|
|
|
Kazetariaren galderan sumatu uste izan dudan beste esanahiak gehiago asaldatzen nau, jakin nahi eza baitario. Batzuen ustez, zientziak ez du balio zenbait galderari erantzuteko, ez horiek balioen mendekoak direlako, baizik eta zientzia ofizialak (hala gustatzen zaie deitzea) bere bide estuan argitu ez ditzakeen bazter misteriotsu asko
|
dituelako
munduak. Fenomeno paranormalez ari naiz, zientzia ezkutuez, esoterismoaz, eta sentikortasun bereziko espiritu zabalek soilik sentitu omen dezaketen horretaz, zientzia arrunt eta erredukzionistak, bere sinplekerian, inoiz ulertuko ez dituen fenomeno horiez.
|
|
|
Diru horri% 5eko interesak ateratze hutsarekin, ia 2.000 milioi dolar lortzen ditu urtero ohiko aurrekonturako. Guk hemen lau zentro ditugu, eta uste
|
dugu
mundua irentsiko dugula. Baina gure aurrekontuekin ezin dugu Harvardekin lehiatu.
|
|
|
Herrialde horietako 22tan, energia nuklearraren ekarpena% 15etik gorakoa izan da, eta horietako 15etan,% 25etik gorakoa. Frantziak
|
du
munduko lidergoa, portzentajeari dagokionez(% 76), eta, gure inguruan, aipagarriak dira Lituania, Eslovakia, Belgika, Suedia eta Suitza ere (guztietan% 40 baino gehiago). Kopuruari dagokionez, Amerikako Estatu Batuek dute lidergoa (104 zentral nuklear dituzte), eta, haien atzetik, Frantzia (59) eta Japonia (53) daude.
|
|
|
Beste modu batean azalduz, ekosistema natural batzuk kontserbatu nahi ditugu, gure seme alabek ezagutu dezaten nolako dibertsitate zoragarria
|
zuen
munduak duela gutxira arte. Haiek zerbitzu interesgarriak ematen badizkigute hobe, baina, bestela ere, kontserbatu egin nahi ditugu.
|
|
|
No limit modalitatean lastaren laguntzarekin hondoratu eta bere kabuz itzultzen dira, Herbert Nitsch apnealariak
|
du
munduko errekorra: 214 metroko sakonerara jaitsi zen 2007ko ekainean.
|
|
|
Erdi Aroan ulertzekoa zena gaur barkaezina iruditzen zait. Baina, tira, Skinnerren usoz beteta
|
dugu
mundua.
|
|
2011
|
|
|
Baina zergatik egin behar da ahalegin teknologiko hori? Interneteko kable sareak hamahiru lotune nagusi
|
ditu
munduan zehar, eta horrek asko ahultzen du sistema, elementuen aurrean zein sabotajearen aurrean (2008an sei lotunek huts egin zuten astebeteko epean). Badago beste aukera bat itsasoaren kondizioak gainditzeko:
|
|
|
Horren harira Koldo Telleriak dioen bezala, megahiri guztiek bihurtu nahi
|
dute
mundua gidatzen duten nodo. Elkarrekin lehiatzen dira, merkatuan hortzetako pastak lehiatzen diren bezala, adibidez.
|
|
|
XIX. mendean, munduko hiririk handiena izan zen: 6,5 milioi biztanle zituen 1899an.Kontuan izan behar
|
dugu
mundu osoan 1.600 milioi lagun zeudela orduan.
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun, era askotako zakilak
|
dituzte
munduan dauden milaka espezieetako arrek: jabearekiko handiak, txikiak, lau burukoak, birakariak...
|
|
|
Hiru dimentsioko mundu batean bizi gara, eta onar dezakegu laugarren dimentsioa denbora dela. Baina nolakoa litzateke bosgarren dimentsio bat
|
lukeen
mundu bat. Abbottek ezin zion erantzun galdera horri, baina kontrakoa egin zezakeen.
|
|
|
Hogei urte barru izan nahi
|
dugun
munduarentzako ildoak zehazteko aukeratzat jotzen du NBEk ekaineko biltzarra, eta han aurkeztuko du etorkizuneko mundu horretara iristeko bere proposamena: ekonomia berdea.
|
|
|
Eta gai bera izango da ekainaren 20tik 22ra egingo duten Rio+ 20 biltzarraren gako nagusietako bat. NBEren arabera, biltzarra aukera paregabea izango da hemendik 20 urte barru nahi
|
dugun
mundua zehazteko.
|
|
2013
|
|
|
Eta zergatik jokatzen du jokatzen duen modura? Hostoak, gure inguruan dugun beste edozein organismok bezala, elkarrekintza bat
|
du
mundu fisikoarekin. Elkarrekintza horren ondorioa da hostoa. Horrela azaltzen du Vogelek liburuaren planteamendua hitzaurrean.
|
|
|
Saint Denis basilikaren beraren nabe nagusiaren bobeda 29 metrora dago; Chartresko eta Amiensko katedralenak, adibidez, 37 eta 42 metroko altueran daude, hurrenez hurren. Erdi Aroko pertsona batek ezin
|
zuen
munduan barrualdeko espazio handiagorik aurkitu katedral gotikoak baino.
|
|
2015
|
|
|
Gauzak horrela, zertarako den, mapa bat hala bestea erabiltzen dela gogorarazi du Ibezek: Demagun mapa batean azaldu nahi
|
dituzula
munduko erlijioak, hizkuntzak edo geologia kontuak. Kasu horretan, mapa isoareal bat erabiltzea da egokiena, agertzen diren lurraldeen neurria benetako azalerarekiko leiala izan dadin.
|
|
2018
|
|
|
Pentsatu behar
|
dugu
munduan birus kopuru itzela dagoela, 10 31 inguru kalkulatzen da, eta milioika eta milioika horietatik gutxi batzuk baino ez direla patogenoak, arrazoitu du EHUko Miren Basaras Ibarzabalek, mikrobiologoa hura ere. Beraz, asko hipotetikoki onuragarriak izan daitezke.
|
|
2020
|
|
|
Horrek guztiak informazioa trukatzeko plataformak garatzea erraztu du [5]. Global Biodiversity Information Facility (GBIF)
|
dugu
mundu mailako plataformarik ezagunena, zeinak 1 biliotik gorako espezieren erregistro bateratu eta estandarizatuak jarri dituen online kontsultatzeko.
|