|
2008
|
|
|
Izenondo; Aditz Objektu; Izen Genitibo; Izenondo Aditzondo eta Preposiziodun hizkuntza da. Parametro honen arabera, talde handi bi
|
ditugu
munduko hizkuntzen artean.. Eta informazio horren arabera, hiru funtsezko datu enpiriko irizpidetzat hartzen dira unibertsalak azaltzeko, era honetan:
|
|
2012
|
|
|
450). Itzultzaileek, beraz, erantzukizun handia
|
dute
munduko literaturaren osaeran, idazleek berek adina, edo are handiagoa: itzultzaileek beren hizkuntzara zer eta nola ekartzen duten, horren arabera taxutuko baita hizkuntza horretako irakurleen, munduko literatura?.
|
|
|
Egile zuzentzaileek ez dituzte inolaz ere begi txarrez ikusten juduen ahaleginak. Besterik baino gehiago, badirudi eginahal izugarri horien berria zabaldu nahi
|
dutela
mundu guztian barrena. Gerok ere, zerbait jakiteko zaleturik geunden aspaldian?
|
|
|
Esate baterako, ondorengo adibideak, norentzakoak
|
duen
mundu ezaupide horren arabera, gauza bat baino gehiago iradoki ditzake:
|
|
|
Honela deritza Escandellek (1993) gizabanako batek hizketaldi jakin batean dituen ezaupide, sinesmen, uste, iritzi eta sentimendu andanei. Esatari norentzakoek, hortaz,
|
badituzte
munduaz, hurkoaz, inguratzen dituenaz, eta abarrez aldez aurretikako eskarmentuak.
|
|
|
Elkarrizketa bat gauzatu ahal izateko oinarri oinarrizkoa da solaskideen artean halako, konplizitate? bat egotea; batean
|
duten
munduaren ezaupide pragmatikoak edo jakintza konpartituak emandako konplizitatea.
|
|
|
). Jakinada solaskideek batean
|
duten
mundu ezaupide horrek izango duela arrastorik diskurtsoan, edo, hobeto, bien arteko komunikazio trukean.
|
|
|
da berariaz nabarmendu nahi duena; solaskideak aurrez aurre baleude bezala, bien arteko feed-backa birsortu edo imitatu nahi du. Gainera, esatariaren hasierako intentzio xedea erdiesteko, eta norentzakoak mezua ongi aditu eta interpretatzeko, bien arteko kooperazioa edo elkarlana ezinbestekoa dela agerian uzten du, eta, horretarako, jakina, biek batean
|
duten
munduaren ezaupidea eta konplizitatea ezin saihestu.
|
|
|
ere. Biek batean
|
duten
munduaren ezaupide pragmatikoak bermatzen du esan gabe aditzera emandako informazio oro. Estarian dagoen baina inferi daitekeen informazioa ugaria da, interpretazio arazoak saihesteko bien arteko kooperazioa eskakizun duena.
|
|
|
Bi enuntziaturen artean egon daitekeen koherentzia ikusteko, marka formalek erakuts badiezagukete ere, beste hainbat alderdik eragiten dute: esatari norentzakoek batean duten informazio pragmatikoak, norentzakoak
|
duen
mundu ezaupideak, etab. Esan berri duguna oso nabarmen ikusiko dugu enuntziatu parentetikoen arteko harremana aztertzerakoan.
|
|
2013
|
|
|
Gure gerlako untzieri esker, garbi
|
ditugu
mundu guziko itsasoak; gure komertsioko untziak badabilza zokho guzietan eta etsaiak ez du untzi bat bakarrik itsaso gainean.
|
|
2014
|
|
|
Hego ipar ar datzen arteko gatazka eternala koplatara ekartzen du, sotil eta garbi, epelkeriarik gabeko bertsoetan. Kantua 60etako iraultza hippyaren ildotik hasten dela esango luke despistaturen batek(. Guk maite
|
dugu
mundua,/ hau gure sentimendua,/ maitasu nean helduko zaigu/ heriotzeko ordua?), baina berehala gaizto tzen digu Arestik, berehala dakar zirtoa, umore beltza, hemen ez
|
|
|
Vladimir nabokovek zioen eleberriek ba dutela hasierako bulkada bat, ezkutuko bihotz baten moduan taupada egiten duena lan guztian zehar eta irakurle azkarraren lana dela hastapeneko bulkada hori idorotzea. diot nik, patatekin haserretu zen mutil koskorra baino gehiago bakarrik negar egiten zuen umea izango zela Arestiren eleberriaren erdigune sekretua. Bere poema sozialetako ahots irmoaren atzean mutiko negarti hura baitago, eta eskerrak, bestela ez
|
luke
mundua eta munduan bizi diren pertsonak berdin ikusiko, hain manera hurreko eta giza-tiarrean. nahiz eta zalantzarik ez izan Blas de otero eta Gabriel Celayaren eragina baduela Arestiren poesiak, bere ni poetikoak ez du haren bozekin zerikusirik, Arestik ez duelako haien hautu estetikoa egiten, apaindurarik gabekoa baita Arestiren ahotsa, askoz biluziagoa, garbiagoa eta beraz, modernoagoa.... Gainera, ez da ahaztu behar bertsolaritzatik ikasi zuen umore eta ironia rako joera hori, esate baterako,, bertan akabatu da/ ez delako txori?, dioenean elizan sartu den asto errukarriari buruz.
|
|
2015
|
|
|
Mundua ederra zen berriro Leonardo da Vinciren() garaikideentzat, eta begien aurrean ikusten zutena hala margotu nahi zuten, zen bezala. Baina begi aurrean
|
zuten
mundu hori ez zuten modu solemne, urrun eta sakratu batean ikusi, Erdi Aroko garaietako jendeak ohi zuen moduan. Atzean geratu zen katedraletako beirateetako eta liburu sakratuetako iruditeria lausoa.
|
|
2016
|
|
|
Zokora heldu zelarik, arrain lantegiak zeuden bizi zen lekuaren ondoan. Mundu horretan zeuden borroken lekukoa izan zen, klaseen arteko borroken berri bazuen, ez
|
zuen
mundua horrela ikusten, ez zuen ideologia horretan bere burua ikusten, jendetasunaren baitan sinesten zuen. Aberatsak salatzen zituen antzerkian, haien handikeria.
|
|
|
Ez du honek erran nahi kalitatea ez dela mundu horretan bilatzen, alderantzizkoa erakutsi dute euskal taldeek, baina nagusien eta nagusituen munduan biziz, hizkuntza gutxituan arituz hizkuntza nagusi baten ondoan, landu behar
|
zituzten
munduak oso desberdinak ziren, bazterrekoak, dominanteen mundua begiratzen ez zuena, hala ere bizi zena. Beste mundu bat erakusteko nahikeria zuen, utopia forma bat.
|
|
2020
|
|
|
Etxamendiren narratibaren Ahotsa cказ kontzeptuarekin batera oralitatean sustraitzen bada ere, oroitu behar da eraikuntza literarioa dela.115 Eta zertarako eraiki, ote, ahozkotasuna mimatzen duen narrazioa? Idazleak begiztatzen eta bizi
|
duen
munduaren errealitatea arakatzeko beharra izan dezake.116 Bestela ere, zama ideologikoa agertzeko nahia izan dezake eta oralitatearen narratibizazioak xede horretan lagun lezake.117 Orokorki, ekoizpen literarioa oralitateak eta idatzi gabeko munduaren ezagutzak bikoizten dituenean, egoera ezegonkorrean ohi dago idazlea, biografikoki, animikoki eta kulturalki. Kasu horretan dira nekazaritzako euskal girotik jalgitako jende" ikasiak":
|
|
|
baserrian jaiotakoa eta hezitakoa, hain zuzen.202 Literatura kritika sobietarrarentzat bestalde, idazle nekazariak" mundua ikusteko manera berezia" eta" psikologia errurala" badauzka, eduki ere: " baserriko jabe txikien psikologia", zehazkiago.203 Oso testuinguru historiko eta ideologiko xehean kokatu beharreko aipamena bada ere, kutsu ideologikotik deslotuz, ohargarri da soziologiatik harago bereizten direla baserri literaturak
|
dituen
munduarekiko" ikuskera" eta" psikologia". Hortaz," baserri literatura" k zentzu osoa bereganatzen du eta osagai dituen alderdi soziologiko eta estetiko bereizietatik begiratzen ahal zaio, azterketa literarioa helburu.
|
|
|
Horretan jaiotetxea nagusi da. Ingurumen idilikoa beregaina da, axolarik ez
|
duela
munduan gertatzen denarentzat. Aldiz, idilioan egundoko garrantzia dauka lekunearen eta denbora genealogikoaren arteko batuketak.
|
|
2021
|
|
|
Baina adierazpenetan ere gauza bera dugu: Ez
|
dut
mundu honetan izan sosegurik, ez baitut ezagutu amaren mintzorik (J. P. Arbelbide); Entzun, ez zuen ezer entzuten, bikotea urrun samar baitzegoen (Garate).
|
|
|
40.14e Arau (arau, arabera, araberan): Halatan hor izan den oro, behin hor date berriro, lehen zen arau (Mirande); Hainitz gauzaren gainean jujamendu emaiten
|
duzu
munduko afekzioneak gogora ekartzen derautzun arauera (Pouvreau);[...] dan dana erromantzeak abesten duan araberan (Berrondo).
|
|
|
abil/ antzetsu, iaio/ trebe izan, bakarra/ lehena/ onena/ txarrena/ baldarrena/ trebeena izan, erraz/ zail (a) izan (da/ zaio), ahalegindu, ausartu (da) mendebaldean, denbora pasatu, moldatu, saiatu, trebatu... Dusan Ivkovic entrenatzailea iaioetan iaioena da partidaren erritmoa kontrolatzen (Berria); Baina bera ere trebea da zoritxarra ekartzen (Elizen arteko Biblia); Ezin
|
badut
mundua aldatu, neure burua aldatzen saiatu naiteke bederen (O. Arana).
|
|
|
Batez ere Nafarroan eta ekialdean erabilia, omen (omenean, umen...) izena da: Prezio guti
|
du
munduko famak eta omenak (J. Haranburu).
|
|
2023
|
|
|
Heptamerona gelditzen da bere obraren erdigunean. Antzerkiak gureganaino heldu ziren, baina antzerki profanoek lan gehiago izan
|
zuten
mundu akademikoa hunkitzeko.
|