|
2008
|
|
|
Une horretan, filmaren zentzua guztiz aldatzen da eta polizia istorioa maitasun obsesibo eta nekrofilo baten istorio bihurtzen da. Orduko ikusleak ezin izan zuen misterioa horren azkar azaleratzea jasan, eta kritikak ez zuen ulertu Hitchcockek kontatu nahi
|
zuen
istorioa bigarren hori zela.
|
|
|
Juan Rasinesek 70 urte behar izan ditu amaiera mingotsa
|
duen
istorio hura osatzeko. 70 urte igaro dira Santanderko Ciriego hilerrian lurperatuta dagoen bere aitari inoiz eman bako agurra emateko.
|
|
|
Dioenez, idazle sentitzen da une oro. Une oro, buruan
|
ditu
istorioak bueltaka, dantzaka, une egokiaren bila, noiz aterako.
|
|
|
Ayako Fujitani, Ryo Kase, Ayumi Ito, Denis Lavant, Jean François Balmer. 105 min. Hiru atal ditu filmak, eta atal bakoitzean zuzendariari Tokio hiriak inspiratzen diona adierazi behar
|
du
istorio baten bitartez. Baiona (L' Autre), Miarritze (Royal).
|
|
|
Kontatu nahi
|
zuen
istorioa garatzeko, genero beltzean aurkitu ditu baliabide egokiak Lertxundik. Mujika Iraolaren hitzetan, irakurleak zer gertatzen den hasieratik dakien arren, Lertxundik maisutasunez eusten dio intrigari.
|
|
2009
|
|
|
Arazoa da ez dela inondik ere ikusten zer dagoen horren guztiaren azpian, zein den kontatu nahi
|
duen
Istorioa horrela, maiuskulaz, zein helmugara eraman nahi duen askotan zorabiatzeko puntuan izanen duen ikuslea.
|
|
|
Ze pisu
|
du
istorioak eta ze pisu du idazkerak?
|
|
|
–Ikusezinak ikusgai egin nahi
|
nituzke
istorioen bidez?
|
|
|
Jatorri poloniarra du Tomasz Emil Rudzik errealizadoreak, eta Munichera ikastera joan eta han igaro lau urteetan bizitakoak eman zion bere lehenengo luzerako behar zuen ideia. Izan zuen gogoa beste lurralde batzuetan haztekoa, ezezagunarekin heztekoa, konturatu zen arte, han, beste bi mila eta bostehun ikasleren artean, atzerritar izanik sentitu zuen ezin aurre egin ziezaion bakardadean, bazegoela kontatu nahi
|
zuen
istoriorik.
|
|
|
Baliabide eta marketin kanpaina handiko filma da; areago, benetako gertaera batean oinarritutako pelikula beldurgarri horietako bat. Hala da, bai; estruktura konbentzionala, komedia ukituak
|
dituen
istorio dramatikoa, eta hainbat jokabide zital salatuko dituena ematen duena, baina azkenean politikoki zuzenaren eremuan geldituko dena.
|
|
|
Honako Place Vend, me hau da horren adibide. Luxuzko harribitxiak eta burgesia protagonista
|
dituen
istorioak ez du askorik balio. Pertsonaia batzuk gorabeheratsuak dira.
|
|
|
Gaur egun, Dani Fanok zuzentzen du aldizkaria, eta lau hilabetean behin argitaratzen da; orain arte plazaratutako zenbaki berezietan, badira gidoilari eta marrazkilari berbera
|
dituzten
istorioak ere, tartean Dani Fanoren beraren Teleatoi eta Psikostasia. Zenbaki berezi honetan halako bakarra dago:
|
|
|
Gai gordina eta erreala da ukitzen duzuna. Uste duzu badela muga moralik atze erreala
|
duen
istorioak fikzio bihurtzerakoan?
|
|
|
Dragoi ehiztaria filma aztertu dute Angel Amigo gidoilariak, Patxi Barko zuzendariak eta Asier Hormaza aktore nagusiak. Bortizkeriak, erabili izan duenari ere, nola eragiten dion azaldu nahi
|
dute
istorioarekin, eta ikuslea gogoetara eraman.
|
|
2010
|
|
|
Ez dakit nola zen duela 20 urte. Ikusten dituzu oso ondo dauden gauza batzuk, eta beste batzuk, berriz, ahalegin handia egin dela dakizun arren, pena handia ematen dizute, ez
|
dutelako
istorio bat, ideia bat lantzen.
|
|
|
Jatorrizko argumentuaren sinpletasunak aukera eman dio Sagiri inkomunikazioaren ideian sakontzeko: Iruditu zitzaidan gizaki horien bakartzeak izan behar
|
zuela
istorioaren ardatza.
|
|
|
Adi, ikusle! Ikustera zoazen filmak ez
|
du
istoriorik, ohartarazten zuen Vertov en film hark. Balkoiko atea ireki eta haizearekin batera Gizona Kamerarekin (1929) filmaren irudiak ere sartzen zaizkit ganbaran, Vertov en kamera gizona leiho batetik emakume baten logelan, haren ametsetaraino bertaraino, sartzen zen moduan.
|
|
2011
|
|
|
Zuzendari espainiarraren kasuan, 2005ean izan zen hori, Malas temporadas filmarekin. Javier Camara eta Leonor Watling protagonista
|
zituen
istorioa urte bereko Donostiako Zinemaldian aurkeztu zuten, baina harrera nahiko hotza izan zuen. Zirkuitu komertzialetik ere nahiko oharkabean pasa zen.Lan independenteaHainbat urtez bestelako proiektuetan murgilduta egon ondoren, La mitad de Óscar lanarekin itzuli da Martin Cuenca (Almeria, 1964).
|
|
|
Ben Affleck, Chris Cooper, Kevin Costner, Maria Bello, Tomy Lee Jones, Craig T. Nelson... Bere ingurura begiratu eta krisialdi ekonomikoaren bertsio bitxia eman digu John Wells zuzendariak. Langabeziara kondenatuta dauden hiru gizasemeren gorabeherak dira pelikularen ardatz, erretratu sozial eta pertsonala uztartu nahi
|
dituen
istorioan. Kontua da lanik gabe gelditu diren horiek ez direla nolanahiko morroiak; Porsche a, etxetzarra eta golf klubeko abonua mantentzea dira egunerokoan dituzten motibazio nagusiak.Zinema sasi sozialaz mozorrotuta ailegatu da The Company Men, baina behin maskara kentzen duenean azalkeria besterik ez dela argi geldituko da, barnean hutsa da.
|
|
|
Eta orduantxe Demy gazteak gelditzea erabakitzen du; norabide horretan segitu ordez, amaiera eztitzen saiatzen da. Erabaki horrek herren utziko du ordura arte dezenteko interesa
|
zuen
istorioa. Bidaiarekin segitu beharrean, ama aitarekin ahaztu eta etxearen epelera itzultzea erabakitzen du Martinek.
|
|
2012
|
|
|
«Asko hunkitu ninduten testigantza horiek, negar egiteraino. Garbi ikusi nuen borrokatu egin behar
|
genuela
istorio horren inguruko dokumental bat egiteko, eta Pacori nola edo hala laguntzeko». Thougthful Robot New Yorkeko ekoiztetxearen sortzailea da Michael Collins.
|
|
|
Eta biak ados zeuden: hor bazen kontatzea merezi
|
zuen
istorio bat. Berez, ez zuten narkotrafikoaren inguruko istorio bat egin nahi; errugabea den emakume batek giro horretan nola sartzen den agertzen duen istorio bat nahi zuten.
|
|
|
Gernika bajo las bombas en bi ataletako bakoitzak 75 minutuko iraupena du. Elkarren artean lotura
|
duten
istorioak kontatzen dira, batzuk pertsonaia historikoak dituzte oinarri, eta beste batzuk fikziozkoak dira. Trama gehienen lotura Gernikako herriak 1937ko apirilaren 26an jasan zuen bonbardaketa da.
|
|
|
Harry Potterren sailean gaztetxo eta gazteengana fantasiaren bidez hurbildu zen, eta oraingoan gazteen erradiografia errealistagoa eta gordinagoa egin du Rowlingek. Izan ere, nerabeek protagonismo handia
|
dute
istorioan, eta «helduen mundu ulergaitzari» aurre eginez egiten dute bidea. Mujika Iraolak adierazi duenez, gizarte klaseen arteko berdintasunik ezari buruzko friso bat ere bada eleberria.
|
|
2013
|
|
|
Sorpresarik apenas dagoen, eta gidoia bat eskaintzen ausartuko denean, kalteko gertatuko da. Azken minutuotan istorioaren hari mutur guztiak behar bezala lotuta utzi nahi dituen azken orduko baliabideak kontrako efektua lortuko du, are sinesgaitzago bihurtuko baitu berez nahiko oinarri ahula
|
duen
istorioa. Fracking aren kontrako kontzientzia zabaldu nahi izan du Matt Damonek; alde horretatik, ongi etorria izan dadila.
|
|
|
Lapurreta egitean, kolpe bat jasoko du, eta esnatzean, ohartuko da ez dakiela koadroa non ezkutatu duen. Gaizkile taldeko buruak ez
|
du
istorio hori sinetsiko, baina mehatxuek eta tortura fisikoek ez dute argi izpirik lortuko. Hori ikusirik, Simonen buru barruan dagoena ezagutzeko beste bide bat bilatzea erabakiko dute.
|
|
|
«Atal bereziak prestatu ditugu. Gainera, aurtengo denboraldi bukaeran
|
ditugun
istorio batzuei amaiera indartsua emango diogu». Urriko eta abenduko bi asteetan emango dituzten atalak bereziak izango dira.
|
|
|
Adituko dituzte haren ahotik Euskal Herriko zein kanpoko herri istorioak zein kondairak. Badaki kontatzen
|
dituen
istorioak ez dituela propioak, baina egiten duena «sorkuntza lana» dela irizten dio. «Kontua da nola lotu istorioak, nola kontatu, nola gaurkotu...
|
|
2014
|
|
|
Bai gauzatzeko baita ikusteko ere, barrutik ukitzen nauten gauzak atsegin ditut. Ahotsik ez
|
dutenen
istorioak interesatzen zaizkit, baina horietatik ezin da bizi; hortaz, horietatik apur bat egin behar da, eta besteetatik beste apur bat.
|
|
|
1960 eta 1970eko hamarkadetako musika beltzaren errepasotik hasita, hortik aurrerakoa nahasi samar izanen da, zuzendariak zehazki zein istorio kontatu nahi duen jakin ez balu bezala. Eta erretratu orokorra egin nahian, interes handia izaten ahal
|
zuten
istorio pertsonal pare bati ihes egiten utziko die filmak.
|
|
2015
|
|
|
Baina sardinzarrak jaten ditu berdelak, eta norvegiarrek negozio handiagoa egiten dute sardinzarrekin berdelekin baino. «Orain estututa daude, berdel gehiegi iristen zaienez sardinzar barik geratzen ari direlako», jarraitu du portuko gizonak.Isatsari hozka egiten dion arrainaren forma
|
du
istorioak. Hala ere, bertoko arrantzaleek eta erakundeek eskatutakoaren kontra, oraingoz Kantauriko arrantzaleen kuotak ez dituzte handitu, zigorrak indarrean jarraitzen duelako oraindik.
|
|
2017
|
|
|
Ikusten zuena margotzen hasi zen lehenik, margotzen zenaz azalpenak eta kritikak egiten ondoren, eta artikuluak, poemak, saiakerak, zinemarako gidoiak eta eleberriak idazten gero. Bere begien bitartez bizi zela esan izan zuen, inguruari begiratzea eta entzutea funtsezkoa
|
baitzuen
istorioak kontatzeko. Begiak itxi egin zitzaizkion atzo; 90 urte zituela hil zen arte kritikari eta idazlea, Paris inguruan zuen etxean.Londresen, 1926an jaio zen Berger, familia xume batean.
|
|
2018
|
|
|
Niretzat ezin dira erabat banatu pertsona eta haren ingurunea. Elkarrekiko dependentzia dute norbanakoak eta gizarteak.Mezu landua
|
duten
istorioak kontatzen dituzu. Oso modu zainduan, gainera.
|
|
2020
|
|
|
Horrek ematen zidan indarra idazteko eta borrokaz hitz egiteko. Ene boza eta ene idazkera baliatu nahi
|
nituen
istorio kolektibo baten zerbitzuko. Ene belaunaldiko askok gaizki ikusi zuen, subjektibotasuna ez zutelako ulertzen.
|
|
|
Laudatua izan da Scorseseren lan berria ere. Charles Brandten I Heard You Paint Houses liburua oinarri hartuta, gangster estatubatuarrak protagonista
|
dituen
istorio bat kontatu du, aktore talde sendo baten laguntzaz. Netflixek ekoitzi dio hiru ordutik gorako lan hori, eta, iaz Alfonso Cuaronen Roma k urratu zuen bidetik, aurten ere sarietan presentzia handia izango du etxeak —haren ekoizpenek 23 izendapen lortu dituzte—.
|
|
2021
|
|
|
Oso bestelakoa den baina kritika sozialetik ere
|
baduen
istorio batek eman zien jarraipena Sail Ofizialeko emanaldiei. Zhang Ji zinemagile txinatarrak Ping yuan shang de mo xi/ Fire on the Plain thrillerra aurkeztu zuen lehiara, bere opera prima dena.
|
|
|
Txinatik etortzeko zailtasunak direla eta, online mintzatu zen zinemagilea bere filmaz, emanaldiaren ondoren egindako agerraldian. Argazki zuzendari gisa hainbat filmetan parte hartu ostean zuzendaritzara jauzi egiteko gogoa bazuela esan zuen, eta filmak oinarri duen Shuang Xuetaoren Moses in the Plain nobelan aurkitu zuela pantailaratu nahi
|
zuen
istorioa. «Liburuak arrakasta handia izan zuen Txinan, sari ugari eskuratu zituen, eta niri asko gustatu zitzaidan.
|
|
|
Midnight Mass nobedadean, minutu mordoa arriskatu ditu pertsonaiak su geldoan aurkezteko, eta hori da, ziurrenik, kontakizunaren bekatu kapitala. Tentsioa sortu nahi
|
duen
istorio bat izaki, lehen atal bareek ikusle andana uxa litzakete, are gehiago telesail berriak abiada bizian eskaini eta kontsumitzen diren garai honetan.
|
|
|
Horma irudi horrek jatorria historiako zainetan badu ere, sortze prozesuak
|
badu
istorioa: jendarmeak jin baitzitzaizkien galdezka eskubiderik ote zutenez egiten ari zirena egiteko.
|
|
|
Ostera, telesaila 1982an itzuli zen La 2 katera, koloretan, zentsurarik gabe eta modu esperimentalagoan. Guztira, 29 atal izan zituen antologia formatuan, amaiera propioa
|
zuten
istorioek, eta Ray Bradbury edota Edgar Allan Poe kultuzko artisten lanen egokitzapenak ziren batzuk, gidoi propioak beste batzuk.
|
|
|
Horien adibide da Oteiza museoan ageri den argazki bat; Erromatik Pariserako bidaia egin duen hegazkin txartel bat ikus daiteke. Elementu horietako bakoitzaren atzean «narratiba propioa»
|
duten
istorioak daudela dio Jimenez Landak, eta hori dela gehien interesatzen zaiona: «Artearen bideetan galdu eta Gredosko mendilerroan [Espainia] asfaltatu gabeko bideetan amaitu».
|
|
|
Zaindu ditu detaile historikoak Larreak ere, baina, dioenez, bizitasunaren alde egin du marrazkietan. «Pertsonaia asko
|
ditu
istorioak, eta kokapena ere aldatu egiten da kapituluz kapitulu, baina gidoia harira joan da hasieratik, eta uste dut komikiaren mesedetan izan dela hori, irudikatzeko korapilatsua izan zitekeelako bestela».
|
|
2022
|
|
|
ez dira gaurkoak garai trinkoak. Elipsiaren kontzeptua ez dute lantzen zuzendarigaiek irudi eskoletan, eta idazketa eskoletan gidoigilegaiek ez
|
dute
istorio bat exijitzen duen neurrian, abiaduran, tamainan azaltzeko erreminten gobernua eurenganatzen.
|
|
|
Indarra eta kemena galdu ditut: ez
|
dut
istorio berririk aurkitzen, ez dut pertsonaia interesgarririk sumatzen...». Pertsonaia berezien bila eman du bizitza osoa protagonistak; haren «pasioa» izan da, baina, egilearen hitzetan, bere bizitza alde batera uztea ekarri dio horrek:
|
|
|
Protagonista zenbat eta gehiago murgildu herrialdeko botere zirkuluetan, telesaila orduan eta interesgarriago bilakatuko da formalki, baina alor narratiboan amilduko da. Hori nortasun propioa
|
duen
istorio bat da. Su geldoan prestatu eta gogoangarri bilakatzeko beharrezko osagai guztiak mahai gainean dituen horietakoa.
|
|
|
Egitura horrek, edonola ere, arriskuak ere baditu. Esaterako, Lide oinarrian
|
duen
istorio poliedrikoan zenbait hari muturrek ez dute behar besteko garapenik. Familiaren karakterizazioa, adibidez, lauso samarra da eta han hemenka horren gaineko iruzkinen bat emanagatik, gehixeago sakontzea zegoela uste dut, familiarekiko gatazkak zeresana duenez Lideren korapiloan.
|
|
|
Inoiz memoria zentro bat balitz Ezkaban, zer leku behar
|
lukete
istoriook?
|
|
|
aitona amonak, ama, eta, protagonista, aitonaren arreba hura. «Berak
|
badu
istorio bat: Balentziagarentzat lan egiten zuen, jostuna zen, eta Parisera joan behar zen, baina hil egin zen.
|
|
|
aitona amonak, ama, eta protagonista, aitonaren arreba hura. «Berak
|
badu
istorio bat: Balentziagarentzat lan egiten zuen, jostuna zen, eta Parisera joan behar zuen, baina hil egin zen.
|
|
|
«Dirudienez kazetarientzat garrantzitsuenak diren gaiak dira pertsona batzuk aldentzen dituztenak, batez ere gazteak eta iristeko zailak diren horiek». Gazteek ahots eta ikuspuntu askotarikoagoak eta «goibeltzen» ez
|
dituzten
istorioak nahiago dituztela ondorioztatu du institutuak. Komunikabide tradizionalek badute lana irakurle, ikusle eta entzuleen nekeari eta ihesaldiari aurre egiten saiatzeko.
|
|
|
Eta zuk ere entzuten dituzunean, batez ere Turkiako aldean, oso istorio ezagunak egiten zaizkizu horietako asko. Beharbada, zorionez ez gaur egunean gertu zaizkigulako, baina ez oso memoria urrunean
|
ditugun
istorioak ere badirelako».
|
|
|
Liburua orain dela gutxi atera den arren, jendeak esaten dit euren herrietan ezagutzen ez
|
zituzten
istorioak topatu dituztela, eta hori da liburuaren asmoa.
|
|
|
Neure buruari hitzeman nion auziak ondorioak izango zituela. Ez
|
nuen
istorioa berriz gertatzerik nahi».
|
|
|
Ez dira berdinak emakume palestinarrak, egiptoarrak, tunisiarrak... Herrialde guztiek
|
dituzte
istorio komunak, historia koloniala dutelako edota urte luzez erregimen autoritarioen menpe egon direlako... Baina emakume mota bakar batez hitz egin ezin dugun moduan, ezin da hitz egin feminismo bakar batez ere.
|
|
2023
|
|
|
Arraroa egiten zait literatura jakin bat bilatzearen ideia. Nik soilik kontatu nahi
|
ditudan
istorioak interesgarri egiteko modua bilatzen dut. Irakurleak irakurtzen segitzeko gogoa izan dezala.
|
|
|
Sendotasun hori bai, antzematen dut, eta jende oso gaztea irakurtzen dabilela, hori ere bai. Baina onartu behar
|
dugu
istorioak kontatzeko moduak aldatu egiten direla, eta hori ez da derrigorrean txarra. Literatura jadanik ez dago autoritate tribuna batean; haren ordezkariak ez dira jada gauzak irakasten dizkiguten gizon burges eta intelektual batzuk.
|
|
|
Maiatzean, Verdiren Il Trovatore iritsiko da. «Kasu horretan, gaia izango da nola den posible musika eder batekin sinesgarritasunik ez
|
duen
istorio bat kontatzea». Il Trovatore ren argumentua sinesgaitza baita.
|
|
|
Guztiok ditugu erreferente kultural desberdinak, eta partekatu nahi izateak batzen gaitu. Denok
|
dugu
istorio bat eta hori kontatzeko gogoa. Lehen, errudun sentitzen nintzen:
|
|
|
Joanna Hogg zuzendari ingelesaren seigarren film luzea da The Eternal Daughter. Halakorik adierazi ez badu ere, badirudi zinegileak The Souvenir eta The Souvenir Part II filmeetako istorioarekin jarraitu duela, autobiografiatik asko
|
duen
istorioa. Bi film horietan Julie izeneko zine ikasle bat erretratatu zuen, Tilda Swintonen alaba Honor Swinton Byrne ek antzeztua.
|
|
|
«Indar handiko adierazpide bat aurkitu nuen komikian». Gustuko
|
zituen
istorioak sortzeko nahiari segituz, Irati marraztean bere hiru «pasioak» elkartu zitzaizkiola azaldu du: «Pirinioetako natura, Nafarroako Erresumaren sorrera, eta euskal mitologia».
|
|
|
Gazte epaimahaiak, berriz, Isa Luengo eta Sofia Esteve Santojaren Perpetua felicidad film laburra saritu du, «islatzen
|
duen
istorioagatik eta naturaltasunagatik». Aniztasun eta Giza Eskubideen epaimahaiak, berriz, Tunde Skovranen Who I Am Not film luzea saritu du.
|
|
|
«Gertu daude, eta politak dira». Sarastarrikoak, gainera,
|
badu
istorio bitxi bat: Jose Migel Barandiaran antropologo eta etnografo ezagunak igerian zeharkatu omen zuen koba barruko putzua kandela bat ahoan zuela.
|
|
|
Paulina aktorea izateak ere pisua
|
du
istorioan; antzeztu gabe antzeztu behar du oraingoan.
|
|
|
Berdin gertatzen da memoria historikoarekin: zinemak ez
|
baditu
istorioak jasotzen, ahaztu egingo ditugu azkenean. Augustok esaten du:
|
|
|
«Jende guztiak esaten du moldatzeko zaila dela nobela; nik uste dut eleberri bikaina dela, eta pentsatzen dut horretan datzala zailtasuna. Baina izugarri gustatzen zaizun zerbaitetik, kontatzea merezi
|
duen
istorio batetik abiatzen bazara, ezer ez da zaila», arrazoitu zuen hartutako erabakia Coixetek, atzo goizeko emanaldiaren osteko prentsa agerraldian.
|
|
|
Nat 30 urte inguruko itzultzailea da, eta, lanean entzun behar
|
dituen
istorio lazgarriez ahituta —Afrikatik datozen etorkinen kontakizunak itzuli behar ditu—, landa eremura joko du, zerotik hasi nahian. Han etxejabe krudel batekin (Luis Bermejo) eta aurpegi adeitsuen atzean faltsukeria gordetzen duten bizilagunekin egingo du topo:
|
|
|
Borborka dauden buruak —bihotzak? — behar
|
ditu
istorioak kontatzera dedikatzen den industriak —lengoaiaz kutsatzen da bat— Eta une batez horra joan da zure burua: egunotan, metro koadro gutxitan halako zenbat buru elkartuko diren irudikatzera —elkartu dira dirua nola egin asmatu guran dabiltzanak ere, etxerako presarik sekula ez dutenak—.
|
|
|
Bestalde, zinemagileak presarik ez duela erakusten du. Kontatu nahi
|
duen
istorioa hor dago, eta iritsi behar dutenean iritsiko dira gertaerak. Ihikaren begiratzeko jarrera bera hartuko dugu, gauzak aldatzeko aukera gure esku ez dagoela ohartuta.
|
|
|
Telesailen historian eraman dudan bigarren dezepziorik handiena izan da, GOTen ostean. Ze premisa ona
|
zuen
istorio horrek. Ze aktore, ze eszenografia.
|