|
2000
|
|
|
Halako jakinduriaz non esan bailiteke gure ruralismo guztiak deskubritu ezin izan zuen Naturaren kantore handi bat dugula bere obra. Ez ordea jarrera ideologiko edo aldeaurreko hautu baten ondorioz; ez
|
dugu
haren lanetan deus aurkituko elaborazio hutsez egina, dena ematen zaigu lehenagoko hausnartze zuhur baten ostean —hitzaren adiera jatorrean," auzmartze" baten ostean, berak esanen lukeen gisan—, Perurena zentzumenen poeta delako lehenik: berezko dohain garesti horixe dauka.
|
|
2003
|
|
|
Duela hiru urtetik honat hartu dituen neurri guztien gibelean egoeraren azterketa bat dago —soziologikoa, linguistikoa eta soziolinguistikoa—, baita filosofia bat eta xede trinko batzuk ere. Nafar gizartea ezagutzen dute, nafarraren psikologia ere bai,
|
badute
haren mekanismo mentalen berri. Badakite non jo, eta erakusten ari dira.
|
|
2004
|
|
|
idaztea, emakumeentzat, zeregin ia klandestinoa da, bizio pribatua, norberaren inguruan zalaparta handirik atera gabe burutu beharrekoa. Etxean jakin dakiten arren, ez jakitea rena egiten dute(" tratatzen naute idazle ez banintz bezala", zioen berak), ez
|
dute
haren idazkirik irakurtzen, ez dute kritikarik segitzen, ez dira liburuen aurkezpenetara joaten eta, etxeko dinamika gehiegi distortsionatzen ez duen neurrian, kontsentitu egiten da. Agian ez dago aurkako diskurtsorik, ez dago debeku espliziturik, baina" kristalezko sabaia" modu fisikoan nozitzen du emakume idazleak, eta argi du, une oro, mugak non dituen.
|
|
|
Galbahezainen kopuru urriak garbi adierazten zuen gainera iragazki hark zer ikusi handiagoa zuela izurtasunarekin ziurtasunarekin baino. Ura bere bidean halere baheak ezin
|
baitu
hura gelditu.
|
|
2005
|
|
|
Esate baterako, prentsa askatasunari buruz esan zuenairaku rtzen badiozu, konturatuko zara gaur egunerako ere balio
|
dutela
hark esandakoek. Asko ikasten da haren idazkiak irakurriz.
|
|
2006
|
|
|
genozidio kasu larriak izan direnean edota Estatu batek han edo hemen hizkuntza bat erabiltzea debekatu duenean, bere hiztunak gizarte mailan marjinatuz, biolentoki edo sibilinoki zigortuz, etab. Beti izango da zaila halakorik jasan ez duen bati halako bidegabekeriak zer diren sentiaraztea, baina behintzat nago edonon eta edonori adierazteko errazagoak direla (jasan dutenengan sufrimendua ere askoz handiagoa eragiten dute, noski!). Lerro hauetara ekarri dudan deskribapenak askoz eremu" etereoagoa" ukitzen duela esango nuke, beste hizkuntza eta kultura batean espresatzeko eta moldatzeko adina ikasi duen (edo ikastera behartua izan den) haren nostalgia puntuarena, esan nahi
|
duzun
hura esateko nolabait moldatu bai, baina justu nahi duzun bezala ezin esan hori... " usain" eta" zapore" bera ez izatearen kontu hori...
|
|
|
Horren harira aipatu zen atal honen goiburu jarri dudan hitz jokoa ere... eta han grazia egin zion bati baino gehiagori konparaketak. Fernandezek aipatu zigun euskararen arloan, marketinaren eta komunikazio estrategiaren ikuspegitik, mezuak eta leloak askotan (gehiegitan) sortu direla antolatzen dituenaren nahietan, kezketan, beldurretan edo dena delakoetan oinarrituta, eta ez hainbeste sentsibilizatua edo erakarria izatea nahi
|
dugun
haren nahietan edo ametsetan. Alegia, kontu horietan zer hobetu aaaaasko dagoela.
|
|
|
Ez
|
dut
haren berririk. Garai hartan, Oleskariak zen nire konpromisoa.
|
|
2007
|
|
|
Gaztelaniaz Luis S. Granjel," Presencia de Vasconia en la vida y en las obras de Pfo Baroja", Boletin de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del Pas IX, 1953, 155 eta 363 Artikulu honetan, paisaiaz gain, Barojaren Baskoniarentzat arrazaren inportantzia nabarmentzen da, eta Barojaren identitatean ere euskal arrazak (eta beharbada piska bat germaniarrak) jokatzen zuen rola: berak ematen zion inportantzia, adibidez, euskal deitura garbien zerrenda luzeari, gehi batño italiarra, edo hobeki lombardiarra (eta, beraz, saxona Barojarentzat!); nola hortik esplikatzen zuen bere psikologia pertsonala, idiosinkrasia; ustekera horrek nola influitu
|
duen
haren nobelazko pertsonaia diferenteen aiurri beti barojarrean, nobela guztiak bere autobiografia modu bat bihurtzeraino, etab. Iruditu zaigunez, argitaratzen dugun ustezko Miranderen testua, Granjelek inspiratu izan lezake agian heintxo batean.
|
|
|
Petrolioa aipatu dugunez, deigarria egiten da 1960ko datuak gainbegiratzea: Estatu Batuak ziren produktore nagusia, noski, munduko produkzio osoaren herena ekoizten zutelako; ondorengo bietako bakoitzak, Venezuela eta Sobiet Batasunak, ez
|
zuen
haren erdia merkaturatzen; eta herrialde arabiar guztiak, orduan oraindik Erresuma Batuaren eskuetan zegoen Kuwait buru zutela, denen artean, ez ziren Amerikako erraldoiaren produkzioaren pareraino iristen. Ez da harritzekoa, bide batez, munduko autoen erdia Estatu Batuetan ekoitzia izatea sasoi hartan.
|
|
|
Azalpen zuzena edo okerra denetz ez dakit eta, egia esateko, ez du axola, baliagarria bailitzateke ez zuzena balitz ere. Pertsona horrek zioen (ezin gogoratu nor zen!) Oteizak jardun zuela eskulturagintzan berak nahi
|
zuen
hura ondo adieraztea lortu zuen arte. Pentsatu zuenean azkenean lortu zuela egitea buruan zuen hura, hau da, ikasi egin zuenean nola egin berak egin nahi zuen eskultura, orduan ez zion interesik ikusi gauza bera behin eta berriz errepikatzeari.
|
|
|
Pertsona horrek zioen (ezin gogoratu nor zen!) Oteizak jardun zuela eskulturagintzan berak nahi zuen hura ondo adieraztea lortu zuen arte. Pentsatu zuenean azkenean lortu zuela egitea buruan
|
zuen
hura, hau da, ikasi egin zuenean nola egin berak egin nahi zuen eskultura, orduan ez zion interesik ikusi gauza bera behin eta berriz errepikatzeari. Amaitu zitzaion interesa.
|
|
2008
|
|
|
Zein dira Bolognako prozesuaren indarrak eta ahuleziak? Zer
|
duzu
haren alde, zer haren kontra?
|
|
|
Jakin bazekien Akarregik, aspalditik, gaitzak jota zegoela. Espero ez zuena, aldiz, huraxe zen, zendu izanarena, berrikitan jasoa
|
baitzuen
haren mezua, posta elektronikoaren bidez. Azkenean ere, lanean zendu da gasteiztarra, euskararen aztarnarik ñimiñoena ere argitara ekarri eta zabaldu nahian.
|
|
|
Akarregik, alabaina, egunkaria irakurri ondoren, gogoan
|
ditu
harekin izandako elkarrizketa luzeak eta kaier txikiak, Knorrek poltsatik atera eta aurrez aurre zuenaren hitz jarioa biltzeko asmoarekin ontzen zituenak.
|
|
|
EAEri dagokionez, beraz, udalerri guztietan. " Edozein kasutan garbi utzi behar da hizkuntza gutxitu baten kasuan ezagutza tasak ez
|
duela
haren lurraldea definitzen", azaldu dute.
|
|
|
Hasieratik azkeneraino maite
|
zituen
hark herriko koplak, eta, aldi berean, euskarari atera nahi zizkion ahalmen adierazgarri guztiak. Musika, harentzat, finko eta arimarik gabekoa baino, egunik egun aldagarri eta egokitu beharreko zerbait zen.
|
|
2009
|
|
|
Aspaldiko urteetan, Claude Iruretagoiena euskal dantza munduko maisu bat dugu, hau baino lehenago Filipe Oihanburu eta Koldo Zabala izan diren bezala. Luzaz haurrekin lan egin du eta oraindik ere gogoan
|
ditugu
haren bi obra: Ixtorio mixterio eta Xirula Mirula.
|
|
2010
|
|
|
1 Azurmendik (2007: 71) dioen moduan, ez dago mugimendu erromantikoen sorrera lurralde eta data zehatz batean kokatzerik: " Ikertzaileek ezin dute fenomenoa definitu, ezin
|
dute
haren datak mugarritu ere, geografikoki nola banatu ere ez dakite: batek artean kokatzen dizu (Iraultza baino lehen hasita), besteak artean; batek Ingalaterran hasten dizu, besteak Frantzian, Alemanian.
|
|
2011
|
|
|
Euskal literaturan sarrera ospetsua egin zuela zioen, eta hasikinak horrelakoak izanik etorkizun handia iragartzen ziola. Pentsa, hainbeste harrapatu zuen testuaren eduki literario ideologikoak ezen ez
|
baitzuen
haren euskara eredua ahotan hartu —arraroa benetan garai hartan—!; eleberriak uzten omen duen inpresio garratza, samina, mingotsa nabarmendu zuen, eta beharturik sentitu zen irakaspen teologikoa ematera:
|
|
|
Haren izengoitia Agur izan zen. Zenbait larderia ukanak
|
ditugu
harekin, zeren eta lerratzen baginen frantsesera haren aitzinean, sekulakoak entzuten genituen.
|
|
2013
|
|
|
...gu haren ideia politikoen aurrean, harrera desberdina egin diegu hark hizkuntzalaritzan egindako ekarpenei, era desberdinetan gureganatu dugu haren pentsamendua, jarrera desberdinekin hartu ditugu hizkuntza politikarako haren proposamenak, eta, ekitaldi hau Euskal Herriko Unibertsitateak antolatuta egiten denez, eta hemen Euskal Herriko Unibertsitateko errektoreordea naizelako nagoenez, esan behar
|
dut
hark proposaturiko unibertsitate eredua, hizkuntzen antolaketari dagokionez, ez dugula denok entusiasmo berdinez onetsi.
|
|
2014
|
|
|
Ez
|
genuen
haren berririk harik eta Piarres Lartzabal jaunak Baionako Goiztiri diskoetxean egindako disko txikia eskura ekarri zigun arte, Irunen bilduta. Ez zuen eman argitaratze urtearen berri zehatzik horrela egin ohi zuten gehienetan Bidasoaz haraindi egiten ziren grabaketetan, zentsuraren beldurrez edo.
|
|
|
Bagenuen entzutea Mikel Laboa zeritzon gazte bat kantari hasia zela, lehenengo gazteleraz eta gero euskaraz. Baina ez
|
genuen
haren ezaguerarik izan harik eta bere Azken izeneko disko ttiki eder hura eskuratu genuen arte, 1965eko uztailean oraindik ere prezio eta guzti gordeta dugu diskoa. Bartzelona eta Zaragoza artean zebilen Mikel medikuntza ikasketak egiten, eta lagunarte giroan saio batzuk egina omen zen, esan zigutenez.
|
|
|
Euskararen aldeko mugimendu edo organizazio izan nahi
|
zuen
hura ibiltzen hasi orduko bukatu zen. Porrota da epitafio.
|
|
|
" Inor egotekotan, nor zegoen han soberan, bera ala ni?", galdetu zidan adiskide bere urguiluan zaurituak. Erakusketa aretoa bero bezain huts mantentzeaz arduratzen zenaren aldetik elkartasuna espero
|
baitzuen
hark, eta jasanezina egin zitzaion langile publikoaren etsipen natural naturala.
|
|
2015
|
|
|
Urte askotxo pasa dira liburua argitaratu zenetik, eta egileak berak inoiz aitortu du liburuaren pasarte asko gaurkotu eta moldatu liratekeela. Hizkuntzen ikaskuntzari buruzko pasarteek, ordea, balio
|
dute
haren iritziz.
|
|
2016
|
|
|
La Reine Margot filma eman behar dute telean, eta Euskaldunon Egunkaria zeneko kazetariak ez
|
du
haren ohar laburrean aipatu Isabelle Adjanik daukala protagonistaren rola, Nafarroako erreginarena hau dela; edo Daniel Auteuilek Henrik III.arena egiten duela... Castingaren bederatzigarren posturaino jaitsi behar izan du hatza, guri errateko Miguel Bosek rol txipiñi bat jokatu duela.
|
|
2017
|
|
|
Marisol hori gazte denborako adiskide handi bat zen, eta hola izan da hil arte, berriki zendu baita, dohakabea! Erdi espainola eta erdi mexikarra zen, eta aberatsa zen, bizpahiru apartamentu
|
bazituen
haren aitak Parisen... Eta bihotz onekoa zen, biziki gisakoa eta inteligentea, zinez burutsua...
|
|
2018
|
|
|
Euskara batuak ez ditu euskalkiak baztertzen: batetik, euskalkien ekarpenek osatzen baitute euskara batua, eta, bertzetik, normala den bezala, euskalkia
|
duenak
hura edo euskara batua hautatuko baitu, betiere senak edo egoerak edo erregistroak zein eskatzen duen aintzat hartuta.
|
|
2020
|
|
|
Hain maisuki ukitu dituen gaiak gogoratu besterik ez dago sakontasunetan zorabiatzeko. Hurbildu nahi
|
duenak
haren gogoeta oparoetara, beldurra ere sentitzen du, iristezintasuna, ezgaitasuna; irakurritakoari buruz zerbait idazteko erabakia hartzen duenari dardarka jartzen zaio eskua, bihotzean. (Iturriotz 2010a:
|
|
|
distopia ez da apokalipsia. Ezagutzen duguna baino okerragoa den munduak (distopia) ez
|
du
haren amaiera (apokalipsia) esan nahi.
|
|
2022
|
|
|
Benetan askatzailea izan al zen aldarri haren gauzatzea? Nik uste
|
dut
hura zela, gutxienez, sexu askatasunaren hasiera. Nahi dutena esango dute, gainera, baina antisorgailuak
|
|
|
Eta ez zen hala. Nik idazle ibilbide bat egina
|
nuen
harekin hasterako, neure bizitza ere bai, baina uste dut ez gaituztela kontuan hartu, zergatik eta emakume izateagatik.
|