|
2000
|
|
|
Eta hortzak ere zuri zuriak zituen eta halakoak izan zituen gerora ere bizi izan zen artean; eta nik galdetzen nion zergatik
|
zituen
hortzak hain zuriak, zeren ikusten bainuen ezen adinean gora zihoan jende gehienak belzturik edo usteldurak jorik zituela, hainbat hortzen eskas ez zenean, eta Felisak ihardesten zidan ezen gauero gauero egiten ziola otoitz santa Apoloniari, 2 santa martiriak haren hortzak eta haginak zain zitzan.
|
|
2001
|
|
|
Baina lehengo bi neska horiek besterik ez daude oraindik. Ile argiko altuska eta beste ilekizkurra, aparatua
|
duena
hortzetan. Eta Arantxa, harritu da, zer egiten ari da komunean.
|
|
|
Baserrirako atea zabaltzearekin batera, eskua kisketean dudala oraindik, bi txakur alsaziarrak ikusi ditut zaunk zaunka eta galapan datozela. Beldurturik gelditu naizenean, belarri batetik besteraino
|
dituzten
hortzak erakutsiz inguratu naute biek, estereoan marmarrean.
|
|
2002
|
|
|
Aho hortzetako osasun prestazioak handitzeari buruz Osasun ministroak egindako adierazpenak pozik hartu dituzte batek baino gehiagok; izan ere, Espainiako helduen %80k tratamendua behar duen arazo bat du, eta, oraingoz, ez du Osasun Publikoak ordaintzen, Espainiako Ahozko Osasunari buruzko 2000ko Inkestaren arabera. Blas Noguerol doktoreak, Odontologoen Kontseilu Nagusiko Batzorde Betearazleko kide eta inkesta horretako koordinatzaile denak, adierazi duenez, “erkidegoek
|
dituzten
hortzak zaintzeko laguntza programa guztiek haurren etapa bakarrik betetzen dute, 14 urte arte”. Gaur egun, zenbait autonomia erkidegotan ezartzen hasi diren Haurrentzako Hortzak Zaintzeko Programen (PADI) arabera, 6 urteko haurrak bakarrik hartzen dituzte, eta gutxienez 8 urte dituzte 14 urtera arte zabaltzeko.
|
|
2003
|
|
|
Oro har, Espainiako hortzen egoera ez da txarra, Europako Batasuneko beste herrialde batzuetakoaren antzekoa, baina nahiko hobetuko litzateke ahalegin txikiarekin, adituen esanetan. Inkestak, batez beste, 9,67an finkatu du “CRA indizea”
|
duten
hortz eta harrien kopurua; hau da, maitatuak, enpastatuak, erauziak edo nolabait “interbentzionatuak”. Gauzak okerrera egin du hortzoiei dagokienez.
|
|
|
Kasu guztietan ez da lortzen, baina bai kopuru handi batean. Prozesurako, karbono peroxidozko gela behar da, erabiltzaileak egunean bi orduz eduki behar
|
duen
hortz babes fin bati aplikatzen zaiona. Tratamendua hilabete batean osatzen da, eta boliaren kolore naturala bi tonutan gutxitzea du helburu.
|
|
|
Karraskan
|
ditut
hortzak. Gabardina moduko bat eskaini dit.
|
|
2004
|
|
|
Orban eta plakak ezabatzeko eta hortzak leuntzeko abrasiboak (silika nahiz besterik) dauzkate pasta gehienek kopuru txiki txikitan: horrela produktuak ez
|
du
hortza higitzen baina, kontuz, neurriz erabili behar izaten dira, nolanahi ere.
|
|
|
Egoera horren aurrean, FACUA Españak Osasun eta Kontsumo Ministerioari eskatu dio hagin klinikak prezio zerrendak aurkeztera behartzeko, pazienteek tratamenduen prezioei buruzko informazio objektiboa jasotzeko duten eskubidea beteko dutela bermatzeko. Era berean, Ana Pastorrek zuzentzen duen sailari eta komunitateei eskatzen die ikuskapen kanpaina koordinatuak abian jar ditzatela, sektorean intrusismoa saihesteko eta gutxieneko tresnarik ez
|
duten
hortz klinikak zigortzeko, bai eta beren jarduera garatzeko beharrezkoak diren lizentziak eta segurtasun neurriak ere. Enpasteak Enpastea hortzetako tratamendurik ohikoenetako bat da, hau da, txantxarrak kaltetutako hortz ehuna kentzea eta ondoriozko barrunbea hainbat obturazio materialez betetzea.
|
|
|
Antzeko beste espezie batzuk ere badaude, eta, besteak beste, begietako distantziaren arabera bereizten dira, mihi arrain arruntean handiagoa baita. Mihi arrainaren ezkerreko begia buruaren eskuinaldera migratzen da garapenaren lehen faseetan, eta aho txiki eta bihurrian
|
dituen
hortz bakanak alde itsuan daude. 70 zentimetro luze izatera irits daiteke, eta 3 kilo inguru pisatu.
|
|
|
postre gisa hartu da. plaka gutxiago sortzen eta txantxarra saihesten laguntzen du, baina ez da ahaztu behar hondatzen duten azukreak eta azidoak dituela esmaltea; beraz, ezin
|
du
hortzetako eskuila ordezkatu. Sagarrak duen azido oxalikoak zenbait mineral, hala nola kaltzioa eta kaltzio oxalatoa, eta, beraz, haien kontsumoa kontuan hartu behar da horrelako kalkuluak jasoz gero.
|
|
|
Amarentzat eta haurrarentzat Haurdun dagoen emakumeak ez du fluor gehigarririk erabili behar, kaltegarria izan baitaiteke. Haurdunaldian, aho barrunbeko azidotasuna handitu egiten da, eta, beraz, arreta eta zainketa bereziak behar
|
dituzte
hortzek desmineralizazioa eta txantxarra saihesteko. Hala ere, ernaldiaren lehen hilabeteetan, hortzetako eskuilaketak goragalea eragin dezake, eta, beraz, emakume askok ahoko higienea zaindu egiten dute eta txantxar gogaikarriak garatzen laguntzen dute.
|
|
2005
|
|
|
65 eta 74 urte bitarteko pertsonen %27k ez
|
du
hortzik.
|
|
|
Ebaketa hasteko, zerraren ahoa zuraren gainean bermatzen da, piezarekiko 20º ko angelua eratzeko. Baztertuko den piezaren aldean egon behar
|
dute
hortzek. Libre geratzen den eskuko erpurua gidari izango da zerraren trazadura zuzentzeko.
|
|
|
Erresistentzia txikiagoko materialak ebakitzeko, hala nola kortxoa edo poliespana, material zeramikoz egindako hortzak erabiltzen dira. Hortz horiek ez
|
dute
hortzik, eta ebakia material urratzaileak egiten du. Orriak aukeratzeko orduan, kontuan izan zer lotura sistema dagoen haien kalatzeko zerraren eta eskuratuko duzun orriaren artean, agian ez baita egokitzen bere erremintak duenera.
|
|
2006
|
|
|
handiak eta zorrotzak
|
ditu
hortzak, harrapakinei oratzeko.
|
|
|
Irribarrez begiratzen zidan. Eta pipa bat
|
zuen
hortz artean.
|
|
|
Alferrik ziren Marcken txilioak, alferrik nire erreguak, Hermannek jo eta jo jarraitzen zuen. Marckek odoletan
|
zituen
hortzak, odola zerion kokotsean behera, gero eta odol zipriztin ugariago ikusten ziren elurretan.
|
|
2007
|
|
|
Tratamendua herrialde garatuetako osasun gastuaren %5 eta %10 bitartekoa dela kalkulatzen da. Hobetu beharra dauka Joan den irailean Espainian aurkeztutako txosten batean, eta «Aho hortzetako osasunaren hilabetea» dela eta, agerian geratu da 12 urtetik beherakoen %30ek ez
|
dituela
hortzak garbitzen, eta erdiak bakarrik, egunean behin garbitzen dituela. 6 urtetik beherakoen %38, 5 bakarrik garbitzen da egunean bitan.
|
|
|
Denok eragiten diogun mesfidantza ezkutatzearren, zurikeriatan ibiltzen da beti, eta jarrera bera espero du gugandik; baina denok ezagutzen dugu nagusi txikiaren baretasunak ezkutatzen duen zakur amorratua, txinparta txiki bat nahikoa
|
baitu
hortzak erakusteko.
|
|
2008
|
|
|
Freskagarrien eta zuku naturalen azukreek aho barrunbearen azidotasuna handitzen dute Horrek, zuku eta edari freskagarrien azidotasunarekin batera, esmaltea hondatzen du, higatuz eta hortzetako txantxarra agertzea erraztuz. Horrexegatik, azukrerik gabeko edari freskagarriek, kaloriarik gabeko gozagarriek, eragin handia
|
dute
hortzen narriaduran, azidoak izaten jarraitzen baitute. Islandiako Unibertsitateko Odontologia Fakultateko adituek egindako azterketa batek berresten du teoria hori.
|
|
|
Irudia: Finizio Espainiako Gizarte Segurantzak ez
|
du
hortz estaldura handirik; beraz, herritar askok osasun aseguru pribatua kontratatu nahi dute, ahoa ahalik eta baldintza onenetan izateko behar dituzten zerbitzu guztiak izateko. Aseguru etxeekin lankidetzan finantza erakunde batzuek merkaturatzen dituzten polizen bidez (aukera minoritarioa) edo zuzenean konpainia batekin harpidetu daitezke, titular bakoitzaren beharretara hobekien egokitzen den estaldura aukeratzeko.
|
|
|
Tomasek barre zantzoka hartzen ditu Apezaren haserrea eta biraoa. Handik gutxira, ehiza txakur zangamehe bat agertzen da, isatsari eragin eta eragin, pieza bat
|
duelarik
hortz artean.
|
|
2009
|
|
|
Hortzetako pasta fluoratuak erabiltzea hortzei fluorra emateko beste modu bat da. Amarentzako fluorra Haurdunaldian, aho barrunbeko azidotasuna handitu egiten da, eta, beraz, arreta eta zainketa bereziak behar
|
dituzte
hortzek, desmineralizazioa eta txantxarra saihesteko. Haatik, haurdunaldiko lehen hilabeteetan, hortzak eskuilatuz gero, goragalea areagotu egin daiteke, eta, ondorioz, kasu batzuetan ez da kontuan hartzen, eta txantxarra sortzen da.
|
|
|
Orain, indartu egiten da ideia hori, batez ere, gaixotasun periodontalaren eta miokardioko infartuaren, diabetearen edo garaia baino lehen gertatutako erditzeen arteko harreman potentzialekin; harreman horietako asko ikertzen ari dira oraindik. Hortzak egunean bi aldiz garbitzea fluorra
|
duen
hortzetako pastarekin, egunero hortz hariarekin garbitzea barruko ataletara iristeko eta dentistarengana maiz joatea ohitura errazak dira norbera zaintzeko. Ez da ahaztu behar gingibitisa itzulgarria dela ahozko ingurune osasuntsu bat sortzen bada eta ingurune hori higiene praktika egokiekin mantentzen bada.
|
|
|
–Kontuan hartu behar da Ugandako, Sudango eta Kongoko biztanle guztientzat ehun milioi pertsona inguru aurpegi masailetako mediku bat dagoela, hezkuntza sanitarioa ezinezkoa dela eta ezin
|
dutela
hortzetako eskuilarik ere erosi. Hortzak garbitzen dituztenak makilatxo batekin egiten dute, eta horrek ez du lertzoa ekiditen?.
|
|
|
Herenegun goizean pasatu duten Anne Farrer en Madre (s) tierra dokumentalean, adibidez, Ekuadorreko emazteek egunerokoari aurre egiteko eramaten duten borroka ikus zitekeen. Baina ikasleei gehiago interesatu zaizkie emazte horiek
|
dituzten
hortz ustelduak. Iruzkin ozenak egiten pasatu dute film guztia.
|
|
|
Frantsesarekin egokitu nintzen hurrengo aldian, eman egin nizkion, irakur zitzan. Gaztelaniara itzuli nizkiolarik, muturra belztu egin zitzaion aurrena, gorritu gero, eta osorik
|
zituen
hortzak alderik alde erakutsi zizkidan atzenean.
|
|
|
Ulertu zuen azkenean. Emilek ahoa zabaldu eta falta
|
zituen
hortzak seinalatu zizkidan hatzarekin. Pitxer bete ardo eskatu genuen.
|
|
2010
|
|
|
–Beltzak
|
dituzu
hortzak.
|
|
2011
|
|
|
«Irribarreak proiektua da haietako bat, eta ahoko osasunean heziko dituzte Wukroko erizainak», argitu du Oiarbidek. Hain zuzen, Wukro herrian egin nahi
|
duten
hortz klinika bisitatzen izan ziren Porrotx eta Marimotots, udaberrian, Angel Olaran misiolariari bisita egin ziotenean.Bazkaria ez ezik, goiz osoan Eusko Label oilaskoarekin 1.200 pintxo jarriko dituzte salgai, euro eta erdian, eta sagardoa edateko edalontziak, euro batean. Etiopiako haurrek irri egin dezaten laguntzeko bide egingo dute ekimen horiek guztiek.Prestaketak, elkarlaneanProiektu xumea da Irrien Lagunak kluba, eta ez da urtebete joan elkartea sortu zutenetik.
|
|
|
Ahoa aztertzen ari dela, ohar daiteke bezeroak higatuta
|
dituela
hortz haginak, eta hozkatuta duela mingain ertza, lerro zuria esaten zaion hori (hortzak eta mingaina elkar marruskatuz egon direlako gertatzen da hori, eta maskur bat sortzen da hortz oietan).
|
|
|
Jakina da, hala ere, adin handia duten pertsonek eta peridontitisa daukatenek arrisku gehiago
|
dutela
hortzak galtzeko eta inplanteekin ordezkatu behar izateko.
|
|
|
Zer uste duzu? Nik gogoko
|
dudala
hortzak erakutsi behar izatea?
|
|
|
Prebentzioari buruzko trebakuntza ikastaro bat egin berri du, eta enpresa batean prebentzioa nola antolatu behar den ikasi du.Nagusia medikua du eta hari galdetu dio, baina hark erantzun dio ez duela gai horri buruzko ideiarik.Luisak esan dio LAPLk enpresaria behartzen duela, prebentzio zeregina betetzeko, langile bat edo batzuk izendatzera funtzio horietarako, edo kanpoko prebentzio zerbitzu bat kontratatzera.Funtzio horiek nagusiak berak ere egin ditzakeela jakinarazi dio.? Esan zer aukera
|
dituen
hortz klinikak prebentzioa antolatzeko.
|
|
|
Horrenbestez, hortz kabineteak nahitaez enpresa bat kontratatu behar du material horiek kudeatzeko. Enpresak edukiontzi bereziak eraman behar
|
ditu
hortz kabinetera, hondakin materiala dagokion edukiontzian sartzeko: adibidez, orratzentzako edukiontziak, errebelatzeko likidoaren edukiontziak, finkatzeko likidoaren edukiontziak, amalgamarentzako edukiontziak?
|
|
|
Airea eta exploratzeko sonda erabiliz egindako ebaluaketa egin ostean aukeratu behar dira zigilutuko
|
ditugun
hortzak. Explorazio erradigrafiko bat erabiltzea ere beharrezkoa izango da; azalera proximalek txantxarra dutenean, aurpegi oklusalen zigilatzea kontraindikatua egongo delako.
|
|
|
Bildutako emaitzen artean, nabarmentzekoa da ohiko moduan neurtu ziren ikasleen %60, 3k DDE zutela. Lanak erakusten du, halaber, ikasketa populazioan eragin handia
|
duela
hortzetako esmaltearen garapenean, eta hori handiagoa dela hortz iraunkorrak dituzten haurren taldean, aldi baterako hortzak edo hortzak dituzten adingabeen taldean baino. Maila sozioekonomiko baxuko haurrek esmaltearen garapen akatsak izateko aukera handiagoa zuten maila sozioekonomiko altua zutenek baino.
|
|
|
Hala, sabelaldea gutxiago handitzen da eta gosea txikiagoa da. Sagar eta txantxarren mitoa desmuntatzea Postre sagar bat jateak edo ordu artean jateak ez
|
du
hortzetako eskuila ordezkatzen eta ez du txantxarra prebenitzen. Journal of Dentistry aldizkari medikoak irailean argitaratutako ikerketa batek mito bat zabaldu du:
|
|
|
—Nahi dut, hala diozunaz geroz, eztenak ez duen, ez indarrik, ez pozoirik. Baina, sugeak han
|
ditu
hortzak. Eztenarekin ahal ez dezakeena, ez ote dezake egin hortzekin?
|
|
|
—Egia da sugeak
|
badituela
hortzak, eta hortzekin egiten duela ausiki. Baina, pozoirik ez duten sugeen hortzak laburrak dira eta oro barneko alderat gako; jatekoaren zintzurrerat eramateko hautak, baina ausikitzeko indarrik gabeak.
|
|
|
Baina, nola aterako da bere kuskutik? Balitu oraino har bezala
|
zituen
hortz azkarrak, balu orduan zuen buruko estalki gogorra. Baina, ez; horiek oro galdu ditu bere larruarekin.
|
|
|
Hotz egiten du, izerditan
|
dituzte
hortzak.
|
|
2012
|
|
|
Hartzak landare asko jaten zituen, eta, denbora luzean, jarduera horrek asko higatzen ditu haginak. Hartza zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta higadura handiagoa
|
du
hortzetan. Erlazio hori ez da zehatz zehatza matematikoki, baina balio izan die arkeologoei oinarrizko eskala bat definitzeko.
|
|
|
Pixalarriak zegoen, hainbesteraino non azkura
|
baitzuen
hortzetan. Gakordeak atera zituen.
|
|
|
Bien bitartean, nikotinak txantxarra garatzen laguntzen du, listu fluxua gutxitzeko joera baitu. Era berean, kola edariek, teak, kafeak edo ardo beltzak ere eragina
|
dute
hortzen kolorazioan, eta orbanak sortzen dituzte. Baina badago kontrakoa egiteko gai den elikagairik?
|
|
|
Txakurrak ukipen sentsazioak hautematen ditu ahotik. Horri gehitzen badiogu txakurkume batek mina
|
duela
hortzak aldatzearen ondorioz, dena hozkatzen duen txakur batekin egingo dugu topo: eskuak, zapatilak, gortinak, galtzerdiak.
|
|
2013
|
|
|
Zuri zuriak
|
zituen
hortzak, Frantziako gorteko emakumeek baizik ez duten bezala. Hamabi hamalau urte lehenagoko Parisen oroitzapena zekarkidan haren janzkerak ere, haren pitxi eta zetek, haren papar ageriak, haren soineko gerri aldean hertsi hertsiak.
|
|
|
2 Txakur txikiak hortz arazo gehiago izan ditzake Txakurren hortz haginak, gizakiak bezala, zainketak behar ditu. Tamaina txikiko txakur guztiek ez
|
dute
hortz arazorik izaten, baina ohikoa da arraza txiki batzuek aho delikatuagoa izatea eta hortz gehiago hondatzea. Adibidez, pekinesen edo kariloaren kasuan.
|
|
|
Hiru katutik bik arazoak
|
dituzte
hortzetan eta sarroan, batez ere hiru urte betetzen dituztenean
|
|
|
«Elikagai batzuek lagundu egiten diote felinoari bere ahotik sarrarria kentzen, beren artean hortz osasuntsu eta garbiak mantentzeko pentsatutako pentsuak», gehitzen du Gonzalezek. Katuek kalitate pentsamenduko bolatxoak mastekatu behar dituzte ahoa zaintzeko Katu batek kalitate oneko pentsuaren bolatxoak mastekatu behar
|
ditu
hortzak zaintzeko. Hozkadek elikagaia hausten dute, eta keinu horrek janariaren hortzekin marruskadura eragiten du, eta horrek ahoa garbitzen laguntzen dio.
|
|
|
albaitariak kasu bakoitzean egokiena gomendatuko du. Katuentzako eskuila espezifikoak (hatzetan txertatzeko modukoak dira) eta giza haurtxoentzako pentsatutakoak (arantza leunak eta ebakiak) lagungarriak dira katuak osasuntsu mantentzeko behar
|
dituen
hortzak garbitzeko. Felidoak astean bitan garbitzen dira.
|
|
|
Zenbat bider zirimizkatu
|
ditut
hortz artean eta mukia zeridala esaldi hauek: " Nahiz eta gizakien eta aingeruen hizkuntzan mintzatu, maitasunik ez badut, brontze soinulari eta ezkila tintinlari besterik ez naiz.
|
|
|
Itxaron. Uste
|
dut
hortz bat apurtu dudala.
|
|
|
Ez
|
duzu
hortzetako zuritzailea?
|
|
2014
|
|
|
Sormen lana denean, idatzitako zerbait galtzea baino pena handiagorik ez dagoela dio Aristik. «Folio bat galtzea baino nahiago
|
dut
hortz bat galtzea», dio. «Idazten duzunean iruditzen zaizu, horrelaxe egon behar zuela idatzita esaldiak, sintaxiak...
|
|
|
Agureak ez zuen bizarrik ez ilerik, baina ederrak bezain osoak
|
zituen
hortz haginak, bai horixe?! Agurea parte oneko ganadua zen, zinez?
|
|
|
Gingibitisa
|
du
hortzeko haria ez erabiltzeagatik.
|
|
2015
|
|
|
Euzkera, batzokitan egiten da gehien, eta pertsona normal batek ikasi nahi badu nahikoa
|
du
hortzak kentzea eta txistu zipriztinak botatzea. Barietate honetan idazten du, esate baterako, jesusen lagunak lantzatu nahi duten saiogile eta poeta estonagarri batek, O" Hara euzkeldunak edo, Aita Onaindiak.
|
|
|
Batek halako beldurrezko sentsazio definigaitza du. Bi aldiz definigaitz, konturatzen zarelako ez
|
dutela
hortzik, bentzututa daudela, ezin dizutela minik egin; eta bi aldiz beldurrezko, horrexegatik, ausiki egin ezin dezaketela badakizulako?.
|
|
|
Badituzu Chiquilin galletak gosaltzeko.
|
Baduzu
hortzak zuritzeko gela. Baita dozena bat galtzontzilo berri ere.
|
|
|
1 ‘Doki’ Doki txakurtxo jatorra da, eta bideo labur hau hasten du (minutu bat irauten du): «Zergatik eskuilatu behar
|
ditugu
hortzak? «.
|
|
|
hortzak zaintzen irakatsi behar du Elmok, baina arazo bat du: berak ez
|
du
hortzik. Beraz, bere buruaren bertsio bat imajinatzen du, eta, orduan, bai, bere zaintzaren garrantzia azaltzen du – abesti baten bidez.
|
|
|
Uzkudunek orain erakusten zuen hortzadura distiratsua ez zen urrezkoa lehen bezala, baizik eta platino hutsez egindakoa. Berriro aldatuak
|
zituen
hortzak eta orain bere irribarrea inoiz baino itsugarriagoa zen, balio handieneko metalak sortzen duen zigorrada luminikoaren eraginari esker.
|
|
|
Kar! So egizu, marrazoek honela
|
dituzte
hortzak eta eskuez oboe erdia figuratu zuen, erakusteko piztiak ez zuela belarria hola mozteko moienik.
|
|
|
Otordu guztien ondoren garbitu behar
|
ditut
hortzak, baina gutxi jaten badut ere.
|
|
|
Daukazu Uste dut espinaka pixka bat
|
duzu
hortz artean.
|
|
|
Autoreak bere kondu eta edizio mugatuan argitaratu dituenak. Bata
|
dugu
Hortzak izerdi liburua (245 orrialde): 2000tik eta 2009 urteraino Enbata aldizkarian idatzitako editorialak.
|
|
2016
|
|
|
haurrei azukre gehien ematen dieten produktuen artean daude horiek, eta, gainera, ez da ahaztu behar ia haurren erdiek gehiegizko pisua dutela.Berriki argitaratu den ikerlan batek erakutsi du, urtearen buruan, haurrek beren pisua adina azukre hartzen dutela eta, hortaz, neurritsuak izateko mezuak eman behar dira produktu azukretsu baten aurrean gaudenean, haurrek lehendik ere aski azukre hartzen baitute.Ildo horretan, txokolateak zeregin garrantzitsua du gero eta ohikoagoa den gaitz batean: hortz haginetako txantxarra.Espainiako Estatuko hamar herritarretatik ia batek jateko arazoak
|
ditu
hortz haginetako arazoak direla eta.Txantxarrak mina ematen du eta arazo fisiko eta mekanikoak eragiten ditu, baina, horretaz gain, komunikazioari ere eragiten dio eta, garrantzitsuagoa dena, baita elikatzeko gaitasunari ere.Eta autoestimuari: txantxarrak jotako hortz haginek zuzenean eragiten diote kanpo itxurari.Zenbait ikerlanek aurkitu izan dituzte loturak txantxarraren eta nahasmendu sozialen artean.Horregatik guztiagatik, bai helduek eta bai haurrek ongi eskuilatu behar dituzte hortz haginak elikagai azukredunak jan ondoren, eta hor sartzen da txokolatea ere (izan katilukoa, tabletakoa edo produktu txokolatedunek dutena). Semaforo nutrizionalaSemaforo nutrizionala egiteko, katiluan hartzeko hiru txokolate motak erabili dira:
|
|
|
hortz haginetako txantxarra.Espainiako Estatuko hamar herritarretatik ia batek jateko arazoak ditu hortz haginetako arazoak direla eta.Txantxarrak mina ematen du eta arazo fisiko eta mekanikoak eragiten ditu, baina, horretaz gain, komunikazioari ere eragiten dio eta, garrantzitsuagoa dena, baita elikatzeko gaitasunari ere.Eta autoestimuari: txantxarrak jotako hortz haginek zuzenean eragiten diote kanpo itxurari.Zenbait ikerlanek aurkitu izan dituzte loturak txantxarraren eta nahasmendu sozialen artean.Horregatik guztiagatik, bai helduek eta bai haurrek ongi eskuilatu behar
|
dituzte
hortz haginak elikagai azukredunak jan ondoren, eta hor sartzen da txokolatea ere (izan katilukoa, tabletakoa edo produktu txokolatedunek dutena). Semaforo nutrizionalaSemaforo nutrizionala egiteko, katiluan hartzeko hiru txokolate motak erabili dira: kakao hauts azukredunarekin egiten dena, txokolate tabletarekin prestatzen dena eta hartzeko prest saltzen dena.Energiari dagokionez, semaforo nutrizionalak erakusten du tabletako txokolatearekin egindako errazio batek 80 kilokaloria gehiago dituela beste bi prestaerek baino.Txokolate mota horrek, izan ere, gantz gehiago dauka (gainerako prestaerek baino hamar gramo gehiago). Nolanahi ere, energiaren atalean, horiz ageri dira aztertu ditugun produktu guztiak, eta horrek esan nahi du ez dela gehiegikeriarik egin behar produktu honekin, batez ere gure pisuaren bilakaerak kezkatzen bagaitu edo argaltzeko asmoa badugu.Ildo horretan, hartzeko prest dauden txokolateek, nahiz eta besteek baino dezente gantz gutxia izan (erdia batzuek, heren bat gutxiago besteek), ia kaloria kopuru bera ematen dute.Txokolate horiek esne gaingabetuarekin eginak daude, eta horregatik dute gantz gutxiago; azukreak, aldiz, besteek baino gehiago dituzte, eta horregatik ematen dute ia haiek adina kaloria.Baliteke zaporea indartzeko eranstea azukre gehigarri hori, gantza kenduta zaporea ere kendu egiten baitzaie.Txokolate tabletarekin egindakoek, berriz, gantz saturatu gehiago daukate (laranjaz ageri dira semaforoan). Dena dela, txokolatearen inguruan egin diren ikerlanek ez dute ikusi elikagai horren gantz saturatuek kalterik egiten dutenik (gantz saturatuetan mota batekoak baino gehiagotakoak daude, eta guztiek ez dute eragin bera organismoan). Hain zuzen, gero eta ikerlan gehiagok nabarmentzen dute hobe dela elikagaiaren profil orokorrari begiratzea eta ez mantenugai jakin bati (azukrearen eta gatzaren kasuan izan ezik). Azken hamarkadan, ikerketa askok baieztatu dute gatza eta azukrea direla gaixotasun kronikoak izateko arriskuarekin zerikusi handiena duten mantenugaiak.Gatza ez da kezkatzekoa katiluan hartzeko txokolateetan, baina bai azukrea.Semaforoan, laranjaz ageri dira aztertu ditugun produktu guztiak, eta horrek esan nahi du azukre asko dutela, eta gehien, hartzeko prest datozenek (8 gramo gehiago dituzte katiluko, bi koilarakadatxo alegia). Gatzari dagokionez, esan bezala, aztertu ditugun txokolateek ez dute ematen kezkatzeko arrazoirik.Zuntz dietetikoari dagokionez, txokolatea landare jatorriko elikagaia izaki, zuntz dezente duen elikagaia da; zehazki egunaren buruan hartu behar litzatekeenaren %5 eta %10 artean ematen du.Azkenik, katiluan hartzeko txokolatea esnearekin egiten bada, kaltzioa ere emango du, eta mantenugai hori aski mesedegarria da hezurrentzat eta hortz haginentzat.Dena dela, ez da pentsatu behar kaltzio gehiago hartzeak hein berean egingo dienik mesede hezurrei (nutrizioaren arloan, gehiago hartzea beti ez da hobea), eta azkenaldiko ikerlanek ere horixe azpimarratzen dute.Txokolatea esnerik gabe egiten bada eta txokolate asko erabiltzen bada, gerta liteke zenbait mikromantenugai ere ematea, adibidez selenioa eta zinka.Hala ere, bi mantenugai horiek egin dezaketen onura baino aipagarriagoak izango lirateke produktu horrek emango lituzkeen kaloria eta azukre kantitate handiak.Azken hori ona izan liteke jaki eskaria dagoen garaian, baina ez da hori gure egoera; gu beste muturrean gaude, eta nutrizioaren arloan, gizentasuna da gaur egun daukagun arazo nagusietakoa, bai helduetan eta bai haurretan.Txokolatea eta kafeinaTxokolateak duen kafeina kantitatea kezka iturri da guraso askorentzat eta haurdun dauden emakumeentzat, baina neurtzen hasita, nabarmen ikusten da txokolateak askoz kafe gutxiago duela kafeak baino edo edari energetikoak esaten zaienek baino.Kafe espres katilukada estandar batek edo 250 ml edari energetikok, adibidez, 80 miligramo kafeina ematen dute, eta katiluko txokolate errazio batek 20 miligramo.Gomendioak dioenez, haurdunek ez dute hartu behar egunean 4,6 mg kafeina baino gehiago haiek pisatzen duten kilo bakoitzeko, eta haurrek, berriz, egunean 2,5 mg pisatzen duten kilo bakoitzeko.Zaila da haurdunek eta haurrek kopuru horiek gainditzea txokolatea hartuz.Edari energetikoak", ordea, desegokitzat jotzen dira haurdunaldian eta adingabeetan, susmatzen baita eragin kaltegarriak eduki ditzakeela fetuan eta haur eta nerabeetan.
|
|
|
Txakurra txiki txikitatik heztea da onena, hortzak eskuilatzea animaliak jasotzen dituen jolasetan eta txantxetan sar dadin. Zenbat eskuila
|
ditu
hortzak. Txakurkumeak dagoeneko esperimentatzen badu ahoa garbitzeko ohitura normala balitz bezala, astean behin egin behar da.
|
|
|
Hiruren artean egin zuten, kontu handiz. Ikusi zuen medikuak masailezurra hautsita zuela, ez
|
zuela
hortzik, eta bizkarrean zulo bat zeukala. Tratu txarren aztarnak alde batetik, eta bestetik medikuek bizia salbatzeko egin zizkioten ahalegin guztien arrastoak.
|
|
|
Sentitzen dut. Ez
|
nuen
Hortz bat puskatu dut.
|
|
2017
|
|
|
Mikelek melodia tarareatzen
|
du
hortz artean.
|
|
|
Argia itzali eta lotara jartzen nintzenarekin batera gelara sartzen hasten zen olatuetan pilatuz eta pilatuz azkenean nik arnaska hasi beharra izan arte handik airerik atera nahi banuen harik eta jaiki eta itsumustuan bidea bilatu beharra izaten nuen arte mutil koskorra nintzenean bezala eskuek ikusi egiten dute ukituz buruan forma emanez ikusi gabeko ateari Atea orain hutsa eskuek ikusten dute Nire sudurrak gasolina ikusten zuen, txalekoa mahai gainean, atea. Pasilloak ur bila abiatutako belaunaldi triste guztien oinik gabe segitzen zuen. eta hala ere begiak ikusi ezin
|
dutela
hortzak bezala estututa ez sinesgogorrak minik ezaz ere duda eginez orkatila belauna eskailera barandaren isuri luze ikusezina non pauso txar bat loz betetako iluntasunean Ama Aita Caddy Jason Maury atea ez daukat beldurrik bakarrik Ama Aita Caddy Jason Maury hainbeste urrunduz lo hartuta segituan hartuko dut lo baldin eta nik atea Atea atea Hutsik zeuden haiek ere, hoditeria, portzelana, horma l... Ahaztuta utzi nuen basoa, baina posible nuen eskuek ikusi egiten dute zisne zintzur ikusezina atzamarrak freskatzen non Moisesen makilaren beharrik ez den basoa ukitu kontuz ez dadila takatekoka zintzur luze freskoan takatekoka metala freskatzen basoa beteta gainezka kristala atzamarrak freskatzen loa isuriz lo hezearen zaporea utziz zintzurraren isiltasun luzean Pasillotik itzuli, isiltasunean batailoietan xuxurlatzen zuten oin galdu guztiak esnatuz, eta gasolinan barruratu nintzen, erlojuak mahai ilunean bere gezur errabiatua esaten zuela.
|
|
|
«Trukatuko
|
dugu
hortz hau nahi duzunean, eta hamar dolar emango dizkizut gainera tratua borobiltzeko», diot nik. «Bazkaltzeko ordubete izatekotan gelditu ginen», diot, «eta nire jokabidea gustatzen ez bazaizu, badakizu zer egin dezakezun».
|
|
|
Boko ekartzen dute akordura mutikoaren kokots meheak eta bizkar gainera ailegatzen zaizkion rastek. Kiliko zerbitzariarenak bezalakoak
|
ditu
hortz zuriak ere. Iñaki, imintzio etsi batekin, ondoan jarri zaio berriz.
|
|
|
Harako hark dioen bezala, maiorazko platerkada, lenteja eskubidearen truke saldu nuela zirudien. Nire bizitza guztian emakumeak bakean utzi ezinik ibilia nintzen, ipurdia
|
duenak
hortzak ere izan ohi dituela kontutan hartu gabe, eta orduan ordainak hartzea tokatzen zitzaidan.
|
|
|
hezurretaraino sartua zeukan hotza. Dardarka
|
zituen
hortzak, eskuak izter artean, berokiaren azpian kokotsa eta ahoa.
|
|
|
Abiadurak elkarren artean bereizteko engranatuta egoten diren bi pinoietako bakoitzak
|
dituen
hortz kopuruari erreparatu behar zaio; horrela, bada, primarioko pinoia zenbat eta txikiagoa izan eta harekin engranatzen den sekundarioko pinoia zenbat eta handiagoa izan, abiadura kaxatik ateratzen den abiadura orduan eta txikiagoa izango da eta transmititzen den parea orduan eta handiagoa. Hori horrela dela, adibidez:
|
|
|
ezinak ez du legerik. zure etsairik haundiena, Ez dakigu Bixentek zer esango zuen, baina rockaz ezer gutxi eta euskaraz asko zekien beste batek, Koldo Mitxelenak, aizkorarekin konparatzen zuen hizkuntza. Berak esana da hiztunak aizkora hori ibili ohi
|
duela
hortz artean, eta hobe dela aizkora zorrotz sentitzea kamuts baino. Hizkuntzak edozein egoera eta erregistrotarako balio badio eta horietan aise badabil, aizkora zorrotzaren jabe sentitzen da bat.
|
|
|
Errazu Bixente, ez didazu hausiki haundirik eginen? Eta Izkierdok erantzun zion ahoan eskas
|
zituen
hortzak erakutsiz: nere hortzekin ez!"
|
|
2018
|
|
|
Hortz kabineteak enpresa bat kontratatu behar du material horiek kudeatzeko: enpresak edukiontzi bereziak eraman behar
|
ditu
hortz kabinetera eta hondakinak jasotzen dituenean berriak jarri.
|
|
|
Hortz kabineteak enpresa bat kontratatu behar du talde batzuetako materialak kudeatzeko. Enpresak edukiontzi bereziak eraman behar
|
ditu
hortz kabinetera eta hondakinak jasotzen dituenean berriak utzi. Hortz gabinetean, honako ARAU OROKOR hauek jarraitu behar dira:
|
|
|
Gizakiok gutxienez 7.200 urte daramatzagu gazta egiten, baina, hala ere, oraindik ere zalantza asko
|
ditugu
hortza puztu nahi dugunean. Lizuna duen gazta zati hori jan dezakegu?
|
|
|
" Itxura biribila
|
duten
hortzak edozein angelutan kosk egiteko gai dira, baina kako itxurako hortzek, angelu optimotik aterata, estres asko nozituko lukete. Horrek muga bat suposatzen du elikatzeko orduan".
|
|
2019
|
|
|
hortzetan esaterako. Gizonak konplexu handia
|
du
hortzekin eta emazteak nazka ematen diotela esaten dio: " Bastará con que no me beses en la boca" (130) eskatzen dio, halako batean.
|
|
|
Une batez, halaxe oheratzekotan egon zen, baina bazekien hori eginez gero ez zuela loak hartuko. Gorroto
|
zuen
hortz hagin zikinen laztasuna sentitzea mihia gainetik pasatzean.
|
|
|
Zer estali behar
|
du
hortz aseguru batek. Hortzetako aseguru batek «pazienteak behar duen zerbitzua» estali behar du, dio Águeda Ak.
|
|
|
Izan ere, diabetea eta aho hortzetako arazoak elkarri estu lotuta daude. Eritasun hori dutenek% 50 arrisku handiagoa
|
dute
hortzak galtzeko. Hortzoiak ahulagoak dira eta gingibitisa edo periodontitisa izateko probabilitatea handiagoa da.
|
|
|
Baina nik uste dut gehiegi pisatzen duela eta hondarretan hondoratuegia dagoela. Oraindik gogoan
|
dut
hortz artean trabatuta geratu zitzaidan jengibre zatia eta nola estutzen zidan masailezurra. Halaxe dago nire arima ere, trabatuta eta estututa, ideia baten kulpagatik.
|
|
|
–Ezer ez, jengibre zati bat
|
dudala
hortz artean.
|
|
2020
|
|
|
Ez anderea! Nik ez
|
dut
hortzik! ihardetsi zion oso modu traketsean ahoskatuz eta inolako hortzik gabeko ahoa zabalduz.
|
|
|
Haizerik ez zegoenean, itsasontziak ibilarazten zituzten burdin eta latoizko tresna bidez, eta gizonek bezala hitz egin eta farre egiten zuten kutxak ere bai. Eta entzun ere, entzuna zuen, zuri ahaltsu baten aztikeria, nahi
|
zuenean
hortzak kendu eta nahi zuenean jarri egiten zituena. Mauki ontzi gelara jaitsi zuten eta bi zurietako bat gainean geratu zen zain, gerrikoan errebolber pare bat zituela.
|
|
|
Eta orain, askatasunaren bila ekiterakoan guzti horrek bere ordaina zekarkien. Borrokan ez zekiten, ez
|
zuten
hortzik ezta erasotzeko eztenik. Ezta akuilurik.
|
|
|
Baina Keolari ez zion ardura tribuak berarekin zuen atentzioak; natiboek ahoetan dirdarka
|
zituzten
hortzak ikusten zituen bakarrik, eta eztarrian korapilo bat egiten zitzaion.
|
|
|
«Gure filosofia ez da tratamenduak egitea, saihestea baizik». Zoritxarrez, baina, haurrek gero eta txikiagoak direnean
|
dituzte
hortzetako eta haginetako arazoak.
|
|
|
–Hilda gero, salda bero –bota
|
zuen
hortz artean, sarkasmoz barik samin biziz oraingoan.
|
|
|
Orain arte inor ez zen kezkatzen –dio irri maltzur samarra eginez, gai horietan eskarmentua duela iradokiz. Teresak ez du kontra egiteko asmorik eta arrazoi eman dio–... eta askok ustekabe galantak hartzen dituzte –gaineratu
|
du
hortzak erakutsiz.
|
|
|
Lurra aztarrikatu nahi
|
dut
hortzekin,
|