|
2010
|
|
|
Abiapuntu honetatik abiatuz, gutxiengo erlijiosoen jazarpena erraz gertatuko da. Alabaina, arazoaren muinak jarraitu egiten du erlijioa teoria orohartzailea delako, hots, gure bizitzan sortzen diren galdera guztiei erantzun zuzen eta egoki bakarra nahi
|
duten
horietakoa delako. Honelakoak dira doktrina filosofiko gehienak.
|
|
|
Ekin borrokari, Kristo monopolio eta berritsukeria ere eta gurutzea bandera merkantzia babestekobihurtzen
|
duten
horien zekentasun hipokritaren aurka". 366
|
|
|
Gizaki autonomo hori ez da bakarrik bizi, ez ditu bakarrik hartzen erabakiak. Memoria, irizpide eta proiektu kolektiboetan parte hartuz, besteekiko harremanean mugitzen da, nahi
|
duenean
horietatik aldentzeko.
|
|
|
Ekarri eztia, almendrak eta fruituak. Erremedioa prestatzeko behar
|
ditut
horiek. Eta bakarrik utzi.
|
|
2011
|
|
|
Zer erran nahi
|
dute
horiek orok baizik hauxe: xuhur duenak eta bere abereetarik irabazi ona atera nahi, ez duela hainbat hamar urtez goragoko behirik begiratu behar bere abeltegian.
|
|
|
Emauseko Trapuketarien sortzaile Abbe Pierre apezaren hitzak
|
dituzue
horiek, EneJainkoa, zergatik, liburuan idatzita.
|
|
|
Irakurzaletasunaren alde hoberenetakoa da, nire ustez, garai guztietako jende argiaren eta ergelarentestigantza eskuragai jartzen digula. Liburuak txunditurik uzten gaituzten esaldi eta ideiez beterik daude, paper puska batean idaztea merezi
|
duten
horietakoak. Koadernotxoak erostean horixe nahi nuen:
|
|
|
Paris Lille autobide handiaren ondoko ostatu merke merke horietako bat, pasillorik ez
|
duen
horietakoa, pasilloak arkupeko galeriak baitira, eta kreditu txartelaren bidez gelako ateak irekitzea daukaten horietakoa. Geletako ate guztiek kalera jotzen dute, eta su eskailera moduko batzuek inguratzen dute ostatua.
|
|
|
Eskuz lan egiten zuten seinale. Zakurra harekin eramaten zuen, gau eta egun, bihotz sentibera eta mutur zakarra
|
dituzten
horietakoa.
|
|
|
Lehenago aipatutako Izagirreren" gatazkarik gabeko harreman baten bilaketa" k eta" euskaraz kantatzearen nostalgia" k laburtzen dute nire ustez azken urte hauetako lan artistikoan azaleratzen den egoera samina, baina baita poetika bat ere. Emakume etsi batengana jotzen du Imanolek Alfonsina Stornirengana, eta baita aspaldiko liriko handiengana" euskaraz parekorik" ez
|
duten
horiengana hain justu: Lope, Gongora, Quevedo, San Juan de la
|
|
2012
|
|
|
Eta egongo da elkartu bi gauzak, bizitza eta idazkera, eta imitazio perfektua izan nahi duenik. Baina Txinatik datorren Lacoste poloaren antzera, handiegia
|
dute
horiek ere krokodiloa, edota hanka motzegia, eta berehala harrapatzen zaie gezurra, imitazio traketsa.
|
|
|
Harritu egin zen y aqui lo parla un muchacho". Hemen, gure artean, orain haurrak euskaraz ikasten ari direla eta, harritu egiten gara gu jakitean zer nolako gauzak esaten diren oraindik hizkuntza horren aurka, jakin ez eta ikasi ere nahi ez
|
duten
horien ahoetatik aterata.
|
|
|
Zutitu, eta lasterka jarraitu du, baina denbora pixka bat izan du atzera begiratzeko eta ongi ikusteko ezen asasinoak, berarentzat ezezagunak diren efektuak dituen intsentsu bitxi hark bihotz emanik beharbada, murruak saltatzen ari direla bera harrapatu nahian. Tibaltek ederki daki luze gabe harrapatuko dutela hondarreko momentuko neurriren hartzen ez badu, eta oroitu da, orduan, nola trebatu zuten bere erreinuko mendi garaienetan Ingalaterrako erregearen agenteek, hots, hiltzeko lizentzia
|
duten
horiek...
|
|
2013
|
|
|
Euskararen corpusak baditu bere jakitunak. Ez
|
dugu
horiei zirrika hasteko asmorik, eta labur jardungo dugu.
|
|
|
Independentziak konponduko dituela? Ez
|
duela
horiekin batere zerikusirik. Baduela baina gutxi?
|
|
|
—Ikuskizun zaharkitu eta garestiak
|
dituk
horiek moztu diote hiru klanetakoek. Herri honetan zuhurtasuna behar diagu dio Ustepuxikakoak.
|
|
2014
|
|
|
Arrandegiko salmahaiaz bestaldean emazteki bat. Egungo kanon estetikoaren arabera, atentzioa ematen ez
|
duten
horietakoa.
|
|
|
Ez da aparantziarik ere eder guretzat, parada huts egin izugarria existitzeko bertsolari gisa. Peace and love, elkar maitatzea, beat belaunaldi, guk baba cool horiek hastiatu ditugu, euskal kantagintza xikitatu
|
dituzten
horiek berdin, Pogues, eta Sex Pistols en arrazakoak gara. Xalbadorrek tiroa bota balie bele guzi horiek airarazteko karrankaka, ondoko belaunaldiendako bertsolaria izanen zen, ez genuen ukanen Odolaren mintzoa irakurtzeko beharrik orain ere enigma egoten den gauza horren esplikatzeko.
|
|
|
Bigarren arazoa sortzen du espazio edo lurraldearen birdefinitze horrek. Libertimendua heziketa sistema egoten bada, orduan haur guziek xantza bera behar
|
lukete
horietan parte hartzeko eta egitekotz rola ezberdinetan. Kantonamendu heinean egoten bagara, talde definitu batean sartzeak du hori ahalbidetuko.
|
|
|
Baliatu zuen eztei batzuen estakurua errateko ez ninduela zepoan hartua izan batere, ados nintzela, ez naiz oroitzen ere non zen. Ez du balio borrokatzea, apezak
|
badituzte
horiek familian. Eta partikulazki ezin da bizia arra egin.
|
|
|
Aldi bat gehiago erdietsi du bere efektua," merkatuko euskararen" freskotasun eta arintasunez beztiturik, beti bezain erne 21 menderat pasatzeko, zimurdurarik gabe... Azken finean, anitz kanbiamen heldu da salbatu nahi den zaharkeria batendako, baina gauzen trenkatzeko ahala
|
duten
horietarik baita Mattin Irigoien, tobera edo folkloreaz, tradizio ala modernitatearen arteko eztabaida bati bota zuen amaiera xerbitxatuko dizuet askapenez: " Zaharrek ez zuten tradizionerik segitzen, ziren bezala bizi ziren.
|
|
|
Behin auzoko etxeko andere handi uste batek, atsaraskarian baitzen gure etxen, aipatzen zuen ez zela normala jendeak hola ibiltzea" aujourrdhui le jourr, quand meme" eskua luzatzen. Kooperatiba egina zen Donapaleun, ez
|
genuen
horien zareen beharrik, eta ez ginen gehiago gerla aitzin. Eboluatu behar zen.
|
|
|
Eta aipatu ez
|
ditudan
horiei.
|
|
|
Adostasun demokratikoak, horrenbestez, guztien biltzea bilatzen du, berdinen arteko bilkura, benetan bereiztu nahi
|
duten
horiekin ez baitago zer adostu. Horixe da adostasuna:
|
|
|
ez genuen horretarako dirurik. Aita bere familiaren hilobian lurperatu genuen, izeba aldi bateko hilobian, gainean panteoirik ez
|
duten
horietako batean. Amaren gorpua, berak hala erabakita, erraustu egin genuen eta berak asko maite zuen Nafarroako bazter batean zabaldu genituen errautsak, Donamariatik hurbil dagoen erreka batean.
|
|
2015
|
|
|
EITBeko umore saio batean, haatik, trufa egin guran edo, espainierazko dormir euskaraz bertsolari esaten zela kontatu ziguten. Lekutan daude, beraz, bertsoekin logura baino ez
|
duten
horiek BECera edo bertso saioetara doazen lagunengandik. Lekutan daude euren sentierak, eta izaerak segur asko.
|
|
|
Onartezinak, hierarkian mendeko baliagarri ondo subordinaturik egon ezean. Eta, noski, gizatasun osorik ez
|
duten
horiek ezin dira banakotzat hartu, ezin zaie aitortu banakotasun osoa," kategoria ale identikoak" dira, guztiz estereotipatuak euren akats galgarri horren azpian.74 Nazio identitatea eratu, zabaldu eta egikaritu zuten instituzioek, alegia, eskola, lege sistema, kartzela, armada, eta abarrek norbanakoaren erretorika erabili arren, tratamendu forma bereziak asmatu zituzten euren eginbehar... Horrexegatik izan dituzte diziplina modernizatzaileek efektu arras desberdinak.
|
|
|
Orduan, anomaliak izaten tematzen dira, orduan, zehatzago esan, praktika diferente ez subordinatuetan engaiatzen diren aktoreek anomaliak sortzen dituzte. Eta, zer esanik ez, Egiturak
|
badu
horiek jazartzeko eta estigmatizatzeko makina bat mekanismo. Ondo dakigun bezala, normalitatea arruntetik bezainbeste arauzkotik dator, eta anomalia normaltasunaren kontra doa, zentzu osoz.
|
|
|
San Kristobaleko murruak eraistea memoriari murruak eraikitzea da. Etorkizunean murru gutxiago egon daitezen nahi dutenek, harri eta alanbrezko murruak eraitsi nahi
|
dituzten
horiek, San Kristobaleko murru eraitsiak berreraiki dituzte.
|
|
|
Solly King, gizon lodikote irribarretsua, beti ahoan puru zuztarra zeramana, denekin bromatan aritzea gustuko
|
duten
horietakoa zen. Bere broma gustukoenetakoa zen edonori bizkarraldean zaplada indartsua ematea aprobetxatuz pertsona horrek zigarroa ezpain artean zeukala.
|
|
|
Goitik eta Ondarzabalek fortuna pittin bat gehixeago izan zuten, bakoitzak bi banderilletatik sikiera bat sartzea erdietsi baitzuen. Jendearen txalo eta irrien artean erretiratu zirenean bi lagunek begirada ezin adierazgarriagoa gurutzatu zuten, duda izpirik uzten ez
|
duten
horietakoa. Segidan Uzkudunek estokea hartu zuen.
|
|
|
Bulegoen zabaltzearekin gertatu bezala, Korporazioaren sortzezko bekatua izan zen neurri gabe handitu zela. Iruñeko eta Nafarroako Kutxak bat egin zuten urtean, 2000n, 51 partaidetza zituen eta guztira 115 milioi euro inguru inbertituta
|
zituen
horietan. Aurrerantzean, ordea, marka hori txiki uztera zihoan.
|
|
|
Hipermodernitate honetan, beraz, ebangelizazio psikikoaren aurrean aurkitzen gara. Terapiaren helburua bihurtzen ari da, gero eta gehiago, benetako Ni-aren gauzatzea, gaixotzat
|
dituzten
horiek ez baitira benetan beraiek. Ez da bakarrik gaixoak direla, gainera ezin dute beren kabuz osatu edo sendatu; auto errealizazioa posiblea izan dadin laguntza bilatu behar duela sinestarazten saiatzen da.
|
|
|
" Terroristek ordenaren beharrik ez dute basatiak eta kriminalak omen direlako; beraien buruetan izua zabaltzea eta krimenak egitea baino ez dago. Guk, hiritar zibilizatu, bakezale eta demokratok, ordea, ordena maite dugu, bere beharra sumatzen dugu eta ordena zapuztu nahi
|
duten
horien aurka altxatuko gara demokraziaren izenean —hortxe antiterrorismoaren oinarria— Gu, hobeak gara. Onak gara!
|
|
2016
|
|
|
Horrelakoxea genuen orobat idazlari lapurtarra, ohi denez, atzerakoia, eskuindarra, zuria, gauzak oro dotrinaren iragazkiak galbahetu behar dituelako uste hertsia
|
duen
horietakoa. Horregatik bere liburu guztietan gai profanoa garatzen duen ia bakarra Philippe Petaini buruzkoa genuke, nahiz funtsean, gainontzeko beste liburu guztien asmo erlijiosoen oihartzun ozen berbera bereziki nabaria izan:
|
|
|
Erlijioaz lan bat baino gehiago utzi zizkigun, esaterako 1889.eko" Hebraizantes portugueses de San Juan de Luz en 1619", Madrileko Historiaren Erret Akademiaren aldizkarian, 1892.eko" A protestant church in the Pyrenees", Londoneko The academy aldizkarian, 1900.eko" Les basques difendus en 1788par un anglais contre les calomnies d’un espagnol eveque et cardinal", Baionako Arte eta Zientzietako elkartearen aldizkarian, edota 1903.eko Gleannigs in church history, chifly in Spain and France. Halarik eta guziz ere, euskaldunoi lan horiez gainerakoak interesa zaizkiguke gehien, hots euskal kulturarekin zuzen zuzenean zer ikusirik
|
duten
horiek guziak. Gure" Klasikoak" bilduma txiro baino naro asko horretan, Xipri Arbelbidek bi aleetan prestatutako Ipuinak izenburupean Websterrek Donibane Lohitzunen Dajieu baitako Bellevue andreari jasotako istorioak argitaratu ziren lehendabiziko aldiz euskaraz.
|
|
|
Halako batean, laino marismea (laino mehar ganduzkoa) ikusi zuten oskarbian. Jakin, bazekiten, laino mota hori izurriteak zabaldu ohi
|
dituen
horietakoa zela. Izuturik, igarlea ekartzea erabaki zuten, lainoari begiratu eta zein ondorio izango zituen esan ziezaien.
|
|
|
Baina leku, leinu eta herrietan une bateko pasadizo baino ez garen norbanakoak ez gara izate propio baten jabe. Ez dugu berezko izaterik, izatea
|
duten
horiek hemen gauden artean uzten digutena baino. Gizakiak lekuaren zildarrak baino ez gara.
|
|
2017
|
|
|
—Baita zera ere! Betiko ergelkeriak
|
ditun
horiek. Hoberenera ere, botereak erabili betiko martingalak, menpekoak hezteko, eta ondasun gose berean lerrotzeko!...
|
|
|
—Horren lagunak al
|
dituk
horiek. Txikiak luzangari galde egin dio.
|
|
|
—Holakorik oraino! Argi gabe abiatu nauk etxetik, norbait ikusi behar nian ez dakit nor ikus zezakeen bortuan urtaro honetan, Leizearteko beila bidea hetsiriketa hona heltzearekin, hementxe berean, so egik, pezoi pean, ohartzen natzaiok zaku ttipi bati, badakik emazteek edo nekatto ttipiek
|
dituzten
horietarik. Plastikaz edo larru argi.
|
|
|
—Beti beren burua erakutsi behar
|
dute
horiek! Ez dute deus besteen antzera egiten ahal!
|
|
|
Nik bai. Zerbitzariekin, hiri honekin, mutikoaren gurasoekin, nahiko gaizki pasatzen ari diren baina salaketa jarriko ez
|
duten
horiekin.
|
|
|
GALDUTAKO BEGIRADA
|
DUTEN
HORIEK
|
|
|
2013an Sardinian zehar egin genuen ibilaldian, gai hauetan adituak edo behintzat interesatuak ziren hainbatekin solastatzeko zoria izan genuen. Euskara gora eta paleosardiniera behera jarduten genuen, baina gogoan
|
dut
horietako pare batekin ez zegoela ulertzeko modurik. Haientzat ez zen existitzen paleosardinierarik.
|
|
|
Bestelako eskolatan, berriz, arestiko bereizketa zinikoan erori nahi ez eta ume eta gazte guztientzako erritmoa edo abiadura izugarri moteltzen eta geldotzen da, potentzial txikia dutenei ere aukera emanez, eta potentzial handia dutenak izugarri aspertzen direlarik; helburua, ikuspegi sozialean oinarrituz, potentzial eskasa duten ume eta gazteei laguntza eskaintzea da, potentzial handia
|
duten
horiek berez aterako baitira (oinarrian ikasle onek ikasle txarrak lagundu behar omen dituzte, baina testuinguru inpaziente eta indibidualista honetan zaila egiten da elkarlan altruista hori). Ondorioa:
|
|
|
Garai berriaren atarian egonik ere, qskolak jarraitzen du instituzio aski modernoa izaten, hipermodernoa. Pedagogian doktorea den Angel Perez Gomezek aldarrikatu bezala, politikariek diseinaturiko heziketa sistema guztiak zaharkiturik daude eta ez
|
dute
horiek aldatzeko inolako borondaterik; ez hori bakarrik, sistema askotan erreprodukzioa da xedea, inolaz ere pentsatzeko gaitasunaren garapena. Aldaketa gehienak aldaketa kosmetikoak dira.
|
|
2018
|
|
|
Alabaina, ez du garbi esaterik Aragoiko euskararen azken toponimo horien eta Erronkaribarren duela gutxi arte egiten zen euskararen ezaugarrien artean loturarik dagoen; ez du argitzerik Erronkaribarreko eta Ansoko hizkerak bat zetozen; izan ere, Ansoko toponimian (egun gordetzen denean ere) ez dira ageri erronkariera modernoan ezagutu ditugun hainbat ezaugarri. Caminok (2011, 209 eta hh.) proposatutakoari jarraikiz, pentsa daiteke Huesca aldean euskaraz egiten zen garaian erronkarieraren ezaugarri tipikotzat
|
ditugun
horiek sortu gabe zeudela oraindik; hots, ezaugarri horiek modernoak direla, eta ezin ditugula Ansoko euskarazko toponimoak, mendez mende bere horretan gorde diren horiek, eta Erronkaribarreko azken hiztunen hizkera konparatu, hainbat garaitako datu eta iturriak baitira, batera eta are hiztun beraren ahotan aurkitzen baditugu ere.
|
|
|
Ildo horretatik, lehen ere adierazi dugun bezala, hilketei buruzkoak alde batera utzirik, zifra horiek behin behinekotzat hartu behar direla azpimarratu behar dugu, une honetan abian diren ikerlanak jada agerian uzten hasiak baitira beste errepresio bide batzuen zabalkundearen arrastoak eta oraindik ez
|
baitugu
horiei buruzko behin betiko zerrendarik. Horien artean aipagarri ditugu lan talde batzuei (Iruñeko Udaleko langileei, Diputazioko funtzionarioei eta langileei, Espainiako Iparraldeko Burdinbideen Konpainiako burdinbideetako langileei, errepresaliatu ekonomikoei eta abarri) aplikatutako garbiketa, deserriratzeak, atxiloketak, despidoak, torturak, frankismoaren azken urteetan auzipetuak gertatu zirenak eta betiere ezkutatuago aplikatuak diren genero erasoak jasan zituztenak.
|
|
|
Elkar laguntzarako talde horiek bidea ireki zieten poliki Europa osoan izaera aldarrikatzaile izanen zuten elkarteei, eta Iruñean ere badugu bestelako elkarte horien berri. Hala ere, indar gutxikoak dira oraindik XIX. mendean zehar, eta, bestalde, historialariok arazoak
|
ditugu
horiek ikertzeko, garaiko iturri asko, ezkerreko argitalpenak kasu, suntsitu zituztelako. Hasierako mugimendu horien artean 1855 eta 1873ko agerpenak ditugu, 153 zeinetan estatu Espainiar mailako ekimenek Iruñeko langileen antolaketaren berri ematen diguten.
|
|
|
" Eguzki izpiek inoiz bisitatu ez duten gela hezeetan aurkitzen ditugu familiak, eta gela berean bazkaria prestatu, jan eta lo egiten dute, gaixotasunen kutsatzeari desafio eginez eta garbiketa mespretxatuz ur zikinak gordez. Gutxienezko baldintzak betetzen dituzten gelak topatu ezkero, berehala azpialokatu behar
|
dute
horien zati bat, diru pixka bat ateratzeko, eta orduan kubikazio nahikorik gabe gelditzen dira, pilaturik, hainbat gaitzak mehatxaturik". 113
|
|
|
Arrazoi horiek behin baino gehiagotan agertzen ziren umeekin batera utzitako oharretan, non gurasoen egoera deskribatzen zen. Valverderen ikerketari esker
|
dugu
horien berri. Honako hau irakur zitekeen, adibidez, 1892an utzitako ume baten oharrean:
|
|
|
Gure auzoan, beste askotan bezala, ez zegoen parkerik, ez kirola egiteko lekurik, ezta iturririk ere. Gogoan
|
dut
horietako lehoi berde bat jarri ziguten eguna, auzoko mutiko guztiak Udalak bidalitako igeltseroa inguratuz, denok erne iturriak ura noiz emango. Horrelakoxeak ziren liluratzen gintuzten mirariak.
|
|
|
Publikotasuna herri izaerarekin lotzen zen. Baina, bestalde, ez ziren eskola estatalek zituzten ardatzetan sartzen, eta ez
|
zuten
horietan sartu nahi; berezko zituzten ezaugarriak mantendu nahi zituzten, beren hezkuntza ereduan sinesten baitzuten. Frankismoaren ondoren, ez Estatuak ez Diputazioak egonkortasunik ematen ez zietela ikusita, udal ikastolak izateko aukera aztertzen hasi ziren hainbat ikastola.
|
|
|
Hiru ikusmoldeen arteko eztabaida bat sustatu beharra zegoen: batzuek nolabaiteko legitimitatea ikusiko zieten gertakariei, beste batzuk aurka agertuko ziren, eta, azkenik, euren burua posizionatu nahi ez
|
zuten
horiei exigitu egin litzaieke euren iritzia ematea eta posizio bat hartzea; hiritar osoak hezi nahi dituen hezkuntzak ezin baitu onartu hiritar batek posiziorik ez hartzea arazo baten aurrean.
|
|
|
Alabaina, bide zulatu eta lokaztu horretan inarrosia haiz, nahiz larruki ederrez jantzia eta jarleku koltxoituan hagoen. Badakite, hire ospea goratu nahi
|
duten
horiek, kanpoan gertatzen denaz nola futitzen haizen!
|
|
|
Zergatik merezi
|
dute
horiek. Eginbeharren eta eskubideen arteko estimazio baten ondorioz.
|
|
|
Luzaiden, Auritzen, Ariben, Orbaizetan, Abaurregainean, Eaurtan, Bizkarretan, Orotz Betelun... guardien seme alabak herriko eskolara joaten ziren gainerako haurrekin, jakina. Orotzen, adin batekoek gogoan iltzaturik
|
dute
horietako batek trufaz kantatzen zien bertsoa:
|
|
2019
|
|
|
Diligentzia seinalatu zuen. Eta zer egin behar
|
dugu
horiekin. Ezin gara hasi jende horri guztiari lurra ematen eguzki galdatan.
|
|
|
Bunkerrean azaldu dira. Egia, ez dakit nola estudiatu behar
|
duen
horiek gabe.
|
|
|
Amaitua genuen afaria. Trago batzuk hartzera joan ginen eivissar estilo antzeko pub batera, dekorazio zuri eta urdina zeukan lokal batera, argi berdatsaz, tira, estilo zatar eta espantagarria
|
duten
horietako batera. Bertan eseri ginen, nork bere gin tonicarekin, atzean musika tekno zaratatsua genuela lagungarri.
|
|
|
Swadeshkin bat gatoz zerrenda honetako gehienak, esanahiari begira, oinarrizkoak eta aspaldikoak direla, eta ez gutxi, zaharrenak. Beldurrik gabe erraten ahal
|
dugu
horien artean daudela bilatzen ditugunak. Ikusi baino ez, zer nolako hitzak diren:
|
|
|
Esan behar, hala ere, tegi atzizki
|
duten
horiek Dermiokoak direla, tegiak, berriz, basoan izaten zirela eta Dermio aldeko dokumentazioa baso aldekoa baino askoz ere ugariago dela.
|
|
2020
|
|
|
—Zein dira kastigu gogorragoa
|
duten
horiek?
|
|
|
Ondoko mahaitxotik hartu dut Avion Revue aldizkaria. Denok hartzen dugun eta inork irakurtzen ez
|
duen
horietakoa. Laster orrikatzen dut, izenburuak irakurriz.
|
|
|
arbasoen ohiturak aldatzen ditu, emakumeak bortxatzen eta jendea epai gabe hiltzen. Herriaren agintaritzak, ordea, lehenik eta behin, denetan izenik ederrena du, isonomia, eta, bigarren, monarkhak ohi
|
dituen
horietatik deus ez du egiten: aginteak zozketaz eskuratzen ditu, eta erabileraren kontua ematen du, eta erabaki guztiak elkartearen gain jartzen ditu.
|
|
2021
|
|
|
(Itxura berekoak
|
dituzu
horiek.)
|
|
|
(Urdea bezain faltsuak
|
dituk
horiek, ez haiz haietaz fidatzen ahal.)
|
|
|
(Odola emanik esaten dute, nik ez dakit zer jartzen zaien... eta orain ez
|
dut
horietatik inor aditzen, hil dela gisa horretan.)
|
|
|
Gogoan dut ez dudala haurtzaroko gauza asko asko gogoan. Inoiz inbidia ere sentitu izan dut, miresmen puntu bat, haurtzaroko oroitzapen asko
|
dituzten
horiekiko.
|
|
|
Den denek izan behar dute zoriontsu!". Olentzeroren atzean gurasoak dauden bezala neurri handi batean, eskolaren kontrola hartu nahi
|
dute
horiek ere, inork ez baitu beren kimuen garapenik oztopatuko. Hortaz, azterketak, liburuak, etxerako lanak, arauak eta oztopo den guztiaren kontra agertzen dira nagusiki, ume eta nerabeak ahalik eta zoriontsuen izan daitezen, ahalik eta luzaroen; kontrara, kritikoak diren gurasoak ilusio zapaltzaile eta ozpindutzat hartzen dira.
|
|
|
Hori guztia gutxi balitz, Lacey, Cobb eta beste batzuen lan etnografikoek erakusten digute ikasle mota bi dagoela; batetik, eskolarekin identifikatzen dena eta eskolaren balioak bere egiten dituena eta, bestetik, eskolaren aurkako sentimenduak garatzen dituena. Eskola ikusi nahi ere egin nahi ez
|
duten
horiek nola motibatu daitezke. Nola inplikatu?
|
|
|
Konpetentziek izaera unibertsala izan zezaten batetik, eskolen arteko lehia sustatzeko bestetik, eta, azkenik, horien guztien sailkapena egin ahal izateko, PISA bezalako ranking internazionalak diseinatu eta ezarri zituen makinaria enpresarialak. Gaur egun, oso gutxi dira munduan konpetentzietan oinarritzen ez diren herrialdeak, edo ranking horietako goi postuetan agertu nahi ez
|
dutenak
horiekin kritikoak izan ala ez. Eta hala eta guztiz ere, oso deigarria da, sintomatikoa, paradoxikoa iruditu arren, geroz eta herrialde gehiagok uko egitea konpetentziei behin frogatuz gero edo, hausnartze prozesuan daude, bederen, oraindik ere joera nagusia" ikasten ikasi" huts hori den arren; geroz eta gehiago dira ustez zaharkituak diren oinarri tradizional batzuetara itzultzeko aldarria egiten duten ahots internazionalak; guk bitartean, etorrera txalotzen jarraitzen dugu, behin betiko iraultza balitz bezala, rankingean emaitzak geroz eta kaskarragoak diren bitartean.
|
|
|
Haatik, zein urrun gauden oraindik. Neurri handi batean, azalkeria edo hutsalkeria nagusitu delako, ardo zaharra kupela berrietan sartu nahi
|
duten
horiek, batetik, uko egiten diotelako ardo berria kupela zaharretan sartzeari eta, bestetik, kupela berrietan ardo berria sartzeko ezgai direla erakutsi dutelako. Aitzitik, kupela zaharrek ere balio dezakete ardo berria gordetzeko, hots, berrikuntza gauzatzeko, horregatik atzerakoi bihurtu barik.
|
|
|
Modu analogoan, logika erdiarotarrari jarraiki, hezkuntzan ere antzeko hierarkia ikus daiteke. Irakasle izan nahi
|
duten
horiek seminaristen moduan dira prestatuak, geroan irakasle apaizak izateko, hots, heziketa errituak kudeatzeko ahalmena daukatenak. Irakasleak, noski, ikastetxe parrokiako zuzendariaren aginduetara daude, horien ardura ikastetxea zuzentzea eta zaintzea baita.
|
|
|
Mazedonian sortu zen, familia noble baina distiragabe batean, eta ez zitzaion sekula bururatu noizbait ere Niloren herrialde aberatseko faraoi izatera iritsiko zela, bertako hizkuntza, ohiturak eta burokrazia ezagutu gabe, nahiz eta lehenbiziko aldiz ia berrogei urterekin zapaldu hango lurra. Baina Alexandroren konkistak eta haien ondorio sekulakoak ezusteko historikoak izan ziren, analista batek sekula aurreikusten ez
|
dituen
horietakoak, gertatu arte behintzat.
|
|
2022
|
|
|
Ez dira establezimendu on onak, ez dago lehiakortasun handirik... Zuzentasun eta deontologia
|
dute
horietako gehienek ardatza. Bikainek zein kaskarrek bide laburra, eskaintza monotono bilakatzen delako.
|
|
|
Bi gaitz, hobeki erraiteko: bi usteldura lizunkeriak emaiten
|
dituen
horietarik, bat, omenez eztiena. Irri bat baizik ez zuten hunentzat frango burhasoek eta halako espantu bat bezala, batzuetan, beren haurra gizontzen abiatuia zela, familia ez zankotela suntsituko.
|
|
2023
|
|
|
Berak dio basoak izan ziren horretan salbatu gaitezkeela, alegia haietatik gordetzen ditugun oroitzapenetan. Aldi berean, geratzen zaizkigun zuhaitzez aritzen da, lortu ez
|
ditugun
horietaz. Izan ere, inor ez da joaten ezer oinordetzan utzi gabe:
|
|
|
" Itxaropena" lumak
|
dituen
horietakoa da teoria maketoa besteren herrimina jatun txarra egun batean gure semearen aita izango da
|
|
|
Jaun hauei gaizki irudituta ere, beharrezkoa ez dena premiazkoa dela uste
|
duten
horietakoa naiz. Gauzek eta pertsonek niri zenbat eta zerbitzu eta mesede gutxiago egin, orduan eta gehiago estimatzen ditut.
|
|
|
" Nerea, ezpainetan beti irribarrea
|
duten
horietakoa zen, hiztuna, eta emetasunez gainezka egiten zuen."
|
|
|
—Baina, emakume etxekoandreakzer ari zera ilargiari otoitz egiten? Jentil gauzak
|
ditun
hoiek, sinisgabekoenak. Kristauek ilargiari ez dute otoitzik zuzentzen.
|