|
2006
|
|
|
Hiztun berriak behar ditugu, hiztun asko behar dugu, eta oraingoz ez
|
dugu
hiztun berri horiei kalitatearen dohaina kolpean transmitituko dien edabe magikorik. Eta edabe magikoa baino errealagoa izan litekeen gure formula magikoa (erabilera sozial orokorra eta normalizatua) ez dago oraindik indarrean.
|
|
2010
|
|
|
etorri oneko hiztunak sortzearen gakoa eskolatik kanpora dagoela hein handi batean. Eskolan ikasten dutena eguneroko bizian aplikatu ahal, aplikatu nahi edo aplikatu behar izango duten jardun guneak, harreman sareak eta solaskideak behar
|
dituztela
hiztun berriok. Solaskide horiekin diharduten neurrian eskuratzen dutela hitz etorria.
|
|
2013
|
|
|
Hiztun berri horien artean asko eta asko euskara ikasteko motibazio ideologikoak izan dituzte; Francoren erregimenaren aurkako erresistentziari lotutakoak edota identitate balioari lotutako motibazioak, hain zuzen. Garai hurbilagotan, euskara ikasten duten pertsona nagusi ugarik arrazoi instrumentalak ere erakutsi dituzte euskara lanbide jakinetan gero eta beharrezkoagoa delako. b) Gaur egun 35 urte baino gutxiago
|
duten
hiztun berriak. Salbuespenak salbu, euskara eskolan ikasi dute haurtzaro eta gazte aroan murgiltze eredu partzial edo osoetan.
|
|
|
Gaur egun 35 urte baino gutxiago
|
duten
hiztun berriak.
|
|
|
Hizkuntza baten berreskurapen prozesuan, hezkuntza sistemaren ekarpena nahitaezkoa da. Egoera gutxiagotuan dagoen hizkuntzak hiru iturri
|
ditu
hiztun berriak jasotzeko: transmisioa, hezkuntza eta helduak.
|
|
2017
|
|
|
Beraz, hiztun mota hauek euren burua ‘hiztun berritzat’ jotzen dute, baina beste bi hizkuntzetan agertu ez den profil batean aurrean gaude, beste bi hizkuntzen kasuan ez bezalako ezaugarriak
|
dituzten
hiztun berri batzuen aurrean, hain zuzen. Izan ere, H1 alde batera utzi eta egunerokotasunean (edo ia beti) soilik H2 erabiltzen duten hiztunak dira, eta honelako beste hiztunik ez da topatu aztertutako beste hizkuntzetako hiztunen artean.
|
|
|
...ra irlanderaz mintzo ohi diren beste pertsona batzuekin, eta aldaketa soziolinguistiko horrek muda bat eragin izan du sarritan. identifikatu dira, baita ere, identitateari eta ideologiari lotutako eragileak, hala nazionalismo kulturala nola antiglobalizazioa. hiztun berrien artean, batzuek positiboki eta besteek negatiboki ebaluatu dute nork irlanderaz egiteko bere gaitasuna. are, maila oso handia
|
duten
hiztun berri askok adierazi dute oraindik ere badutela ikasteko bidean daude ustea, eta naturaltasunez hitz egiten dutela uste badute ere, konfiantza falta dute beren buruan Gaeltacht eremuko hiztunekin alderatuta. beste batzuk, ordea, ez daude hain kezkatuta beren hizkuntza mailarekin eta uste dute egokia dela beren behar profesional eta sozialetarako. hiztun berriek hainbat esparrutan erabiltze...
|
|
|
Jon Walsh – Irlanderadun berriak: ...n horien ideologiak eta identitateak eta irlanderaren etorkizuneko bilakaeran izan dezaketen eginkizuna hobeto ulertu ahal izateko. bada hiztun berri izan daitekeen talde handi bat, irlanderaz hitz egin nahi duen arren oraindik ere muda gauzatu ez duena, baina oso gutxi dakigu hari buruz. baliteke talde horretako zenbait kidek hizkuntza maila nahiko handia izatea, baina aukerak edo ausardia faltan
|
dituzte
hiztun berri bilakatzeko. askoz gehiago ikertu litzateke ulertzeko zergatik gertatzen den hori eta zer egin daitekeen hori konpontzeko.
|
|
|
Hiztunen kopuruan gero eta pisu handiagoa
|
dute
hiztun berriek, euskara etxetik kanpo ikasi dutenek. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako inkesta soziolinguistikoaren arabera, urrian aurkeztu zuten?, hiztun berriak dira 50 urtetik beherako euskaldunen ia erdiak; 1991n, %15 ziren.
|
|
|
Eskola bidezko transmisioarekin batera, helduen irakaskuntza funtsezko arloa
|
dugu
hiztun berriak sortzeko, ezagutza bermatzeko.
|
|
|
Hor bidea daukagu egiteko. Benetan indarrak batu nahi baditugu, esan behar dugu ‘zu eta ni euskaldunak gara’, zu zure esfortzutik, eta balioan jarri behar
|
dugu
hiztun berrien esfortzua, eta esan behar diegu ‘nahi zaitut nire maila berean’.
|
|
2018
|
|
|
euskaldun etiketa, huts hutsean. Kategoria hau benetakotasunaren erreferentea den euskaldun zahar eta benetakotasun gutxien
|
duen
hiztun berri kontzeptuen artean kokatu ohi da benetakotasunaren continuumean (Ortega et al., 2014: 92).
|
|
|
Beste era batera esanda, hiztun berriok euskaldun zaharraren passinga10 dute, passinga ulertzen badugu norberari ez dagokion kategoria (altuago) bateko kide gisa irakurria izateko gaitasuna (izan arraza, kasta, klase soziala, generoa, aniztasun funtzionala, edo bestelako edozein kategoria) (Guzmán eta Platero, 2012; Renfrow 2004). Alegia, badakite ez
|
balukete
hiztun berriak direla aitortuko, besteek euskaldun zahartzat kategorizatuko lituzketela, horrek ekar ditzakeen pribilegioekin, legitimitateari dagokionez, esaterako. Pribilegiook, aldiz, beti izango dira mugatuak:
|
|
|
Bertso eskolan guraso erdaldunen seme alabak gutxiengoa izanik ere, ez dute gaiaz hitz egin izan, konstataziotik haratago. Ez
|
dute
hiztun berri izatea pisuzko ezer denik sentitu, plazan kantuan hasi arte.
|
|
|
Horregatik, euskarak komunikaziorako indar txikia daukan hiztunengan Gurdiaren Paradigmaren gurpilak nekez mugituko dira. Gaur egun euskarak
|
dituen
hiztun berri askok ez dituzte Gurdiaren Paradigmaren urrats guztiak betetzen; asko eta asko, gehientsuenak, hirugarren urratsean geratzen dira. Hortik aurrera ez egiteak euskaraz komunikatzeko erraztasuna ez lortzea eragiten die eta, azken batean, komunikaziorako euskara ez lehenestea.
|
|
|
Euskararen transmisioan parte hartu eta hartuko dutenen artean, merezi
|
du
hiztun berriengan arreta jartzea, nire iritziz, hor egon dagoelako lehen hizkuntza euskara duten berraktibazioarekin batera ondo asmatu edo egin beharreko hausnarketa, lanketa eta eragin esparrua.
|
|
2019
|
|
|
lotuta definitu genuen, batez ere euskara etxean jasotako hiztun ez alfabetatu askok bizi zuten gutxiespen konplexua seinalatzeko, eta hiztun on horien autoestimua handitu beharra eta beraien aldaerak prestigiatu beharra aldarrikatzeko. Gaur egun, ordea, kontzeptua zabaldu egin genuke euskara ohiko hizkuntza
|
duten
hiztun berrien kasuetara. Zein da euskara jatorra Gasteizen edo Baionan?
|
|
2020
|
|
|
Ziur aski, azken hilabeteetan gurean berpiztu diren hainbat eztabaidak lotura zuzena
|
dute
hiztun berri horri ematen zaion autoritate edo legitimitatearekin. Fernando Ramallo soziolinguista galiziarrak dio hiztun berria ez dela erabat onartua" subjektu problematizatzailea izateaz gain, subjektu problematikoa ere badelako, espazio soziolinguistikoan bere tokia bilatzen jarraitzen duena".
|
|
|
Muda linguistikoak ikertzeko egitasmo baten parte zen behaketa: deabruen jaiak antolatzen dituzten kultur taldeek (Colles de Diables) nolako eragina
|
duten
hiztun berrien hizkuntzaren erabileran. Behaketa horrez gain, ikertzaile kataluniarrek elkarrizketak egin zituzten taldetako partaideekin eta oso kontu interesgarriak ondorioztatu zituzten.
|
|
2022
|
|
|
Honela, hainbat lanetan bi talde bereizten dira (Ortega eta beste, 2013; Amorrortu eta beste, 2019): alde batetik, gaur egun 35 urte baino gehiago
|
duten
hiztun berriak (euskaltegian euskaldundutakoak) eta, beste aldetik, 35 urte baino gutxiago dituztenak (eskolan euskaldundutakoak). Hain zuzen ere, bi taldeen artean ezberdintasun handiak daude atxikimenduari eta erabileraren konpromisoari dagokienean, adibidez.
|