|
2007
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, euskaldunak ugaritu diren arren, horietako askok erdarara erraz jotzea: euskaraz duten gaitasuna ez baita erdaraz dutenaren parekoa eta, hortaz, ez
|
dute
hizkuntza gaitasun erlatibo nahikorik.
|
|
2010
|
|
|
Akatsa litzateke, nire ustez, gazte elebidunei beren kabuz portaera soziolinguistikoak aldatzeko gai izan daitezen exijitzea, are gehiago portaera horiek sakon errotuta daudenean gure gizartean. ...bigarren adin tarteko biztanleengan —demokrazioa aurreko etapan gaztelaniaz hazitakoak— hizkuntza berreskuratzea bultzatzeko. euskaldun kopurua aipagarria duten eskualdeetan ere (%10) hobetu egin da egoera hogei urte horietan; baina berriz ere lehen aipatutako aldeak ageri dira eskualde batzuetan eta besteetan. eaeko eskualdeetan, hamar puntu edo hortik gora hobetu da biztanleek euskaraz
|
duten
hizkuntza gaitasuna. nafarroakoetan, berriz, hobetu egin dira ehunekoak, baina gutxiago. beste behin ere, datuek argi erakusten dute hizkuntza politika irmo bat behar dela, ezinbestean, rlS arrakastatsua izateko. bada beste alderdi bat ere, euskararen rlSan nabarmentzen dena, penintsulako lurraldeari dagokionez: berezko euskara guztiz galduta zuten eskualdeetara hedatzea hizkuntza. hizkuntza gutxituaren berreskurapena zaila begitantzen bada, are zailagoa da jada ezagutzen ez duten inguruneetan berrezartzea. arlo horretan, galesak soilik du euskararena bezain rlS ona. deseuskaldundutako ingurunean (1981ean zuriz ageri diren eskualde guztietan, bilbo urbin izan ezik), nagusiki eskolaren bidez birsartuko dute euskara, urtean puntu erdiko erritmoan hobetuz, gutxi gorabehera. hortaz, hogei urte geroago, euskaldunen kopurua jada %10etik gorakoa da eaeko eskualde guztietan, hego añanan izan ezik. zoritxarrez, atal horretan ere nafarroaren portaera bestelakoa dela adierazi behar da. izan ere, eskualde gutxi batzuek soilik lortu dute 2001ean ehuneko hori gainditzea:
|
|
|
.../ euskal herriko identifikazioa, udalerrien tamaina —hiriak eta herri txikiagoak— eta jatorrirekin batera —bi gurasoak bertan jaioak ala kanpokoak izan— gure gizarte honek bizi duen hizkuntza auzia edo gatazka, kultur eta identitate ezberdinen arteko gatazka dela ikusten da, non herri izaera ezberdinekiko identifikazioa eta jatorri, jaioterri ezberdintasunek zer ikusi nabarmena
|
baitute
hizkuntza gaitasun ezberdinekin. bereziki jatorrizkoa den hizkuntzarekiko, euskararekiko, batzuek eta besteek duten harremana da ezberdina. herri honetan bi hizkuntza izanik, euskara eta gaztelania, ez gaitu ezberdintzen gaztelaniaren ezagutzak, euskararenak baizik; gehiengoak daki gaztelaniaz hitz egiten, euskaraz berriz biztanleen laurdena pasatxok besterik ez.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, aipatzekoa da euskararekiko jarrerak lotura handia
|
duela
hizkuntza gaitasunarekin. Izan ere, euskararen erabilera sustatzearen v. Inkesta Soziolinguistikoa.
|
|
2016
|
|
|
Iñaki Iurrebaso – Hainbat gogoeta hizkuntza gaitasunaren inguruan
|
duten
hizkuntza gaitasun erlatiboa aintzat hartuta (hots, zein mailatan dakien A hizkuntza eta B hizkuntza, eta zein mailatan dakien hobeto bat bestea baino), eta ez euskaraz aritzerakoan gaitasun handiagoa edo txikiagoa ote duten aztertuta. Hizkuntza gaitasunaren aldetik, horixe izango da oinarri objektibo funtsezkoa hizkuntza bat edo bestea gehiago erabiltzeko; hau da, zein hizkuntzatan aritzen den errazago, erosoago, eraginkorrago.
|
|
|
Baten bati irudituko zaio zazpi multzoko sailkapen hau oso xehea dela, xeheegia aukeran, multzo gutxiagorekin nahikoa
|
genukeela
hizkuntza gaitasunaren egoera eta bilakaera egoki aztertzeko. Azal dezagun gure ikuspegia:
|
|
|
Gure ustez, ikerketa soziolinguistikoa euskara indarberritzeko ahalik eta probetxugarriena izatea nahi badugu, erabilerarekin duen lotura estu eta aldebiko horretatik abiatuta jo behar
|
dugula
hizkuntza gaitasuna ikertzera. Eta horretarako, tresna metodologiko egokiak behar ditugu hizkuntza gaitasuna ikertzeko orduan.
|
|
|
Gure ustez, ikerketa soziolinguistikoa euskara indarberritzeko ahalik eta probetxugarriena izatea nahi badugu, erabilerarekin duen lotura estu eta aldebiko horretatik abiatuta jo behar dugula hizkuntza gaitasuna ikertzera. Eta horretarako, tresna metodologiko egokiak behar
|
ditugu
hizkuntza gaitasuna ikertzeko orduan. Txosten honetan, ikuspegi hori oinarritzen eta zehazten ahaleginduko gara.
|
|
|
Beharrezko datu guztiak eskuragarri baleude, halakoa litzateke matrizea. Baina, zoritxarrez, gaur gaurkoz Ipar Euskal Herrian ez
|
dugu
hizkuntza gaitasunari buruzko udalerrikako daturik5 Besterik ezean, Ipar Euskal Herrian ISLan erabiltzen den hiru eremuko banaketa baliatuko dugu: Baiona Angelu Miarritze herriartea (laburduraz BAM), Lapurdiko barnealdea (laburduraz LB) eta, Nafarroa Beherea eta Zuberoa (laburduraz NBZ).
|
|
2017
|
|
|
Lehenengo atsedenaldiaren ostean Ingalaterran bizi diren etorkinen hizkuntza errepertorioa nola ikusia den azaldu zuen ANDREAS MUSSOLFek. Egoera hobeto ulertzeko honako aldagaiak aipatu zituen egileak, a) hizkuntza ikasi beharra dago hara joateko, b) etorkinek beharra omen dute asimilatzeko, d) kanpoan dauden britainiarrek ez dute bertako hizkuntza ikasi nahi, e) EB vs ez EB etorkinek
|
duten
hizkuntza gaitasunaren arteko alderaketa egiten da herrialdean bertan, f) beraien hizkuntza irakasteak dakartzan kostuak eta gastu horien erantzuleak eztabaida sortzen dute eta g) itzulpengintza eta interpreteen kostuak traba gisa ikusi izan ohi dira.
|
|
|
Ikerketak beranduago erakutsi zuen inkestatu askok, batez ere nagusienek, ez zutela kroazierako hitz kopuru esanguratsu bat ulertzen. Petar (U i) Perovi ek lagundu izan ez baligu, gure corpusa askoz ere murritzagoa litzateke; izan ere, ezinbesteko izan zaigu Zadarreko arbanasiera mintzairan
|
duen
hizkuntza gaitasuna, gehien bat ogibideak eta tresneria, mahasgintza eta abeltzaintza eremu semantikoetan, nik neuk ezagutzen ez nituen unitate lexiko askoren esanahia azaldu baitigu. Horrez gain, oraindik ere// fonema darabilen inkestatu bakarra da Perovi, gainontzekoek/ s/ fonema erabiltzen baitute haren ordez.
|