|
2021
|
|
|
dirua duen neska perpausa izanik oinarrian ez da hortik zail pentsatzea perpaus horrek dirudun neska eman dezakeela. Horrek azalduko luke nola geratu diren
|
dun
hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da dun hitz horiek eskuinean ere ager daitezkeela.
|
|
|
Horrek azalduko luke nola geratu diren dun hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da
|
dun
hitz horiek eskuinean ere ager daitezkeela. Aldaketa gertatu da horretan, literatura tradizioan askoz maizago ageri da dun adjektiboa izenaren ezkerrean; gaurko idazleen erabilerari erreparatuz, nagusituz doa dun adjektiboa eskuinean ematea (§ 14.2.3e).
|
|
|
5.6.2b Emankortasunari dagokionez, ez dira horrenbeste atzizki honen bidez sorturiko adjektiboak, kontrakoa ematen badu ere. Gaurko euskaran,
|
dun
hitz horien artean, maizen ageri dena euskaldun da, eta ondotik datoz, erabilerari dagokionez, ugaztun, arduradun, zaldun, txapeldun, haurdun, errudun, eledun, ahaldun, bizidun eta fededun.
|
|
|
dirua duen neska perpausa izanik oinarrian ez da hortik zail pentsatzea perpaus horrek dirudun neska eman dezakeela. Horrek azalduko luke nola geratu diren
|
dun
hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da dun hitz horiek eskuinean ere agertzen ahal direla (egungo euskaran arrunta da), perpaus erlatiboekin gertatzen den gisan:
|
|
|
Horrek azalduko luke nola geratu diren dun hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da
|
dun
hitz horiek eskuinean ere agertzen ahal direla (egungo euskaran arrunta da), perpaus erlatiboekin gertatzen den gisan: neska dirua duena (neska diruduna).
|
|
|
Esan dezagun, hasteko, atzizki hori hartzen duten hitzak ez direla gehiegi, kontrakoa ematen badu ere, euskaraz erabiltzen ditugun gainerako hitzen agerraldi kopuruekin erkatuz gero. Gaurko euskaran,
|
dun
hitz horien artean, maizen ageri dena euskaldun da, eta ondotik datoz, erabilerari dagokionez, arduradun, zaldun, txapeldun, haurdun, errudun, eledun, ahaldun, bizidun eta fededun. Gainerako dun guztiak ez dira gehiegi erabiltzen.
|
|
|
Etxe hau beste hura baino politagoa da esaten dugu, adjektiboari gradua emanez (§ 14.10), baina izenek gradurik hartzen ez dutenez, nekez esango dugu* gazte hau beste hura baino kaputxadunagoa da, edo* zezen hori arras adarduna da. Horrek erakusten du
|
dun
hitz horiek izenak direla. Egia da, hala ere, Miren Koldo baino euskaldunago da esan daitekeela.
|
|
|
14.2.3d Badirudi, zernahi gisaz,
|
dun
hitz horiek ez direla berdin erabiltzen orain eta historian zehar. Literatura klasikoan askoz ere sistematikoago gertatzen da dun atzizkia duten hitzak izenaren ezkerrean agertzea:
|