|
2014
|
|
|
Honela, Tolosaldeako gazte askok uste dute noka ia desagertzear dagoen bezala, toka ere bide beretik joango dela. Estatistikoki ez dakigu non erabiltzen den, ez dakigu zenbatek erabiltzen duten, ez dakigu eskualde honetako gazteek erabiltzen ote duten; eta honek eragina
|
du
hika galbidean ikusteko. Sarritan agertzen dira euskararen erabilera datuak eta zonalde bakoitzeko euskalkiak neurtzea ere ez da malkarra... baina hitanoaren erabilpen eta zabalpenaz zenbat dakigu?
|
|
2018
|
|
|
" Ze suposauko
|
luke
hika galtziak. Nik uste dot gure nortasunan parte haundi bat galdu ingo litzakiela.
|
|
2019
|
|
|
Joan gaitezen sakonago, beha diezaiegun irizpide horien azpian dauden hizkuntza ideologiei. Oro har, gazteek aldeko iritzia
|
dute
hikaren inguruan eta balio positiboak esleitzen dizkiote erabiltzen dutenek eta ez dutenek. hasteko, parte hartzaile guztiek argi dute hikaren eta zukaren arteko ezberdintasuna. hika berezia da, eta horren froga dira partaideek aipatutako berezitasunak: konfiantza, gertutasuna, goxotasuna, indarra, xarma, morboa, gaztetasuna, bizitasuna eta informaltasuna.
|
|
|
Joan gaitezen sakonago, beha diezaiegun irizpide horien azpian dauden hizkuntza ideologiei. Oro har, gazteek aldeko iritzia dute hikaren inguruan eta balio positiboak esleitzen dizkiote erabiltzen dutenek eta ez dutenek. hasteko, parte hartzaile guztiek argi
|
dute
hikaren eta zukaren arteko ezberdintasuna. hika berezia da, eta horren froga dira partaideek aipatutako berezitasunak: konfiantza, gertutasuna, goxotasuna, indarra, xarma, morboa, gaztetasuna, bizitasuna eta informaltasuna.
|
|
|
Neska mutilek euskalduntasunarekin lotzen dute bete betean hitanoa, haien hitzetan" zeharo euskalduna" izan behar da hika aritzeko; hau da, hika tratamendu autentikoa da, benetako euskaldunena. ...netakoa eta zuka anonimoa ideologia kontrajarriak bat datoz echeverriak (2001, 351 or.) proposatutako prestigioaren eta solidaritatearen arteko dikotomiarekin (ikus 1 irudia). parte hartzaileek, kontzientzia linguistiko handirik izan gabe, echeverriak egindako paralelismo bera egin dute, zukari euskara batua deitu baitiote behin baino gehiagotan eta hikari, aldiz, herriko euskara. hain barneratuta
|
dute
hika herriko hizkera dela eta euskalkiarekin batera doala ezinbestean, ez baitakite hika estandarra ere existitzen denik.
|
|
|
Parte hartzaileek, kontzientzia linguistiko handirik izan gabe,[...] paralelismo bera egin dute, zukari euskara batua deitu baitiote behin baino gehiagotan eta hikari, aldiz, herriko euskara. Hain barneratuta
|
dute
hika herriko hizkera dela eta euskalkiarekin batera doala ezinbestean, ez baitakite hika estandarra ere existitzen denik. hala ere, prestigioaren eta solidaritatearen arteko marrak ez dira hain finkoak. Zuka da erakundeetatik bultzatu den tratamendu hegemonikoa eta, ondorioz, prestigiotsua.
|
|
|
Mutil batzuek ere egoera oso zehatzetan baino ez diete neskei noka egiten. horregatik, badirudi nolabaiteko kode alternantzia dagoela zukaren eta hikaren artean, hots, batzuetan gazteek tratamenduak txandakatzen dituzte (neskek toka eta noka eta mutilek noka) esaldi edo elkarrizketa batean baliabide estilistiko gisa, esan nahi dutenari indar gehiago emateko. hitanoa erabili ala ez erabiltzeko aldagai soziolinguistikoei erreparatuta, orain arte hitanoa oso etxeko eta familiako tratamendutzat jotzen bazen ere, badirudi etxezulotik kalerako jauzia egin duela, orain gazteek senideekin eta familiako gainerako kideekin baino aiseago hitz egiten dutelako hika kaleko ezagun zein ezezagunekin. Bada nolabaiteko kontraesana, izan ere, gazteek zalantzarik gabe diote hitanoak konfiantza transmititzen dietela, baina ez
|
dute
hika egiten lagunik eta seniderik hurbilenekin, eta bai, topo egin berri duten ezezagunekin. hipotesietan aurreikusi bezalaxe, gazteek bi aldeetako ideologiak dituzte hitanoaren inguruan, baina aldekoak gailentzen ari dira. hasteko, hitanoak badu nolabaiteko prestigioa hitz egiteko gai direnak benetako euskalduntzat hartzen direlako. Naturaltasuna, freskotasuna, kidetasuna, adiskidetasuna eta konfiantza gisako hitzak esleitzen zaizkio hitanoari; alegia, benetako hizkera iruditzen zaie, autentikoa, kalekoa eta bizia.
|
|
2022
|
|
|
Halere, Alberdi Zumetak (2019: 149) honela ohartarazten digu: " Bada nolabaiteko kontraesana, izan ere, gazteek zalantzarik gabe diote hitanoak konfiantza transmititzen diela, baina ez
|
dute
hika egiten lagunik eta seniderik hurbilenekin, eta bai, topo egin berri duten ezezagunekin". Beraz, badirudi aurrean dutena herrikidea, adinkidea eta gizonezkoa izatea nahikoa kidetasun dela hari hika zuzentzeko, nahiz erabat ezezaguna izan.
|
|
|
Jakina da egungo euskaldun gehienek ez
|
dutela
hika egiten, izan ohitura faltagatik, izan ez dutelako ezagutzen. Motibo ugari daude hutsune horren atzean, baina kapitulu honetan azaldu nahi dugu, batetik, hitanoaren ospe txarra nolabait iraultzen hasi ote den pentsatzeko zantzuak ere azaleratu direla; eta, bestetik, hitanoa erabiltzeko zailtasun bakarra ez dela aditz paradigma goitik behera menderatu beharra.
|