|
2000
|
|
|
Hemen koka genitzakeen nazioek egoera bereziari egin diote aurre: ...turik eta, beraz, ezta honek martxan jartzen duen Hobsbawn ek aipatutako ingeniaritza ideologikoa ere; bestalde, Estatu horien barruan sortzen diren heinean, Estatu nazioak irensten duen nazioak etsai nagusia izango du Estatua, hil ala biziko borrokan, nazio batek (Estatu nazioak alegia) bestea ukatzen baitu22 Beste era batera esanda, eta hezkuntzaren arloan kokaturik, Estaturik ez duen nazioak ez
|
du
hezkuntza sistema nazionalik (armada, zerga sistema?, ez duen bezala) eta legitimazio tresna indartsuaren faltan dago; baina ez hori bakarrik, nazioa ukatzen duen Estatuaren hezkuntza sistemaren eraginari aurre egin dio, horrek legitimatzen baitu Estatuaren oinarri ideologikoa den nazioa.
|
|
|
Baina esan daiteke, Estatuak ez dituela, nazioa, ren ezaugarriak islatzen, ezaugarri horiei forma ematen diela baizik. Horrela, Estatuak kontrolpean
|
duen
hezkuntza sistemaren bidez hizkuntzaren uniformizatzea bultza dezake, era honetan nazioaren parte izate ofiziala ezarriz. Prezeski, badakigu hemen irakiten ari den gaia nazio integrazioaren suan izango dugula, eta López Aranguren-en hitz hauek arazoaren gakoa aurkitzeko aukera emango digute:
|
|
|
Bestalde, Biltzar Legegileko Irakaskuntza Publikorako Batzordeak Talleyrand ek Biltzar Nazionalari proposaturiko plana atzera bota ondoren, aparteko garrantzia hartuko zuen Condorcet ek66 berak ere, Estatuak hartu beharreko nagusigoan sinesten zuen: Estatuak izan behar
|
zuen
hezkuntza sistema antolatzearen ardura.67 Zentzu horretan, adibidez, irakaslearen aukeraketak izugarrizko garrantzia izango zuen Condorcet en iritziz, ez baitzuen uste, beste arrazoien artean, irizpide, lokalek, inongo baliorik izan behar zutenik; Estatua arduratu litzateke oposizio sistemaren bideaz, irakasleek funtzionario estatusa izango luketelarik (noski, irakasleek Estatuaren kontrolpean egon lukete) 68 Gauza bera esan daiteke herritarren irakaskuntzari buruz (berdina oinarrizko eskoletan) edota erabili beharreko liburuei dagokionez (irakaskuntzaren lehenengo hiru mailetan); horrek guztiak ere botere publikoaren pean luke izan.
|
|
|
Mirabeu k bat egin zuen ordurako Ilustrazioan zabalduta zegoen nahi batekin: Nazioaren ordezkariek ahalegin guztiak egin behar
|
dituzte
hezkuntza mailan herritarrak Nazioaren borondateari lotzeko.
|
|
|
Liberalek 1820 epealdiari itxaron behar izan zioten beren politika burutzen saiatzeko. Hezkuntzari dagokionez, epealdi honetan izaera liberala
|
zuen
hezkuntza egitura berriari hasiera emango zion lehenengo lege testua sortu zen: 1821eko. Reglamento general de la Instrucción Pública? 129 delakoa, alegia.
|
|
|
Bestalde, irakaskuntza hiru mailatan banatu zen (9 art), antzinako erregimenean ez zegoen egiturari lege corpusa emanez, horrek berez zuen garrantziarekin: lehen aldiz barne koherentzia
|
zuen
hezkuntza sistema izatea135 Horrez gain, goian esandakoa gutxietsi gabe, funtsean ez zegoen 1814ko proiektuarekiko aparteko gauza berririk (lege estatusa lortzeak zuen garrantzia ahaztu gabe): irakaskuntza orokorra eta uniformea, dotrina politikoa, irakurketa eta idazketa (gaztelaniaz), eskola publikoetako irakasleen kontrola136, dohaintasuna137,..., oinarrizko irakaskuntzari zegokionez; bigarren irakaskuntzan ere edukiak zeintzuk izango ziren ezarri zen(, constituyen la civilización general de una nación?, 21 art.), gauza bera probintzia bakoitzean, universidad de provincia?
|
|
|
Lege horrek hezkuntza sistemak jaso lituzkeen oinarrizko printzipioak azpimarratu zituen, aztertzen saiatuko garenak hain zuzen: Estatuaren zuzendaritza (irakaskuntza pribatuaren kontrola barne), irakaskuntzaren hiru epealditako banaketa, administrazio egitura zentralizatua, irakasleriaren prestakuntza, irakaskuntza uniformea, ikuskaritza, etab. Oinarri legea aldaketarik gabe onartuko zuten Gorteetan antzeman daitekeen aparteko eztabaida ideologikoaren ezak183, garbi asko erakusten du Estatuak behar beharrezkoa
|
zuen
hezkuntza sistema egonkorraren inguruko akordioa ia erabatekoa zela, Gorte espainiarrek ez baizuten Estatua eraiki beharrari buruzko inongo zalantzarik; eta honen diseinuan, hezkuntza alorreko konfigurazioa (konfigurazio nazionala, noski) ezinbestekoa izan zen184.
|
|
2002
|
|
|
Gaur egun, EHU/ UPVn kalitate katedra moduko esperientzia goraipagarriakegon arren, EHU/ UPVk ez
|
du
hezkuntza arloan kalitatea bermatuko duen plangintza estrategikorik plazaratu. Gaur arte, EHU/ UPVn aurrera eraman den plan bakarra, EFQM ereduaren bamean kokatzen den eta Unibertsitate Kontseiluak bultzatzen duen Unibertsitateen Kalitatea Ebaluatzeko Plan Nazionala izan da.
|
|
|
Kalitatezko hezkuntza lortu ahal izateko, informazioaren teknologiek nahitaez sartu beharra
|
dute
hezkuntza sistemako maila guztietan. Ikasleak txikitatikteknologia erabiltzeko erraztasuna hartzea ekarriko luke horrek, eta mota guztietako jakintzetan sarbidea izateko ematen dituzten aukerak aprobetxatzea lekarke, gizarteak eta lan merkatuak egiten dituzten eskaeretarako gaztetandik prestatuz.
|
|
|
Unibertsitatea edozein hezkuntza sistemarcn gailurrean jartzen da, garatubehar
|
duen
hezkuntza eta heziketa funtzio garrantzitsuagatik, hain zuzen ere (UNESCO, 2001). Erraz uler daiteke irakaskuntza eta ikerkuntza esparruen artekolanak trukatu beharra, ezinbestez.
|
|
|
Gerra garaiari dagokion hezkuntzaz ere, baduguarreta jarri duen lanik, hain zuzen ere, oraintsu aurkeztu den doktorego tesi bat (Rekalde, 2000), eskola eta haurtzaroa bere baitan biltzen saiatu den lan zabal etaondo dokumentatua. Egindako lan monografiko horiez guztiez gain, ikertzaileentzat garrantzitsuak diren beste tresna baten berri ere eman behar dugu, zeren Bizkaiko eta Arabako kasuan eskuragarri
|
baititugu
hezkuntza gaitzat hartuta prentsanargitaraturiko artikuluen bibliografiak13.
|
|
2005
|
|
|
Europakohezkuntza sistemen arteko harremanak lantzea, proiektu komunetan elkarrekin lan egitea, beste kultura eta hizkuntza batzuk ezagutzea, nazioartekomugak gainditzen dituzten lan merkaturako prestatzea... horiek guztiakdira gaur egungo eskolaren erronkak. Helburu eta erronka horiek honakoisla izan ohi
|
dute
hezkuntza sisteman: atzerriko hizkuntzak ikasteko premiaagerian gelditu da, bide horretatik, ikasleak herrien eta nazioen Europaneskubide osoko herritarrak izan daitezen prestatzeko.
|
|
|
LEuskal Herriak ez
|
duela
hezkuntza sistema propiorik, eta Frantziako etaEspainiako Estatuek araututako eskola sistemak nagusi direla gure herrian.
|
|
|
hezkuntza komunitateko kideak (guraso, irakasle, ikasle) ikastetxearen funtzionamendua hobetzen saiatuko dira. Era berean, gizarteak inbertituriko baliabide kopuruaren justifikazioa ere beharrezkoa da: ikastetxeak eskaini behar
|
dituen
hezkuntza zerbitzuak homologatuta egongo dira. Ikastetxeak arautegia eta legedia betetzen duela ziurtatu behar du.
|
|
2007
|
|
|
Ekonomia sistemaren funtzionamenduari dagokionez, Enesco k eta Navarro-k (1996) uste
|
dute
hezkuntza helburuak dituen ikerketaren ikuspuntutik gai batzueiburuzko ezagutzaren garapena aztertu litzatekeela. Hauek dituzue gaihoriek:
|
|
2008
|
|
|
14 Garapenaren psikologiaren barruan, Rousseauk() honako ideia hauek
|
zituen
hezkuntzari buruz:
|
|
2010
|
|
|
Herrialde bakoitzeko kulturak eta tradizioak, noski, harreman handia
|
dute
hezkuntza arloko kudeaketaren titulartasun publiko edo pribatuarekin.
|
|
2011
|
|
|
Pertsona orok
|
du
hezkuntza eskubidea. Hezkuntza dohainekoa izango da oinarrizko ikasketei dagokienez behintzat.
|
|
|
Adierazpen, gutun eta gomendio hauek guztiak, eta hona ekarri ez ditugun beste hainbat ere bai, hizkuntza eskubideen aldeko bidegile dira, dudarik gabe. Zoritxarrez, ordea, mundu mailako balioa
|
duten
hezkuntzaren esparruko hizkuntza eskubideen gaineko arau edo legeak ez dira inolaz ere ugariak (Skutnabb Kangas, 2008b). Eta halaber, adierazi behar da gehiago direla diskriminazioa eta bazterketa eragozten eta zigortzen dituzten eskubide negatiboak, aitortza eta babesa bermatzen dituzten eskubide positiboak baino.
|
|
|
Aztertu EAEko oinarrizko curriculuma sortu eta ezartzen duen 175/ 2007ko urriaren 16ko dekretua eta 12/ 2009ko urtarrilaren 20ko dekretua. Komentatu bertan euskarak zer nolako tratamendua eta papera
|
duen
hezkuntzaren esparruko hizkuntza eskubideak kontuan hartuta, eta horren inguruan eztabaida sortu klasean.
|
|
|
Ikus entzunezko edo informatikako edukiak deskodetzeko gaitasun kritikoak zerikusi handiagoa
|
du
hezkuntza maila orokorrarekin, ikus entzunezko prestakuntza edo jarduerarekin baino. Baina, ulertu behar da prestakuntza edo jarduera berezi horrek gehiago erantzuten diola ikus entzunezko bitarteko teknikoen erabilerari, sormenaren erabilerari baino.
|
|
2012
|
|
|
Euskal kulturaren eta euskal nortasun nazionalaren prekarietatearen adibide batda oraingo Eusko Jaurlaritza (PSE) PPren laguntzarekin egiten ari dena. Sozialistekirakas hizkuntza euskara baino ez
|
duen
hezkuntza eredua desagerraraztea proposatu dute. Ildo horretatik doaz kultura esparruko birplanteamendu edo izendatzebatzuk.
|
|
|
gero eta gehiagojartzen da zalantzan, merkatuaren beharrizanetara makurtuta, bikaintasunaren bilaari direlarik, selekzio zurruneko gune bihurtzen baitira hainbat ikastetxe publiko.Hori, batetik. Baina, bestetik, gorago adierazi bezala, Administrazioaren eraginzuzenik ez
|
duen
hezkuntza sistema pribatuaren diru-laguntza sistema eskergak ereareagotzen du aipatutako muga horiek gero eta porotsuagoak izatea1.
|
|
|
Edonola ere, egungo sistema kapitalistaren antolaketak aldaketa esanguratsuakekarri
|
ditu
hezkuntza sistemari egiten zaizkion eskakizunetan. Informazioak, ezagutzak, eta langileen kualifikazioak hartzen duten pisuari erreparatuz gero, hezkuntzakzeregin ekonomiko argia betetzen du; inoiz baino gehiago, gehi zitekeen.
|
|
|
Lehenik eta behin, horixe delako munduan dauden hezkuntza sistema nazional guztien xedeetakobat, ez baitago herritartasun unibertsalik transmititzen duen eskolarik, lehenengoatalean ikusten genuen moduan. Bigarrenik, euskal herritartasuna edukiz betebehar
|
duelako
hezkuntza sistemak. Hortaz, herritar arduratsuak eraiki behar dira, balio eta jardun demokratikoak babesten dituztenak, gizarte demokratikoan prestasuna eta gutxieneko gaitasuna dutenak.
|
|
|
EAEn eta Euskal Eskolaren Legearen karietara bereziki garatu zen eztabaidaren muina, arinlaburtuta, hauxe izan zen: batzuek uste
|
zuten
hezkuntzari izaera publikoa ematen diona Administrazioaren ardura zuzenekoa izatea dela eta, aldiz, beste batzuen iritziz, gurasoek eta gizarte zibilak,, zeresan zuzena izan behar dute hezkuntzaren norabidea ezartzeko orduan, eta horrexek, hain zuzenere, bihurtzen du publiko hezkuntza ekimen jakin bat. Tartean, zer esanik ez, ikastola sarearen estatusazegoen eztabaidan (ikus Batzuen artean, 1998; Mateos, 2000).
|
|
|
EAEn eta Euskal Eskolaren Legearen karietara bereziki garatu zen eztabaidaren muina, arinlaburtuta, hauxe izan zen: batzuek uste zuten hezkuntzari izaera publikoa ematen diona Administrazioaren ardura zuzenekoa izatea dela eta, aldiz, beste batzuen iritziz, gurasoek eta gizarte zibilak,, zeresan zuzena izan behar
|
dute
hezkuntzaren norabidea ezartzeko orduan, eta horrexek, hain zuzenere, bihurtzen du publiko hezkuntza ekimen jakin bat. Tartean, zer esanik ez, ikastola sarearen estatusazegoen eztabaidan (ikus Batzuen artean, 1998; Mateos, 2000).
|
|
|
52). Hori horrela, gizarte modernoetan estatuarenardurapean geratu dira hezkuntza mota guztiak, eta Administrazioari dagokio herritarguztiek
|
duten
hezkuntzarako eskubidea bermatzea, horretarako kontrola ezarriz etadiru laguntzak bideratuz.
|
|
|
Horrek guztiak aukerak ematen ditu euskal hezkuntzanahiz hizkuntza babestu eta helarazi beharreko nazio kultura moduan lantzeko etaez hizkuntza gutxitu bezala soilik (Rodriguez, 1993). Beraz, «Sisifokeriari» aurreeginez, Euskal Herriak behar
|
duen
hezkuntza antolaketa berriaren bidean zereginhandia egon arren, dagoeneko egindakorik badago, egon, eta balizko estatu berribatek arlo honetan badu nondik ikasi, barnetik zein kanpotik.
|
|
2013
|
|
|
Hortaz, Eibarren gerran txikitutako eskolen berreraikuntzaz aparte, gerraosteko hezkuntza arkitekturaren garapen nagusia iniziatiba pribatuaren esku egon zen, batez ere Bigarren Hezkuntzaren formazioa. Estatuak, garapen ekonomikoak biztanleen trebakuntzarekin erlazioa zuela ulertu ez zuen arte, 50eko hamarkadaren bukaera arte, ez
|
zuen
hezkuntzarekiko jarrera aldatu eta, hortaz, hezkuntza bermatu eta ziurtatzeko eskolak eraikitzeko planak martxan jarri211 Ordutik aurrera beste herrietan egiten ari ziren eskola antolakuntzak kontuan hartu eta hezkuntza arkitektura berritu zen, Eibarren kasuan beranduago Alvaro Libanok 1967an egin zuen Lan Unibertsitatea, egun Euskal Herriko Unibertsitateko egoitza dena, horren eredu izan daiteke... 68).
|
|
2014
|
|
|
Hortaz, irakasle lanbideak berez ekarri ohi dituen egoera gatazkatsuetan trebejarduteko, bi estrategia komunikatibo nagusien eta hiru trebetasun sozialen jabeizan behar
|
du
hezkuntzako profesionalak, hezkuntza xedeak arrakastaz erdietsikobaditu. Hori dela-eta, aurrerantzean orain arteko ildoan sakondu beharra dakusaguirakaslegaien prestakuntzan.
|
|
|
Hala ere, ez dirudi desira horren noranzkoak lotura zuzenik duenik gorputzaren elementueratzaileekin26». Beste modu batera esanda, maskulinitatea, feminitatea etahomo edo heterosexualtasunerako jarrerak garatzeko orduan, naturak bainoaskoz garrantzi handiagoa
|
du
hezkuntzak. Hamarkada bat geroago, John Hopkinsunibertsitateko ikertzaile talde batek, hain zuzen ere, John Money psikologoak etaJohn eta Joan Hampson psikiatrek, intersexudunen ikerketari ekin zioten berriroere.
|
|
|
9 Garapenaren psikologiaren barruan, Rousseauk() honako ideia hauek
|
zituen
hezkuntzari buruz:
|
|
2017
|
|
|
PLren inguruko eskola desberdinen analisi dokumentala eta landa lana egitea beharrezkoa da maila teorikoan egindako analisia osatu eta ideia berriak hartzeko. Halaber, gizarte eraldaketa bat helburu
|
duten
hezkuntza eredu gehiagorekin prozesu berdina burutzea funtsezko urratsa da etorkizunerako Hezkuntza Emantzipatzailea elikatzeko, Hezkuntza Herritarra ala ikas komunitateak, kasu.
|