|
2000
|
|
|
Me Ti jakitunakdiosku, bidaiaz lasaitzeko, lekua ezagutzeko, ogiaz, gaztaz eta ardoaz gozatzeko gauzaez zen pertsonaz zalantzak zituela, eta beldur zela gauza izan ote zitekeen klaseartekoborroka ulertzeko. Jakin behar
|
dugu
haiek (nor) direla beren gisakoekin eta besteekin, haiek (nor) direla beren eremuarekin, haiek beren baitako direla. Beren baitatik etaberen baitarako eserita egoten ikasi ere ikasi behar dutela, dituzten mamu eta beldurrekin, nahikari eta bakardadearekin.
|
|
2002
|
|
|
Argi dago XVII. eta XVIII. mendeetako merkatari handiek logika horrekin funtzionatzen zutela; baina portaera horiekgutxi batzuenak ziren. Horrez gain, Antzinako Erregimenean Koroaren erakundeekez
|
zituzten
haiek errazten, gehiago babestu nahi baitzituzten juridikoki pribilegiatuta zeudenen soberakin ekonomikoa eta ohore eta duintasun pertsonalaren balioak; alegia, lanean saiatzea eta etekinak lortzea baino gehiago. Egia da ezen, Euskal Herriko eremu zabaletan bost mende lehenago kaparetasun kolektiboa orokortu izanak eta auzo egiturak indartu izanak balio horiek lausoago egin zituztela, Gaztelan edo Frantzian gertatzen zenarekin alderatuz; egia da, bestalde, indartxikiagoarekin bada ere, XIX. mendera arte haiek izan zirela balio nagusiak.
|
|
|
Horrez gain, beste zerbait ere aipatu behardugu: Euskal Herriko hiribilduetan, aurreko aztarnak aprobetxatzea bainogustukoagoa
|
zuten
haien ordez egitura berriak egitea (A. Azkarate eta I. GarciaCamino, 1996).
|
|
|
Jose Antonio Mann-ek Loyola leinuaren kasuan aztertzen du zer esan nahi
|
duen
haien etxeanoble bihurtzea, aldaketa hori XVI. mendean gertatu zelarik. Nahiz eta guk aztertutako leinuakahaide nagusienak ez diren, eredua aplikagarria iruditzen zaigu.
|
|
|
–Izenak? atal orokorra dagokie, aurrizkiek horixe
|
baitute
haien jarraitze klasean. Baina bakoitzak du bere informazioa eta dagokion jarraitze klasea.
|
|
2004
|
|
|
animaliagorenak, haur oso txikiak, etab.?. Onar dezakegu zakurrek usteak eta dcsioak dituzteia.bcste gogo egoerekin batera, belduma, asaldura?. Halere, ba al
|
dute
haien usteen justifikaziorik. Ezagutzarik ba al dute?
|
|
|
Horrek guztiak hauxe adierazten digu: sindikatuen egitekoa jada ez da soiliksoldatapeko langileen eskubideak bermatzera mugatu behar (hauxe da enpresakapitalistetan egiten duen lana), aitzitik, langileentzat jabetza integrala lortzeakizan behar
|
du
haien xede berria.
|
|
|
Motoreek, behin martxan eta bidean jarriz gero, bere potentzia eta abiadurarenaraberako frenoak behar izaten dituzte. Eta modu bertsuan, agintearen gauzatzeak erehalako zentzabide erregulatzaile batzuk behar izaten ditu; eta zenbat eta autoritarioagoa izan erregimen bat, hainbat eta gogorragoak izan behar
|
dute
haiek, erregimenhori eraginkorra eta gizatiarra izan dadin.
|
|
2006
|
|
|
Adibidez, ikusi izan da neskatoen amek harremanaren banaketa izatekoprobabilitatea handiagoa zutela, mutikoen amekin alderatuta (Cox, Paley, Burchinal eta Payne, 1999); bestetik, ikerketa berean bikotearen harremana gehiagokaltetzen zen emakumearentzat zein gizonarentzat neskatoa zutenean. Horrez gain, amek irudi positiboagoa
|
zuten
haien haurraz mutikoa zutenean neskatoa zuteneanbaino, eta aitak ere sentikorragoak agertzen ziren haurrarekiko interakzioanmutikoa zutenean neskatoa zutenean baino. Autore horien ustez, honen azalpenakulturalki mutikoak izateko preferentzian bilatu behar da.
|
|
|
aitaordeakedo amaordeak ez dute bere gain hartu behar aitaren edo amaren rolafamilia berrian. Aitzitik, harreman berri bati ekin behar diote semeordeedo alabaordearekin; haurrak berak erabaki behar du zenbaterainokoautoritatea eta aholkularitza jaso behar
|
duen
haiengandik. Gai honetan, funtsezkoa da profesional baten laguntza.
|
|
|
Eredu horren arabera, gizarteak uste du, oro har, ezgaitasuna ezbehar bat dela.Gurasoek sekulako atsekabea eta babesgabetasuna sentitzen dituzte diagnostikoaren berri dutenean, eta uste dute osasuntsu eta indartsu ez izateagatik haurrakduen zorigaiztoa orekatu egin behar dutela, eta ez dutela inoiz haurra nahigabetubehar (ikus 1 irudia). Baina, gertuko ingurunetik heltzen zaizkien gupida etaerruki sentimenduez jabetu arren, gurasoek ulertu behar
|
dute
haien papera beharbezala garatzeko ikuspegi baikorra hartu behar dutela, pertsona ezgaitu moduanhaurrari nortasun positiboa garatzen laguntze aldera, haurra, era horretan, gizartekokide aktibo bihur dadin (ikus 2 irudia). Kasu honetan ere, gurasoek laguntzabeharko dute, ezgaitasuna ezbehartzat ez duen ikuspegia garatzeko.
|
|
|
Jakina, hori egiten du lehen pertsonan egoera zehatza oso gertu bizitakobatek, testu ia erabat autobiografikoetan. Aurreraxeago, honela irakurtzen dugu: De Gaullek ez du kontzentrazio eremuei buruz hitz egiten, harrigarria da zerpuntutaraino ez
|
duen
haiei buruz hitz egiten, zer puntutaraino igartzen zaion ez duelaherriaren oinazea garaipenean txertatzeko asmorik, eta dena, berari dagokion rolakpisua gal ez dezan.
|
|
|
Berezko jaunen figura monarkia feudalarekin sortu zen. Monarkiarenganako mendekotasuna justifikatzeko erabili zen, esanez, erregearen nagusigoa ez zela soilik tratu pribatuen bidez egindakoa (feudalitatearen ondorioz), baizik eta, erresuma bateko biztanleak, han jaiotzeagatik bakarrik, erregea
|
zutela
haien jauna, jaun naturala, berezkoa.
|
|
2007
|
|
|
Paradoxikoa dirudien arren, AEBren nagusitasunaren kontra lehiatuz, Europar Batasunak (EB) amerikarren kidea izan nahi
|
du
haien abentura militarretan.
|
|
|
Halaber, adin horretan haurrek zenbait pertsonaia politikori buruz hitz egitenentzun dute; testuinguruaren arabera, errege erreginak, presidentea edo lehenministroa (Brophy eta Alleman, 2002, in Berti, 2005; Connell, 1971; Greenstein, 1969). Hala ere, ez
|
dute
haien zeregina ulertzen, edo jokabide bertutetsuak (besteakbeste, haurrak zaintzea, jendeari laguntzea eta ongia egitea), bulego lanak (bilerakizatea, idaztea, irakurtzea eta antzekoak), telebistan ateratzea eta antzeko eginkizunak egozten dizkiete. Adin horretan, haurrek oraindik ez dute hauteskundeez entzun; ez dakite pertsonek nola lortzen dituzten kargu politikoak, eta, dakitenean, uste dute diru asko izateagatik edo zintzoak izateagatik lortu dituztela (Brophy eta Alleman, 2002, in Berti, 2005; Cadenas, 1991).
|
|
|
Legearen ulermenari dagokionez, legeak parlamentuak ezartzen dituelaulertzea da adin horretan gertatzen den aurrerapauso nagusia. Hala ere, 10 11urteko haurrek oraindik jarraitzen dute legeak agindutzat eta debekutzat hartzen; uste
|
dute
haien funtzioa istiluak ekiditea dela; eta pentsatzen dute legeak ezbetetzeak isunak, kartzela eta antzeko zigorrak dakartzala (Berti et al., 1997). Oraindik ez dute ulertzen legeek pertsonen arteko harremanak, estatuarenfuntzionamendua eta zerbitzuak arautzen dituztela. Beraz, legearen ikusmoldemurrizgarria dute.
|
|
|
Korporazioak, pertsona juridiko? badira, zein ardura
|
dute
haiek osatzendituzten pertsonek haren jokaeran. Horri dagokionez, filmaren egileen iritziz,, korporazioentzat lan egiten dutenak pertsona onak izan daitezke, beren inguruaneredu; baina horrek ez du inolako garrantzirik korporazioaren munduandaudenean?.
|
|
|
Moderniarentzat kontzeptu horiek guztiak nire errepresentazioak besterik ez dira: ez
|
naute
haiek fundamentatzen, nik haiek baizik. Modernian, objektibitatea subjektuaren lan edo eginbehar bat da; jada ez dago, lortu egin behar da.
|
|
2009
|
|
|
Memoria sozial edo memoria kolektibo4 bat badelako ideia MauriceHalbwachs ek sortua da. Emile Durkheim en (1986) ideien jarraitzaile gisa, Halbwachs ek memoriaren izaera soziala bi lanetan arretaz aztertu zuen5 Harenustez, oroitzapen guztiek, indibidualak direla irudituta ere, gizarte ingurune jakinbatean
|
dute
haien jatorria: gizabanakoa kide den taldean edo taldeetan.
|
|
|
Hedabideei dagokienez, batzuetan nahikoa izan daiteke hedabide handienweb guneetan begiratzea zenbait gai aurkitzeko. BBC kate britainiarraren orrian, esaterako, Eskoziak eta Galesek
|
badute
haien sarrera propioa, herrialde horietakoalbisteak jasotzen dituena.
|
|
|
Dozenaka lagun ibili ziren modu anonimoan 1978 eta 1979 urteetan haiensenideen oroimena berreskuratu nahian. Ezin
|
dugu
haien izen abizen guztiakeman, baina beharrezkoa da ekimenetan aitzindari eta protagonismo berezia izanzutenak aipatzea: Azkoiengo Josefina Campos, Carcarreko Terencio Ruiz, Andosillako Vicente Ilzarbe, Martzillako Javier Vesperinas edo Sartagudako Salvadorde Miguel, el Rey.
|
|
|
3 Kontrastea. Lagin biologikoen kontrastea areagotu behar da; izanere, ez
|
dute
haien kabuz kontraste handirik, eta are gutxiago xafla mehetanebakita daudenean. Hori guztia, tindatzaileen bidez, edota inpregnaziometalikoaren bidez lortuko dugu.
|
|
|
Kaotropikoak: haien aurrean, proteinagehienak disolbagarri bihurtzen dira eta Urea 7 M Proteinakgaltzen
|
dute
haien ausazko konformazioa, Tiourea disolbagarriagoakionizagarri diren taldeak erakutsita bihurtzen dira.Aproposagoa mintz proteinetarako
|
|
|
Badira merkatuan programaziorako editore bereziak lengoaiaren erabilera asko errazten dutenak. Sarrerako kapituluan ez
|
dugu
haien berri eman, arreta osoa Perl lengoaian jartzea nahi izan dugulako, eta ez gainerako tresnen instalazio eta erabileran. Baina orain ez gara jada hasiberriak, badakigu programak idatzi eta exekutatzen, eta Perl en oinarrizko elementuak ere ezagunak zaizkigu.
|
|
|
Gainera, arauen eragin nekagarria atzemango dutenek ezagutu behar
|
dituzte
haien zergatiak, beharrezkotasuna, eta dakarten onura.
|
|
2010
|
|
|
Baina ezaugarririk nabarmenena migrazio saldoetan dago: zeinu positiboaerakusten dute landa izaera duten eskualde gehienetan, orain dela hamarkada eskasbat arte saldo negatiboak besterik ezagutzen ez
|
zuten
haietan hain zuzen ere. Migrazioen portaera hau bi arrazoi hauetan bilatu behar dugu:
|
|
|
Erabaki jurisdikzionalen beste ahulezia bat haien ziurgabetasuna da. Nahiz eta bide hori legezkotasunaren printzipioaren menpe egon, eta haren elementu eta alderdi guztiak legean aurreikusita egon, beren gatazka epaileei aurkezten dieten alderdiek beti
|
dute
haien erabakiak mesedetu edo kaltetuko dien zalantza. Gatazkaren jurisdikzionalizazioak dakarren ziurgabetasun eta bitartekotasun sentimenduak laguntzen die.
|
|
|
Era okerrean berrikuspen errekurtsoa deituak ez du aurreko prozesua edo hari bukaera eman zion sententzia zalantzatan jartzen, ezta lehenengoaren edo bigarrenaren oinarri prozesalak edo materialak ere. Ez
|
du
haietan ematen den akatsik alegatzen. Helegite honen bitartez Auzitegi Gorenari egitate berriak aurkezten zaizkio, bukatutako prozesuan kontuan izan ez direnak eta haren azken emaitza alda dezaketenak.
|
|
|
Helegiteen izaera bereziaren ondorioz, eta segurtasun juridikoa babesteko, arau orokor legez, alderdiek ezin
|
dute
haietan dokumenturik ezta jardunetan agertzen ez den egitaterik ere aurkeztu (LPLren 231.1 art.).
|
|
2011
|
|
|
Puntu hau bukatzeko, interes handiko bost elementu aipatzen ditu: (1) bake epaitegiak asko direnez, Justizia Auzitegi Nagusi askok arazoak
|
dituzte
haiek kudeatzeko; (2) bake epaitegietan aritzen diren justizia funtzionarioek gainerako funtzionarioek duten soldata bera izan behar dute; (3) bake epaitegiek dituzten baliabide materialak ez dira nahikoak eta arazo hau ezin da udaletara joz konpondu, azken hauek aurrekontuari dagokionez muga handiak dituztelako; (4) epaitegi hauen etorkizuna planteatu behar da: kentzea, errentagarritasun eskasa dutelako, edo bere eskuduntzak gehitzea; (5) epaitegi hauek kenduz gero, lehen auzialdikoak indartu lirateke.
|
|
|
Autisten edo Asperger en sindromea dutenen moduan, gabeziak ditu ez hitzezko komunikaziorako eta pertsona arteko loturak finkatzeko. Besteengandik ez du ezer espero, ez
|
du
haiekin harremanik nahi eta ez du haien beharrik. Era berean, gizarte harremanetan elkarrekikotasunerako gaitasunik ez du.
|
|
|
Autisten edo Asperger en sindromea dutenen moduan, gabeziak ditu ez hitzezko komunikaziorako eta pertsona arteko loturak finkatzeko. Besteengandik ez du ezer espero, ez du haiekin harremanik nahi eta ez
|
du
haien beharrik. Era berean, gizarte harremanetan elkarrekikotasunerako gaitasunik ez du.
|
|
|
Beren sentimenduetan eta usteetan oinarritzen dira, eta ez besteekiko harreman intimoetan eta haien onarpenean. Independenteak, inkonformistak, sortzaileak dira, eta inguruko ohiturek eragin gutxi
|
dute
haiengan. Ez dira besteekin lehiatzen, beren modukoak direnekin elkartzen dira, eta bizitza nahiko estrabagantea daramate.
|
|
|
gizakiak bizi dituen gertakizun gehienak bere konstruktuen aplikazio eremutik at gelditzen direnean sortzen da. Bere konstruktu sistemak ez dio balio gertaerak aurresateko, eta baliabide egokirik ez
|
du
haiei aurre egiteko.
|
|
|
Histrionikoekin harreman ona eduki nahi
|
duenak
haiek baloratu eta goraipatu egin behar ditu, izugarrizko onarpen premia baitute. Gainera, histrionikoak ezin izaten dira erlaxatu, onartuak izateko premia horrek etengabeko tentsioan edukitzen baititu.
|
|
|
Pertsona histrionikoekin ongi konpondu nahi
|
dutenek
haien gehiegizko teatralitatea eramaten saiatu behar dute: noizean behingo eszenak eramaten jakin behar dute, betiere muga batzuen barruan; hori bai, portaera normala agertzen dutenean ere interesa agertu behar diete, bestela antzerki berriak egiteko joera agertuko baitute (Lelord eta André, 1996).
|
|
|
Beste sexuko gurasoarekin gehiegi erotizatutako harremana edukitzetik sortua da histeria. Besteen afektua erakartzeko erakargarritasun fisikoa agertu behar
|
dute
haien aurrean. Hezitzaileek txiki txikitatik saritu izan dituzte pertsona histrionikoak beren erakargarritasunagatik, pentsamendu sakona eskatzen duten lorpenengatik baino gehiago.
|
|
2012
|
|
|
Jakina denez, herritartasunaren eraketa sozialki eraikitako gizabanako unibertsal baten ideian oinarritu zen. Hori dela-eta, emakumeak herritartasunaren subjektuegiten
|
ditugu
haien artean berdinak balira bezala (Quesada, 2004), aintzat hartu barikemakume horien beste ezaugarriak: arraza, gizarte klasea, etnia, adina, orientaziosexuala, gaitasunak eta beste desberdintasun konplexu batzuk.
|
|
|
Emakumeak aurkeztean, emakume hori albiste bihurtu duen gertakizunean oinarrituko da kazetaria. Hortaz, ez
|
du
haien fisikoaren, izaeraren («alaia», «isila») edota beraien egoera afektibo familiarraren («ezkondua», «ama») daturik emango. Era berean, emakumeen gorputza gizonezkoen sexualitatearekin ez lotzeko konpromiso argia erakutsi behar du kazetariak.
|
|
|
Horregatik, hedabideek hartzaileekin agertzen duten jarrera harrotzat hartu izan dute egileek. Horien iritziz, kazetariek uste
|
dute
haien lan ohorea hartzaileekiko aldea nabarmentzearekin batera suspertzen dela. Horrenbestez, hartzaileek albistegintza prozesuan eragiteko gaitasun oso mugatua dute (McQuail, 210:
|
|
2014
|
|
|
14) gogorarazten digu, gainera, Lourdes Iriondo jada kantuan ari zela Ez dok amairu mugimendua sortu aurretik.Baina, talde mugimenduez hitz egitean itzalean geratu izan dira emakume bakarlarihoriek gehienak, Ez dok amairu mugimenduarekin gertatu bezala. Euskal musikarenhistoriaren transmisioak ez
|
du
haien ekarpena behar bezala hedatu, eta gizonezkobakarlariak bilakatu dira garai bateko musika mugimenduaren ikur (Mikel Laboa, Xabier Lete, Benito Lertxundi).
|
|
|
Ulertzekoa da bi kultur eremuren arteko harremanak eraikitzerakoan eremukopertsona ezagunen arteko elkarlana sustatzea, eta azken batean, hartu eman horrekargi adierazten du literaturaren esparruan emakume sortzaileak ez direla hainezagun, ez dutela hainbesteko eragin literatura mundu txiki horretatik kanpo. Etagizon idazle batzuek, aldiz, badute bestelako itzal bat literatura mundu horretatikharatago, eta kultur eremuko beste eragile batzuek
|
badute
haien lanaren berri, haienpentsamenduaren berri.
|
|
|
Obulua eta espermatozoidearen ezaugarriekin korrelazioan, emakumeengorputza pasibo eta energia metatzaile edo kontserbatzailetzat aurkezten zuten, gizonen organismoa aktibo eta kontsumitzailea zen bitartean. Gorputz femeninoeneta maskulinoen hurrenez hurrengo izaera anabolikoa eta katabolikoa, aldaezinakziren, eta eragile kultural edo historikoek ez
|
zuten
haiengan inolako eraginik. Geddeseta Thompsonen hitzetan, «lo que fue decidido entre los protozoos prehistoricos nopuede ser anulado por un decreto parlamentario».
|
|
|
Alde horretatik, erlazio handia dago senidetasun mailaren eta nahaste hau jasateko arrisku mailaren artean. Nathan, Gorman eta Salkind en (2005) arabera, eskizofreniaren aurrekaririk ez duten familietan% 1eko probabilitatea dago eskizofrenia jasateko; baina, aitak edo amak eskizofrenia jasan badute, eskizofrenia jasateko% 12ko probabilitatea
|
dute
haien seme alabek. Eskizofrenia bi gurasoek jasan badute,% 39ko probabilitatea dago seme alabek ere nahaste bera jasateko.
|
|
|
Autonomoak eta originalak: ez dira pertsonaren bizitzako gertaeretatik eratorriak; esperientziak ez
|
du
haietan eraginik.
|
|
|
Behin eta berriro gogamenean agertzen diren ideia, irudi eta bulkada gogaikarri eta kezkagarriak. Pertsona saiatzen da ideia horiek kontrolatzen, baina kontrolari ihes egiten diote; barne herstura handia eragiten dute, eta estrategia batzuk erabili behar
|
ditu
haien kontra borrokatzeko. Eldarniozko ideiak baino usuagoak dira.
|
|
2015
|
|
|
Partaidetza legitimazioa lortzeko. Erakundeek partaidetza behar
|
dute
haien burua legitimatzeko, eta gizarte mugimenduek ere. Auzo elkarteok ere partaidetza behar dugu gure burua legitimatzeko.
|
|
2019
|
|
|
Estrukturagarriaizan daiteke. Ikasleek ikusten dute irakasleak ere huts batzuk egiten dituela, haiek bezala, tronpatzen ahal dela, baina badakiela bere burua zuzentzen, eta beharbada gauza batzuk hobekiulertuko
|
dituzte
haiek ere, beren hutsak ulertuko dituzte (eta horrela zailtasunak gainditzen ahalkodituzte), edo huts egiteko beldurrik gabe hitz egiterat motibatuko ditu, eta haiek ere autozuzenketabaloratuko eta praktikatuko dute (ohartzen direnean beren akatsei).
|
|
|
Guraso guztiek adierazi zuten ez
|
zituztela
haien FHPk aldatu, baina batzuk bai onartu zutelaezin izan zituztela haien estrategiak, inposatu, seme alaba nagusiarekin txikiari arreta gehiagoeskaintzen zietelako, edo familiako egoeragatik ezin zirelako horretan zentratu.
|
|
|
Denbora horiek kalkulatzeaahalbidetzen duten matematika metodoei planifikagarritasun analisi teknikak deritze. Ataza eta mezu guztien kasutxarreneko denbora erantzunek ez
|
badituzte
haien epeak gainditzen, sistema planifikagarria dela esaten da. Beraz, eman beharreko hurrengo urratsa lehen definitutako sistema ereduarekin bat datorren denbora analisi teknika batgaratzea izango da.
|
|
|
Testaren ideia nagusia honakoa da: sistema automatiko bat kalitatezkoa edo adimenduna dela esateko, sistema hori eta pertsona bat elkar bereizezinak izan behar
|
dute
haiekin orduan. Sistema batek halako propietatea betetzen duen egiaztatzeko, Turingek hainbat epaile zenbaitmakinekin hitz egiten jartzea proposatu zuen, makina batzuen atzean sistema automatikoak eta besteen atzean pertsonak daudelarik.
|