|
2007
|
|
|
— Jauna, barkatu bainan, nahi ginduke jakin Mañex Marlet
|
zuen
etxean den.
|
|
|
— Ez nau ni jakintsu hi bezala... eta beraz, diok kamelu bat
|
bazuela
etxean. Hemen gure eskualdean?
|
|
|
— Demagun gaizki ulertu dudala... baina orain... iduri zaitak kameleoia
|
zuela
etxean, baratzean bai...
|
|
2008
|
|
|
Beraz uztailaren hiruan, etorriko naiz izenpetzeko. Behar
|
duzu
etxe hori bahitu! Ene arrebak ez du hitza atxiki eta zuhaurek idatz ontu paper izenpetuek dioten arabera lan egin behar duzu, jaun uxerra.
|
|
|
Durduzatua dago ikusiz atea ez dela giltzatua. Iduritzen zaio negar hipak
|
dituela
etxe barnetik aditzen! Atea idekiz eta jauzian doa negarra entzuten duen tokira eta sukaldean kausitzen Helena, negarrez hipaka! Zerk zaitu bada hola penatzen, ene maitea?
|
|
|
Iziaraziko dituzu! Erramun tzar horrek! Bihar feriara joan behar duzula! Hobe
|
dukezu
etxe zokoan egonik! Feria guzia irriz asearaziko duzu!
|
|
|
— Beldur bazira, egin zuen Gorrailek mespretxuz, utz dezagun. Zuri pazientzia hararazteko bihar artean igali idor zenbait
|
badituzket
etxean.
|
|
|
— A baina... gauza da... gomitak
|
baditut
etxean eta ezin ditut makurtu.
|
|
2009
|
|
|
Ez nuen Pilaren piztura bat ikusteko aukera izanen. Zoaz, zu, gusto baldin baduzu, ez netaz kexatu. Nekatua naiz, nahiago
|
dut
etxerat itzuli.
|
|
|
Orduan, ez da harritu behar. Amatxi eroazi du bere bizi modu senstorik gabekoarekin, eta ez ba
|
zuen
etxetik kanpora bidali, ill egingo zen gauzo amona xaharra. Ez baitira ttikitan erakutsi bide onak, eta gero, gaillendu zaionian, sobera beranta zen.
|
|
|
Aita ez
|
zuelako
etxean, ez zuen pakerik ematen, beti oiju eta negar. Bai, horrek kezka haundienak ekarri nauzki.
|
|
|
Nik orain aski
|
nuke
etxe ttikiagoko bat, baino sobera ongi naiz hemen bertze nunbaiterat abiratzeko. Tartezka lotzen naiz menaio gogor bat egiten, muble guziak mugituz, batzuek tokiz aldatuz, eta holakoetan bizpahiru egunetan jo eta kia aritzen naiz, goizetik arrats, dena dirdiretan jarri arte.
|
|
2010
|
|
|
Zuen bizilekua,
|
zuen
etxe bakarra ez da gehiago etxea, ez eta xuritua den etxe aitzina baina betidanik eta betiereko apailatua den Zerua, HAREN Bihotza, Bihotz Argia, Hazia, Egoitza bakarra. Ene maiteak, gaurdanik, han bakarrik bizi zaitezkete.
|
|
2012
|
|
|
Emazteki horren behako amatiarrak berehala lasaitu dizkit zainak, goizetik hunat egoera estuan daudenak. Hiru ehun franko da hilabete saria, bainan hiru hilabete, aurretik pagatu behar dira. Zenbat haur dituzue. Lau haur ditugu eta
|
zuen
etxea arras egokia kausitzen dut, gure haurrentzat sanoa eta laketgarria ere. Goizean izenpetua den laneko hitzarmen huntan ikus dezakezu, 300 frankoren alokairua ordaindu daitekela irabaz bide horrekin.
|
|
|
Bazkal ordu huntan, zerbait solas baldin bada ere inguruetako berri eta ixtorioez, gogo zapaldura senti zen familiakoen artean.Ene nahia zen bihotz gogortasuna erakustea hain maitatuak
|
nituen
etxekoen aurrean. Aldi berean dei eginez Ama Gorenaren laguntzari, ardiets zezadan kafia hunen eta kafiako bakoitxa berriz ikusteko grazia.
|
|
|
Harrigarri da zer iraupena duen zurezko etxe batek, artamen onean atxikia denak bixtan da. Herri horrek, izana gatik Quebec Iparraldeko oihanpe urrunetan landatua,
|
bazituen
etxeak, Frantsesek eraikiak hemezortzigarren mende hastapenekoak, heinbateko antze ederrean beiratuak. Zenbait gazte lagun ere ezagutu nituen Clarke City Herri hortan.
|
|
|
Sor etxekoek jadanik bietan pairatuak zituzten ene eritasun eta ezindurak eta beti berriz haste! Azkenean dudatua merezitua
|
nuenik
etxean bezala artatua izaitea Harluxean! Zer?
|
|
|
Milaka liburu. Milaka CD. Milaka DVD. Bete
|
ditugun
etxeek merkatalismo produktoak oka egiten dituzte. Nahikoa.
|
|
2013
|
|
|
Ez zen aise izanen; erraitea egitea baino aiseago da! Baina egin behar zuen, sartu behar
|
zuen
etxe hortan jakiteko zer gertatzen zen, ez zen bertze konponbiderik.
|
|
|
Senarrarena zen. " ez naiz goizik sartuko, arazo bat atzeman dut goizean bulegora etortzean eta konpondu behar
|
dut
etxera joan aitzin, baitezpadakoa da konpontzea. Musu.
|
|
2016
|
|
|
Urik ez
|
zenuten
etxean. Nola egiten zenuten?
|
|
|
Landibarreko San Esteban, Donapaleu, Garruze, Martxuta, Izura, Larzabale, Eiheralarre, Zubieta. Gizon gehienek ez
|
dute
etxe izenik edo deiturarik, bataioko izena eta bizilekuarena baizik, bakar batzuen ofizioak idatziak dira: atabalari, eiherazain, zurgin, zaharo egile, eta abar...
|
|
|
Ameztoia ez zen lekuz aldatu, beti Lizaratzuko jauregiaren bekaldean zegoen, aurretik Etxauzekoak ziren lurretan agian. Aldiz Domenjon, ez
|
duena
etxe izenik, Etxauzko gaztelutik hurbil bizi zitekeen, behar bada berantago Mitxelene deitua izango zen gunean. Dena den, leku berean kokatu zituzten hiruak.
|
|
|
Ilunabar guztiz tximiniatik sartzen zen Lamina batek janaria eskatzen zion iruten ari zen etxekoandreari. Arrats batez, emaztez jantzirik begira
|
zuen
etxeko nagusiak oliorekin erre zuen. Ez omen zen sekulan itzuli.
|
|
|
Orduan, Otto bakarrik joan zen bere bi Zaldian Garaziraino. Hobetu zenean, ez
|
zuen
etxera itzuli nahi izan eta bertan gelditu zen zahar etxeko gela batean. Maiz joaten nintzen bisitatzera, han pasatu zuen udako denboran.
|
|
|
Jendeen eskubideen aldeko herrian, Magrebeko emigratuen ondokoen arazoa pil pilean dago, nahiz eta 3 belaunaldikoak izan, gehienak bigarren mailako frantsesak bezala kontsideratuak dira. Halaber frantses nazionalitatea
|
duten
etxe gabeak.
|
|
|
Itxuraz beste etxaldeak bezalakoa zen 20 mendean, baina ez arras, historia ahantzi baten lekukoa zelako, beste anitz diren bezala Euskal Herrian. Sekretu bat
|
duen
etxea, familia bakoitzak berea duen bezala. Ameztoia eremuz gora joan da 15 mendetik hasita 19 menderaino, baita famaz etxalde ona baitzen, ahanzteraino agota izan zela.
|
|
|
Supermerkatuetan ere aurki genezake, baita turisten saltegietan. Erran gabe doa hor salduak direnak ez
|
dutela
etxeko supazterrean eginak zirenen gustua. Ezta ere sinbolismo bera:
|
|
|
Ameztoitik Argentinara joan ziren lau semeak betirako joan ziren, pentsatzen ahal
|
dugu
etxekoentzat bihotzeko min handia izan zela. Ba ote zen beste aterabiderik?
|
|
|
Maite Landesetako Rene Folin politikari sozialistarekin ezkondua zen. Hossegorren
|
zuten
etxea" Iduskian" deitu zuten. Gaztetan, bi ahizpekin denbora franko pasatzen nuen udan Errekan.
|
|
|
1873/7/30ean esposatu ziren eta 1874/9/16an sortzen da lehena: Marie prima dena, baina ez
|
duena
etxearen segida hartuko, Errekako guarda bat hartzen baitu senartzat: Pierre (Peio) Mourguiart (Auzkoekin loturak kapitulua ikus).
|
|
|
Baina kasu, deitura hori duten guziak, ez dira baitezpada agotak. Bestalde, herri gehienetan badira izen berdina
|
duten
etxeak, arrunt beste istorio bat dutenak. Beraz zuhurtzia eta genealogia ikerketa sakonak galdegiten duen gai bat da.
|
|
|
Harrigarri lirateke norberak bere burua agota bezala kalifikatzea, jakinez hitz hori irain bat zela. Hortik ageri da beste herritarrek
|
zituztela
etxeak izendatzen eta ez bertakoek, deia idatzi dudan bezala aurretik aipatu ikerketan. Ohar horrek balio du etxe guztientzat eta garai ororentzat, salbuespenak dira 20 eta 21 mendean eraiki etxe berriak, hor jabeek dituzte ematen izendapenak.
|
|
|
Hortik ageri da beste herritarrek zituztela etxeak izendatzen eta ez bertakoek, deia idatzi dudan bezala aurretik aipatu ikerketan. Ohar horrek balio
|
du
etxe guztientzat eta garai ororentzat, salbuespenak dira 20 eta 21 mendean eraiki etxe berriak, hor jabeek dituzte ematen izendapenak.
|
|
|
Listaren barne dira Banka, Aldude eta Urepeleko etxeak, Ibarreko auzune tradizionalei lotzen dituztenak nahi eta nahi ez, oraindik Ibarreko Batzarrak ez baitu onartzen auzo berririk izan dadin, luzaz onartu ez
|
duen bezala
etxe berrien sortzea edo bordak bizileku bilakatzea. Adibide gisa eman dezagun Leizparzeko gunea, non ekarria diren Lizaratzu, Ameztoia, Salaberria... titulu honen pean:
|
|
2017
|
|
|
Ez dugu ahanzten Euskal Herrian barna bazela lehen hainbeste behi esnegile. Gure auzoan berean, denboran gutiz gehienek
|
bazuten
etxeko behar zen behi esnea, eta askok bagenuen esnea ate aitzinean egunero pasatzen zen letxeroarentzat.
|
|
|
Gatzagia edo presura laborategietan erosten da. Jakitate bat osoa bazuten lehengoek etxeko bildotsen gatzagia erabiltzeko, hortarako bazterten
|
zituztela
etxean hiltzen zituzten bildotsen gatzagiak. Hori guzia Iparraldean bederen galdu egin da, eta gaurko osasun legeen zorroztasunarekin ez liteke menturaz zuhurtzia bide horietarik ibiltzea.
|
|
|
Kendu dizkiote berrogoi urtez erabili funtsak. Herriko Etxeak deliberatua
|
du
etxe egiteko behar direla baliatzen zituen bost hektara horik, herri itzuliko beste hogoita bost hektara bezala. Ahoan zituen eremuak kentzen dizkio jabeak.
|
|
|
Hasi ginen hartan, lehen ordenagailuak heltzen ari ziren Basabururat. Tresna muntatua
|
zutenen
etxean aritzen ginen uzkur lerro ximur haien idazten. Geroztik egin du informatikak aitzinamendu, etxe bakotx badira bakar bat ala berdin hiru, geldian dagona, besapean eraman daitekeena, eta oraintxet sakelan sartzen dena.
|
|
|
Etxe gasna egileak eta letxeriak elgarrekin daude Ossau Irati. Askok nahiago
|
lukete
etxe gasna egileak beren sormakaren eramaile bakar izan balira. Aro nahasiak dira ardi esnearen mundutxoan.
|
|
2018
|
|
|
aukera berri baten aurrean gaude, eskenatoki berri batean. Baina ulertzen dut" hangoa naizelako eta jendea jatorra delako eta atsegin
|
dudalako
etxera itzultzea" ideiaren inguruan ironia egiten duzunean. Arrazoi duzu, eta esaten duzun horretan indarra duzu batez ere, arrazoia baino gehiago agian, gerla batetik itzultzeko gogoa izaten baita zuretarrekin elkartzeko, 92 jende jatorrarekin, lekuekin arratopatu eta bide egiten jarraitzeko toki bat bilatu eta zinez ibiltzen zoazela sentitzeko.
|
|
|
Itzul zaiztezte
|
zuen
etxeetara, otoi.
|
|
2021
|
|
|
Heiekin mintzatzen ginen ardura, zeren aste guzia etxetik kanpo bizi baitziren; kondatzen zituzten beren emazteen kexadurak... Heiek nahi
|
zuten
etxetik atera eta beren senarrek, aldiz, ideia bat bakarrik bazuten buruan: pausatzea trankilki bere egongelan.
|
|
|
Eta harek erran zion gure amari behar zuela ezkontza hori onartu, harek untsa ezagutzen baitzituen Libanes populuko gizonak; eta segur uros biziko zirela biak elgarrekin. Ordutik aintzina, ardura 76 jiten ziren Alduderat eta ene loriaturik jartzen ziren beren suhi berriarekin; badute zenbait irri zafla eginik elgarrekin eta errezebitzen
|
zuten
etxean, beren seme bat izan balitz bezala. Eta ainitz maitatu zuten elgar.
|
|
|
Madama harek erran zion akort zela. Errezebitu
|
zuten
etxe handi bat Tolosako ondoan. Eta hor jarri ziren 1932an.
|
|
|
Borroka armatuan segitzen zutenen ondoan, beste batzuek utzi nahi izan zuten, egoera pertsonalaz edo (eta) konbikzio politikoengatik. Haizu
|
zuten
etxera joatea?
|
|
|
Juan Atares Peñak 67 urte zituen, eta erreserba aktiboan zen 1978tik.
|
Bazuen
etxe ondoko parke batean paseatzeko ohitura; han bi pertsonek harrapatu zuten eguerdi irian eta gibeletik tirokatu. Bertan hil zen.163
|
|
|
Behar bada, Ezker Abertzaleak ez zuen argi kanpoko interlokuzioarekin zer egin behar. Nahikoa
|
zuten
etxean, eta, laster, hausnarketa ildo berria KASek hartu
|
|
|
" Presatuak gara. Presoak nahi
|
ditugu
etxean eta bizirik".
|
|
|
Juan Priedek bazituen bizkartzainak, enpresa pribatu kontzertatu batenak, baina, omen, ahal zuen guztietan begirantza kentzera aise jotzen zuen. Horrela, ohitura
|
zuen
etxe ondoko ostatu batera joateko, bazkaldu eta kafea hartzera, bakarrik. Hara heldu ziren bi aktibista, eta hiru tiroz hil zuten.24
|
|
|
2005.eko egun batez Ortzaizeko ikastolako andereño nagusiak, Lazkarai andereak, telefonoz deitu zidan. Telefonoari buruz adierazi behar
|
dut
etxearen barnean erabiltzea ezinezkoa zen, pixka bat urruntzean erabili behar genuen, zeren eta ahul ahula baitzen bertako sarea; geroxeago itzuliko naiz gai honetara. Berriki Seaskak jakin zuen ohiko irakaskuntzatik at, arte plastiko lantaldeak animatzeko dirulaguntza jaso zuela.
|
|
|
Sukaldearen beste aldean zegoen lehengo etxeko maisuen logela, nirea izanen zena, noski. Logela hori berinazko eta zurezko leihoa
|
zuen
etxeko bakarra zen. Morroiak eta besteek sabaian lo egiten zuten.
|
|
2022
|
|
|
Ondotik notarioen laguntzari esker, baserri askok partimenak baztertu zituen premua fagoratuz: anitzek haurrideak zerbait gisaz onera ekartzen zituzten ahal bezalako dote bati esker, gehiago ahal
|
zutenek
etxe parteak erosiz. Etxalde frankotan sistema D horrek iraun du gure egunetaraino.
|
|
|
Etxalde frankotan sistema D horrek iraun du gure egunetaraino. Orain iduri
|
luke
etxe batzuetan ez dela hain nabaria, premuaren fagoratzeko joera ez dela oraidino bezain orokorra.
|
|
|
Ahal bezain laster gidatzen dut hiriko karriketan. Bi kilometro egin behar
|
ditut
etxera heltzeko. Noizean behin atzera begiratzen dut, ea ez denez Espainiako matrikula duen kotxerik ageri.
|
|
|
Amaiur deia ohean zen, Ekiri erran nion: " berehala joan behar
|
dugu
etxetik ilunpean eta harrabotsik egin gabe". Amaiur besoetan hartu eta gorderik zen artekatik autoan sartu ginen hiruak.
|
|
|
Eta hitza pentsatzen duelarik oraingo jendeak, harri biltzeko orde pentzetan, biharamunean hor dira palak Buztintzetik joanjinka eta hertsatzen dautzute pasaia oraino gehiago. Eta zure falta da zozo batek zure gainean egina
|
badu
etxea eta urtean bi aldiz saloinean sartzen bazatzaizkio bisitaz. Gainera eihera presa horiek orain berriz goititzen dituzte eta tenperatura da goititzen.
|
|
|
Dena han utzi dute.
|
Zuten
etxea. Oroitzapenak.
|
|
|
Beti norbait utzi behar
|
dugu
etxean. Bestenaz jauzarazten dute.
|
|
2023
|
|
|
Erromatar nagusiek azotea utzi ohi
|
zuten
etxe atarietan, esklaboen begi bistan, baitzekiten horren ikusteak berak arimak jartzen zituela esklabotasunari beharrezkoa zaion erdi heriotzeko estatu batean; aitzitik, egiptoarren aburuz, justuak erran ahal behar zuen: " Nehori ez diot beldurrik eman".
|