|
2009
|
|
|
Atal honetan zenbaki kardinalei eta ordinalei bakarrik helduko diegu. Ezin
|
dugu
esan termino espezializatuak direnik; izan ere, eguneroko bizitzan erabiltzen dira, eta ez dute, beraz, erabilera berezirik. Hala ere, zenbakiak ez dira objektu materialak (sagarrak, mahaiak...), kontzeptu baten abstrakzioak baizik.
|
|
|
Aztertutako testu guztiak, Neurriztia izan ezik, 1936 urteko matxinada baino lehen idatzi ziren. Matxinada horrek bizitzaren arlo guztiak eten zituen; beraz, ezin
|
dugu
esan zer gertatuko zatekeen proposamen harekin, arrakasta izango zukeen edo ez. Izan ere, euskara baturako ez ziren hitz berri haiek hartu:
|
|
|
Ezin
|
dugu
esan autoreek helburu komun bat izan zutenik, ez bazen matematika euskaraz azaltzearena. Ez da igartzen, behintzat, adostasunez eta helburu argi batekin lan egin zutenik; are gehiago, norbanakoen lanak direla esan dezakegu.
|
|
|
Oro har, publikoak ez diren euskarazko hedabideetan ari diren lan-taldeak txikiak dira eta egitasmoen tamainak bertan diharduten profesionalen lan baldintzetan erabateko eragina
|
duela
esan daiteke. Eusko Jaurlaritzak aztertu dituen hedabide gehienetan, langile kopuru horrek ez baitu ahalbidetzen langile ordezkaririk aukeratu ahal izatea, ezta enpresa komitea izendatzerik ere.
|
|
|
Alderantziz ere gerta liteke: informazioa
|
baduela
dioenak informazio instituzionalari egin diezaioke erreferentzia, baina posible da informazio kritikorik jaso ez izana. Zalantza asko daude argitzeke.
|
|
|
AHTren proiektuak kaltetuko dituen udalerrietan bizi direnen gehiengo zabalak proiektu honekin zerikusia duten gaien inguruan informazio gutxi edo informaziorik ez
|
duela
dio(% 33k eta% 42k, hurrenez hurren). Aitzitik, bostetik batek soilik(% 21) dio informazio zerbait duela eta berrogeita hamarretik batek(% 2) informazio asko duela.
|
|
|
Datuak segmentuka aztertzean, informazio gutxi edo bat ere informaziorik ez dutenak gehiengoa dira segmentu guztietan. Halere, informazio gutxi
|
dutela
dioten pertsonen ehunekoa handiagoa da emakumezkoen artean gizonezkoen artean baino. Datuak lurraldeka aztertuz gero, informaziorik ez dutela adierazi duten pertsonak gehiago dira Bizkaian beste lurraldeetan baino, Basauri Arrigorriaga Galdakao inguruan bizi direnak batez ere.
|
|
|
Datuak lurraldeka aztertuz gero, informaziorik ez dutela adierazi duten pertsonak gehiago dira Bizkaian beste lurraldeetan baino, Basauri Arrigorriaga Galdakao inguruan bizi direnak batez ere. Halere, nabarmendu beharreko datua da informazio gutxi edo informaziorik ez
|
dutela
dioten pertsonak aztertutako segmentu guztietan gehiengoa direla.
|
|
|
Hiriburuetako biztanleek emandako erantzunak ildo beretik doaz: % 44k bat ere informaziorik ez
|
dutela
dio,% 33k informazio gutxi dutela,% 18k zerbait eta% 5ek informazio asko.
|
|
2011
|
|
|
Agindutakoa ez du betetzen, gezurretan ibiltzen da eta ez da fidagarria. Hori bai, xarmangarria izatera hel daiteke eta besteek entzun nahi
|
dutena
esan dezake, haien errukia edo sinpatia bereganatzeko eta haiek manipulatzeko helburuarekin.
|
|
|
Anaren berezko izatearen berri berak margotzen dituen koadroetan ikusten da, alaitasuna eta bizitasuna transmititzen baitute, haren oraina dira, ez iragana. Horregatik, Justinek bere subkontzientea liberatzeko sakontasun handiagoarekin margotu behar
|
duela
esaten dionean, Anaren erantzuna honakoa da: «Yo pinto para olvidarme, para salirme, no quiero profundidad».
|
|
2012
|
|
|
Hortaz, pertsonok bi burmuin
|
ditugula
esan daiteke: batak pentsatu egiten du eta besteak sentitu egiten du.
|
|
|
1970eko hamarkadatik aurrera depresioaren diagnostikorako irizpideak finkatzen hasi ziren, bere tratamendurako teknika aproposenak zehazteari ekin zioten eta nahasteari buruzko azalpenak eta teoriak eraikitzen hasi ziren. Prozesu horretan zehar, ikertzaile batzuek haurren eta helduen depresioek antzeko ezaugarriak
|
zituztela
esaten bazuten ere, beste batzuek, berriz, haurren eta helduen depresioaren ezaugarriek desberdintasun ugari zituztela defendatzen zuten. Egun, azken ikuspegi hori gailendu da, eta, artikulu honetan zehar aztertuko dugun bezala, haurren depresio sintomek haien adinaren eta sexuaren arabera aldaketak jasaten dituztela egiaztatu da.
|
|
|
Haur batzuek sabeleko edo buruko mina
|
dutela
esango dute, besteek gosea edo loa gutxitua izango dute, eta hirugarrenak hiperaktibo agertuko dira, baina guztiak izan dezakete oinarrian depresioa. Zentzu horretan, Bernaras, Jauregizar, Soroa, Ibabe eta De las Cuevas ek (2012) Lehen Hezkuntzako tutoreentzat depresioa detektatzeko baliagarria izan daitekeen behaketa tresna bat eraiki dute.
|
|
|
Ezgaitasuna inolaz ere inor baino gutxiago bihurtzen ez gaituen gure ezaugarri hutsa baino ez dela diotenen fraseologia bera darabilte ezgaituok pertsonak garela beren buruei behin eta berriz errepikatzeko behar obsesiboa dutenek ere. Perifrasiaren sorginkeria bitarte, beren aurreiritzien erantzule egin nahi
|
gaituztela
esan behar da. Baina ez da izendapen arazo hutsa, ezta arazoa noren ardurapeko den erabakitzerakoan egindako akats ezdeusa ere.
|
|
2013
|
|
|
«Nire ustez, ez da ezer pasatzen kuleroak janzten edo garbiketa egiten laguntzen badizute, baina, betiere, zerbaiten trukean bada; aurrekoak ez du balio gero zurekin zer egin ez badakite, eguzki printza batekin goza ez badezakezu, irakurtzerik ez baduzu, musikarik entzun edo bestelakorik ezin egin baduzu? Hori horrela balitz, ez luke zentzurik, hobe desagertzea, baina gurpil aulkian dagoen pertsona, garbiketa egiten lagundu arren, ondoren lorategira eramaten badute, loreei erreparatu edo libururen bat irakurtzen badu edo dena delakoa, orduan oraindik ere merezi
|
duela
esango nuke».
|
|
|
Bi aldetatik zorroztu behar genuke kopurua lortzeko irizpidea. Batetik, hizkuntzaren aldaera aintzat hartuta, ikerketa honen arabera, euskarak orotara 109.927 ohiko irakurle
|
lituzkeela
esan dugu. Baina, bestetik, hizkuntza kontuan hartu gabe kopurua doitzeko erabili ditugun irizpide zorrotzagoak(% 30,4 ohiko irakurle moderatuentzat,% 8,0 ohiko irakurle sutsuenentzat) elebidunen kopuruekin (714.136 elebidun, HPSren azken inkestaren arabera) gurutzatuko bagenitu, ondorioztatuko genuke 217.097 ohiko irakurle moderatu edo 57.131 ohiko irakurle sutsu daudela.
|
|
2014
|
|
|
daiteke esan aski denik Euskal Unibertsitatea
|
badugula
esateko. Izan ere, egitura horretatik sortuko ote da Euskal Unibertsitatea?
|
|
|
Azken horiek aukera ezin hobea ikusi zuten Patxi Lopez lehendakaritzara iritsi zenean. Kosmopolitismoaren aldarrikapena egiten zutenek, ETBk identitate arazoa ahaztu, ikuspegi nazionalistatik aldendu eta gizarte osoaren zerbitzuko izan behar
|
zuela
esaten zutenek, bestelako bidetik jo zuten sozialisten burua Ajuria Enean eseri eta telebistako goiko arduradunak aldatu zituztenean.
|
|
2015
|
|
|
Nik uste dut inguruko herrietakoak ere horrekin ohitu direla». Beraz lehentasuna beren webgunea sustatzeak
|
duela
dio.
|
|
|
Ximun Karrerek eduki gehiagotara iristeko aukera ikusten dio proiektu horri, informazio gehiago zentralizatzekoa. Horrela, adibidez, Zuberoako informazioa jasotzeko aukera gehiago
|
luketela
dio, plataforma horretan Zuberoako informazioa ere biltzen baldin bada.
|
|
|
Ez dakit, nik uste dut ateratzen dela, ez dakit, igual ez naiz kontziente, igual ez dakit, ez dut planteatu, baino, normalean hitz egiten dugu lasai. Zer edo zer egin behar
|
badugu
esaten dugu, ze benga, hau edo bestea, ez daukat gogoa edo bai honetarako? (14.2 Iratxe, 30, harreman homosexuala).
|
|
|
lehenengoa, «neska izateko ona duk» muga, bigarrena, «nesken artean onentsuena duk», eta hirugarrena, «bertsolari ona duk». Gainera, saioan emakume bakarra egotearekin nahikoa dela pentsatu izan da askotan, eta, horren ondorioz, emakume bakar horrek beste emakume guztien ordezkari izan beharraren sentsazioa
|
dutela
diote. Horrek, ezinbestean, denen izenean jardun behar dutelako sentsazioa dakar, sarri norbere sorkuntzari ateak itxiz.
|
|
|
Halaber, gai komikoetan barrea eragiten duten egoerak planteatzen dira gehienbat: karneta kendu dioten semea eta aitarena, afari erromantikoak kalte egin dion bikotearena... baina kasu batzuetan ezohiko egoeretara ere jotzen da, hor
|
dugu
esaterako Olentzero eta Aita Noelen adibidea edo besarkadak banatzen ari diren pertsonaien gaia.
|
|
|
«Igor autobusean doala Maialen bere ondokoa telefonoz hizketan hasi da. Bikotekideak jo egiten duela eta gehiago ezin
|
duela
esanaz jardun da, negarrez hasi eta moztu duen arte. Musuzapia eskaini dio Igorrek».
|
|
|
Autonomia erkidegoek gauza dezaketen gizarte laguntzak bi funtzio
|
dituela
esan daiteke: alde batetik, gizarte segurantzaren onuradun ez diren pertsonak babesteko neurriak hartu, eta, bestalde, gizarte segurantzaren prestazioen kantitatea gehitu, eta horrela babesaren hobekuntza egingo litzateke (Martínez Gijón, 2005:
|
|
|
Beraz, nola defini daitezke gizarte zerbitzuak? Doktrinaren barnean, bi korronte daude, hau da, alde batetik, gizarte zerbitzu kontzeptuak zentzu bikoitza
|
duela
diotenak, eta, bestetik, gizarte segurantzaren prestazioak direla diotenak.
|
|
|
Gizarte zerbitzuek, gizarte asistentziarekin alderatuta, helburu zabalago bat
|
dutela
esan daiteke eta aurretiazko gizarte asistentzia bezala funtzionatzen dutela.
|
|
2016
|
|
|
Oso zargaldurik sartzen diren gutxi batzuek behin behinean hobera egiten badute ere, giltzapean kalean ez dituzten osasun zerbitzuak dituztelako?, begi bistakoa da kasik denek okerrera egiten dutela eta hainbatek, gainera, osasun arazoekin jarraitzen dutela kalera irten eta gero. Hartara, medikazioa neurriz gain errezetatzen dela baieztatzean, osasun tratamenduek, baliabideek nahiz zerbitzuek gabezia aipagarriak
|
dituztela
esan nahi dugu. Elkarrizketatutako preso zein preso ohien artean esperientzia positiboak eta negatiboak egon arren, anitzek diote osasun arreta ez dela nahikoa, osasun taldeak langile gehiago behar dituela eta diagnostikoak hobetzeko premia dagoela.
|
|
2017
|
|
|
«Titiritero titirimundi» deritzon atalean (101 or.), hain zuzen, erreferentzia kultural ugari aurki daitezke. Hitzekin eta irudiekin jolasteko erabiltzen dira erreferentzia horiek, umorearen osagaia beti agerian dagoelarik, baina ezin
|
dugu
esan estereotipoak uxatzeko edo errespetuzko begirada bultzatzeko tresna argia direnik jolas horiek. Adibide bat jarriko dugu:
|
|
|
Inklusioa lortzeko beharrezkoa den balioa onarpenaren diferentzia da (Devine eta Dattillo, 2000), eta horrek, besteak beste, bakoitzak behar eta interes desberdinak
|
dituela
esan nahi du, desberdintasun horien garapenei aukera emanik. Hori oraingo gizarteko erronkarik garrantzitsuena da, gizaki aniztasuna ezagutzea, ulertzea eta baloratzea.
|
|
2018
|
|
|
Hori horrela, beste figura batzuez gain, lonjen fenomenoaren aurrean hezitzailearen funtzioak presente egon behar
|
duela
esatera ausartzen gara; izan ere, profesional horrek dituen gaitasun eta konpetentziak kontuan izanda, haren zereginak lonjetan baliotsuak eta beharrezkoak izan daitezkeela uste dugu.
|
|
|
Portaera oldarkorraren agerpenak bizi ziklo osoan zehar hauteman daitezke; izan ere, gizabakoen ontogenian egonkortasun maila bat
|
duela
esan daiteke (Harachi et al., 2006; Tremblay, Hartup, & Archer, 2005), haurrekin eta nerabeekin egindako ikerlan longitudinaletan aurkitu den bezala (Côte, Vaillancourt, Barker, Nagin y Tremblay, 2007; Underwood, Beron, y Rosen, 2009). Hala ere, agresibitate hori adierazteko formak heltzen garen bitartean aldatuz doaz (González Peña, Carrasco Ortiz, Gordillo Rodríguez, del Barrio Gándara eta Holgado Tello, 2011).
|
|
2019
|
|
|
Lazarragak gaztelaniazko ereduetatik hainbat osagai hartu zituen A19 poema osatzeko, baina, halaber, badu bere berea den ezaugarririk: erotismo kutsu nabarmena, edo are gehiago, sexu aipamen aski gordineko pasarteak
|
dituela
esan genuke?. Horrez gain, beste erdal eredu batzuekiko lotura zuzenak edota zeharkakoak ikusi dizkiogu poemari, portugesez eta frantsesez, besteak beste.
|
|
2020
|
|
|
Arau hausteen zigorrak legeek soilik ezar ditzaketela eta ahalmen hori legegileak soilik eduki behar
|
duela
zioen Beccaria legelari eta filosofo frantsesak (Beccaria eta Arouet, 1998: 34).
|
|
|
Esaterako, aipatu dute egoera honek arazoak erlatibizatzen, enpatia izaten edo UPV/EHU bere osotasunean ezagutzen lagundu duela. Makulu bezala ere balio
|
duela
esan dute; azken finean, bakarrik ez sentitzeko eta ikuspuntu berriak topatzeko baliagarria egin zaie. Horrenbestez, bereziki esanguratsua da diziplina ezberdinetako irakasleen arteko harremana sustatzea elkarrizketatuek diotenaren arabera.
|
|
2021
|
|
|
adibidez, Nemo kapitainak (Jules Verneren Hogei mila legoako bidaia itsaspetik liburuko protagonistetako batek) mundutik desagertzea du helburu itsaspekoan bizi denetik. Hau da, gizartearen begietan, Nemo kapitaina ez da ezer (nemo hitzak latinez ezereza nahi
|
du
esan). Halaber, R.
|
|
|
Urte batzuk beranduago, 1921ean, Rhodesiako iparraldeko Kabwe herrian (gaur egungo Zambia, Afrika) topatutako hezur sortaren artean neandertalen arbasotzat sailkatuaizanzen garezurbat aurkituzuten5 Herreroeta Castañedaren (1997) hitzetan Hrdlicka k, Virchowek eta Boulek txinpantzearen edo gorilaren antz handiagoa
|
zuela
esan zuten, haientzat onartezina baitzen gizakia neandertal itxuragabearen bertsio afrikarra izatea. Afrikako aztarnek eztabaida sortu arren, 1925ean, Israelen, Turville Petre k Robber en kobazuloan egindako aurkikuntzetatik ondorioztatu zen neandertalak Mediterraneo aldeko Afrikako kostaldean eta Europako zenbait tokitan egoteaz gain, Israelera ere iritsi zirela.
|
|
|
Sistema horrek musikari lotua egon behar zuen eta aurreko hominidoena baino konplexuagoa eta sofistikatuagoa izan zen. Beraz, hizkuntza agian ez, baina" Hmmmmm" 8
|
bazutela
zioen.
|
|
|
Baina lexikoan oinarritu ordez, gramatika ezaugarrietan eginez eta egungo baliabide teknologikoak erabiliz; hots, ea gramatika ezaugarrietan ere ezaugarri bakoitzak" bere historia duen" ala ezaugarri batzuek baduten nola edo hala berdinak edo antzekoak izan litezkeen patroi geografikoak aztertzea. Hitz bakoitzak bere historia
|
duela
esatean arau fonologikoek ez dutela hitzetan eragiten ulertzen dugu, hitzak libre direla arauetatik, edo eremu bateko arau fonologikoek ez dutela zertan eragin hitzetan. Betiere, esaera hori" historia" hitzak duen zentzu edo esanahi nagusitik aldenduz eta portaera geolinguistiko propio bezala ulertuz.
|
|
|
Aldagai gramatikalen aldakortasun ereduen ezagutzan lehenengo urratsa da. Ikerketalerro honek arlo honetan aspaldidanik ezaguna den" hitz bakoitzak bere historia du" esaldiaren benetakotasuna aztertu nahi du; hau da, hitz bakoitzak bariazioeredu propioa
|
duela
esaten denean, ea gauza bera defendatu behar den aldagai gramatikalen kasuan ere. Edo, ostera, gramatika aldagaien artean jokabide geolinguistikoaren eredu berdinak dauden, lan honetan antzematen denez, eta metodo kuantitatiboak erabiliz eredu horiek ikusteko gai garen.
|
|
|
Mari Xorren pertsonaiari dagokionez, ezizenak aldaera asko
|
dituela
esan dugu: erdaretako bertsioetan errautsaren kontzeptuarekin lotura iradokitzen du (Aschenputtel, Cenicienta, Cendrillon); gaztelaniazkoan Blanquita dugu, eta errautsaren kolore zuri grisarekin harremana lukeela dirudi.
|
|
|
euskaldun patetikoak edo militanteak; euskaldun sinpatikoak edo euskararekiko atxikimendua agertu arren, euskaraz bizitzeko ahaleginik egiten ez dutenak; eta, euskal antipatikoak euskararengandik urruti bizi direnak. Martinez de Lunak aipatzen dituen hiru tipologien antza
|
dutela
esan dezakegu, ñabardurak ñabardura. Eus Ele taldekoak lirateke euskaraz bizi diren eta bizi nahi duten ikasleak, Ele Pa taldekoak dira euskararekiko jarrera ona agertzen dutenak baina portaera jarrerarekin bat ez datozenak, eta Erd Ele taldekoak euskararen antipodetan bizi direnak.
|
|
|
Erd Ele tipologiako ikasleek fakultatean hasi zirenean zailtasuna izan zutela onartzen duten arren, hobekuntza bidea egiten ari direla nabarmentzen dute eta gaur egun euskaraz gai ikusten dute beren burua. Gaztelania erabiltzeko ohitura handia
|
dutela
diote eta hori baliatzen dute euskaraz dauzkaten mugak justifikatzeko.
|
|
|
Hizkuntza gaitasun ona dute ahoz eta egoera informaletan, ondo moldatzen dira euskaraz, eta euskara erabiltzeko hautu kontzientea egiten dute (Dobaran, 2017). Ele Pa taldeko ikasleek testuinguruaren arabera euskaraz edo gaztelaniaz egiten dutela zehaztu dute, baina gaztelaniaz egiteko ohitura handiagoa
|
dutela
diote eta errazago egiten dutela. Hizkuntza ohiturak eragina dauka gaitasunean, errazago egiten baitute nagusiki erabiltzen duten hizkuntzan.
|
|
2023
|
|
|
Hori argitzeko, hurrengo datua kontuan izan behar dugu: inkestan enplegua
|
zutela
esan zutenen artean,% 77k adierazi zuen beren enpleguak" lotura handia edo nahikoa" zuela egindako ikasketekin (Gazteen Euskal Behatokia, 2019).
|
|
|
1 Badiou k bizitza erretzea" berehalakoaren kultu nihilista" moduan definitzen du. Era berean, lotura egiten du" no future" lema ospetsuarekin, eta bide horrek ondorio iraunkorrik ez
|
duela
dio: " ez dago eraikuntzarik".
|