|
2008
|
|
|
Aurreko testuetan Oteizak eskultura berriaren oinarria hutsunean zegoela uste
|
bazuen
ere, 1950ean ideia hori bere eskulturaren ezaugarri formal garrantzitsua izaten hasi zen. Urte horretakoak dira Figura para regreso de la muerte, Coreano eta Unidad triple y liviana.
|
|
|
Zuzentasun zein aberastasun aldetik zer hobetua
|
badute
ere, hizkuntza gaitasunari dagokionez ondo aritu dira.
|
|
|
Aldi berean espazio baten sorrerak eta bertan parte hartzeak balio dezake identitate eta interes kolektibo berriak sortzeko, errealitate soziala zeharka eta oharkabean aldatu daitekeelarik. Hots, parte hartzeko espazio batean murgiltzean kide bakoitzak aurretiaz izaera edo nortasun bat
|
badu
ere, hori alda daiteke prozesu parte hartzailea aurrera doan heinean eta toki horren arauak onartzen diren heinean; hau hainbat giza mugimenduren instituzionalizazioaren adibidearekin garbi ikusten da.
|
|
|
a eta ne gizonezko eta emakumezkoen izenen atzizkiak, hurrenez hurren. Horrela, bada, euskaldunek Josepha Joxepa emanda
|
bazuten
ere, Aranak Josebe proposatu zuen. Aranak eta haren eskolakoek asmatutako izen batzuk oso arrakastatsuak izan dira, beste asko, ordea, ez dira batere zabaldu.
|
|
|
Lehenagotik horren arrastorik aurkitu ez
|
badut
ere, maiatzaren 22ko zenbakiak dioenez, aurreko astelehenean tribunalak epaia eman zuen. Goyeneche ElissaltHirigoyen, delako aferan63 Dirudienez, Goienetxe Donibaneko alkatea, Elizalt harakin eta Donibaneko zinegotzia, eta Hirigoien harakin eta Larresoroko alkatea auzitara eraman zituzten, zeren eta, medikuak, bahitzea agindu beharrean, merkaturatzen utzi baitzuen tuberkulosiak jotako behi baten haragia, eta Elizalt eta Hirigoien harakinek saldu egin baitzuten.
|
|
|
Garapen iraunkorra kontzeptu txit hedatua da inondik ere, eta esanahi zabala
|
badu
ere, ingurumen dimentsioarekin identifikatzen da sarri askotan. Artikulu honetan garapen iraunkorraren eta etxebizitzaren arteko erlazioa kokatu eta aztertu da, eta horretarako, ingurumenaz besteko dimentsioek berebiziko garrantzia dutela onartzen bada ere, bere horretan kontzentratzea hautatu da.
|
|
|
Hala ere, 1990ean Lurralde Antolaketako Euskal Legeak9 azaldu zuenez, lurralde antolaketa era integral koordinatu eta koherentean egin zen hortik aurrera. Eta lege horren gauzatzean sortu diren Lurraldeko Zatiko Egitasmoek (LZE) eta Lurraldeko Arloko Planak (LAP) eragin dezakete nolabait lurraren erabileran eta etxebizitzaren produkzioan, azken hitza betiere udalek
|
badute
ere. Izan ere, tresna hauen bidez, nolabaiteko printzipio batzuk, minimo eta maximo batzuk eta zenbait orientazio ematen dira eskualde funtzional baten garapen integral, orekatu eta iraunkorra bideratzeko asmoz.
|
|
|
Etxebarrikoak, aldiz, estau ein bierra besteik. Biek indartzailea
|
badute
ere, Bolibarkoak birritan markatu du errestrikzioa, besterik erabiltzeaz gain, konparaziozko elementu bat erantsi dio, indar gehiago emanez.
|
|
2009
|
|
|
Gai honen hastapeneko hausnarketak, zeintzuen arabera emigrazioa arazo demografiko soila baitzen, aspaldiko bidean geratu ziren, perspektiba berriei tokia utziz, eta mintegi honen hitzaldien edukia horren froga garbietako bat da?. Euskaldunen emigrazioaren zergatientzat oraindik erantzun argi eta erabat adosturik aurkitu ez
|
badugu
ere, horren ondorio historikoak aztertzeari ekin diogu ikerketa munduan, batez ere Ipar eta Hego Ameriketan Europako immigrazio masiboa hartu eta onartu zuten nazioetan sortutako euskal kolektibitateen izaera eta nondik norakoak.
|
|
|
Hezkuntzak ere, azaletik horrela ematen ez
|
badu
ere, baditu alabaina oso harreman estu eta sakonak emigrazioarekin. Harremanok, gainera, mota askotakoak izan daitezke, hots, ikerketetan modu anitzetatik ikus ditzakegu, eta ikusiak izan dira?.
|
|
|
– Populazio magrebtarrak oinarrizko beharrak asetzeke ditu oraindik (egoera juridikoa, lana eta etxebizitza), emozio positibo gutxiago sentitzen ditu eta ziurtasun falta handiagoa
|
du
ere. Baita integrazio jarrera eta gainerako gutxiengo kulturalek baino kontaktu eta babes gutxiago ere.
|
|
|
Frankista, eskuindarra eta ultraortodoxoa
|
dugu
ere Nafarroako Foru Berria (1973), ondarearen gai honen eztabaidari dagokionez, usukapioa erregulatzen duena.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Auzitegi Gorenak, gero, 2006ko azaroaren 16ko epaian, bestaldeko iritzirik ere agertu du, argudio sendorik ematen ez
|
badu
ere:
|
|
|
Eliza Katolikoa, zehazki, nazioarteko erakundea da. Izaeraz, Estatua da (Statvs Civitatis Vaticanæ), beste ohiko estatuen ezaugarri berdinak ez
|
baditu
ere. Sinatzen dituen itun eta konkordatuetan hala azaltzen da; esate baterako, Espainiako estatuarekin sinatutakoetan izen ofiziala hau da:
|
|
2010
|
|
|
Egia da hortxe dugula Eugène Goihenetxe(), baina adinaren aldea gora-behera, ez dirudi harreman estua izan zutenik. Hortxe
|
ditugu
ere, adibidez, Jean Louis Davant, Emilio Lopez Adan edo Piarres Xarritton, edo beste hainbat, den denak aipatzea ezinezkoa delako, guztiek lan historiko baliosak egin dituztenak, baina garbi dago ez direla izan historialari profesionalak eta unibertsitate mundutik aski urrun egon direla13 Halaber, Manexek 1984tik aurrera eskolak eman zituen Paueko Unibertsitateak Baionan duen adarrean, baina beld...
|
|
|
List ek (1986) ere emaitza berdintsuak aurkitu zituen supermerkatuko lapurreta baten ekintzak, objektuak eta pertsonak aztertu zituenean. Light eta Anderson (1983) autoreen iritziz, zaharrek gazteek baino baliabide kognitibo gutxiago
|
badituzte
ere, gertakizunarekin kongruenteak diren alderdiek ez dute prozesamendurako ahaleginik eskatzen; aldiz, tipikotasun baxuko edukietan (adb. List, 1986) edo arreta eskatzen duten alderdi konkretuetan behatuko dira zaharren eta gazteen arteko ezberdintasunak.
|
|
|
Halaere, arazohoneningurukoprebentzioanheziketa mailaaltuaizateakez du ziurtatzen emakumeen aurkako indarkeriaren justifikaziorik ez agertzea. Gainera, aurkitu izan da unibertsitate ikasketak
|
dituztenen artean
ere badaudela indarkeriaren aldeko irudikapenak. Adibidez, Lehen Hezkuntzako eta ospitaleetako profesionalekin eginiko lan batzuetan (Sugg, Thomposn, Thompson, Maiuro eta Rivara, 1999) erakutsi da ezagutza, kontzientzia eta entrenamendu maila baxuek lotura dutela pertzepzio okerren eta indarkeria honekiko aurreiritzi jarreren maila altuekin.
|
|
|
Testuinguru horretan Ferrer, Bosch, Ramis, Torres eta Navarrok (2006) Balearretako Unibertsitateko ikasleen sineskera eta emakumeenganako indarkeriaren aldeko jarrerak aztertu zituzten, lagin esanguratsu bat aukeratuz. Emaitzek erakutsi zuten generoan eta gai honen inguruan heziketa zehatza jasotzeak baldintzatzen zituela emakumeenganako indarkeriaren inguruko sineskerak eta irudikapenakIkus.iizandenez, gizonezkoaketaheziketaberezihorijasoez dutenak toleranteagoak izan ohi dira indarkeria mota honekiko, eta estereotipo tradizionalaren onarpen eta misoginia handiagoa agertu ohi
|
dute
ere. Tratu txarrak jaso dituzten emakumeek errudun sentitzeko joera handiagoa dute, azken batez indarkeria mota hau arazoak konpontzeko modu egokia dela adieraziz, tratu txarrak ematen dituenari kulpa kenduz.
|
|
|
Zuhurtzia eta ausardia, biak beharrezko. Paradoxa izan arren, historia ez da errepikatzen eta etengabe errepikatzen da, zeren gizakiok bizi ditugun egoera motak eta haien aurreko erantzunak ez baitira mugagabeak, bereziak garela pentsatzeko ohitura
|
badugu
ere. Juan Luis Condek dioen bezala (2008:
|
|
|
Gurea propioa den definizio honek zigor bitartekaritzaren elementu eta ezaugarriak agerian uzten ditu: (1) zigor liskarrak ebazteko jurisdikzioz kanpoko bide bat da, nahiz eta jurisdikzioarekin harreman zuzena izan; (2) alderdiek beren gatazkaren konponketan parte hartze zuzena eta erabakigarria dute, bitartekari baten laguntza
|
badute
ere; eta (3) bere oinarria alderdien askatasuna da; ardatza eta metodologia, berriz, berauek baketsu hitz egitea eta elkar ulertzea. Azter ditzagun hiru ezaugarriok.
|
|
|
2) Alderdiek beren gatazkaren konponketan parte hartze zuzena eta erabakigarria dute, bitartekari baten laguntza
|
badute
ere.
|
|
2011
|
|
|
Eta beste
|
hau
ere, «Gogo amilla», izenburuaren jabe, nabarmentzekoa da:
|
|
|
Baña, onatx korapilloa: gauza oiek Euskalerria erritzat BEREIZTEN ba
|
dute
ere, ez gaituzte gu euskaldunok presunatzat OSATZEN. Zuk opa duzun literatura ori ez litzake euskaldun presunena izango, Euskalerriko tipismoarena baizik.
|
|
|
Ermuko ikastetxe publikoan burutu zen eztabaida taldeko mutil guztiek, askok Disney Channel eko telesailak ikusten ez
|
bazituzten
ere, teleserietako neska guztiak ezagutzen zituzten, euren klaseko nesken, arreba txikien edo produktu ezberdinetan agertzen den publizitateari esker. Ezagutzeaz gain, onartzen zuten Miley Cyrus (Hannah Montana telesaileko Miley Stweart) eta Selena Gomez (Los Magos de Wavery Place teleserieko Alex) fisikoki gustuko zituztela, bereziki, haien gorputza, ilea eta aurpegia.
|
|
|
«zerbait» hura, Marka edo Brand delakoa ez da inoiz objektu jakin batera mugatzen, ez da marka duen gauza hau edo hura. Markak, izateko gauzak behar
|
badituzte
ere, birtualak dira, ez materialak. Berez, «forma ikoniko» erregistratuak baino ez dira.
|
|
|
Azaldu dugun bezala, lan honek abiapuntu zehatza
|
badu
ere, euskal kultura eta identitatea ditu xede. Hau da, enpresa izenetatik abiatuko gara, eremu askoz zabalago batera jotzeko asmoz.
|
|
|
Merkatu sinboliko deritzoguna zehaztuko dugu gaingiroki bada ere. Enpresaizenek, eta oro har markek, produktu, zerbitzu edo enpresa bat aurkeztu behar
|
badute
ere, aspaldi gainditu zuten funtzio sinple hura: merkatuan lehiatzeko tresna bihurtu ziren.
|
|
|
Haurren portaeraren nahastea helduen nortasun antisozialaren nahastearen aitzindaria da. Nortasun antisozialaren nahastearen irizpideek 15 urterako hasi behar
|
badute
ere, goizago hasteak nahastearen larritasun handiagoa adierazten du.
|
|
|
Mugakoak besteen sostengua eta arreta bilatu nahi izaten ditu manipulazioaren bidez. Histrionikoak arreta zentro izateko manipulatzen du, baina erasokortasunik ez du erabiltzen. Nahaste histrionikoa
|
duenak
ere, antisozialak bezala, iruzurra, sedukzioa eta manipulazioa erabiltzen ditu, baina ez du gizartearen aurkako portaerarik agertzen. Histrionikoaren oldarkortasuna haren estilo kognitibo barreiatutik dator; antisozialaren oldarkortasuna, berriz, berehalako saria lortu nahi izatetik; mugakoaren oldarkortasuna hutsuneak edo despertsonalizazioak sortzen dituen barne herstura sentimenduetatik dator.
|
|
|
Linda Anaren borroka eta kaosa bete betean biziko duena izango da. Linda eta Ana, oso bizitza desberdinak dituzten arren eta aurkako nortasunak
|
badituzte
ere, ezagutu bezain laster lagunak egiten dira. Desberdintasun horiek dira, hain zuzen batzen dituztenak.
|
|
2012
|
|
|
Antigua, 19001991, KutxaSant; a Klara, gure uharte ezezaguna, 2004,, Kutxaliburuak dauzkat gogoan. Ez ditzagun ahantzi erruz argirataru
|
zituela
ere, kazetaritza artikuluak, itzulpenak eta ponentzia zientifikoak, horiekin frogatuz euskara balioko zela filosofatzeko bezala giza eta gizarte zientzietan konplexu gabe jarduteko. Azken urte hauetan Jose Luis berbera ikerketa gai bihurtu zen.
|
|
|
Horren bidez, Goizuetan aldakortasunean diren hizkuntza ezaugarri batzuk aukeratu dira eta gizarte aldagaien arabera aztertu. Estatistika izan dugu laguntzaile, zenbakien bidez dena azaltzea posible dela uste ez
|
badugu
ere. Zenbakiek joerak erakusteko balio dute eta horiek bilatzeko erabili dugu estatistika.
|
|
|
Gobernuak neurri ekonomikoei buruzko urriaren 8ko 18/ 1976 Errege Lege Dekretua onestearen kariaz, greba orokorrera deitu zuen COS Erakunde Sindikalen Koordinakundeak32, azaroaren 12rako, Estatuko lurralde osoan. 1975eko apiriletik indarrean zeuden, sarritan betetzen ez
|
bazituzten
ere, soldata igoerak mugatzeko neurriak gogortu egiten zituen aipatu dekretuak, baita hitzarmen kolektiboak negoziatzeko epeak murriztu ere.
|
|
|
736); era berean, ezker abertzaleko eta estatu esparruko ezker iraultzaileko zerrendak ere hauteskundeetara aurkeztea onartu behar izan zuen. Horrez gain, ETAko preso oro karrikaratu behar izan zuen arian arian, amnistia bozen ostera arte eman ez
|
bazuen
ere.
|
|
|
BANa jasaten duten haurrek, beren amarekin ez daudenean depresioa duten haurren antzeko sintomak aurkezten dituzte (adibidez, burumakur egon, triste, kikilduta?). Depresioa pairatzen duten haurrak, berriz, ama aurrean
|
dutenean
ere triste eta burumakur egoten dira, BANa duten haurrak ez bezala.
|
|
|
Ezgaitasuna medikuen eskuetan uzten dugun gorabeheratzat hartzea, norberaren inguruabar indibidual bihurtzen da, eta galdu egiten da, ezkutatu nonbait, zapalkuntza jasaten duen gorputzean eragiten duten mekanismo sinboliko eta kultural elkarren artean uztartuen multzoa. Ezgaitasuna inolaz ere inor baino gutxiago bihurtzen ez gaituen gure ezaugarri hutsa baino ez dela diotenen fraseologia bera darabilte ezgaituok pertsonak garela beren buruei behin eta berriz errepikatzeko behar obsesiboa
|
dutenek
ere. Perifrasiaren sorginkeria bitarte, beren aurreiritzien erantzule egin nahi gaituztela esan behar da.
|
|
|
Hurrenez hurren, agentearen jarduera aktiboa eta botere harremanen dinamika sortzailea nahiz erresistentzia nabarmendu arren, Certeau k hori baino gehiago adierazi nahi du: dominatu estatusa
|
dutenek
ere eraldatu egiten dituzte dinamika dominatzailearen ekoizkinak beren interes eta arauetara egokitzeko. Certeau k dioenez, Bourdieu k eta Foucault-ek ez dituzte behar adina kontuan hartzen, batetik, erakunde arauemaileetatik kanpoko praktikak eta, bestetik, estrategien multiplizitatea, inkoherentzia eta kontraesankortasuna.
|
|
|
Bigarren talde horretan kokaturiko erakundeek gizarte gai ezberdinen (dela euskara, dela genero berdintasuna, etab.) inguruko sentsibilizazio eta sustapen lanetan dihardutenez gero, haien jarduera hertsiki ekonomiko izatetik salbuetsi litzateke, ondasun eta zerbitzuen ekoizpenetik aparteko zereginetan dabiltzan neurrian. Lehen taldeko erakundeen artean ere, nahiz eta horiek guztiak hertsiki ondasun eta zerbitzu ezberdinen eskaintzaile izan, bada bere burua euskalgintzakotzat edo euskal kulturgintzakotzat aitortzen ez
|
duenik
ere.
|
|
|
Aurreratu bezala, hortaz, Parkean egoteak modu esanguratsuan lagundu diela uste dutenen artean bai eta hala uste ez
|
dutenen artean
ere, barne antzekotasun argiagoak ageri dira Parkeak oro har dituen funtzionaltasunen balorazioaren inguruan. Has gaitezen, ordea, emaitza orokorren analisitik.
|
|
|
59); ondorioz, Hegel-en aburuz, morroiak baino ez du lortuko benetako gizakia bilakatzea. Morroiak ez du hasieratik ezagutzen lanak duen balio liberatzailea eta, horrezkero, morroia ez da bizi gizaki askea bezala, bere barnean askatasunaren kontzientzia
|
badu
ere. Bere gaitasun eratzaileaz ohartzen denean, nagusiaren lekua hartzen du, behin baztertua denean bere buruaren jaun eta jabe bilakatuz (Butler, 2001:
|
|
|
Aurremodernitatean tituluek sadikoa betierekotzen
|
bazuten
ere, neurri berean, masokista beti da masokista?, Berdintasunaren aldarri modernoaren agerpenarekin bai batzuek eta bai besteek ulertzen dute azkenik ez duela zertan izan betiko: Zergatik sufritu behar dugu betiko beste horiek modu ezin hobean bizi direnean?
|
|
|
alde batetik, menderatuen eta menderatzaileen artean lotura estua sortzen da, nolabaiteko harreman sinbiotikoa non sadikoak menderatuak behar dituen sadiko izateko, eta masokistak menderatzailea. Elkarren menpekoak dira orain, ez batak ez besteak onartu nahi ez
|
badu
ere. Bestetik, menderatzaileek eta menderatuek paperak alda ditzaketela badakite.
|
|
|
Hegel-ekin psikologikoki zein politikoki beste mundu batera salto egin zuen Modernitateak, eta Nietzsche-k, Mendebaldeko metafisika tradizionalari egindako kritikarekin, salto berri bat egiteko oinarriak jarri zituen. Bere garaiak salto psikologiko berririk ezagutu ez
|
bazuen
ere, mende erdi bat geroago agertzen hasi ziren, motelki eta zalaparta handirik gabe, ikuspegi berriak zituzten mailuaren filosofoaren jarraitzaile gutxi batzuk; eta, horien ostean, postmodernoa zein hipermodernoa den garai berriaren etorrera aldarrikatzen zuten kimu nietzschetar berantiarrak. Gauzak horrela, matrize modernoak Hegel-en pentsamendua bazuen ere oinarri, matrize hipermodernoak Nietzsche-rena izango du.
|
|
|
Bere garaiak salto psikologiko berririk ezagutu ez bazuen ere, mende erdi bat geroago agertzen hasi ziren, motelki eta zalaparta handirik gabe, ikuspegi berriak zituzten mailuaren filosofoaren jarraitzaile gutxi batzuk; eta, horien ostean, postmodernoa zein hipermodernoa den garai berriaren etorrera aldarrikatzen zuten kimu nietzschetar berantiarrak. Gauzak horrela, matrize modernoak Hegel-en pentsamendua
|
bazuen
ere oinarri, matrize hipermodernoak Nietzsche-rena izango du.
|
|
|
Autonomian eta arrazionaltasunean oinarrituriko Modernitatean nagusi den paradigma kulturalean, lehenago adierazi bezala, menderatua konturatzen da berak ere eskubide osoa duela menderatzailea izateko eta besteren bat mendean hartzeko, botere harremana hautsi barik egoerari buelta emateko; eta, bestetik, ez batak ez besteak onartu nahi ez
|
badute
ere, biek elkar behar dutela nahitaez, sadikoak eta masokistak?. Paperak aldatzeko gaitasuna baldin badute ere, beti dira sadiko edo masokista, baina ez biak aldi berean.
|
|
|
...k elkar behar dute, inoiz baino argiago dago garai globalizatu honetan ez dagoela elkar menderakuntzatik at geratzeko modurik, ez dagoela saretik kanpo egoterik; inoiz baino argiago dago elkar behar dugula denok?; eta, elkar behar dutenez gero, Hipermodernitatean ere agertuko da egoerari etekina atera nahi izango dionik, besteak mendean hartu nahi izango dituenik, eta, nola ez, menderatu izan nahi
|
duenik
ere?. Ondorioz, Hipermodenitateak ere, Modernitateak bezala, menderakuntza harremanak ezagutuko ditu, baina oso bestelakoak.
|
|
|
Hipermodernitatean, aldiz, botere harremanak bestelako logika baten arabera dira eratuak, matrize sadomasokista hipermodernoaren arabera?; eta, ondorioz, bestelako gizaki mota bat ere ekoizten da nagusiki. Hipermodernitateak, oraindik ere, gizaki moderno asko ezagutu behar
|
baditu
ere?: gizaki sadomasokista, sadiko masokista zein biak aldi berean izan daitekeena.
|
|
|
Utopien eta mesianismoen gainbehera bizi duen garai honetan, ordea, ba omen dira, elkar menderakuntza sahiestezina dela onartzearekin batera, ezarria izan nahi duen egiarekin apurtzen saiatu nahi
|
dutenak
ere, jada iraultza handietan zein askatasun eta autonomia modernoan gehiegi sinesten omen ez duten bestelako ameslariak.
|
|
|
matrize sadomasokista. Edo, beharbada matrizeak esan genuke, matrize sadomasokista modernoaz eta hipermodernoaz arituko baikara, paradigma aldaketa bat nabarmentzea
|
baitugu
ere xede. Zerk bereizten ditu matrize biak, ostera?
|
|
|
Harreman sadomasokistan erlazio hierarkikoa ezartzen da nahitaez, horretarako sadikoak zigorraz baliatu behar
|
badu
ere. Horrexegatik, zigorrak helburu jakin bat du harreman sadomasokistan:
|
|
|
Bestalde, Aztiker enpresak 2012ko urtarrilean Debagoieneko 800 herritarri egindako galdeketaren arabera5, debagoiendarrek oso pertzepzio argia dute komunikazio taldearen gainean: herritarren% 96,8k, alegia, baita euskaraz ulertzen ez
|
dutenek
ere, uste du «beharrezkoa» edo «oso beharrezkoa» dela edukitzea Goiena Komunikazioa Taldearena bezalako proiektu bat.
|
|
2013
|
|
|
Bada kooperatiben beste ikuskera bat
|
duenik
ere. Askok bitarteko tresna gisa bizi dute kooperatibismoa; patronala erditik kentzeko sozietate forma da, askorentzat.
|
|
|
Thomas Kirsch ek dioen moduan, abertzaletasunak nazioarteko kirol ekitaldietara ikusleak erakartzen laguntzen du. Arrazoizkoa deritzot, Kirschek gaineratzen duenez, esateari askotan abertzaletasunak bultzatzen duela jendea ekitaldia ikustera, osterantzean kirol emankizunez inolako interesik ez
|
dutenean
ere (Kirsch, 2008).
|
|
|
100). Futbolaren eta naziotasunaren ubidea zuzen zuzena dela adierazten dute futbola ogibide
|
dutenek
ere, bistan denez. Hala, Espainiako selekzioa 2008an, 2010ean eta 2012an Europako Kopan birritan eta Munduko Kopan gailendu izana bestalde, batasunezko espainiar nazioaren frogatzat aurkeztua izan zen, Frantzian 1998an plazaratu zen bezala.
|
|
|
Nietzsche-rentzat gizabanakoa ez zen izandakoaren eta egindakoaren batura hutsa, nahi
|
zuenak
ere baldintzatzen baitzuen, definitu. Nortasuna, ondorioz, ez da zer edo zer aldaezina, kontrakoa baizik, badenaren eta izan nahi duenaren arteko barne borroka baizik.
|
|
|
Gizakia Jainkoaren mamua da haragi eginda. Jainkoa hil zuen gizakiak Jainkoarekin batera zendu behar
|
bazuen
ere, heriotza saihestea lortu zuen azkenik, ez baitzen benetako heriotza osoa. Paradoxikoa dirudien arren, Jainkoaren heriotzak ahalbidetu zuen Gizakiaren agerkundea. Aitaz ari gara, azken batean, artxiespektroaz beraz?.
|
|
|
Zentzu horretan, agerikoa da oso irudiaren nagusitasuna. Hitzak bere tokia
|
badu
ere, irudiaren meneko da. Zinemagile donostiarrak, gertakariei baino, sentimenduei ematen baitie lehentasuna.
|
|
|
Beraz, ez dute HEren eutanasia inondik inora onartzen, ez baitute ulertu nahi, kasu batzuetan, bizitzeko irrika sotilago ageri dela eta haren mugak ez direla bereziki gardenak. Gerta daiteke, izan ere, patologia klinikorik nozitzen ez
|
dutenek
ere hiltzeko beldurrik gabeko egoera batera iristea, eta bizi izatea zama edo buruhauste bihurtzea.
|
|
|
Zenbaki horiek bestelako iturriekin alderatzearren, euskal literaturaren irakurle kopurua iradoki dezaketen hainbat ikerketaren emaitzak aztertu ditut. Zenbaki oso doituak lortu ez
|
baditut
ere, gaur egungo argazki bat egiteko balio dezaketen emaitzetara iritsi naiz. Horretarako, hainbat iturri alderatu ditut:
|
|
|
Egun haurtzaroa aro berezi eta garrantzitsutzat eta haurrak maitasunez zaindu beharreko gizakitzat
|
baditugu
ere, ikuskera hori berri samarra da, mende askotan haurtzaroaz eta haurrez egon den ikuskera nagusia bestelakoa izan baita. Izan ere, gurasoen eta seme alaben arteko harremanek ez zuten zerikusi handirik egun desiragarri eta beharrezkotzat ditugunekin, besteak beste, honako arrazoi hauek direla medio:
|
|
2014
|
|
|
«Asmo batek gidatu behar gintuzke: nolabait elkartzerik dagoen guztiekin elkar hartzea, gauza guztietan berdin pentsatzen ez
|
badugu
ere. Hortarako ez dago diferentziak eta eztabaidak lurperatu beharrik».
|
|
|
Non dagoen arazoa? Euskaldunok nazioa
|
ukanik
ere, gobernatzen gaituzten frantses eta espainiar Estatuek nazionaliatea lapurtu digute, eta estatu nazio horiek nazionalitatea elementu funtsezkotzat darabiltela herritartasunak artibuitzeko orduan, eta horien arabera eskubideen presentzia disfrutatzea ala falta pairatzea tokatzen zaigula lurralde horietan bizi garen biztanleoi. Nazionalitate lapurketa horrek ondorioak ditu immigrazioarentzat ere.
|
|
|
Har dezagun, esaterako, Sacromonte. Andaluzia behereko mendi sakratua da, «Espainiako ijitoen populazio dentsitate handiena duelako da berezi, bai eta flamenkorako herri identifikazio bizia
|
duelako
ere (Giguères, 2009: 119).
|
|
|
Horren arabera, Euskal Herria Euskal Autonomia Erkidegoko hiru probintziek osatzen dute: Arabak, Bizkaiak eta Gipuzkoak eta, autonomia
|
badu
ere, subiranotasun espainiarraren mende dago eta egon behar du.
|
|
2015
|
|
|
3) Tankera horretako aurresuposizio eragina baiezkoetan baizik ez
|
dutenek
ere hala jokatzen dute ezezkoetan: bultzatu bezalako aditzek.
|
|
|
3) Lortu aditzak ez ezik, baiezkoan inongo eraginik sortzen ez
|
dutenek
ere ez dute inongo zilegitzen. Izan ere, baiezkoan, ondorio bitxiak ematen dituzte, ezezkoan baizik gezurra ez dakartenek (45a).
|
|
|
Literatura zientifikoan pilotarien eta haien arteko erlazio sozialen gaineko berariazko ikerketarik aurkitu ez
|
badugu
ere, pentsa liteke aurrez aipaturiko hainbat egoera gerta litezkeela kirol tradizional honetan. Hala ere, euskal pilotan, egituraz, emakumeak bikotekako norgehiagoketan, aurrez aurre eta elkar garaitzeko asmoz, aritzen dira (Egibar et al., 2007).
|
|
|
Bereziki azpimarragarria da Euskal Herriko profesionalek kazetarien lanbaldintzei ematen dieten garrantzia. Oro har, inkestatu gehientsuenek lanbidearen egoera ahuldu egin dela uste
|
badute
ere, sentsazio hori askoz nabarmenagoa da Euskal Herriko profesionalen artean (Euskal Herrian, balioa 1,4koa da; Europan, berriz, 2,3koa).
|
|
|
Konbergentzia digitalak eztabaida asko piztu ditu erredakzioetan. Gai horren inguruan ere nabarmena da Europako eta Euskal Herriko profesionalen artean dagoen desadostasuna; izan ere, europar ia erdiek ongi egiten ari dela uste
|
badute
ere, Euskal Herriko gehienek guztiz bestelako aburua dute (ik. 3 grafikoa11).
|
|
|
ikertaldeak, Euskal Herrikoa izanda, sakonago jakin nahi zuen bere herriko profesional esperientziadunen aburu orokorra. Beste bost estatuetan 54 inkestatuen iritziak baliagarriak izan dira joera eta aburu orokorrak jakiteko, estatuz estatuko azterketa zehatzetan gehiegi sakontzeko aukera ematen ez
|
bazuten
ere.
|
|
|
Halaber, seiko motzeko ariketa dela jakinik, lehenengo bidea izango litzateke gehienek aukeratuko luketena, neurri horretan ere gaien tratamendu dramatikoa ohikoagoa baita. Nahigabeko haurdunaldiaren bidea lehenengo abesten duen bertsolariak markatzen du, lehenengo bertsoan beste bidea erabat ixten ez
|
badu
ere. Iturriagak ere bertsokidearen bide berari jarraitzea erabakitzen duenez, nahigabeko haurdunaldi bati buruz osatuko dute saioa.
|
|
|
Bigarrenik, eskumenen banaketari dagokionez, Estatuak gizarte segurantzaren oinarrizko legerian eskumen baztertzailea du, baina autonomia erkidegoek legeriaren garapena eta exekuzioa egin ahal izango dute. Finantzaketa solidarioa babesteko asmoz, eskumen baztertzailea
|
du
ere Estatuak erregimen ekonomikoaren gainean.
|
|
|
haien emaitza zehatzak (ehunekoetan eta) ez ditugu estrapolatzen belaunaldi edo kolektibo profesional jakin bat edo bertze zehazki ordezkatzeraino, baina bai dira behar bezain baliozkoak zertako eta gutienean errateko haien jardunaren bidez ageri diren joerek badutela nolabaiteko presentzia euskararen profesionalen artean. Bertzalde, gehienak euskaldun zaharrak dira, eta hizkuntza etxean txikitan ikasi ez
|
dutenak
ere hagitz aspaldi ari dira euskaraz (baimenarekin, «euskaldun berri zaharrak» direla erranen genuke11).
|
|
|
Kalitate eta kantitatearen aurkako borroka honetan, Cooperek jarduera fisikoa urteei bizitza gehiago eta bizitzari urte gehiago ipintzeko metodo gisa definitu zuen (Palacios eta Serratosek aipatua, 2000). Halaber, espetxean jarduera fisikoa egiteak eragin positiboa
|
duela
ere baieztatu dute hainbat tokitan (Madril, Bartzelona, Valentzia, Filadelfia, Bristol) gauzatutako zenbait ikerlanek (Castillo, 2005 eta 2006; Chamarro, Blasco eta Palenzuela, 1998; Courtenay eta Sabo, 2001; Fornons, 2008; Hagan 1989; Martos Garcia, DevisDevis eta Sparkes, 2009), horrez gain kartzelako eragileen bizi kalitatea hobetzen duelarik (Hagan, 1989; Negro, 1995). Ikerlan horietan emakumeen presentzia urria da, espetxean jarduera fisikoaren eragina aztertzean gizonezkoek hartu baitute ikerketaren protagonismoa, laginaren gehiengoa izanik.
|
|
|
Emaitzek erakutsi dute elkarrizketatutako preso politikoek genero diskriminazioa argi ikusten zutela, eta preso sozialek, ideia lausotuagoa baldin
|
bazuten
ere, ikuspuntu horrekin bat egiten zutela. Batzuen aldetik konformismoa antzematen zen kirol eskaintzaren urritasunaren aurrean, normaltzat hartuz, gizonezkoak gehiago zirela argudiatuz.
|
|
|
Lan karga horrek bideoen iraupenean eraginik
|
duen
ere ikusi nahi izan da ikerketa honetan. Horretarako, aztertutako bideo guztien iraupena neurtu da.
|
|
2016
|
|
|
diru sarreren eta lan merkatuaren ezegonkortasunen ondorioz, zaila da bizimodua mantentzea, batez ere haurrak dituzten familientzat, eta are zailagoa partaide bakarreko familientzat. Bi soldata
|
dutenek
ere gero eta arazo handiagoak dituzte lana eta familia bizitza uztartzeko. Egoera horiek epe postindustrialean oso ohikoak dira eta Ongizate Estatuaren egitura tradizionalek ez dituzte ondo asetzen.
|
|
|
7 Artikulu honetan landuko ez
|
badugu
ere, aipagarria da egile zenbaitzuen aburuz (Manzanos eta Balmaseda, 2003; Ugarte, 2003), kondenaren konplitzeaz haratago, espetxe arautegia hartu beharra dagoela kontuan, genero diskriminazioak bertan hasten direlakoan. Espetxeei buruzko Lege Organiko Orokorrean zein Espetxe Araudian gutxi dira emakumezko presoei egindako aipamenak, eta, oro har, honako alderdiak jasotzen dituzte:
|
|
|
Alde zeudenek udal bihitegiak nekazaritza sustatzeko tresna egoki bezala ikusten zituzten, eta ez zuten uste kontsumitzaileen hornikuntza bermatu luketenik, ilustratuen aburuz gari hornikuntza erraztea merkataritza askatasunari baitzegokion, ez udal bihitegiei. Bazegoen ereiteko maileguak utziz merkatu libreari kalte egiten zitzaiola uste
|
zuenik
ere, eta egia da udal bihitegiek aleen merkataritza baldintza zezaketela; baina, era berean, bihitegiok baziren ere merkatuaren ezintasunaren sintoma (Anes, 1970: 397).
|
|
2017
|
|
|
Bitxia badirudi ere, oso literatura espezializatuaz ari garen heinean, eta horrek publiko urriarentzat ekoizpen txikia ekarri ohi
|
badu
ere, atal honetan topatzen dugu arte garaikidearen inguruko euskarazko emankortasun handiena. Lehen aipatu dugu itzulpenaren garrantzia, eta kasu honek erakusten du gure tesiaren balioa:
|
|
|
Modu horretan, enpresek kontsumitzaileen behar eta itxaropenen identifikazio, ulermen eta asetzeari modu eraginkorragoan heldu ahal diete (Keller, 2000). Neuromarketinak, erantzukizunez erabiliz gero, kontsumitzaileen esperientziak hobetzeko ahalmena
|
du
ere (Stanton et al., 2016).
|
|
|
Haren 3.1 artikuluak, biktimaren eskubide guztiak aurkezten dituenean39, argi uzten du zigor prozesua dela gizarteak biktimari eman behar dion arretaren erdigunea. Horrela, gizarteak biktimari eskaini nahi dion guztia (babesa; informazioa; laguntza; prozesuan parte hartze aktiboa; errespetuzko tratua, banakakoa, profesionala eta diskriminaziorik gabekoa, eta justizia leheneratzailea) zigor prozesuan gauzatu behar da, eta horiek guztiak beti epaileek zuzenean ematen ez
|
badituzte
ere, bai eskaintzen dituzte beren lankide edo laguntzaileen bidez (polizia, fiskaltza, gizarte zerbitzuak, biktimari arreta emateko bulegoak?). Beraz, argi gera bedi biktimari aintzatesten zaion eskubide oro, bai prozesal hutsak, bai prozesutik kanpokoak?
|
|
|
Are gehiago, aipatutako epearen luzapena, zalantza gabe, usteko urratzailearen kontra doa. 4/ 2015 Legeak ezer esaten ez
|
badu
ere, aukera hori largespen askeari zein behin behinekoari aplikatzearen aldekoak gara55.
|
|
|
Lan segregazioa emakumeekiko dagoen zeharkako diskriminazioarekin lotuta dago, beraz. Gainera, segregazioaren bidezko lan banaketak genero estereotipoak zutabetzat
|
ditu
ere. Ondorioz, lan segregazioari aurre egitea berdintasunaren alde lan egitea dela esan daiteke (Ibáñez, 2010).
|
|
|
8 Are gehiago, gaur egun demokraziaren kontzeptuak, eta hemen ez gara indarrean dagoen forma demokratikoaz edo ordezkari politikoez ari? izen ona
|
badu
ere, historikoki hori ez da horrela izan. Atenaseko demokrazia desagertzearekin batera eta gutxienez Frantziako Iraultza arte, demokraziak ospe txarra izan du eta, askotan, ezjakinen gobernutzat edo forma politiko ez eraginkortzat hartua izan da.
|
|
|
Horiek horrela, erregimen bat demokratikotzat hartzeko herriaren boterea oinarritzat izan behar
|
badu
ere, baldintza hori hainbat modutan bete daitekeela agerikoa da. Hain zuzen ere horregatik, zilegi da erregimen politiko arrunt bestelakoak demokratikotzat jotzea.
|
|
2018
|
|
|
Gainera, nazioarteko erakundeen ordezkaritzaren legitimitate faltak agerian jartzen du globalizazio prozesuaren defizit demokratikoa. Izan ere, orain arte estatuaren jarduna «hauteskunde demokratikoek legitimatu»
|
badute
ere, hauteskundeek politika instituzionalean gertatzen denaren gero eta zati txikiagoa legitimatzen dute. Horrek, «demokrazia erradikalaren» edo «errealaren» aldarrikapenak indartzea eragin du.
|
|
2019
|
|
|
Kontsignak aditzera ematen duen bezala, gure corpuseko testuak Ttipi Ttapa, Bortziriak, Baztan, Malerreka, Leitzaldea eta Xareta eskualdeko hamaboskarian argitaratzekoak direnez gero, bertako ereduen egiturari jarraiki aztertu dira testuak. Izan ere, ikasleen testuek, zeinahi euskarri helmuga
|
dutela
ere, moldea mantendu behar luketelako ideia errotzea garrantzitsua da.
|
|
|
Jakina denez, antolatzaileek aplikazio mekanikorik ez
|
badute
ere, gutxitan agertzen dira isolatuta; gehienetan, elkarrekiko dependentzian edo konbinatuta agertzen dira (Larringan, 1992a). Corpusari erreparatuz, «alde batetik» eta «beste aldetik» antolatzaileak, elkarrekiko osagarritasunean agertu ohi direnak, elkarrekiko dependentzia gabe testuratzen dira, maiz:
|
|
|
Emakumea etxeko kide garrantzitsua zen eta inondik inora gizonezkoen eskubide berak ez
|
bazituen
ere, badirudi, bereziki nekazari munduan emakumeak errekonozimendu handia zuela. Hala diote, euskal gizartea ikertu duten ikertzaileek ere:
|
|
|
Atsolorra, euskal jaiotza erritua, mendez mende mantendu zen ia XX. mendearen laugarren hamarkadaren hasiera arte. Urte horietan desagertu egin zen eta orain, atsolorra ezagutu zuten lagunei eta ahalegina egiten ari diren hainbat gizatalderi esker, berreskuratu egin da ohitura, oso bestelako itxura
|
badu
ere. Halaxe ari dira Hernaniko Ereñotzun, Orduñan eta Oiartzunen, esate baterako.
|
|
|
Nik ikusten dudana da Kriston lana egiten ari direla horren atzean eta belaunaldi berri hori ere..., zeren bertsolaritzak daukan hori da, gazte jende asko ari dela sartzen edo, behintzat, zaletzen eta, ez dakit, nik uste dut belaunaldi berri horrek badakarrela ere beste pentsatzeko era bat eta azkenean, gizartearen isla bat denez, pentsatu nahi
|
dut
ere gazteak ba horren aldetik ba hobera doazela, ez dakit... (150131_ ET2_ E)
|
|
2020
|
|
|
2017ko urtarrilaren 9an Asanblada Nazionalak Nicolás Maduro lehendakaria karguaren abandonuan deklaratu zuen (Asamblea Nacional de Venezuela, 2017), aipatutako adierazpenak ibilbide handirik izan ez
|
bazuen
ere, helegitea aurkeztu eta auzitegi eskudunek zuzenbide osoz deuseztatu baitzuten. Eztabaida juridiko sakona eman zen ordea, ordura arte karguaren abandonuaesamolde juridikoaren esanahiaren inguruan argitasunik ez zegoelako, ez eta zein premisatan oinarrituz ebatz zitekeen ere.
|
|
|
...retoak halako karguaren abandonurik ez zegoela eta onartutakoa oposizioak Asanblada Nazionalean egindako maniobra baino ez zela ezarri zuen, «Nazioaren ordena politiko eta soziala gainazpikatzen zuen mekanismo argiki konstituzio kontrakoaren bidez» Errepublikako presidenteari epaiketa politikoa egitea asmo zuena, «ondoz ondoko kargugabetze efektuak izanik», horretarako konstituzio eskumenik ez
|
bazuen
ere.
|
|
|
Venezuelan, oposizioak onartu nahi ez
|
badu
ere, joan zen 2018ko maiatzaren 20an 9.300.000 herritarrek parte hartu zuten lehendakaritzarako hauteskundeak izan ziren. Madurok, 6.200.000 bozkatik gora eskuratuta, garaipen garbia lortu zuen, eta ez da horrela guk esaten dugulako; hala da Konstituzioaren arabera horretarako eskumena duen hauteskunde organo gorena den HKNk horrela baieztatu duelako.
|
|
|
Venezuelan, oposizioak onartu nahi ez
|
badu
ere, joan zen 2018ko maiatzaren 20an 9.300.000 herritarrek parte hartu zuten lehendakaritzarako hauteskundeak izan ziren. Madurok, 6.200.000 bozkatik gora eskuratuta, garaipen garbia lortu zuen, eta ez da horrela guk esaten dugulako; hala da Konstituzioaren arabera horretarako eskumena duen hauteskunde organo gorena den HKNk horrela baieztatu duelako.
|
|
|
2017ko urtarrilaren 9an Asanblada Nazionalak Nicolas Maduro lehendakaria karguaren abandonuan deklaratu zuen (Asamblea Nacional de Venezuela, 2017), aipatutako adierazpenak ibilbide handirik izan ez
|
bazuen
ere, helegitea aurkeztu eta auzitegi eskudunek zuzenbide osoz deuseztatu baitzuten. Eztabaida juridiko sakona eman zen ordea, ordura arte karguaren abandonua esamolde juridikoaren esanahiaren inguruan argitasunik ez zegoelako, ez eta zein premisatan oinarrituz ebatz zitekeen ere.
|
|
|
...rguaren abandonurik ez zegoela eta onartutakoa oposizioak Asanblada Nazionalean egindako maniobra baino ez zela ezarri zuen," Nazioaren ordena politiko eta soziala gainazpikatzen zuen mekanismo argiki konstituzio kontrakoaren bidez" Errepublikako presidenteari epaiketa politikoa egitea asmo zuena," ondoz ondoko kargugabetze efektuak izanik", horretarako konstituzio eskumenik ez
|
bazuen
ere.
|
|
|
Izan ere, egoitzaratutako pertsonek askotan ez dakite pisurik galdu ote duten; eta gainera, pisua modu esanguratsuan galdu ez dutela pentsa dezakete edota apetitu falta izan dezakete pisua galdu dutela ohartu gabe. Itemak emaitza egokia azaldu ez
|
badu
ere, esangura teoriko nabarmena dauka neurtzen duen konstruktuari (depresioa) begira; hortaz, itema birformulatzea proposatzen da, lehenengo zatia ezabatuz eta bigarrena moldatuz.
|
|
|
Horrekin batera, irakasle bezala finkatu nahi
|
dutela
ere adierazi dute elkarrizketetan, eta lan egonkortasun hori lortzeko aukera aproposa ikusi zuten programa honetan.
|