|
2023
|
|
|
Horiek horrela, tributu zorra zehazteko ahalaren egikaritza preskribatu (edo iraungi, Bizkaian)
|
badu
ere, preskribatutako zergaldietan gauzatutako eragiketetatik datozen datuen jatorria (zerga oinarri negatiboak, kuotaren kenkariak, konpentsatzeko kuotak edo itzultzeko kuotak BEZ bezalako zergetan, edota beste kreditu fiskalak) justifikatzeko beharra dago, baldin eta zergaldi preskribatu gabeetan halako datuak aplika badaitezke. Horrenbestez, Administrazioak eutsiko dio preskribatutako datu horiek egiaztatzeko ahalari helburu horretarako bakarrik.
|
|
|
Doloa dago urratzaileak arau haustearen emaitza lortu nahi duenean. Errua edo zabarkeria dago, egileak arau haustearen emaitza zuzenean ala zeharka lortu nahi ez
|
badu
ere, ez ditu emaitza saihesteko baliabideak erabili izan, hau da, ez da behar besteko arreta jartzen. Arau haustea gauzatzearen ziozko erantzukizuna ez da objektiboa, baina zabarkeriaren edozein mailagatik zehatu egin daiteke.
|
|
|
Kontrara, betebeharpekoaren ustez, autolikidazioa bere interesen kaltetan bada, Tributu administrazioari idazki baten bidez eskatu behar dio autolikidazioa zuzentzeko edo baieztatzeko (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 116.4 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 118.2 artikulua). Prozedura horren ondorioz zor ez den sarrera edota tributu arauketaren ziozko itzulketa lortzeko eskubidea aitortzen bada, Administrazioak berandutza interesa ere ordaindu dio, betebeharpekoak halakoa eskatu ez
|
badu
ere: bigarren kasuan, autolikidazioa aurkezteko borondatezko epea amaitu denetik sei hilabete igaro direnetik aurrera edota idazkia aurkeztu denetik aurrera epez kanpo egin badaeta lehenengo kasuan, zor ez den sarrera ordaindu zenetik aurrera44.
|
|
|
Itzuli beharreko kopurua da oker egindako sarrera, eta horri errekarguak eta kostuak gehitzen zaizkio, hala badagozkio. Halaber, berandutze interesak zor dira, sarrera egin zenetik, interesdunak eskatu ez
|
badu
ere (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 32 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 31 artikulua).
|
|
|
TFAOen 242 artikuluak berrikuspenaren norainokoa zehaztean dionez, Foru Auzitegi Ekonomiko Administratiboak edo Organismo Juridiko Administratiboak espedientetik datozen egitezko zein zuzenbideko arazo guztiak ezagutzeko eskumena
|
badu
ere, interesdunak halakoak azaldu dituen ala ez, reformatio in peius printzipioari jarraiki, erreklamazioak ezin dezake, inolaz ere, errekurtsogilearen hasierako egoera txartu.
|
|
|
Barneko erregela orokorren salbuespen bezala, TFAOen 260 artikuluak (eta TLOren 263 artikuluak) ezarri duenez, administrazio egintza irmoak alda daitezke, baita gauza epaituaren indarra
|
badute
ere, Europar Batasuneko Auzitegiak zehaztu duen bezala. Tributu betebeharra dela-eta Tributu administrazioak aurretik ebazpena eman edo likidazioa egin badu eta estatu laguntza berreskuratzeko erabakiak eragina badu betebehar horretan, erabaki horren betearazpenak ekarriko du ebazpen edo likidazio hori aldatu beharra, irmoa izan arren.
|
|
|
a) Tributu bakoitzaren arauketaren ziozko itzulketak egiteko beharra. Arauketak ezarritako epean edo, beti ere, sei hilabeteetan itzulketarik ez badago, Administrazioak, gainera, berandutze interesak zor ditu, interesdunak hala eskatu ez
|
badu
ere. b) Zor ez den sarreraren itzulketa egiteko beharra, bai tributu betebeharrak betetzean bai zehapenak ordaintzean. Administrazioak berandutze interesak ere zor ditu, interesdunak ezer eskatu ez badu ere. c) Tributu betebeharpekoak ekarritako bermeen kostua ordaintzeko beharra. d) Berandutze interesak ordaintzeko beharra.
|
|
|
Arauketak ezarritako epean edo, beti ere, sei hilabeteetan itzulketarik ez badago, Administrazioak, gainera, berandutze interesak zor ditu, interesdunak hala eskatu ez badu ere. b) Zor ez den sarreraren itzulketa egiteko beharra, bai tributu betebeharrak betetzean bai zehapenak ordaintzean. Administrazioak berandutze interesak ere zor ditu, interesdunak ezer eskatu ez
|
badu
ere. c) Tributu betebeharpekoak ekarritako bermeen kostua ordaintzeko beharra. d) Berandutze interesak ordaintzeko beharra.
|
|
|
Prezio publikoek tasaren ezaugarri batzuk
|
badituzte
ere, ez dute tributu izaerarik. Ez dira izaera publikoko ondare prestazioak ere, ez direlako hertsagarriak.
|
|
|
Kasu bietan (atxikipen eta konturako sarreren kasuan) diru sarrerarik egin ez bada, hori atxikitzailearen erantzukizun osoa da, baita atxikipenak egin ez
|
dituenean
ere; edozein kasutan, subjektu pasiboa erantzukizunetik aske gelditzen da, nahiz eta berak hartu atxiki behar diren errentak. Subjektu pasiboak berari dagokion tributu kuotaren eta aurretiaz sartutako kopuruen arteko diferentziaren gain bakarrik du erantzukizuna.
|
|
|
Hirugarrenik, otsailaren 19ko 1/ 2010 Lege Organikoa dago. Erregelamenduzko xedapenen lerruna
|
badute
ere, foru arau fiskalen aurkakotasuna Konstituzio Auzitegiaren aurrean gauzatu behar da, eta ez, ordea, Administrazioarekiko auzien arloko auzitegien aurrean, Lege Organikoa indarrean jarri arte egiten zen bezala. Legeak, gainera, Konstituzio Auzitegiaren berrespena jaso zuen ekainaren 23ko 118/ 2016 Epaiaren bitartez.
|
|
|
Gogora ekarri behar da foru arau fiskalek Estatuko lege lerruneko tributu arauek bezalako edukia dutela, eta Estatuko legeak bezala, herriak zuzenean hautatu duen organo ordezkariak (Batzar Nagusiek) onetsiko dituela. Hortaz, edukiaren aldetik legearen bezalako lerruna
|
badute
ere, formaren aldetik erregelamenduaren parekoak dira, nahiz eta Konstituzio Auzitegiaren aurrean soilik aurkara daitezkeen (otsailaren 19ko 1/ 2010 Lege Organikoa).
|
|
|
Erregela berezi bezala, aurreko ekitaldiko eragiketen zenbatekoa 10 milioi eurotik gorakoa izan duten subjektu pasiboek: a) Egoitza fiskala Euskadin
|
badute
ere, eta aurreko ekitaldiko eragiketen zenbatekoaren %75 edo gehiago lurralde erkidean egin badituzte, lurralde erkideko arauak bete dituzte. Ehuneko horretara heldu ez badira, euren egoitzako Lurralde Historikoaren arauketa aplikatu behar dute. b) Egoitza fiskala lurralde erkidean badute ere, eta aurreko ekitaldiko eragiketa guztien% 75 edo gehiago Euskadin egin badute, zerga ordainduko dute eragiketa kopuru gehien egin duten Lurralde Historikoaren arauketaren arabera.
|
|
|
a) Egoitza fiskala Euskadin badute ere, eta aurreko ekitaldiko eragiketen zenbatekoaren %75 edo gehiago lurralde erkidean egin badituzte, lurralde erkideko arauak bete dituzte. Ehuneko horretara heldu ez badira, euren egoitzako Lurralde Historikoaren arauketa aplikatu behar dute. b) Egoitza fiskala lurralde erkidean
|
badute
ere, eta aurreko ekitaldiko eragiketa guztien% 75 edo gehiago Euskadin egin badute, zerga ordainduko dute eragiketa kopuru gehien egin duten Lurralde Historikoaren arauketaren arabera.
|
|
|
Erregela berezi bezala, aurreko ekitaldian egindako eragiketen zenbatekoa 10 milioi euro baino handiagoa denean, subjektu pasiboek, egoitza fiskala edonon
|
dutela
ere, foru aldundiei, Estatuko Administrazioari edo bi Administrazio horiei aurkeztuko eta ordainduko diete tributua, ekitaldi horretan lurralde horietako batean edo bestean egindako eragiketen zenbatekoaren proportzioan. Esaterako, demagun enpresaren egoitza Lemoan
|
|
|
Hari berari segituz, Finantza zuzenbideak Zuzenbide publikoaren adar horiekin dituen harremanak bezain argi eta ugariak dira, Zuzenbide pribatuaren adarrekin
|
dituenak
ere. Zuzenbide zibiletik kontzeptu mordoa hartu du maileguan Finantza zuzenbideak:
|
|
|
Administrazio prozedurei dagokienez, eta Ekonomia Itunak prozedurok arautzeko ahalmenaren mugarik ezarri ez
|
badu
ere, lurralde erkideko arauketa errespetatu behar da, Konstituzioaren arabera Estatuak baititu eskumen esklusiboak administrazio prozedura erkidearen oinarriak zehazteko, toki araubidearen oinarriak finkatzeko, merkataritzako legeria onesteko, eta abar...
|
|
|
LELTBk kontratua azkentzearen ondoriozko kalte ordainik ezarri ez
|
badu
ere, baliteke langileak kalte ordaina jasotzeko eskubidea izatea, hala arautu bada hitzarmen kolektiboan, enpresa akordioan edo lan kontratuan.
|
|
|
Jubilazio partziala lortu duen langilearen lan kontratua lanaldi partzialeko kontratua da. Beraz, kontratu horretan jaso behar dira, halako kontratuek dituzten osagaiak ez ezik, langileak jubilazioa hartu aurretik zuen lanaldia, eta lanaldi hori murriztu ostean
|
duena
ere.
|
|
|
Lan agintaritzak, enpleguaren zerbitzu publiko eskudunaren bidez, betebehar hori bete dela egiaztatu behar
|
badu
ere, eta, hala denean, enpresari betebehar hori betetzea agindu behar badio ere, langileek betebehar hori betetzea erreklama dezakete, bai eta akonpainamendu sozialeko neurrien inguruan enpresaburuak bere gain hartutako betebeharrak betetzea ere, kasuan kasuko administrazio erantzukizunei kalterik egin gabe.
|
|
|
Egia esan, enpresa, ondasunak eta zerbitzuak ekoizteko baliabide material eta pertsonalen antolaketa den heinean," erakunde bizia" dela esan daiteke, bai eta, ondorenez," osasun egoera" desberdinak
|
dituela
ere.
|
|
|
Langileak zein enpresetara bildu eta enpresa horrek langile horien jatorrizko hitzarmen kolektiboa aplikatu behar du, baita hitzarmen kolektiboak ultraindarra
|
duen bitartean
ere [2011ko maiatzaren 9ko (7237/ 2010 errek. zk.) Kataluniako ANE, 4 Salakoa].
|
|
|
Edonola ere, Epaimahai Mistoek Komite Parekideen eginkizun berberei eutsi zieten. Lan Oinarriek lege xedapenek ezarritako gutxienekoak errespetatu behar
|
bazituzten
ere, eutsi egin zioten alokairuak, lanaldiak, atsedenaldiak, egonkortasun bermeak, aurreikuspen neurriak eta lan kontratuetan ados zitezkeen gainerako baldintzak zehazteko eragingarritasunari.
|
|
|
Baina arlo pribatuan derrigorreko lanak ezartzearen ondorioz ere sor daiteke zerbitzu prestazioak emateko betebeharra. Halakoetan, nazioarteko antolamendu juridikoa urratzeaz gain (LANEren 105 zenbakidun Hitzarmena, derrigorreko lana ezabatzeari buruzkoa, 1957ko ekainaren 25ean onetsitakoa), langileen eskubideen aurkako delituak gauzatzen dira eta, hala denean, gizakien tratari buruzko delituetatik xedetzat lan esplotazioa
|
duena
ere gauza daiteke (Zigor Kodearen 177bis artikulua).
|
|
|
Legeak ezarritako gai batzuek (adib. adinak, lanbide arteko gutxieneko alokairuak, lanaldiak) aginduzko zuzenbide absolutuaren izaera
|
badute
ere, badira hautazko zuzenbidearen izaera duten gaiak ere; bada, azken kasu horretan, legeak nolabaiteko desregularizazioa ahalbidetzen du, hitzarmen kolektiboaren esku uzten baitu gai jakin baten inguruko arauketa (adib. probaldia, LELTBk araututakoez besteko eszedentzia kasuak).
|
|
|
Modu horretara, jardunbideari dagokionez, ikuskatzaileordeek ikuskatzaile batek zuzendutako taldeetan jarduten dute beti. Eta Lan Ikuskatzailetzari eratxikitako ikuskatze eginkizun gehienak gauzatzeko ahalmena
|
badute
ere (ikusi (23/ 2015 Legearen 14 artikulua), eginkizun garrantzitsuenak ikuskatzaileen esku daude (prestazioen gaineko errekarguak, lanak geldiaraztea...) (ikusi 23/ 2015 Legearen 22 artikulua). Osterantzekoan, agintaritzaren agente dira, eta sekretueta konfidentzialtasun eginbeharrak dituzte.
|
|
|
Akta mota bakoitzak bere betekizunak
|
baditu
ere, euren artean badituzte alde erkideak. Bada, segurtasun juridikoak galdatutako aldeez mintzo gara, hala denean, ukitutako administratuaren defentsa bermatzeko.
|
|
|
Kontuan izan behar
|
dugu
ere, EKren toki autonomiarekin bateragarriak diren kontrol horiek printzipio horretan muga dutela eta ezin daitezke aukerazko kontrolak izan, legezkotasunezkoak baizik, eta ezin dira osotasun kontrolak izan baizik eta puntualak: " Gaur egun argi geratu da zaintza eta autonomia bateragarriak izan daitezkeela, zaintza erakundearen egintza zehatzen azterketen gainean bakarrik egiten bada..." 221.
|
|
|
Baina, hasieratik adierazi dugu autonomia ez dela subiranotasuna, gogora ekarriz KAren otsailaren 2ko 4/ 1981 Epaiaren 3 oinarri juridikoa. Bestetik, toki autonomiak ikuspuntu ekonomikoa edo finantzarioa
|
duela
ere argi utzi dugu eta toki erakundeen finantza autonomia eta EKren 142 artikuluak aipatzen duen finantza nahikotasuna ez direla gauza bera, nahiz eta bien arteko lotura oso estua izan.
|
|
|
Kontuan izan behar
|
dugu
ere aurrekontu egonkortasunari eta finantza jasangarritasunari buruzko politikek EAEko toki araubideaten muinean kokatzen direla eta ETELren zioen azalpenak printzipio horien helburuak betetzearen gaineko hainbat aipamen egiten dituela. Horien adibidea da:
|
|
|
Estatua lurralde egituraren egituratzailea da; EKren baitan autonomia erkidegoa eratzeko ahalmena aitortzen da eta EAEko lurralde boterea eratzen da; Lurralde Historikoak botere bihurtzen dira eskubide historikoen gordailuzainak diren aldetik; eta azkenik, udalak ere bere tokia erreibindikatzen du. Hau lotu nahi
|
dugu
ere ETELk berak aipatzen dituen erakundeetako maila ezberdinekin. Autoreek ETELek esandakoa hartu dute eta EAEko erakunde egiturak hiru maila dituela aipatzen dute.
|
|
|
Prozedurari dagokionez, TOLTBren 52 artikuluak, araubidea eta eskumena titulupean, gauza gutxi esaten digu kreditu eragiketa gauzatzeko prozeduraren inguruan. Gogoratu behar
|
dugu
ere kreditu eragiketen forma anitza izan daitekeela eta bakoitzak bere prozedura propioa eduki dezakeela. TOLTBren 49 artikuluaren arabera, kreditu eragiketa honako moduen bitartez gauzatu daiteke: Zorraren jaulkipen publikoa Maileguak eta kredituak kontratatzea Kreditu publikorako edo pribaturako beste edozein apelazio Aurretik zeuden eragiketen bihurketa eta ordezkapen osoa edo partziala
|