|
2001
|
|
|
Ingurumen kutsadurak kontinente zaharreko baso masan
|
duen
eragina aztertzen du txosten batek
|
|
|
Atzo Genevan aurkeztutako Nazio Batuen Erakundeko Europarako Batzorde Ekonomikoak eta Europako Batzordeak egindako azterlan baten arabera, ingurumeneko adituek aztertutako Europako basoen ia laurdena hondatzen ari da. Europako baso masak etengabeko narriadura izan zuen 1986tik 1995era bitartean, eta, azken urte horretatik aurrera, “kalte maila handi batean egonkortu da”, adierazi du txostenak, eta Kontinente Zaharreko basoetan ingurumen kutsadurak
|
duen
eragina aztertzen du. Prozesu hori azkartu duten faktoreen artean daude meteorologikoak muturreko baldintzak, intsektuak eta onddoak eta kutsadura atmosferikoa.
|
|
2002
|
|
|
Gaur egun lakto baziloek hesteetako hanturan
|
duten
eragina aztertzen ari dira eta badirudi nahiko erantzun ona ari dela jasotzen.
|
|
|
Petrolio ontziko fuelak dortoketan eta itsas ugaztunetan
|
duen
eragina aztertzen du atariko azterlan batek
|
|
2003
|
|
|
Kataluniako lau botikari elkargoek sendabelarren kontsumoak beren establezimenduetan
|
duen
eragina aztertzeko ikerketa hasi dute. Proiektu honen helburua da printzipio natural horien kontsumitzailearen profila definitzea, eta egiaztatzea ea erosketa neguan handitzen den, gripea iristen denean.
|
|
|
Adibidez, kostako eskualdeetako komunitateek itsasertzean hesiak eraiki lituzkete itsas mailaren igoerari aurre egiteko. Egindako beste kritika bat da zirriborroak “hutsune handiak dituela klima aldaketak populazioetan eta ekosistemetan
|
dituen
eraginak aztertzeko planteatzen duenean”. Gainera, batzordeak gehitu du planak “beste herrialde batzuekiko lankidetza hobetzeko aukera” galtzen duela, Estatu Batuetan eta haien arazoetan gehiegi bideratuta dagoelako.
|
|
|
Azterketa hori irailean argitaratuko da, eta energia deszentralizatuek (energia berriztagarriek, esaterako) pobrezia egoeretan garatzeko eta munduko eremu jakin batzuetan energia banatzeko gaur egun dauden arazoak konpontzeko izango duten zeregina izango du ardatz. Energia Sin Fronteras fundazioa joan den martxoan sortu zen, pobreziaren aurkako jarduerak garatzeko asmoz, garapenerako lankidetzaren esparruan, energiak herrien ongizatean eta gizarte garapenean
|
duen
eragina aztertuz.
|
|
|
Gainerako bideojokoek, rolekoek esaterako, jokalariak “kanpotik” manipulatzen ditu pertsonaiak, ez dute efektu bera eragiten. Bideojokoek ikusizko gaitasunetan
|
dituzten
eraginak aztertzen dituen lehen ikerketa da. “Asko harritu gintuen”, dio Daphne Bavelier doktoreak, ikerketaren arduradunak.
|
|
|
Ozeanografia Institutuak ozeanoek klima aldaketan
|
duten
eragina aztertuko du
|
|
|
Gazteen artean, agresibitatea, etsaitasuna eta ezinegona nahikoa dira pertsona batek hipertentsioa izateko helduaroan, eta, beraz, odol presioa areagotzearen ondoriozko edozein arazo jasateko. Estatu Batuetako hainbat ikerketa zentro egiten ari diren azterketak, gizarte arazoak behatzeko eta gertaera fisikoetan
|
duten
eragina aztertzeko, Medikuntzako Feinberg Eskolak eta Chicagoko Northwestern Unibertsitateak egindako ikerketa honekin osatu dira. Ikerketa hori Ameriketako Elkarte Medikoaren aldizkariak argitaratzen du.
|
|
|
erloju arrain laranjaren lezioak” izeneko txostenean dioenez. Kostatik urrutiago dauden eremuetan gero eta gehiago harrapatzeak ingurumenean
|
duen
eragina aztertzen du lan honek. Espezie laranja deigarria da, 20 zentimetrokoa, eta 180 metroko sakoneran bizi ohi da nahiz eta ugariagoa izan 400 metrotik 900 metrora bitartean, eta desagertzeko zorian dago, txosten honen arabera.
|
|
2004
|
|
|
Kaltzitriolaren hipotesia Edari karbonatatuen kontsumo handiak eragindako kaltzio urritasuna errakitismo arrisku handiagoarekin lotu da Ildo horretan ikerketa gehiago daude, baina zenbaitek dio kaltzioa egoki irenstea dieta egoki batean gertatzen dela; beraz, azken arrazoia horixe izango litzateke, eta ez beste bat. Horregatik, Oregon Health & Science Universityn (AEB), 1200 miligramo kaltzio osagarri sartzeak haurdunaldian eta haurdunaldiaren ondoren emakumeengan
|
zuen
eragina aztertu zuten. Ikertzaileek diotenez, aldi hori, pisua handitzeagatik eta gero galtzeko zailtasunak izateagatik, emakume askorentzat markatua dago, «obesitatearen hasiera markatzen duena» da.
|
|
|
Gehigarriek oxidaziotik babesten dituzte elikagaiak. Prozesu kimiko hori, gehienetan, airean (oxigenoa) egoteagatik edo beroaren edo argiaren eraginagatik gertatzen da, Elikadurari buruzko Europako Informazio Kontseiluak (Eufic) jakinarazi duenez, antioxidatzaile horien garrantzia eta elikagaietan
|
duten
eragina aztertzen ditu.
|
|
|
Enpresak egitura konplexu bat egin zuen Alemaniako laborategiarekin inolako harremanik izan ez zedin, nahiz eta “The Lancet” lanean exekutibo batzuek bazekitela ziurtatzen den. Lan horietako batek 80ko hamarkadan keak erretzaile pasiboetan
|
duen
eragina aztertu zuen. Philip Morrisek argitaratu zituen datuek zalantzan jartzen zituzten tabakoak erretzaile ez direnentzat zituen ondorio kaltegarriei buruzko garai hartako azterlanak.
|
|
2005
|
|
|
Horixe ari da ikertzen Gantzaren Institutuko taldea, kilomikroien konposizioaren eragina argitzen saiatzen ari diren bakarretakoa. Ildo horretatik, taldeak Sevillako Virgen del Rocío Unibertsitate Ospitalearekin lankidetzan jardun ohi du, koipe mota desberdinek kilomikroien osaeran
|
duten
eragina aztertzeko. Azken esperimentuetako bat Journal of Nutrition en 2001ean argitaratua izan zen.
|
|
|
Enpresa sinatzaileak bat etorri dira nabarmentzeko Internet eta teknologia berriak ongi erabiltzeko hezkuntzan sakondu behar duela gizarteak. Hain zuzen ere, Núñez Morgadesek telefonia mugikorrak gazteengan
|
duen
eragina aztertzeko azterlan bat bultzatu du, Interneten eta era guztietako edukietan sartzeko aukera ematen duena. Internet Seguraren Nazioarteko Egunak adingabeek kalitatezko web orrietan nabigatzeko duten eskubidea aldarrikatu nahi du, beren adinerako egokiak diren edukiekin.
|
|
|
Izurdeen eta Baleen Kontserbaziorako Elkarteko adituak ere joaten dira itsasontzira. Arrantzak beste espezie batzuetan, hala nola mazopetan,
|
duen
eragina aztertuko dute. Arrantzaleen sareetan harrapatuta geratzen diren izurdeak, mazopak eta bestelako espezieak istripuz harrapatzea mundu mailako fenomenoa da.
|
|
|
Zelulosaren deribatuz eta argizari naturalez egindako estaldura jangarrien konposizioak mandarinen eta aranen kalitatean
|
duen
eragina aztertzen dute ikerketek. Estaldura horiei esker, pisu eta testura gutxiago galtzen dira, baita mandarinen narriadura indizea ere, nekrosi peripedunkularraren eta hotzak eragindako kalteen ondorioz, zenbait barietatetan, fruituen kalitate sentsoriala aldatu gabe.
|
|
2006
|
|
|
14 txerramatan ezarritako 1.633 enbrioietatik 10 txerri sortu ziren bizirik, eta horietatik seik FAT genea zuten. «Omega gorputzean hartutako mailek funtzio kardiobaskularretan
|
duten
eragina aztertzeko erabil ditzakegu animalia horiek», azpimarratu du Randy Prather biologoak, ikerketaren egilekideak.
|
|
|
Carlos iii.a Osasun Institutuak eta CSNk erabaki dute minbiziak Espainiako zentral nuklearren inguruan
|
duen
eragina aztertzea
|
|
|
Aulki bereziekin bidaiatzen zuten guztiek istripua izan zuten, ez zuten bizi organoetan lesio larririk izan eta ez zuten ZIUn sartu behar izan. Espainian egin den azterlan aitzindari batean, zirkulazio istripuetan haurrek jasandako zaurietan haurrak atxikitzeko gailuek
|
duten
eragina aztertu da. 12 ospitaletako larrialdi zerbitzuetan lortutako datuetan oinarritu da, Pediatriako Larrialdietarako Espainiako Elkartearen (zehazki, Haur Istripuetarako Lan Taldearen) eta Real Automóvil Club de Catalunyako (RACC) zerbitzu medikoaren laguntzarekin, Sant Joan de Déu Ospitalearen koordinazioarekin.
|
|
|
Ikerketa horrek erakusten du, gainera, haurrek telebista dutela denbora gehien. Kataluniako familien hezkuntza ildoak eta horiek titulartasun publikoko edo pribatuko zentroetan eskolatutako 6 eta 12 urte bitarteko haurren sozializazio prozesuetan
|
duten
eragina aztertzen ditu lan honek. Adin horretako haur katalanek astean 9,6 ordu ematen dituzte telebista ikusteko, batez beste.
|
|
2007
|
|
|
Adif eta Seo/ BirdLife hitzarmenari esker, trenbide azpiegiturek faunan
|
duten
eragina aztertuko da
|
|
|
Informazioa ematen duen beste lan garrantzitsu bat antiinflamatorioen ondorioei buruz argitaratutako lan guztien metaanalisia da. Joan den ekainean British Medical Journal aldizkarian argitaratutako artikuluan, COX inhibitzaileen eraginak versus plazeboa eta versus beste antiinflamatorio ez esteroideoak, astebetez gutxienez erabiliak, konparatu ziren, eta infartuaren, garuneko hodietako istripuaren eta kausa baskularren heriotzaren gainean
|
duten
eragina aztertu zen. Plazeboarekin alderatuta, cox aren inhibitzaile selektiboekin egindako tratamendua gertaera kardiobaskular larriak jasateko arriskuaren %42ko igoera erlatiboarekin lotu zen, mota desberdinen arteko aldeak agerian utzi gabe.
|
|
|
«Laborategiko digestio baten inguruabarrak simulatuz frogatu da aztertutako konposatu polifenolikoek urdailaren baldintza azidoei aurre egiten dietela, eta, beraz, in situ eragin bakterizida hori izan dezaketela», azaldu du Manuel Brenesek, ikerketaren egileetako batek. Ikertzaileek oliba olio birjinak labore bildumetako H.pyloriko hiru anduitan
|
duen
eragina aztertu zuten, baita jatorri klinikoko isolamenduetatik ateratako beste bost andui ere, Sevillako Valme Ospitaleko medikuek lortuak. Adituek in Vitro bakterizida jarduera handia atzeman zuten olioan, H.pyloriren aurrean, eta horrek in vivo duen eragin onuragarriaren itxaropena ematen du.
|
|
|
Hegalaren beste zati bat estresaren hormonak detektatzeko aztertzen da, Hiraldoren arabera, “espezie honen ingurumen presioak erakusten dituen adierazlea” baita. EBDk Neuquengo probintziako eremu babestuak eta Espainiako arrantza tokiek ur patagonikoetan
|
duten
eragina aztertzen ere lan egiten du, baita espezieen teledetekzioan ere. EBDren eta zientzialari argentinarren arteko beste ikerketa ildo bat Atlantikoaren bi aldeetan atzemandako espezie inbaditzaileak aztertzea da, animalia horiek hiri ingurunera egokitzea errazten edo zailtzen duten mekanismoak ebazteko.
|
|
|
Odol presio sistolikoan lau mmHg tik bost mmH ra eta diastolikoan bizpahiru milimetro merkurio (mmHg) murriztuz gero, %20 inguru murriztu daiteke iktus arriskua, %10 bihotzeko gaixotasun koronarioarena eta %8, arrazoi orotatik, heriotza tasa. Egileek aurretik argitaratutako hamar ikerlanen azterketa bat zuzendu zuten; horietako bostetan, kakaoak arteria presioan
|
duen
eragina aztertzen zen, eta beste bostetan, tearena. Kakaoarekin egindako azterketetan, 173 pertsonak hartu zuten parte, eta 87 lagunek hartu zuten elikagai hori, eta 86 kontrol egin zituzten; horietatik %34k hipertentsioa zuten.
|
|
|
Haren iritziz, arrakastatsua izango litzateke sektorearen %10etik %15era bitartean funtsen %80tik %90era bitartean kudeatzen baitu funtzionamendu arau batzuetarako konpromisoa hartzea. Hogeita zazpiek inbertsio alternatiboko funts horiek munduko ekonomian
|
duten
eragina aztertu zuten, eta, lehen aldiz, posizio komun baten zirriborroa egitea lortu zuten. Eztabaidak maiatzaren 8an Bruselan egingo den bileran jarraituko du.
|
|
|
Molly Bray eta Martin Young genetistek, Children’s Nutrition Ikerketa Zentrokoak (Houston, Texas), Texasko Haurren Ospitalearekin eta Nekazaritzako Ikerketa Zerbitzuarekin (ARS) lankidetzan, zirkadianoen erritmoak aztertu dituzte gizakietan eta horiek obesitatean
|
duten
eragina aztertzeko. Erritmo horiek ezinbestekoak dira bizitzaren alderdi guztietan, besteak beste, lo egitea eta esna egotea; 24 ordu inguruko barne erlojuak kontrolatzen ditu une horiek.
|
|
|
Duela gutxi, aurreko Osasun ministro Elena Salgadok Carlos iii.a Osasun Institutuko Osasun Teknologien Ebaluazio Agentziak 2000 urtean argitaratutako azterlan bat eguneratzeko eskatu zuen, teknika batzuek Osasun Sistema Nazionaleko zerbitzu zorroan sartzeko adinako eraginkortasuna eta eragimena duten egiaztatzeko. Osasun arloko profesionalekin izan daitezkeen gatazkak saihesteko, Osasun eta Kontsumo Sailak “hurbilketak” hasi ditu inplikatutako sektoreetako ordezkariekin, horien izaera, berezitasunak eta osasunean
|
duten
eragina aztertzeko eta sektorea arautzeko hartu beharreko arauak zehazteko.
|
|
|
Zenbait komunitatetako ikertzaileek generoak obesitatean
|
duen
eragina aztertzen dute
|
|
|
Gaueko ordutegietan lan egiten duten pertsonek minbizia garatzeko aukera handiagoa dute, Minbiziari buruzko Ikerketarako Nazioarteko Agentziak (IARC) Munduko Osasun Erakundearentzat (OME) egindako azterlan baten arabera. Azterlan horrek bularreko minbiziak erizainen eta azafaten artean
|
duen
eragina aztertu zuen. Gaueko lanaldiak egiten dituzten emakumeek eritasuna jasateko arrisku bikoitza baino zertxobait txikiagoa dute, ikerketak ondorioztatu zuenez.
|
|
2008
|
|
|
Granadako Osasun Zientzien Parke Teknologikoan Genomika eta Ikerketa Onkologikoaren Andaluziako Zentroa (GENyO) egongo da, eta 2009an hastea aurreikusten da. Hainbat gaixotasunek (minbizia, besteak beste) herentzian duten oinarria eta genetikak botiken ekintzan
|
duen
eragina aztertuko ditu. GENyO ak administrazio publikoa, unibertsitatea eta enpresa sektore bioteknologikoa eta farmazeutikoa integratuko ditu.
|
|
|
Enpresak saiatzen dira beren eredu berriak gero eta eraginkorragoak izan daitezen energia kontsumoan, hobeto birzikla daitezen, osagai ez hain toxikoak erabil ditzaten, energia berriztagarriekin berriz kargatu daitezen, eta abar, baina denak ez dira berdinak. Artikulu honetan, ingurumen alderdia gehien kontuan hartzen duten ordenagailu ekologikoenak eta marka konbentzionalak aipatzen dira, eta" hodei" deritzonaren sistema birtual berriek ingurumenean
|
duten
eragina aztertzen da.
|
|
|
Patologia Dualeko Espainiako Elkarteko zenbait adituk Espainian egingo den espezialitate horretako nazioarteko lehen biltzarraren aurkezpenean azaldu dutenez, buru eritasuna eta mendekotasun jarrerak elkartzeko ideia ez da guztiz berria, baina ia hamar urte behar ditu zabaltzeko. Diagnostikorik eta tratamendurik gabe Ezin da jakin oraindik mendekotasunak eragiten dituen buruko gaixotasunak, edo alderantziz Laurogeita hamarreko hamarkadan, ‘Epidemiological Catchment Area’ izeneko azterlan batek, ECA Proiektuak, gaixotasun mentalak Estatu Batuetako biztanleen artean
|
duen
eragina aztertu zuen, eta jakinarazi zuen nahaste psikiatrikoak zituzten pertsonen erdiek, gainera, mendekotasun jarrera ere bazutela, legez kanpoko drogen kontsumoa kasu. Baina oraindik ez dago arazo horri buruzko daturik Espainian, eta Patologia Dualaren Azterketa eta Ikerketarako Espainiako Elkartea (AEIPD) ez zen sortu duela hiru urte eskas arte.
|
|
|
Paradoxikoki, bi substantzia horien ekintzak iradokitzen du gantzak babes efektua eragin dezakeela, nahiz eta lotura estua izan obesitatearen genesiarekin. Hala ere, gantzak, horien motak eta jateko gogoa erregulatzeko
|
duten
eragina aztertzeko egiten diren ikerketak urriak dira oraindik, zenbait elikagai edo gehigarri gehiegizko pisuari behin betiko irtenbidea emateko. Zuhurtzia hori, beraz, pinaziolioaren sustapenean aplikatu litzateke, osagarri asetzaile gisa, harik eta haren ondorioen ebidentzia zientifikoa erabat dokumentatu arte.
|
|
|
Duela gutxi, azterketa kliniko bat hasi da Florida State Universityn. Azterlan horretan, aranek eta sagar lehortuek menopausia ondoko emakumeen eskeletoaren dentsitate mineralean
|
duten
eragina aztertzen da, osteoporosia izateko arrisku handiko adina baitute. Azterlanaren zuzendariak, Bahram Arjmandik, dioenez, “osteoporosirako tratamendu farmakologiko garestien alternatiba izan daiteke.
|
|
|
Azken horiek eraginkortasun txikiagoa dute eguzkiaren argia energia bihurtzeko. Illinoisen taldeak hotzak PPDK entziman (piruvato fosfato dikinase)
|
duen
eragina aztertu zuen. Entzima hori aktibo dago bietan.
|
|
|
Mandarina zukua erregularki irensteak kontsumitzaileen egoera antioxidatzailea hobetzen du eta arrisku kardiobaskularra murriztu dezake, SINC plataformak ezagutzera emandako kolesterol maila altuegiak dituzten haurrei zuzendutako azterlan baten arabera. Ikerketaren helburua zuku horren kontsumo erregularrak hiperkolesterolemia duten adingabeen egoera antioxidatzailean
|
duen
eragina aztertzea izan zen. Horretarako, 8 eta 12 urte bitarteko 48 haurreko lagin batean neurtu ziren lipido eta proteinen oxidazioaren ondoriozko biomarkatzaileen plasma mailak, lipido profila eta C eta bitaminaren edukia.
|
|
|
Ikertzaileen arabera, sirtuinen azterketak “obesitatea duten gaixoen nutrizio hipokalorikoaren ondorioak jakiteko balioko luke”, eta, horrez gain, entzima horien aktibatzaile posibleak aplikatzeko tresna bat proposatuko luke (Alzheimer edo Parkinson bezalako neuronen heriotzak eragindako gaixotasunetan, adibidez). Giza azterketa Louisianako (AEB) Ikerketa Biomedikoaren Pennington Zentroko ikertzaileak gizentasunik gabeko baina gehiegizko pisua duten gazteei dieta hipokalorikoak sirtuinen aktibazioan
|
duen
eragina aztertu zuten. Azterketa egin zen muskulu zeluletako mitokondrioaren erantzuna kaloria murrizte hutsari edo ariketarekin batera gehiegizko pisua zuten 36 gazterengan aztertzeko.
|
|
|
Baina hauek ez dira muskulu arazo honekin zerikusia duten elikagai bakarrak; B1 eta B3 bitaminek edo D eta bitaminek ere eragina izan dute. Izan ere, zenbait azterketa zientifiko egiten ari dira karranpa muskularretan
|
duten
eragina aztertzeko. Adibidez, Wisconsineko Unibertsitateko (AEB) ikertzaileak bitaminaren eraginkortasuna aztertzen dute, agerpena atzeratzeko eta aldez aurretik kininaz tratatu diren adineko pertsonen kalanbreak gutxiagotzeko; orain arte eraginkor gisa agertu den baina segurtasun profila zalantzan duen botika bakarra da.
|
|
2009
|
|
|
Bideen mukiak eta hanturak berez txikitzen dituzte haurtxoen aire hodi estuak, eta horrek arnasketa zailtzen du. Estatu Batuetako zientzialariak ondorio horretara iritsi ziren sendagaiak hudoetan
|
zuen
eragina aztertu ondoren, arnas anatomia eta gizakien antzeko zelula konposizioa duten animaliak. Animalia osasuntsuei eta hantura trakeala duten beste batzuei ukendu ondoren, muki jarioa, arnasbideen hantura eta biriketako fluidoen kontzentrazioa neurtu zituzten.
|
|
|
Saiakuntza gehiago Beste azterlanean, Kathryn E ikerketa taldeak egindakoa. Flynn ek, unibertsitate berekoak, aurreko saiakuntzan parte hartzen zuten bihotz gutxiegitasuna zuten pazienteen artean jarduera fisikoak osasun egoeran
|
duen
eragina aztertu zuen. “Emaitzen arabera, ariketa fisikoko programa batean parte hartzeak hazkunde apala dakar, baina estatistikoki esanguratsua pazienteak jakinarazitako osasun egoeran, ohiko tratamenduarekin alderatuta.
|
|
|
Arroz beltzaren ozpinak aminoazido gehiago ditu, eta, beraz, gaziaren pertzepzioa handiagoa da. Azterlanean arroz ozpinak eta arroz beltzezko ozpinak, biak ekialdetik etorriak, gatzatuaren pertzepzioan
|
duten
eragina aztertu da. Emaitzek erakutsi dutenez, arroz beltzak eragin handiagoa du, aminoazido gehiago dituelako eta, beraz, arroz ozpinak baino nitrogeno gehiago duelako.
|
|
|
Glutamatoa fibromialgiako minaren eragile gisa ikertzeak komunitate zientifikoaren jakin mina eta interesa piztu du. Patologia horrekin lotutako minean
|
duten
eragina aztertzen duen berriki egindako azterlan baten arabera, fibromialgia duten gaixoek neurotransmisore horren maila handiagoak dituzte garuneko eskualde batzuetan. Zer da glutamatoa?
|
|
|
Ez dago tratamendurik LCArentzat, eta haurren ikusmen akats larriak 30 edo 40 urteren buruan itsutasun osora iristen dira. Ikertzaileek gene terapiak erretoren eta begien funtzionamenduan
|
duen
eragina aztertu zuten LC duten haur eta helduengan. Lanak 8 eta 44 urte bitarteko 12 paziente aztertu zituen, eta LCA zuzentzeko funtsezko material genetikoa okerren injektatu zitzaien begian.
|
|
|
Faktore horien manipulazioa, oro har edo bakarka, terapiaren zati gisa erabil daiteke (eta erabili behar da), behar dutenen irenstea aldatzeko, Department of Psychology de la Georgia State University ren (Atlanta) Department of Psychology, “Nutrition” aldizkarian argitaratua. Estimuluek kontsumoan (kantitatea) eta elikagaien aukeraketan (kalitatea)
|
duten
eragina aztertzen du lanak. Giroa funtsezkoa da Literaturak erantzun ugari ematen ditu janaria edo lehentasunak aukeratzeko mekanismo fisiologikoak hobeto ulertzeko (arraina haragiaren ordez, zopa entsaladaren ordez).
|
|
|
Espainiako zientzialariek plastikoek eta detergenteek gizonen ugalketa osasunean
|
duten
eragina aztertzen dute
|
|
2010
|
|
|
fungizida ekologikoak. Produktu kimikoak erabiltzeko mesfidantza dela eta, bai kontsumitzailearena bai nekazariarena, Leongo eta Salamancako unibertsitateetako ikertzaileek fungizida berriek Bañeza Leongo kalitate babarrunean
|
duten
eragina aztertu dute, Adierazpen Geografiko Babestua duen espeziea. Espainiako adituek onddo fitopatogenoen kontrol biologikoan lan egiten dute “Trichoderma” generoko anduiak erabiliz.
|
|
|
Lan horren egileak, San Antonio de Murcia Unibertsitate Katolikoko (UCAM) Giza Nutrizioko eta Dietetikako irakasleak, Juana Morillas, laburtu zuen. Horrenbestez, Espainiako lehen unibertsitatea da UCAM, eta, azterketa horren bidez, espainiarrek gosaltzen dituzten hiru gantz motek (oliba olioa, margarina eta gurina) kolesterolean
|
duten
eragina aztertzen du. Hiru gantz horiek kolesterol osoan, HDL kolesterolean, LDL kolesterolean eta triglizeridoetan duten eragina aztertzen du ikerketak.
|
|
|
Horrenbestez, Espainiako lehen unibertsitatea da UCAM, eta, azterketa horren bidez, espainiarrek gosaltzen dituzten hiru gantz motek (oliba olioa, margarina eta gurina) kolesterolean duten eragina aztertzen du. Hiru gantz horiek kolesterol osoan, HDL kolesterolean, LDL kolesterolean eta triglizeridoetan
|
duten
eragina aztertzen du ikerketak. Ikerketak alderatu egin ditu gantz asegabeek parte hartzaileen plasmako lipidoetan izan dituzten ondorioak, hiru gosari desberdin hartu ondoren:
|
|
|
lipidoen metabolismoko anomaliak, glukosa eta pisua, eta funtsezko mantenugaien gabezia. Dokumentu honetan, azukreak hartzeak odol lipidoetan
|
duen
eragina aztertzen da, eta, beraz, azukre gehiegi hartzeak bihotz hodietako osasunean dituen ondorio kaltegarriak.
|
|
|
Nafarroako Unibertsitateari atxikitako Argentinako aditu talde batek erabilera horiek ebaluatu ditu, onddoen zaporea hobetzeko. Hasieran, helburua onddo jangarrien ekoizpenean hondakinek
|
duten
eragina aztertzea zen, baina ikerkuntzan egiaztatu zen eukalipto eta erramu hondakinek perretxikoen ezaugarri sentsorialetako batzuk aldatzen zituztela: zapore handiagoa eta kalitate handiagoa ematen zuten.
|
|
|
co2 ak landareek ura atxikitzeko duten ahalmenean
|
duen
eragina aztertzen dute
|
|
|
Aperitibo osasungarriago horien prezioak %10, %25 eta %50ean murriztuta, salmentak %9, %39 eta %93 igo ziren, hurrenez hurren, produktu berberen ohiko prezioekin alderatuta. Bigarren azterketan, fruta eta barazki freskoen (azenario baby) prezioaren %50 murrizteak bigarren hezkuntzako bi eskolatako kafetegietan
|
duen
eragina aztertu zen. Nerabe talde batek elikagai horien kontsumoan izandako aldaketak aztertu ziren, eta ikusi zen aldaketa horrek fruta freskoaren salmenta lau aldiz handitu zuela eta barazkiena bikoiztu zuela.
|
|
|
Murtziako Unibertsitateko Elikagaien Teknologiako Ikerketa Taldearen lan batek ontziratze metodoak “sous vide” teknologiaren bidez prestatutako plateren kalitate sentsorialean eta bizitza komertzialean
|
duen
eragina aztertzen du. Azterketa horretan lortutako datuek “Meat Science” aldizkarian argitaratu ziren ondorioak, eta adierazi zuten ontziratze metodoak ia ez zuela eraginik izan kalitate sentsorialean eta kontserbazio ahalmenean; hala ere, alde txiki batzuk hauteman ziren narriadura indize batzuetan.
|
|
|
Konturatu ziren 5 segundotik 15 edo 30 segundora handitzen bazen patogenoen murrizketa nabarmena zela. Azkenik, hildako oilaskoen bakterio kutsadura murrizteko ahalmenean
|
duten
eragina aztertu zuten, eta ikusi zuten periodo hori handitzeak nabarmen murriztu zuela. Uraren gogortasuna Uraren gogortasuna ere faktore garrantzitsua izan daiteke oilaskoen azalean dauden patogenoak kentzeko.
|
|
|
Ikerketa epidemiologiko hori elikaduraren eta osasunaren arteko egungo harremanaren hazitzat hartzen da. XX. mendeko berrogeita hamarreko hamarkadaren hasieran, Minnessotako Unibertsitateko kardiologo eta epidemiologo iparramerikar batek (Ancel Keys) gaixotasun koronarioak populazio talde zabal batean (zazpi herrialde)
|
duen
eragina aztertzea erabaki zuen. Ideia sinplea zuen:
|
|
|
Artxipelagoan tenperatura igotzeak
|
dituen
eraginak aztertzen ditu ikerketa batek
|
|
|
Valentziako Unibertsitate Politeknikoko Industria Automatika eta Informatikako Institutuak (Ai2 Institutuak) diseinatutako atzapar mekanikoei esker, robot industrial bati akoplatu ondoren, makinak autonomiaz erabakitzeko ahalmena izan dezake fruta eta barazkitarako produktu bat ontziratzeko edo ez ontziratzeko bezain heldua dagoen. ai2 Institutuak IMPA (Elikagaien Ikuskapena eta Manipulazioa) proiektuaren bidez, robot industrialek elikagaiak maneiatzeko erabiltzen duten denbora errekorrean erabakitzeko ahalmen hori gehitu nahi du. ai2 institutuak diseinatutako atzaparrak, segundo bat baino gutxiagoan ez ezik, gai da fruta edo barazkiak heldutasun mailaren arabera erabaki eta sailkatzeko. Robot industrialek elikagaietan
|
duten
eragina aztertu ondoren, ikertzaile talde horrek sentsore batzuk jarri dizkie atzaparrei, atzaparreko hatzek fruta edo barazki bat hartzerakoan sortzen duten inpaktua murrizteko. Hala, produktua kaltetzea saihesteaz gain, produktuaren gainean egindako presio kantitatearen bidez, ekoizpen katean zer erabilera izango duen erabakitzen dute.
|
|
|
Aldizkari horrek nazioarteko zientzia zitazio gehien ditu Elikagaien Zientzia eta Teknologiaren arloan. “Olibaren azalean dauden lau konposatuk (eritrodiola, uvaola, azido maslinikoa eta azido oleanolikoa) gizakien bularreko minbiziaren zeluletan
|
duten
eragina aztertu da, eta emaitzek erakutsi dute konposatu horiek bularreko minbiziaren aurkako defentsa naturala emateko gaitasuna dutela”, nabarmendu du José Juan Gaforio ikertzaileak. Jaengo Unibertsitateko irakasleak ere azaldu duenez, eritrodiolak, adibidez, eragin zitotoxiko, antiugalkor eta apoptotiko nabarmena du.
|
|
|
Eragin mugatzailea duten beste faktore batzuk sodioa edo kafeina dira, eta horrek kalte egin diezaioke kaltzioaren metabolismoari edo hezurraren eraketari. Hezur osasunaz haratago bitaminak eta kaltzioak minbizian, bihotz hodietako gaixotasunean eta hipertentsioan, diabetesean eta sindrome metabolikoan, erorketetan eta errendimendu fisikoan, erantzun immunitarioan eta desordena immunitarioetan, funtzionamendu neuropsikologikoan, errendimendu fisikoan, preeklampsian eta ugalketa funtzioan
|
dituzten
eraginak aztertzen dituzten azterketak ebaluatu ditu IOMk. Minbiziaren intzidentzia tasaren, bitaminaren eta kaltzioaren arteko erlazioa ez dago behar bezala frogatuta Haren ondorioek adierazten dute osasunerako onurei buruzko informazioa, hezurren osasunaz haraindikoa, sarritan komunikabide ez zientifikoek argitaratzen dutena, emaitza nahasiak, ez erabakigarriak eta, beraz, ez fidagarriak dituzten azterketetatik datorrela.
|
|
2011
|
|
|
Urdaiazpiko onduaren prozesatzeak toxoplasmosiaren parasitoaren biziraupenean
|
duen
eragina aztertzen dute
|
|
|
Mark Messinaren arabera (sojaren eta osasunaren arloko erreferentziako ikertzaileetako bat), atariko datuen arabera, isoflabonek, estrogenoek bezala, bihotz babeseko funtzioa bete dezakete hodi koronarioen gaineko eraginen bidez, hala nola haien malgutasuna areagotuz eta endotelio funtzioa hobetuz (gaixotasun kardiobaskularraren adierazlea). Sojaren ohiko kontsumitzaile diren herrialdeetan, hala nola Japonian, bularreko minbiziak duen prebalentzia txikia dela eta, isoflabonek gaixotasun horren gainean
|
duten
eragina aztertu da. Hala ere, emaitzek datu kontraesankorrak eta aldakorrak erakutsi dituzte, aztertutako populazioaren (asiarra edo mendebaldekoa), isoflabonen dosiaren, esposizio adinaren edo elikagai iturrien arabera; beraz, oraingoz ezin dira erlazio horri buruzko behin betiko ondorioak ezarri.
|
|
|
Horregatik, autoreek iradokitzen dute beste azterketa batzuk egin behar direla, lagin handiagoa dutenak, dieta horren onurak guztiz ulertzeko. “Mediterraneoko dietak, jarduera fisikoarekin batera, loaren apnean
|
duen
eragina aztertzen duen lehen ikerketa da”, azaldu du Papandreouk. Beste azterketa batzuek REM loaldian asaldurak areagotu izana eta ondorio sistemiko garrantzitsuak garatzeko arriskua (2 motako diabetesa, esaterako) lotu dituzte berriki.
|
|
|
Adituek “nutrizio berriaz” hitz egiten dute, nutrizenomikari eta nutigenetikari esker. Nutrizioak arlo molekular eta genetikoan
|
duen
eragina aztertzen duen adar zientifiko berria da. Oro har, mantenugaiek geneen adierazpenean nola eragiten duten deszifratzen du nutrigenomikak, eta genotipo desberdinek elikagaiak irenstean duten erantzuna aztertu nahi du igenetikak.
|
|
|
Espainian egindako zenbait ikerketak diotenez, oliba olioaren polifenolek eragin onuragarria dute eguneroko dietan. Mantenugaiek geneetan
|
duten
eragina aztertzen du igenomikak Nutigenomikako aurrerapen berri horiekin, adituek orain esaten dute, oliba olioaren kasuan, arterioesklerosia bezalako gaixotasunak eragiten dituzten substantzien sintesia kodetzen duten geneak zehaztu direla. Horregatik, ikuspegi berri hori funtsezkoa izan daiteke elikagai berriak diseinatzeko.
|
|
|
“Fikzioa da, baina etorkizunean hala izan liteke”, adierazi zuen. Hitzorduan, ur eskasiaren testuingurua eta horrek hiri handietako elikagai horniduran
|
duen
eragina aztertu ziren. Hala, Europako ingeniaritza akademiek uste dute hori “bizi arazo” bat dela, nazioarteko foroetan politikoki planteatzen dena.
|
|
|
Ongi elikatutako biztanleriari ez zaio bitamina gehigarririk gomendatzen, organismoan dituen ondorio negatiboengatik. Bitaminek minbizian
|
zuten
eragina aztertu zuen lehen azterketetako bat “ATBC Study” izan zen (Alfa Tocoferol akronimoa,). Finlandian egin zen 1994an, eta ia 30.000 gizon erretzaile aztertu zituen.
|
|
2012
|
|
|
Jane M ikertzailea. Garbuttek eta Washingtongo Unibertsitateko Medikuntza Eskolako laguntzaileek azterketa bat egin zuten amoxizilinarekin egindako tratamenduak helduen bizi kalitatean
|
duen
eragina aztertzeko, errinosinusitis bakteriano akutuaren diagnostiko klinikoarekin. Saiakuntzan 166 heldu sartu ziren (%36 gizonezkoak), 10 egunez amoxizilina (1.500 mg/ egun) edo plazeboa hartu zutenak, egunean hiru dositan.
|
|
|
Melbourneko (Australia) Monash Unibertsitateko ikerketa talde batek egindako ikerketa baten arabera, 10 urtean behin txokolate beltza jateak bihotzekoak eta apoplexiak izateko aukerak murriztu ditzake arrisku handiko gaixo batzuen artean. Ikerketa “British Medical Journal” aldizkarian argitaratu zen, eta eredu matematiko bat erabili zuen eguneroko txokolate beltza kontsumitzeak bihotzeko arazoak izateko arrisku handia zuten sindrome metabolikoa zuten 2.013 pertsonengan
|
duen
eragina aztertzeko. Parte hartzaile guztiek arteria tentsio altua eta sindrome metabolikoa zuten, baina ez bihotzeko gaixotasunaren edo diabetesaren historiala, eta, gainera, ez zuten medikaziorik hartzen tentsioa jaisteko.
|
|
|
2 Fruta gozoak, antioxidatzaileak eta libragarriak. Durhameko (Ingalaterra) Duke Unibertsitateko Zentro Medikoan, elikagai eta edariek tabakoaren palatabilitatean
|
duten
eragina aztertu zuten. Parte hartzaile erretzaileek adierazi zuten zenbait elikagai eta edarik zigarroen zaporea okertu edo hobetu egiten zutela.
|
|
2013
|
|
|
Halaber, inprimagailu horiek odol hodi artifizialen ekoizpenean dituzten ondorioak ikertzen dira Osasun arloan, inprimagailu horiek erabiltzen dituzte banakako exoeskeletoak sortzeko, eta ordezkapen ehunak egiteko erabilera aztertzen da, zelula ugalketa ahalbidetzen duten nanoegitura sintetikoak fabrikatuz. Halaber, inprimagailu horiek odol hodi artifizialen ekoizpenean
|
duten
eragina aztertzen da. Elikaduraren mundua, bestalde, onuradunen artean sar daiteke.
|
|
|
ECSAfEsEFOOD proiektuko adituen arabera (itsaskietan lehentasuna duten ingurumen poluitzaileak: ebaluazioa, segurtasuna, inpaktua eta jendearen pertzepzioa), beharrezkoa da itsasoko poluitzaileen eremuan gehiago ikertzea eta itsasontzian
|
duten
eragina aztertzea. Portugalgo Itsasoaren eta Atmosferaren Institutuaren (IPMA) zuzendaritzapean, «itsas ingurunearen poluzioaren eta kontsumitzen diren itsaskien kalitatearen artean erlazioa dagoen aztertu nahi da», arduradunen arabera.
|
|
|
Klima aldaketa. Graduondoko ikastaro hau klima aldaketari buruzko esperientziei buruzkoa da. Biztanlerian
|
duen
eragina aztertzen du, eta interesa duten pertsona guztiek eduki bat dute eskuragarri. 325 ikastordu behar dira.
|
|
|
Halaber, gurasoen adibideek beste edozein estrategiatako haurren dieta modeliza dezakete. Erreportaje honek hiru hazkuntza estilo eta haurren elikaduran eta obesitatean
|
duen
eragina aztertuko ditu. Ikuspegi egokia zein den ere azaltzen du.
|
|
2014
|
|
|
Algak eta mikrograbitatea Orain, Europako Espazio Agentziak finantzatutako ikerketa baten zati da, eta Aebetako Nekazaritza Ikertzeko Zerbitzuko adituek garatu dute. (ARS) algak bidali dira, espazioak fotosintesian eta landareen hazkundean
|
duen
eragina aztertzeko. Adituek mikrograbitatearen ondorioak aztertzen dituzte landareen fotosintesian eta hazkuntzan Azterketa egiteko aukeratutako instalazioa Chlamydomon as reinhardtii izan da, zelula bakar bateko alga berdea, batez ere biologiako hainbat alorretan erabiltzen den organismo eredugarria.
|
|
|
Horregatik, adituek sakondu nahi dute gaur egungo karbohidratoen ezagutzan. Sinposioaren helburua munduko latitude guztien erreferentzia erreferentzialak izan ziren, eta zerealek eta karbohidrato ugariko beste produktu batzuek munduko populazioaren elikaduran
|
duten
eragina aztertzea izan zen. Oraingoz, ordea, adostasunak lortu zuenetik ez da ezer etorri.
|
|
2015
|
|
|
zaratek eta iskanbilek eragin handia dute soinuan», bera da Patricia McConnel, nazioarteko mailan gehien errespetatzen diren txakurren etogoga bat. McConell ere soinuek txakurrarengan
|
duten
eragina aztertu du, eta honako hau ondorioztatu du: berriz, hauek dira:
|
|
|
2 Gizakiak eragindako zaratak ere eragina du Ozeanoak ez dira jada irudikatzen genuen bake tartea. Leidengo Unibertsitateak (Herbehereak) egindako azterlan batek ontzien, petrolio eta gas plataformen zaratak arrainetan
|
duen
eragina aztertu du, eta frogatu du poluzio akustikoak animaliak desagerraraz ditzakeela eta eremu onenetatik urrundu, janaria aurkitzeko edo ugaltzeko. Eta ez hori bakarrik.
|
|
|
‘Zer da okerragoa: eguneko kopa pare bat edo mozkorraldi handi bat asteburuetan? ’ Ondoren, Britainia Handiko artikuluaren ohar nagusiei berriro heldu zaie, edari alkoholdunak dituen esperimentu interesgarri baten datuak azaldu dira eta alkoholaren kontsumoak osasunean
|
duen
eragina aztertu da.
|
|
2016
|
|
|
ENVIRHAGE izeneko proiektuaren helburua da laborategiaren eta industria mailako tratamenduaren arteko tarte horri heltzea. Teknologia genetikoetan oinarrituta, bakteriofagoek ingurumen eta heste bakterioen komunitateetan
|
duten
eragina aztertzen ari da, arrain haztegietan teknologia hori erabiltzeko puntu kritikoetako bi. Espektatibak betetzen badira, akuikulturariek arrainak patogenoak ezabatzeko gai den tresna bat izango dute, ingurumenean, arrainetan, mikroorganismoetan eta kontsumitzaileetan eraginik izan gabe.
|
|
|
Zebra arraina ur gezako arrain txikia da, eta ezaugarri genetiko ugari ditu gizakiekin; beraz, hainbat gaixotasunetarako eredu gisa erabiltzen da (hala nola minbizia, kardiobaskularra, metabolikoa eta disfuntzio neurologikoak), botika berrien garapena eta ekotoxikologia eredu gisa ere erabiltzen da. AZTI zentro teknologikoa aitzindaria izan zen Europan zebra arraina (Danio rerio) erabiltzen, elikagaiek eta elikagaiek elikagaiek
|
duten
eragina aztertzeko, eta urteak daramatza ezagutza hori aplikatzen elikaduraren eta gizakien zein animalien osasunaren ikerketan. Konposatuen ahalmen immunoestimulatzailea ebaluatzeko sistemak Azken urteotan, agerian geratu da oso garrantzitsua dela immunitate sistema indartzeko konposatu aktiboak erabiltzea, batez ere gaixotasunei aurrea hartzeko eta horiei aurre egiteko berezko erantzuna, batez ere, pertsona, zahar eta gaixoentzako immunitate sistema deprimitua duten pertsonei.
|
|
2018
|
|
|
«Maskota batekin bizi diren pertsonek estres gutxiago pairatzen dute, eta lehenago suspertzen dira egoera tensa bat zeharkatzen dutenean», adierazi du Estatu Batuetako Osasun Institutu Nazionaleko animalien eta pertsonen arteko lotura emozionalei buruzko azterlan batek. Gainera, maskotek lanean
|
duten
eragina aztertu du ikerketa honek. Ondorioa?
|
|
2019
|
|
|
K1 bitamina edo filokinona, eta K2 bitamina edo menakinona. Koagulazioan
|
duen
eragina aztertu da batez ere, baina ez da hain ezaguna bihotz hodietako osasunean duen eragina, batez ere K2: organismoan kaltzio zirkulazioa erregulatzen laguntzen du, eta, beraz, arterietan barrunbeak sortzea saihesten du, eta horrek handitu egiten du aterosklerosia eta istripu kardiobaskularrak gertatzeko arriskua.
|
|
2020
|
|
|
Koronabirusak osasunean eta elikaduran
|
duen
eragina aztertu dute adituek
|
|
|
2020ko otsailean The British Medical Journal aldizkarian argitaratu berri den azterlan baten arabera, elikadura murrizketa horiek guztiek eragin bera dute, eta emaitzek ez dute urtebete baino gehiago irauten. Argaltzeko dieta ezagunenek gizentasuna edo gehiegizko pisua duten 22.000 pazienteren laginean
|
duten
eragina aztertu du txosten horrek, eta ondorio adierazgarriak atera ditu: argaltzeko plan horiek egin zituztenek odol presioa eta kolesterola nabarmen hobetu zituzten, eta, sei hilabeteren buruan, 4,5 kg batez beste, aukeratutako metodoa edozein zela ere, agerian geratu zen haien ondorioak desagertu egin zirela urtebete igaro ondoren.
|
|
|
Bai. Ikertzaile belgikarrek egin eta Appetite zientzia aldizkarian argitaratu den azterlan batek sistema horrek hautemandako osasungarritasunean eta erosketa asmoetan
|
duen
eragina aztertu du, eta honako hau dio: “Nutr Score tresna eraginkorra izan daiteke kontsumitzaileak erosketa erabaki informatuago eta osasungarriagoetara gidatzeko eta orientatzeko”.
|
|
2021
|
|
|
Elikagaien industriak haurren obesitatean
|
duen
eragina aztertuko dugu, eskaintzen dituen produktuetatik eta autoerregulazio akordioetatik hasi eta herritarrei igortzen dizkien mezuetaraino.
|
|
|
Axarkiako (Malaga) Eskualdeko Ospitaleko Rodríguez Peña teknikariak ondorio psikobiologikoak eta klinikoak izango lituzke. Sistema immunologikoaren parametroetan (globulu zuriak eta immunoglobulinak) antsietatea eta depresioa zituzten pazienteengan
|
duen
eragina aztertu zen. Bi hilabeteko meditazioaren ondoren, immunoglobulinen (IgG, IgM), sistema immunologikoarekin lan egiten duten proteinen (C3 eta C4) hazkunde nabarmena izan zen, eta monozitoen kontaketa jaitsi egin zen (globulu zuri mota horren funtzioa mikroorganismo edo zelula hondakin batzuk fagozitatzea da, eta horien kopurua handitu egiten da, infekzioaren edo infekzioaren aurrean).
|
|
|
3 eta 24 urte bitarteko Espainiako populazioaren %34k obesitatea edo gehiegizko pisua du, eta kopuru hori %40ra iristen da hiru eta zortzi urte bitarteko haurren kasuan, ‘Espainiako Populazioaren Nutrizio Azterketa’ (ENPE 2020), Revista Española de Cardiología (REC) aldizkarian argitaratua eta jatorrian EROSKI Fundazioak sustatua. Txikienen bizimoduak gehiegizko pisuarekin eta arrisku kardiobaskularreko faktoreekin
|
duen
eragina aztertu zuen ikerketak. Datu horien arrazoietako bat da haurrak ez direla mugitzen.
|
|
|
5 Errendimendu akademiko handiagoa ematen du Ariketa egitea zure burmuinarentzako elikagaia da, odola ondo iritsiko dela ziurtatzen baitizu, eta, hala, organo hori garatzen laguntzen du. Granadako Unibertsitateko Kirol Zientzien Fakultateko ‘Active Brains’ proiektuak (UGR) gehiegizko pisua edo obesitatea duten 8 urte bitarteko 110 haurrengan jarduera fisikoak
|
duen
eragina aztertu zuen. Haren ondorioen arabera, ariketa fisiko etengabea egiten duten adingabeek materia gris gehiago dute, eta horrek eskola errendimendu handiagoa eta hobea dakar.
|
|
2022
|
|
|
Distentsio hori ez da beti gasen ondorioa, erantzun baldintzatua ere izan daiteke, eta, horren ondorioz, diafragma jaitsi, pareta abdominala lasaitu eta organoak berriro kolokatu egiten dira. Asturiasko Esnekien Institutuak (IPLA) eta Vall d’Hebron Ospitaleko Neurogastroenterologia taldeak 2019an egindako azterketa baten arabera, letxugak pertsona talde batean
|
duen
eragina aztertu zen, eta ikusi zen kolonean gertatzen zen gas bolumena ez zela handia, baina distentsio abdominala zuten. Pareta abdominala kontrolatzeko teknikak irakatsiz, distentsioa zuzendu egiten zen, eta horrek indartu egiten du puztze hori ikasitako erantzuna izan daitekeela.
|
|
|
Imagen: iStock Azken zalantza horiei erantzuteko, kontsultatu Javier Sánchez Peronari, Kimikako doktorea eta Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko ikertzailea (CSIC), non, hain zuzen ere, olioek pertsonen osasunean
|
duten
eragina aztertzen baitu. Horrek azaltzen dizkigu ekilore olioaren alternatiba nagusiak:
|
|
|
Adibidez: Espainian, AZTI zentro teknologikoak, Lovainako Unibertsitatearekin (Belgika) batera, Enviroscore. Ezaugarriak Hiru etiketa hauek elikagaiek beren bizi zikloan
|
duten
eragina aztertzen dute, eta Europako ingurumen aztarnaren 16 kategoriak erabiltzen dituzte. Balorazio orokor batean biltzen dira.
|
|
2023
|
|
|
Ziur dakigu proteinak aminoazidoz osatuta daudela, baina ezin dugu ziurtasun berarekin jakin elikagai jakin baten kontsumoak gure osasunean duen eragin zehatza, oso konplexua baita, hainbat faktorek parte hartzen baitute. Haragi gorriaren kontsumoak gure osasunean
|
duen
eragina aztertu nahi bagenu, egokiena litzateke bi pertsona talde berdin berdin hartzea (bikiak), baldintzak berdin berdinak izatea lortzea (leku berean bizitzea, jarduera berak egitea…) eta berdin berdin elikatzea, salbu eta batzuek beren dietan haragi gorria sartzea eta beste batzuek ez. Premisa horiekin, zenbait hamarkadatan izan duten osasun egoera azter dezakegu, elikagai horren eragina ezagutzeko.
|
|
|
Pediatrak zenbait lanen berrikuspen sistematikoan (2019) finkatzen dira. Lan horiek osasunean
|
duten
eragina aztertzen dute, eta hau azpimarratzen dute: Zenbat eta pantaila ordu gehiago egon, eta, bereziki, telebistaren kasuan, orduan eta pisu handiagoa hartzen da, eta haurtzaroan obesitate arrisku handiagoa dago.
|
|
|
Higiezinen Kredituen Batasunak (ZIU) argitaratutako Etxebizitzaren eta Jasangarritasunaren I. atera dira zifrak. Besteak beste, dokumentuan adierazten da jabeek eskura dituzten diru-laguntzak eta laguntzak ez ezagutzea oztopo bat dela Gobernuak planteatutako birgaitze helburuak lortzeko, eta gure etxearen egoerak gure osasunean
|
duen
eragina aztertzen du. Imagen:
|
|
|
Ondorio horiek ez al dute zerikusirik beste faktore batzuekin, hala nola ariketa fisikoarekin? Gosariak sindrome metabolikoan
|
duen
eragina aztertzeko, erregresio logistikoko ereduak erabili ditugu, aldagai askoren arabera doituz: adina, sexua, ikasketa maila, ariketa fisikoa, egunean edo gosaltzeko orduan hartzen den jende kopurua.
|
|
|
Hauek dira The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism en argitaratutako ikerketa baten ondorioak. Ikerketa horrek alkoholak osasun adierazle batzuetan 408.000 pertsonarengan baino gehiagotan
|
duen
eragina aztertu du. Gainera, astean 14 edari baino gehiago edateak gorputzeko gantza gehitzea eta 2 motako diabetesa izateko arriskua dakar.
|