|
2010
|
|
|
Bada, hala ere, 1893an munduaren eta biziaren bilakaeraz hainbeste zalantza filosofiko zituen hamazazpi urteko Etxepareri, ez zion orduko eztabaida zientifiko superinteresgarrien gaineko inongo aipamenik egin. Horren ordez," jakitatean ez zela barnegi sartu behar; hobe
|
zuela
Eliza Ama sainduari bi begiak hetsirik jarraikitzea" aholkatu zion, Piarres Lafitteren esanean. " Begiak hetsik eta kito!"
|
|
|
Ipar aldean, Akitanian, Bordelek badu apezpikua IV. mendean, baina, oro har, hurrengo mendeetan aski garbi azaltzen da elizaren b ehin behinekotasuna, apezpikutegien zerrenda aldakorra ikusirik. Bakarrik IX. mendean iduri
|
du
eliza antolaketa aski finkatuta dagoela Akitania osoan.
|
|
2012
|
|
|
Hemen interesgarriena da, hala ere, San Pabloren traizioak nola" formalizatzen"
|
duen
Eliza unibertsala; eta Zizek nahikoa zuzena da prozesu honen berri ematen digunean beste jauzi historiko argigarri baten bidez. Laburbilduz esan daiteke San Pabloren epistolak irakutzerakoan argi eta garbi agertzen dela,, zein gutxi inporta zitzaion eta zein ezaxolati agertzen zen Jesusen biziaz (oraindik Kristo ez den Bazko aurrekoaz, Ebanjeliokoaz). Pablok, ondorioz, ia guztiz baztertzen ditu Jesusen egintza bereziak, ikasbideak, parabolak.
|
|
|
Benetako anarkista langile den aldetik, Luciok ez du inoiz sinetsi sistemak ordena mantentzeko ezarri dituen hainbat erakundetan. Gorroto
|
ditu
elizak, bankuak, gobernuak, ejertzitoak... Uste du ordenak eraikitako zutabe horiei guztiei astinaldi ederrak ematea guztiz beharrezkoa dela.
|
|
2013
|
|
|
Umeak sailean abiatzen ziren urtero baserrietatik apaiztegietara edo komentuetara, errenkadak osatzen zituzten tren geltokietan. Aukera onargarria zen haientzat eta haien gurasoentzat, eskola dohainik baitzen, eta ostatua ere bai; baina baita latza ere, inhumanoa, ez
|
baitzuen
Eliza Katolikoak milaka ume haiek barruan, odolean, kode genetikoan zeramatena kanpora zedin nahi. Zinez, ez zuen haien gorputzik onartzen, soilik haien entelekia bat," arima" deitzen zutena.
|
|
|
—Zer lore eraman behar
|
dituk
elizara, galdetu nion.
|
|
|
Baina ez dago ezer parrokialik edo probintzianorik bere ikuspegian. Bere hainbat herrikidek goi karguak erdietsiak
|
zituzten
Elizan edo Estatuan. Berak ahaidetasuna aitortzen du, bihotzez erantzuten dio haien adiskidetasunari, baina ez die ez goragokoei mesederik eskatzen, ez beheragokoei kontzesiorik egiten jatorri euskalduna dela eta". 266
|
|
2014
|
|
|
Arketipo bat egin behar balitz" buhamea" hargina da, harri pikatzaileak Nafarroatik jin ziren eta ofizio tradizioak badira etxeetan, distantzia
|
badu
elizarekin non ez den komunione kari haurraren gastatzeko. Ez dute haurrari aski eskatzen, laborari etxeetan egiten den bezala.
|
|
|
Hor da egiazki libertitzen. Desordena, irri edo bertso, bizpahiru hilabetez, negu guzian eta gazteria delako ez arras gazte horiekin bertsotan eta dantza ikasten, beste mota bateko predikuak entzuten, hori
|
zuen
Elizak partida. Dantzaz, bertsoz beste egia bota, nexkekin libertitzea, hori da tobera.
|
|
|
Baina hemengo aski pribatua zait bekatu hori. Apezek ez
|
zuten
elizako biltzeak, meza edo beste errituak, bezainbat kontrolatzen ahal konfesiotik ez bada. Hots, Duny Petreren barurari pentsarazten dit.
|
|
|
Igandetan oinez jaisten genuen baserritik herrirako aldapa, mezetara joateko, lonazko zapatilak jantzita eta zapatak eskutan. Niri ez zitzaidan axola zapatilak soinean
|
nituela
elizan sartzea, baina Manolitak argi zeukan desberdintasuna, elizan zapatak behar genituen soinean. Elizara, bidea egiteko balio ez zuten zapatekin joan behar genuen, kaletarrak izanda ere.
|
|
|
Meza eta gero neskak elizaren atarian zegoen artearen inguruan gelditzen ginen, berriketan eta mutilak justu parean zegoen tabernara joaten ziren, zahar eta gazte. Uste
|
dut
elizan ere leku berezietan geundela, baina ez naiz hori baieztatzera ausartzen.
|
|
2015
|
|
|
—Esan nahi dik —hasi zen bera— gu orain ikusten ari garen argi berbera ikusi zutela gure aitonek, eta baita gure aitonen aitonek ere, eta berdin aurreko denek. Horixe
|
duk
eliza, Esteban, lagunarte handi bat, denborarik ez duena.
|
|
|
Umeak sailean abiatzen ziren urtero baserrietatik apaiztegietara edo komentuetara, errenkadak osatzen zituzten tren geltokietan. Aukera onargarria zen haientzat eta haien gurasoentzat, eskola dohainik baitzen, eta ostatua ere bai; baina baita latza ere, inhumanoa, ez
|
baitzuen
Eliza Katolikoak milaka ume haiek barruan, odolean, kode genetikoan zeramatena kanpora zedin nahi. Zinez, ez zuen haien gorputzik onartzen, soilik haien entelekia bat," arima" deitzen zutena.
|
|
2016
|
|
|
Xabier Ibarrak, Olabe Liburutegiko Erakundeak 1934 urtean antolatu zuen laugarren sariketan 5000 pezeta irabazteaz gainera, Juan Uharteri buruzko zertzeladaren batzuk ekarri zizkigun bere Historia de Roncesvalles liburu mardulean. Iruñeondoan dagoen izen bereko hirian sortu zen, eta beste euskal apez aunitzek egin ber moduan, Salamancan bete
|
zituen
eliz ikasketak, artzain lana Esteribarko Ilarratzen hasiz. Lan eskasa zukeen, nonbait, halako toki txairo baino txiroan, eta 1596 urtean Orreagara jo zuen, bi urte beranduxeago bertaniko anaidegoan profesioa eginez.
|
|
2017
|
|
|
Berritze lan horiek eragindako nahasteak zirela medio, badirudi urte batzuk bazeramazkila elizak hankaz gora, eta jendeak galduxea
|
zuela
eliz barrengo diziplina. Hori aski ez, berritze lan guzietan bezalatsu, lehengora ohitutako herritarren arteko istiluak sortu zirela dirudi, eserleku berriak lekuz aldatzean.
|
|
|
Herritar bakoitzak, bere hilobia bezalaxe, bere eserlekua ere
|
bazuen
elizan; etxejabe egin eta" herritar" izaera bereganatua zuenak bai behintzat. Ikus dezagun bada, zenbat eserleku zituen Goizuetako elizak 1613an, eta batez ere, non etsertzen zen nor.
|
|
|
Etxe zerrenda hau, elizako hilobien jabetza dela medio sortutako istiluei esker jasoa da. Gauza jakina baita, etxe bakoitzak bere hilobia
|
zuela
elizan, batez ere Trentoko Kontzilioaz geroztik. Dokumentu honen berri, Iruñeko Eliz Artxiboko Katalogo estimagarri, argi eta xaloari esker ikasi nuen, hain juxtu ere honako ohar hau irakurtzean: 136
|
|
|
Dena dela, aurreneko Urrutinea zubiz haruztik bide zen, eta ez plazan bertan, 1754an oraindik" Urrutinea o Irisarricoa" gisan aipatzen baita.94 Goizuetako herriak, nabari
|
baitu
elizaren inguruan sortua dela, baina errekaz Santa Maria aldetik, eta Santa Izpiritu aldea, orduko ideologian beste kasta bateko jendaje baztertuak eraikia, bertakotu ahalean. Gure herri maiteak, Goizubieta du izena, eta zubiherri gehienetan gauza beratsua gertatzen baitzen:
|
|
2018
|
|
|
Gorago esan bezala, igarobide luze honetan apezpikutzak erromatar aristokraziek izan duten botere eragingailu nagusia izan dira. Estatu arriotar batean, ordea, botere hau mugatua dago, ez soilik Koroak ez
|
duelako
Eliza katolikoa sustatzen, baita ere batez ereEstatuaren aginte katetik isolatua dagoelako, eta beraz, lurralde mailan baino ez du eraginik. Orain ordea apezpiku katolikoak hots erromatarrakerreinuaren ordezkariak dira hirietan:
|
|
|
Euri sasoia amaitzearekin, Siameko erregeren anaia Huncar Prabantul, hiru domingotar fraideren konpainian, Manilako errege-ordearen jauregira heldu zen; egin ere, anaiaren enbaxadore antzo, munta handiko aferaz mintzatu behar zitzaiola Antonio Ruiz de Osorio errege-ordeari: portugaldarrek aspaldidanik egiten zutela merkatalgoa Siameko portuetan, aria hartan Erregek ezagun zuela Jesu Kristen erlijioa, areago, esku zabalki permititua
|
zuela
elizak eraiki eta doktrina irakastea; eta handik, guztiz ere andre dena Maria ama birjinaz jakin minez zegoelako, bada, Manilako errege-ordeari galde egin nahi zion bietan hogei misionest Siamera igortzeko mesedea, egiazko erlijioa erresumako lau xokoetaraino heda lezaten.
|
|
2019
|
|
|
—Bizkor ezagutu nahi
|
dut
Elizak belar txar, iraka eta tiranoari buruz idatzia. Egongo da-eta zerbait.
|
|
|
Raulek erakutsitako diapositibak gogoratu zitzaizkion:
|
bazuen
elizak antzik Guadarramako gaztelu itxurako etxearekin. Bete beteak zeuden hango paretak, eta elizakoak ere bai; hangoak animalia disekatuekin, elizakoak santuen figurekin eta tapizekin.
|
|
2020
|
|
|
Ez zuen fabrika batean lan egiten, kideekin eguraldiaz edo futbolaz hitz egiteko. Ezin
|
zuen
elizako koruan parte hartu, baserriko lanak aukerarik ematen ez ziolako. Gainera, ez zituen katuak eta zakurrak maite.
|
|
2021
|
|
|
Gogoan
|
dut
elizako freskotasuna.
|
|
|
Gogoan
|
dut
Elizen arteko Biblia, institutu garaian eskuratu genuela; ateismo oldarraldi batean amaren aldetiko amonari oparitu niola, hura hiltzean atzera herentzian jasotzeko. Egongelako apalategi nagusian daukat egun, ikusgarri.
|
|
2023
|
|
|
...rran diren pena, eta zensuren azpian, Elizetan, Letanietan, Prozesionetan, Kofradia, ta berze elizako funzionetan ez dadien usa tanborinik, ez eta ere danzatzeko zerbizatzen diren instrumentu profanorik, zeren baitire Elizako disziplina sainduaren kontrako gauzak, eta hala diren bezala Kanon Sagradoez daude debekatuak Elizetan, eta Elizetako Koruetan, egia da Besta Berriz eta Eguberriz konsentizen
|
dituela
Elizak gisa huntako Instrumentuak, eta soilki Gizonkien danzak, Fielen usanza komun eta jeneralak erakusten duen bezala".
|
|
|
Neska ezkongabeak bakarrik biltzen ziren kaleko festa jantzian. Kale bakoitza zaharrenak gidatzen zuen, eta danbolin jolea buruan
|
zuela
elizako ateraino joaten ziren. Han, solemneki, bi apaizek hartzen zuten segizioa, eta danbolinaren eta txistuaren soinuz eliza barnera eramaten zituzten, gero kanpora ere lagundu egiten zieten.
|
|
|
Hau ohitura zabaldua zen Herrian; funtsean, herriaren bizitzarako garaian garaiko erabakiak hartzen ziren hildakoen aurrean. Hilerria inguruan
|
duen
elizara joaterakoan 1950eko hamarkadan oraindik otoitz/ agur hau egiten zieten hildakoei Lekuinen (L): Agur, hilak eta biziak.
|