|
2001
|
|
|
1 Ez
|
ditu
elebitasunaren emaitza linguistiko eta ez linguistikoak kontuanhartzen.
|
|
2004
|
|
|
Banakoaren elebitasuna, noski, aberasgarria izan liteke, aldez aurretik daukagun ondare linguistikoaren osagarri, baina hori horrela gertatzea benetan gauza zaila da. Zeren eta, horrela gertatuko bada, bere izatearen funtsa
|
duen
elebitasun sozialaren egituran ia inoiz ematen ez den baldintza bat bete luke gure kasuan: hots, euskararen eta erdararen komunitateak estatus eta botere antolamenduan modu simetrikoan uztarturik egotea.
|
|
|
ez litzateke, ez, kidetasun okerra euskal eskolaren ezaugarririk behinena nabarmentzeko. Nagusi
|
dugun
elebitasun diglosikoaren sareetan ainguraturik, eskolari eslei dakiokeen eginkizunik garaiena egoera diglosiko horren aurkako gotorlekua eraikitzea izango litzateke. Erdarara hitzetik hortzera jotzen duen haur eta gaztetxoaren aztura aldatzea gaitza izanda ere, gizarte diglosikoaren aurka jarduteko jarrera gaitasunak eskolan bertan landu behar.
|
|
2008
|
|
|
Iñaki Eizmendi, gizarte hezitzailea 17:00etan arituko da euskaraz, Julio Ibarra, berriz, 18:45ean gaztelaniaz. Iñaki Eizmendik esperientzia handia
|
du
elebitasunaren inguruan eta euskara sustatzeko egitasmoetan. Seme alabei, elebidunak izanda, eguneroko harremanetan euskararen aldeko hautua egiten laguntzeko ideiak eta baliabideak emango ditu.
|
|
2009
|
|
|
Orain erakargarritasunean dago koska. Elebakartasuna pobrezia bide baina elebitasuna aberastasun iturri izateak besteak beste esan nahi
|
du
elebitasunak elebidunari leihoak zabaltzen dizkiola hedabideak kontsumitzerakoan ere. Leihoak zabaldu esaten dugu, hain zuzen ere, hizkuntza bat baino gehiago dakienez gero, hizkuntzaren arabera baino gehiago produktuaren beraren ezaugarriengatik egingo baitu bere aukera irakurle elebidunak.
|
|
|
Bilakaera horrek erakusten du guraso gehienek, normala denez, nahiago
|
dutela
elebitasuna elebakartasuna baino, eta nahiago dutela euren seme alabei hizkuntza aukera gehiago ematea elebakartasunaren txirotasunera kondenatzea baino. Hau guztia gaztelania baztertu gabe eta gaztelaniaren kalterik gabe egiten denez, guztiz normala dela esango genuke.
|
|
|
Ika mika eta tentsio politiko ugari izan ohi da gai honen inguruan, gizarte bizikidetzarekin lotura zuzena duen kontua baita hau. Hain zuzen ere horrexegatik da ezinbestekoa Espainian ere, ezberdinen arteko begirunean oinarrituriko bizikidetza eraiki ahal izateko, gizarteak hain berea
|
duen
elebitasun edo eleaniztasuna babestea eta sustatzea. Hona dakartzagun Antonio Tovar hizkuntzalariaren hitzak eguna bezain argiak dira (Revista de Occidente, 10, 1982):
|
|
2010
|
|
|
Irakaslegoaren prestakuntza indartu alor guztietan. Eleaniztasuna bultzatu nahi
|
badugu
elebitasunetik abiatuta derrigorrezkoa da irakasleagoa prestatzea eta bere egunerokoan horretan laguntzea. Arreta berezia bai IRALEko R ikastaroei eta baita Euskal Kulturaren inguruko prestakuntzari.
|
|
|
euskaldun zaharren %86k etxean nagusiki erabiltzen dute euskara; euskaldun berrien %89k, ostera, gaztelania erabiltzen du. gune soziolinguistikoaren arabera ere alde nabarmenak daude, ezagutzari lotuak, euskararen erabileran: ...endotzeko, hazi beharra dugu ezagutzan. gizarte elebiduna eraikitzeko herritar elebidunak behar ditugu, jakina. baina alferrikakoa dugu, euskararen bizi indarra areagotzearen ikuspegitik, euskaraz dakitenen kopurua haztea, benetan hiztun direnen erkidegoa sendotzen eta trinkotzen ez badugu, hiztunen euskararekiko lotura naturala sendotzen ez badugu. eta horren ondoan, aipamen bat behar beharrezkoa
|
dugun
elebitasun pasiboaren gainean. eaeko 30 adin tarteko herritarren %42 erdaldun elebakarra da. ameskeria hutsa da uste izatea horiek, edo horien parte handi bat, euskaraz han eta hemen normaltasunez jarduteko neurrian euskaldunduko direla. hori ameskeria den bezala litzateke, ordea, utzikeria galanta horiek guztiak erdaldun elebakar izatera kondenatzea. gutxienez euskaraz ulertzera irits daitezen e... beraiek bezala euskaraz bizi nahi duten herritarrek.
|
|
|
— eta azkenik, laugarren egoera elebidun bat ere eman daiteke: gizarteko jendetzaren parte batek hizkuntza bakarra erabiltzen du, bestea pasiboki ere ulertu gabe; jendetzaren beste parte batek bigarren hizkuntza hau bakarrik erabiltzen du, aurrekoa ulertu ere egin gabe. azken
|
hau
elebitasun faltsua, jendetza" monolingüe" bi dituen gizartea izango litzateke. aukera ezberdin hauek ikusita, gure gizartearen egoerak hirugarren aukeraren antza du. hau da, jende guztiak daki gaztelaniaz, batzuek ulertzen dute euskara, eta beste batzuk gai dira euskara ere erabiltzeko. beraz, lege honen helburua, hirugarren aukera horretatik lehenengora pasatzea izango litzateke; eta ...
|
|
|
...ik elkarrekin ere bizi daitezke lurralde berdinean. horrela aitortzen du legediak, gernikako estatutuaren arabera, euskara eta gaztelania, biak koofizialak dira, biak ofizialak, berdintasunean. bi hizkuntzen berdintasuna helmuga bat da ordea, inolaz ere ez gaurko errealitatea. horregatik, bi hizkuntzen parekidetzea gauzatuko bada gizartean, bere ondorio guztiak onartu behar ditugu. honek esan nahi
|
du
elebitasuna onartu behar dugula gutako bakoitzaren kasuan arlo eta maila guztietarako. bi hizkuntzak, euskara eta gaztelania, partekatzeak, biak geure egitea esan nahi du. gutako bakoitza, elebidun izatea suposatzen du honek. eta ez hori bakarrik, nazioarteko gaurko errealitatea ikusita, gaurkoa den gizarteko izan nahi badugu, nazioarteko hizkuntza indartsuenetako beste bat ere geureganatu genuke... gizarte eleanitza eraikitzea da.
|
|
2011
|
|
|
«Gure literaturak ezberdinak dira, kasu nazional bakoitzari berezko zaiona, baina estaturik gabeko idazleok indarrak batu beharrean gaude arriskuan diren hizkuntzen idazleak garelako. Barrikadaren alde berean gaude».Euskal Herrian
|
dugun
elebitasun desorekatuaren gainean jardun zuen Pako Aristik. «Hizkuntza baten garapena jasotzen duen bultzadaren araberakoa da».
|
|
|
Arrastoak arrasto, hau idazterakoan diglosiaren azken aztarnak desagerturik izan zitekeen. diglosiarena utzita, bada, gurea elebitasun partzialeko egoera mugikorra da. diglosiarik ez badago, berriz, ulertu behar
|
dugu
elebitasun partziala esaten duenean, biztanleria osoa baino biztanleriaren zati bat besterik ez dela elebiduna eta beste zatia, oro har, elebakarra, erdalduna. Partziala adjektiboa, beraz, ez dugu ulertzen elebidunen ezaugarri psikolinguistikoa denik.
|
|
2012
|
|
|
LCG jokoak esplizitatzen du zer prozesuri jarraitzen dioten agente elebidunek, etengabe erabaki behar baitute zer hizkuntza erabili, aurrez aurre
|
dutenaren
elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik.
|
|
|
LCG jokoak esplizitatzen du zer prozesuri jarraitzen dioten agente elebidunek, etengabe erabaki behar baitute zer hizkuntza erabili, aurrez aurre
|
dutenaren
elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik. A hizkuntzak (gizarteko kide guztiek hitz egiten duten hizkuntzak) eta B hizkuntzak (gutxiengo batek hitz egiten duen hizkuntzak) elkar ukitzeak kanpo eragin negatiboa du B hizkuntzaren erabileran.
|
|
|
Eta etorkizunari begira zera diote batzuek: elebitasuna eta eleaniztasuna dira euskararen aterabideak, baina beste muturrean jartzen direnek uste
|
dute
elebitasun sozial orekatuaren bidea mito hutsa besterik ez dela, alegia, elebitasunaren aldeko diskurtsoa hizkuntza nagusien esanetara dagoen ideologia dela. Eta horrekin estuki lotuta eta euskal kultura zer ote den eztabaidatzen hasita batzuek esango dizute Euskal Herrian egiten den kultura guztia dela euskal kultura, hau da, gaurko eta hemengo espazio sozialak definitzen duela kulturaren izaera; eta besteek esango dizute, aldiz, euskara dela euskal kulturaren definizio iturria, adierazi nahi dutelarik gauza bat dela euskal kultura eta beste gauza bat Euskal Herriko kultura.
|
|
2015
|
|
|
Kike Amonarrizek elebitasunaren eztabaida gainditu beharra ikusten du. " Maila instituzionalean, ezin
|
dugu
elebitasun simetrikoan sinistu. Hemen euskarak normalizazioa lortuko badu, euskarak behar ditu arnasguneak.
|
|
|
Gerra ondoren, euskarak debekua ezagutu zuen, euskarazko liburuak erre ziren, abiatutako ekimen eta mugimendu guztiak bertan behera gelditu ziren, erdal hedabide handiak sartu ziren etxe guztietara, hezkuntza erdalduna zabaldu zen, gaztelaniarenganako joera
|
zuen
elebitasun desorekatua are eta gehiago zabaldu zen eta Euskal Herriko Hegoaldean jazarpen zuzenak pairatu ziren. Berriz ere, ezerezetik hasi zen euskalgintza, baina askoz baliabide (pertsonal eta material) gutxiagorekin, asko hilik edo ihes eginda baitzeuden.
|
|
|
Horrela, bada, udalerri euskaldunen egungo egoera soziolinguistikoari erreparatuta, esan behar da udalerri multzo horren egoerak gehiago
|
duela
elebitasun egoera orekatu samarretik euskararen erabateko nagusitasunetik baino. Are gehiago, pentsa daiteke gaur egungo Euskal Herrian elebitasunaren ideiatik gertuen egon daitezkeen inguruak horiek direla hain justu, udalerri" euskaldun" izendatu ditugun horiek edo horien zati nagusi bat bederen.
|
|
|
Udalerri euskaldunetako egoerak gehiago
|
du
elebitasun egoera orekatu samarretik euskararen erabateko nagusitasunetik baino. Pentsa daiteke gaur egungo Euskal Herrian elebitasunaren ideiatik gertuen egon daitezkeen inguruak horiek direla.
|
|
|
Gaztelaniaren ezagutzari buruzko daturik ez dizkiguzentsuak eskaintzen, baina dakigunaren arabera, zalantzarik ez% 90etik gora egongo dela udalerrieuskaldunetan gaztelaniaren ezagutza. Beraz, nahiz eta udalerri euskaldun deitzen diogun, benetan, gune horietan, euskara eta erdara biak bizi dira, eta erdararen tokia ez da marjinala, bere tokigarrantzitsua du gaur egun. Berez, argazkiak zerikusi gehiago
|
du
elebitasun orekatuarekin gauregungo errealitatean.
|
|
|
Dokumentu ofizial guztietan gaztelania erabiltzen zen, herri mailan euskaraz egiten zen bitartean. Dena den, nik uste
|
dut
elebitasuna esan den baino garrantzitsuagoa izan zela. Artziniega aldean seguru asko bi hizkuntzak luzaroan bizi ziren elkarren ondoan, eta gainera, dakigunez, Aiaraldean pertsona asko mandazainetan jardun ziren, Errioxa eta Gaztelara bidaiak egiten.
|
|
2016
|
|
|
Bereizi behar da: bata
|
duzu
elebitasun indibiduala, eta hor ez duzu deusen kalterik. Inork bi hizkuntza edo gehiago jakitea eta solastea arras ongi da.
|
|
|
Meléndez Pidalek Asturiaseko egoera itxuratu zuen galizierarekin antza
|
duen
elebitasun diglosikoko egoera gisa, eta, horrela, ezeztatu zuen hegoaldeko aldaerek dialektoak edukitzea, gaizki erabilitako gaztelaniatzat hartu zirenak. riera bere garaira ailegatu zela" bere jatorrizko izaerari kalte egin ziezaioketen aldaketa sakonik gabe", nahiz eta (hona hemen XIX. mendeko eliteen ideologia)" gure gaur egungo gizartearekin bat egiten ez duen, baizik eta haien... Hori dela eta," ahots eta esaldi horiek guztiak, antzinean ezagunak probintzia osoan, bakarrik erabiltzen dira gaur egun gehitutako herrietatik kanpoko toki eta baserrietan", baina" oraindik ere, herrixketan erabiltzen da" (Caveda, 1989:
|
|
|
Tokiko idazleek egindako aldaeren deskribapenek ikuspuntu guztiz nabarmenduago bat eman zuten. 1906 urtean, Meléndez Pidalek Asturiaseko egoera itxuratu zuen galizierarekin antza
|
duen
elebitasun diglosikoko egoera gisa, eta, horrela, ezeztatu zuen hegoaldeko aldaerek dialektoak edukitzea, gaizki erabilitako gaztelaniatzat hartu zirenak (Garc� a, 2008). Pidalek ez zuen asturieraren batasuna zalantzan jarri, eta, horrez gain, 1911 urtean egindako baina argitaratu gabeko inkesta batean adierazi zuen, asturieraren aldaeren deskribapen zehatz batekin batera, Asturiaseko erdialdean hainbat konponbide finkatu zirela, eta, bat batean, izaera erreferentziala eta bateratzailea hartu zutela.
|
|
|
«Aldaketaren» lekuan, jarri «estatua». Euskarak estatua behar du, baina hura lortzeko beharrezko izango da erdaldunen babesa.Katalunian hizkuntzaren ezagutza unibertsala izatea lortu dute, katalanez diharduen administrazioa daukate (gurean espainolez egitea eta euskaratzea esan nahi
|
du
elebitasunak), eta, egindakoak eginda ere, ez da aski izan. Edozein hizkuntza gutxitutako hiztunek duten agonia berarekin bizi dute askok hizkuntza badoakiela; hartutako neurriak hartuta ere espainolaren morrontzan segitzen duela, ezin dela Europako herri txiki arrunt bateko normalizaziora iritsi.
|
|
2017
|
|
|
339. Udalerri euskaldunak ez dira hainbatek pentsa zezakeen edo udalerri horien izendapenak berak(, udalerri euskalduna?) aditzera eman dezakeen bezain euskaldunak. [?] Etxeko erabilerari buruzko datuek ere agerian uzten dute udalerri euskaldunetan bi hizkuntzen indarra nahiko parekatua dagoela gaur egun.[?] Udalerri euskaldunen egungo egoera soziolinguistikoari erreparatuta, esan behar da udalerri multzo horren egoerak gehiago
|
duela
elebitasun egoera orekatu samarretik euskararen erabateko nagusitasunetik baino?. Iñaki Iurrebaso Biteri,. Udalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
|
|
|
Lehen mailako ikastetxeen zerrendaren aztertzean, ohartzen da 2007an 54 eskoletarik 27ak elebidunak zirela, hots %50ak. Egun, 32k
|
dute
elebitasuna proposatzen, 49etatik (%65). Eskaintza gero eta gehiago ari da ehuntzen Iparralde guzian.
|
|
|
Hortarako finantzamendu bideak aurkitu behar! Artetik, hemengo ikasleek korsikeraz idatziko die hango ikasleeri, korsikar hiztegia eskuetan ukanki eta, eta hangoek euskaraz hemengoeri, hara xede guziz pollita, ororen buru ez
|
dutela
elebitasuna pratikatuko bainan elehirutasuna. PJ.
|
|
2018
|
|
|
Mota bateko eta besteko arrazoiek erakusten digute Euskal Herriko hizkuntzen arlora hurbiltzeko, eleaniztunaren ikuspegia egokiagoa dela elebakartasunarena baino. Garai berriak planteamendu berritua eskatzen du, eta elebakartasunaren paradigma gainditzea helburu
|
zuen
elebitasun ofizialetik harago joan beharra dago, gaur egun. Garaian garaiko ikuspegia, ezinbestean. Zergatik?
|
|
|
Gaztelaniaren hizkuntzakeriak elebitasun mota bat eta bakarra bultzatzen du: gaztelaniaren nagusitasuna mantentzea eta betikotzea helburu
|
duen
elebitasuna. Elebitasun mota horren arabera, menpeko hizkuntza gutxituak, gurean euskarak, identitatearen funtzioa betetzen du eta, hizkuntza nagusiak, menderatzaileak gurean gaztelaniak, komunikazioaren funtzioa.
|
|
2021
|
|
|
Gainerako egunkariak elebidunak dira, baina euskararen oso presentzia baxua
|
duen
elebitasun bat baliatzen dutenak. Horrela, iritzi emaile gehienak erdaldunak dira, eta, ondorioz, bertsolaritzari jarraipenik ezin diote egin.
|
|
|
mehatxu dira jatorrizko hizkuntzentzat, hiztun kopurua murrizten delako lurraldean, eta mehatxu dira ere harrera lurraldeko hizkuntzentzat, hizkuntza horiek arrazoi bategatik edo bestegatik arriskuan ere daudenean. Planteatzen duguna da nola bihurtu hizkuntzak suspertzeko baliabide harrera lurraldeko hizkuntzentzako mehatxu hori, eta horregatik itzuli behar
|
dugu
elebitasun vs. eleaniztasun auzira.
|
|
2022
|
|
|
Batere ez! Zer
|
dute
elebitasuna. Euskaraz dena ere frantsesez ezartzea!...
|