|
2001
|
|
|
" Zuhaitza luzea da" badiot, hemen subjektu eta predikatuaren arteko erlazioa sortzen da; erlazioa oinarriaren eta ondorioaren artekoa da judizio hipotetikoetan: " Euririk ez
|
badu
egiten, zuhaitza ihartu egingo da"; azkenik, erlazioa kontrajartze logikoarena da elkar baztertzen duten judizioetan, judizio disjuntiboetan: " Zuhaitz hau haritza, edo sahatsa, edo pagoa da".
|
|
|
Egia bila egia maite dugulako dihardugu, egia maitatuz. Gauza berezko edo artezko ederrak egin edo ikusi nahian ibili, ederra maite
|
dugulako
egiten dugu. Eginkizunetako etikan ez dira sartzen zuzenean egia eta ederra, baina maitatzearen etikan bai, barru barruan daude.
|
|
2003
|
|
|
Hitzaldi horren ondoren, Altzibiadesen agerpen eta testigantza erdi barregarriek Sokratesen izaera demoniko eta harrigarria erakusteko funtzioa daukate, jada maitasunaren kontenplazio mistikoa ez ote duen egin pentsarazteraino, gero bere hitzaldien bidez ikasleei azaldu eta irakasten saiatuko baitzen. Baina esperientzia mistikoak transmitiezinak dira eta maisu mistikoak bidea erakutsi besterik ezin
|
du
egin.
|
|
|
Dirudienez, Carnapen helburua ezagutza orokorra berreraikitzea zen, eta ez soilik zientzi ezagutza. Eta, itxuraz, oinarri gisa nahikoa
|
zuen
egindako aukeraketarekin. Baina Vienako Zirkuluaren tesi nagusi bat zen benetako ezagutza eta zientzi ezagutza gauza bera zirela, hau da, ez zegoela ezagutzarik zientziaz haratago.
|
|
2006
|
|
|
Horrenbestez, gizakiak, onarpena bilatzen duen heinean, ahal
|
duena
egin luke" duinen" kopurua ahal bezain ugari bihur dadin. Ohartuki zein oharkabean, politikariak sarritan aritu izan dira pedagogia politikozko eginbehar honetan:
|
|
2011
|
|
|
Neure buruaren existentzia, nire nitasuna, nire askatasuna, nire erantzukizun morala, etab., ziurtasunik absolutuenarekin hautematen eta pentsatzen ditut, ez dago ezer ziurragorik ni neu banaizena, edo libre naizena baino. Jainkoaren existentzia ere, esango digu Kantek, ziurtasun oso osoarekin pentsatu ahal dugu, baina ezagutu ezin
|
dugu
egin. " Objektu bat pentsatzea eta objektu bat ezagutzea ez dira gauza bera" (KrV B 146; ik. B XXVI eta B 406).
|
|
|
Era honetan Dasein ikaratuak bere mugatutasunari, bere hauskorrari, ihes egin gura izan dio, pentsatze eta jardute orori fundamentu absolutuaren segurtasuna eman ustez. Transzendentzia bat behin eta betiko tinkatuaren segurantziak
|
duen
egitekoa besterik ez baita gizon emakumea behin eta betiko aska eta asaskatzea baino bere askatasunaren beldurretik, existentziaren ikaratik, insegurantziatik, arriskutik. Horrela gixonak bere bizitza —moralki, politikoki— berak dominatzen duela, uste izan lezake, dominatua bera dela ezkutatuz bere buruari.
|
|
2013
|
|
|
ezin da esan esparru hau mitoarena da, eta beste hori ikerketarena. Ikerketak (zientzia, fisikatik historiara, eta filosofia barne), bere metodologiaren mugetan, ahal
|
duena
egiten du. Mitoak, ordea, bestelako baliabideak eta prozedurak erabiliz kontatzen edo iradokitzen du, eta guregan emozionalki eragiten du, zientziak ez bezala.
|
|
2014
|
|
|
Norbaitek zerbait ‘egin behar’ duenean, esan nahi du ez duela beste aukerarik, desatsegina bada ere, nardagarria. Wotanek bere burua inguratua ikusten du Frickaren aurrean, eta Siegmunden hilketa permititu ‘behar du’ (hori besterik ezin
|
du
egin), nahiz eta bere bihotza harengatik odoletan dagoen; Brunnhilde zigortu ‘behar du’ (‘ezin du besterik egin’), bere alaba maitea, bere gogo sakonenen haragitzea13 Hemen Wagnerrek ‘pieta rekin hiltzearen’ paradoxarekin egiten du topo, Talmudetik (justizia maitasunez kudeatzea aholkatzen digu) Brechten funtsezko Lehrstticke etara (Der Jasager eta Die Massnahme) lan... samurtasun maitekorrez kideek burkide gaztea hiltzen dute.
|
|
2017
|
|
|
‘Besteak ikusia izatea’ ‘Bestea ikustearen’ egia da. Hortaz, ‘Beste’ adigaiak ezin du inondik ere apuntatu kontzientzia bakarti eta mundutik kanpoko batera, nik pentsatu ere ezin
|
dudana
egin. Gizakia munduarekiko eta neurekiko definitzen da; unibertsoaren barne isuri bat eragiten duen munduko objektu hori da, barne hemorragia bat; bera da agertzen zaidan subjektua nire objektutasuneranzko ihesean.
|
|
|
Horrek esan nahi du ate horren atzean espektakulu bat ageri dela ‘ikusgai’, elkarrizketa bat ‘entzungai’ Atea eta sarraila bitartekoak eta trabak dira aldi berean, aurkezten dira ‘tentuz maneiatzeko’ modukoak; sarraila aurkezten da ‘apur bat zeharka eta gertutik ikusteko’ modukoa, eta abar. Hortik aurrera, ‘egin behar
|
dudana
egiten dut’ Inongo ikuspegi transzendentek ez die aitortzen nire ekintzei emanaren tankera bat juzkurik jaso lezakeena: nire kontzientzia nire ekintzei itsasten zaie, bera da nire ekintzak, jomugek eta jomugetarako bitartekoek bakarrik gobernatzen dituztenak.
|
|
|
nire transzendentzia atzeman ahal izateko, transzenditu egin nuke transzendentzia hori. Baina nire transzendentziak, hain zuzen, transzenditu besterik ezin
|
du
egin, bera naiz, ezin dut bera baliatu ‘transzendentzia transzenditu’ bezala eratzeko: kondenatua nago betiro nire ezereztapen propioa izatera.
|
|
2022
|
|
|
Filosofia modernoa egoera horren aurkako protestak zeharkatzen du, modu bikoitzez. Alde batetik, zenbaitek pentsatu zuten egoera hori amaitzeak filosofia amaitzea esan nahi zuela, hau da, bukatzea, abiapuntuan
|
zuen
egitekoa burutzea: pentsamendua errealitatearekin adiskidetzea, alegia, izatearen eta pentsatzearen arteko egokitzapena bilatzea.
|