|
2000
|
|
|
Nork erranen zuen, jaun André, ezen zure hitz haiek, erdi txantxetan erranak, bete eginen zirela, eta zuregatik skribatzen ari naizela, hain zuzen ere, liburu hau, finean...! Bai, egia da ezen munduak ez
|
duela
deus ere jakinen, nola nahi baitzuen Axularrek, zeren irakurle bakarra izanen zaitudan, baina, halarik ere, gogoan ditut osaba Joanikoten hitz haiek, Inkisizionearen ediktu baten ondotik erran zizkidanak, zeinak guztiz neureak egiten baititut mementu honetan: " Bai, mundu zabala baino zabalagoa duk gure mundu tipi hau, Joanes, zeren gaur ere ikusi baituk zein hertsia den mundu zabal delakoa..." Halakoxea baita zuri lotzen nauen mundua ere, jaun André...
|
|
|
Aita Bartolome jesuita zen, baina jesuita berezi bat, baldin jendeak haiei buruz zuen iritziari kasu egin behar badiogu behintzat, zeren erraiten baitzen haietaz —Parisko jesuitek jansenisten kontra izan zituzten borroken ondotik bere batez— ezen ez
|
zutela
deus ere jakin nahi bekatu benialetarik harat, eta aita Bartolomek, aldiz, bekatu mortaltzat zituen kasik bekatu guztiak; eta jesuita berezia zen, orobat, bertze alde batetik, jaun inkisidorearen lagun zelako eta instituzione harekin harreman estuak izan zituelako... jesuita izanagatik ere eta jesuiten ordenakoa, erdi jesuita eta erdi dominikoa balitz bezala, nolabait erraitearren, horrelako naha... Bertzenaz, guztien ahotan zebilen ezen jesuita misionestak jendearen baitarat iristeko —jendea beldurtzeko, jaun André? — dohain berezia zuela, eta bazirudiela ezen spirituak —beldurraren spirituak, jaun André? — ukitua zela, zeren joaiten zen herri guztietan uzten baitzuen jendea hunkiturik eta gogo aldaturik, halako suertez, non, misioneak akabatu bezain fite, ezin konta ahalekoak izaiten baitziren konfesionea solizitatzen zioten herritarrak, beren egunorozko desbidetik bidezko biderat egiteko asmotan.
|
|
|
Eta, nola ura, irakiten duenean, lehertzen den mila burbuiletan, zeinak egin orduko desegiten diren bertze mila burbuila sortzeko, hala lehertzen eta berritzen zitzaizkidan neuri galderak burmuinetan. Eta aitak, bere aldetik, ez
|
zuen
deus ere erraiten egoera haren aitzinean. Eta amak irri egiten zidan, baina irri hark ez zuen nehongo kezkarik edo buruhausterik gordetzen eta bai adierazten sosegua eta bozkariorako deia eta gonbita, irri hartarik ezkutuko garaiti batez mintzo balitzait bezala.
|
|
|
Zezena geldi zegoen, hilik; toreatzailea, berriz, jaiki egin zen eta, jaikitzean, ohartu nintzen ezen beso bular ingurua odoletan zuela. Hurbildu zitzaizkion peoiak; jaitsi zen Villagrandeko dukearen medikua tribunatik; jaitsi zen, harekin batean, kalonje jaun don Claudio... baina toreatzaileak ezetz erraiten zien guztiei, ez
|
zuela
deus ere, eta dukeari bi hitz erran nahi zizkiola. Eta, ongi zuèn besoa morroi baten lepo inguruan ipintzen zuela, tribunarantz abiatu zen, haren laguntzarekin.
|
|
|
Osaba Joanikoten erretolika hartan oroitzen dut nola guztiok hari beha geunden, eta nola amak, Ubarneko damaren eta Pedro Huiziren aipuak aditu bezain fite, begiak beheititu zituen, hautu hura atsegin ez balu bezala, baina, halarik ere, isilik egon zen, bazekielako, beharbada, ezen, auzi haren alderakotzat, ez
|
zuela
deus ere egiterik, bere senarra ere guztiz bertze iritzi batekoa izan zitekeelako. Eta, baldin amak erraiten ari natzaizuna pentsatu bazuen, ez zebilen nehola ere oker, zeren eta aitak, osabak akabatu orduko, erran baitzuen:
|
|
|
Izan ere, erran berri dizut ezen, gogoratzen dudan neurrian, sentitzen zuena erraiten zuela aitona Nikolasek eta erraiten zuena sentitzen: ez
|
zuela
deus ere gordetzen, alegia, eta zen bezalakoa onartzen zuela etxeko iragana... nahiz eta ez nagoen oso segur, zeren eta iragan hark bere kontradikzionea baitzuen, kontzientzian barrena itzal bat bezala luza zekiokeena, eta uste dut ezen itzal hark ere egitekorik aski eman ziola, ez dakit bizitza osoan, baina bai bizitzaren azken aldian. Eta segur nago eta gero eta segurago nago ezen itzalpean nahi izan zuela itzal hura, baina ezin izan zuela, halako suertez, non itzalak itzali baitzuen aitona bera ere, finean.
|
|
|
nor ote jakintsuagoak, indiar ustez inorant haiek, skribatzen eta irakurtzen ere ez zekitenak eta bizitzeko deus guti behar zutenak, edo harat joan ziren konkistatzaileak, skribatzen eta irakurtzen jakin zezaketenak, baina deusekin asetzen ez zirenak? Nihil necesse sapienti est, erraiten zuen Senekak, eta baldin egia bada ezen jakintsuak ez
|
duela
deus ere behar, orduan, jakintsuagoak ziren indiar haiek konkistatzaileak baino, eta jakintsuagoa zen, halaber, don Fran tzisko bertze anitz jende baino, zeren eta honek ere deus guti behar baitzuen bizitzeko. Eta, baldin egia bada ezen jakintsuak bere burua ezjakintzat duela, nola erraiten baitzuen Publilio Siriarrak —Non pote non sapere qui se stultum intelligit—, jakintsua zen orduan don Frantzisko, zeren ikasleak baino gutiago dakiela aitortzen duen irakaslea, nola aitortu baitzuen berak, kontatuko dizut noiz, ez baitzitekeen bertzerik izan.
|
|
|
Erran dizut bertze nonbait ezen amak mosaiko baten antzera ulertzen zuela bizitza, eta nahi izaiten zuela pieza bakoitza bere tokian: ordea, Pagabasoko leizeaz mintzatzen ginenean, ez
|
zuen
deus ere erraiten, ez baleki bezala pieza hura non pausa, eta gai hura, orotarat, laket ez balu bezala... eta, hartaz beldur ez zen arren, beldur balitz bezala, halarik ere, finean. Eta orduan ere ezin laburrago ihardetsi zion aita jesuitari:
|
|
|
—Horrek ez
|
du
deus ere erakusten, Joanes, zeren eta deabruak ez baititu izutzen deabruak harturik daudenak, eta zure osaba hori...
|
|
|
Edo, beharbada, bai. Izan ere, ez
|
dut
deus ere ekarri, baina, nola ibiliaren ibiliaz ikasi baitut ezen gizonaren deuseza dela gizonaren aberastasunik handiena, hala, neure deusez horretan bizi nahi nuke etxeko elizattoan, amaren eta haren zerbitzariaren ondoan, mundutik bereizirik, Jainkoari beha...
|
|
|
Eta galdegite hura zen ene egoerari buruzkoa, zeren jakin nahi baitzuen zer egiten nuen nik Indietan eta zertarat etorri nintzen. Eta orduan asmatu nuen nola Nafarroan nengoela Antonio Ibarbia zeritzan kapitain ohi bat ezagutu nuen, El Doradoko mapa bat zuena, eta hargatik etorri nintzela harekin Indietarat, eta hargatik egin genuela Gorukik eta biok iragan berri genuèn oihan hartan barrena, baina ez
|
genuela
deus ere aurkitu ez irabazi... eta, are okerrago, zeren, batetik, kapitain ohia eritu eta sukar izugarri baten ondorez hil baitzen, eta zeren baitzirudien, bertzetik, ezen oihanean galdu ginela Santo Tomáserat itzultze asmotan ginenean, nahiz eta azkenean zorte apur bat ere izan genuen... edo zorte handia, hobeki, ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula paraje haietan fama oneko bertze nafar bat ...
|
|
|
Nik ez dizut erraiten ezen batzuetan metafora batzuk beharrezkoak ez direla, baina, erabiltzekotan ere, sinpleak eta xumeak izan lukete... eta ezinbertzean erabili beharrekoak. Oraintxe bertan erabili duzu arimaren gau iluna, eta horren aurka ez
|
dut
deus ere, baina eguzkiak euri dagi.... Horiek malabarismo filologikoak dituzu, bertzerik ez, burugabekeriak!
|
|
|
Eta kontu egizu, bertzalde, ezen, enegatik izan ez balitz, galeretarat kondenatuko zutela... eta haren etxea desegin, eta haren lurrak gatzez idortuko zituztela, nola izan ohi baita ohitura eta usantza halakoetan; eta ez kexatu, zeren, zigorretik desterrurat xuxen eraman beharrean, hilabeteko atsedenaldia emanen baitzaio, zaurietarik sendaturik joan ahal izan dadin harat... Ez kexatu, ez, zeren, Ofizio Saindua orain dela urte batzuetakoa izan balitz, ene zerbitzuek ez
|
baitzuten
deusetarako ere balio izanen, eta erre eta xispilduko zuten hura goiti beheiti.
|
|
|
Eta, ikusirik ezen osabak ez
|
zuela
deus ere egiten, erran nion:
|
|
|
Gero, betazaletan berunezko bi tximeleta haiek pausatu zitzaizkidan, eta, handik aitzina, ez dut gehiegi oroitzen, zeren iparra galtzerat zihoan untzi baten barrenean sentitu bainuen neure burua... Eta untziak iparra galduz gero, berriz, ez dakit zer itsas hondargabetan hondoratu zitzaidan, zeren lo sakon hartarik ez
|
baitut
deus ere oroitzen... harik eta burrunbots izugarri batek iratzarri ninduen arte. Hatsarrean ihortziria iduritu zitzaidan, baina ez zen, ez, ihortziria.
|
|
|
Hiru espainiarrek ez zekiten frantsesez, eta ez
|
zuten
deus ere ulertzen, baina ikusi zutenean ezen jantzien bila gindoazela, berehala elkartu zitzaizkigun eginkizun ezin beharrezkoago haietarat. Eta, arestian biluzik geundenok eta norat behatu ere ez genekienok, irri zabal bat egin genion elkarri, janztekoak jantzi bezain sarri duintasun galdua berreskuratu izan bagenu bezala.
|
|
2001
|
|
|
Ez
|
duzu
deus ere zure inguruan haize zuria baizik, eta ez duzu nora zoazen jakingo. Elur orratzek itzelezko mina eginen dizute, eta haize izoztuak arnasa ostuko dizu, eta zuritasunak ikusmena kenduko dizu.
|
|
|
Bitarteko izan ziren, nolanahi ere, askoren axolagabekeria eta gehiagoren seta. Lege zaharreko egiturek ezin zezaketen lehengo egituretan iraun Lege berriaren mendean, hots, ezin iraun zezaketen aldakuntza eta antolamendu larririk gabe3 Eta guztia osorik gorde nahi
|
zutenek
deus ere gabe, edo horrelatsu, gelditu behar izan zuten, maizenez gertatu ohi denez.
|
|
|
Orain nagusiak lasaitzeko zerbait behar zuen. Eta joko hartan nik ez
|
nuen
deus ere galtzeko.
|
|
|
Kasu madarikatu honetan sartu nintzenetik egurtu, atxilotu, mehatxatu eta bi aldiz tirokatu naute; bi lagun hil dira eta beste batzuk arrisku bizian egon litezke. Ez
|
dut
deus ere galtzeko, neure bizia izan ezik. Oraindik ere ondo ulertzen ez dudan tema malapartatuak mendean hartu nauelako kamioan jarraitzen dut, eta badakit larrua asfaltoan utziko dudala edozein unetan.
|
|
2002
|
|
|
Irakasle Eskolan euskaraz ematen ziren irakasgai guztiak aztertuak izan ziren Parlamentukobatzar batean, ezlegezkoak izan ote zitezkeeii jakiteko. Ez
|
zuten
deus ere aurkitu.Urte hartan, euskal lerroan eskaintzen ziren 50 irakasgaiez gain, Unibertsitate Eskolak zituen 12 taldeetan euskara irakasten zen, astean 48 ordu ematen zirelarik. Eskola txikia izanagatik ere, euskara bultzatzeko ahalegin handiak egin zitueneta emaitzak ere neurri berekoak izan ziren.
|
|
|
Euskara modernoa, zentzurik txarrenean. Eta gainera, hizkuntzari behar
|
duen
deusik ere ekartzen ez diona.
|
|
|
Beti galdetu izan diot nire buruari gure artean horrenbeste euskaldun izanik zergatik izan duten hizkuntza kontuetan hain pisu handia euskaldun berriek. Ez
|
dut
deusik ere hauen kontra, eta badakit baloratzen hizkuntza bat ikasteko egin behar den ahalegina, baina hemen beldur naiz ez ote ditugun lezioak alderantziz eman. Hizkuntza kontuetan, batek bere sakoneko iturriko uretik edan behar du, ur hori gustatuko litzaigukeen bezain garbia ez bada ere (euskarak ere baditu orban zikin batzuk gero!), eta ez etiketa inguruan duen botilako ur gardenetik, munduko edozein hizkuntzalarik aski ongi dakien gisa, hori baita hizkuntzalaritzan erakusten den lehenbiziko gauza, ez baita ez kopiarik ez aldakirik jatorrizkoa baino seguruagorik eta fidelagorik, nola baita sehaskako mintzotikakoa, Sarako medikuak zioena niretako bilduz orain.
|
|
2003
|
|
|
Eta nik sumatu egin dudala zure falta hori. Inork ez
|
du
deus ere esan, baina nik badakit denok konturatu garela.
|
|
2004
|
|
|
totalitarismoa. Erne, beraz, zuk diozuna gertatzekotan, izan ere, delako gehiengo horren jokamoldeak ez
|
bailuke
deusik ere izango gizalegearen demokraziatik, mendekoen nazio duintasuna itotzeko eta birrintzeko ideologia praktikoaren aurrez aurre egongo ginatekeenez gero. Hona paradoxa, ikusitakoak ikusi ondoren:
|
|
2005
|
|
|
Lolo ez zen Saroberen aldeko, goiko baloietan kale egiten zuen. Julian eta Iñaki ere ez zitzaizkion gustatzen, nahiz eta ehun bider aitortu ez
|
zuela
deus ere ELAren kontra. Garazik ere bazituen bere gogokoak.
|
|
2007
|
|
|
OHARRA: Ezker abertzale ortodoxoaren jazarpen dudarik gabe antidemokratikoa hemendik salatuko nuke, haiek beraiek ez baligute, indarrak ahitu arte, lehenago errepikatu gaitzespenen gurpilean sartzeak ez
|
duela
deusetarako ere balio.
|
|
|
Herrian badira hamaika bikote lardaskan aritu eta berehala hausten direnak, eta hortxe jarraitzen dute lasai lasai, kaixo motel! Gurea serioa izanik, ez
|
dugu
deus ere ezkutatzeko.
|
|
|
Gustatu egin zait eta kito. Nik ezin
|
dut
deus ere egin horren aurka.
|
|
|
Nik esplikatu beharrekoak esplikatu ditut. Hortik aurrera nik ezin
|
dut
deus ere egin.
|
|
|
Lehen asaltoko KOa, ordea, ez nuen espero. Eta badakit, nahiz eta berriz zutitu, zure kolpe klase horren aurka ez
|
dudala
deus ere egiterik. Kolpe mota guztiak jasateko prest nengoela uste nuen, baina, ez.
|
|
|
–Et, et, et, ikasle txarra izateak ez
|
du
deus ere ikustekorik pertsonaren izaerarekin, Iraitz. Zu ez zara ikasle fina, hori zeuk ere badakizu.
|
|
|
–Ikusten duzu, baina ez
|
duzu
deus ere egiten egoerak onera egin dezan.
|
|
|
Badakit bat batean izan dela, eta zer? Nik ezin
|
dut
deus ere egin sentimenduen aurka. Edo zuk kontrolatzen al dituzu zeure sentimenduak?
|
|
|
Zuk norbait ikusi, gustatu eta maite egiten duzu. Nik ez
|
dut
deus ere jakin beharrik Josu maitatzeko. Nolakoa den gustatzen zait, eta horrekin aski dut.
|
|
|
Ainhoa ez zegoen aitzakiarik irensteko prest. Ordezkari baten zain zeuden Institutuan, eta Migelen laguntzarik gabe ez
|
zuten
deus ere behar bezala kontrolatzeko modurik. Aurki deituko zion Virgiliok, eta izen bat eman beharra zeukan fulamentuzko ekimena zela sinetsiko bazuen.
|
|
2008
|
|
|
Azken batean euskalkiak eta mintzoak ikertzailearen eraiketa teorikoak dira. Horrek ez
|
du
deus ere erran nahi, zientzia guzietan egiten baitira eraiketa teorikoak, denbo rarekin batera aldatu egiten direnak, noiz eta bigarren eraiketa aitzinekoa baino hobea den. Badakigu ongi aski Oñatiko eta Baztango euskara ez direla berdinak.
|
|
|
" Guk aurkeztutako proposamen ugari atzera bota zituen Hirigintza zinegotziak, eskumenik ez dutela, gaizki planteatuta daudela (azterketa epidemiologikoa, adibidez) edo ezinezkoak direla (auzokoei antenen berri ematea) argudiatuta. Bada, prebentzio neurririk hartzea beharrezkoa ez dela dio Udalak, guztia legediaren barruan dagoelako; txosten zientifikoen (Bioinitiative) alarma hotsek ez
|
dute
deus ere inporta", auzokide taldeak zehaztu duenez. Argazkian, hilaren 4ean Paulino Mendibil kaleko antenari hartutako irudia, Antena Ez elkartearen hitzetan.
|
|
2009
|
|
|
Gero, baina, senarrak ez
|
zuen
deus ere egin Regina Aldasororen mugimenduak eragozteko, arestian ate joka izan zituèn pentsamendu berekoiei esan izan balie bezala: –Lagunak:
|
|
|
Gogoratzen dut 2008ko ekainaren 5ean, Larreko izeneko saria eman zidatenean, han izan zela Xabier Azantza ere bide batez, animatzen dut bere euskal abizena, inolako konplexurik gabe zuzendu eta erabil dezala egungo idazkera akademikoaren arabera; ez
|
du
deus ere galduko, eta hitz egitea egokitu zitzaionean, gutxi gorabehera honako hauxe esan zuela nitaz: –Xanti bezalako pertsonak behar ditugu Nafarroan, ausartak, euskara erabiltzeaz gain, gure hizkuntza benetan bultzatu eta aurrera eramaten dutenak?.
|
|
|
Gero, baina, senarrak ez
|
zuen
deus ere egin Regina Aldasororen mugimenduak eragozteko, arestian ate joka izan zituèn pentsamendu berekoiei esan izan balie bezala: " Lagunak:
|
|
2010
|
|
|
–Ba, nik baino gehiago baldin badaki, hari galdetu diozu horretaz. Nik ez
|
dut
deus ere esateko.
|
|
|
Eta afaldutakoan, ama Lukaxekin lotara, eta aita nirekin. Batzuetan ez
|
zuen
deus ere afaltzen eta oso usain txarra ekartzen zuen. Nik orduan ez nekien zer izan zitekeen.
|
|
|
«Hasieran erotu nintzela erraten zidaten etxean, eta beldurtu egiten ziren. Baina ongi moldatzen naizela ikusi zutenetik ez
|
dute
deus ere erraten»
|
|
|
«hasieran erotu nintzela erraten zidaten etxean, eta beldurtu egiten ziren. Baina ongi moldatzen naizela ikusi zutenetik ez
|
dute
deus ere erraten».
|
|
|
" Zarate jaunak ez
|
zuen
deus ere esan lehen aldiz ondoezik sentitu zenean. Zergatik isildu zen, ez dugu inoiz jakingo.
|
|
2011
|
|
|
Ez
|
badute
deus ere egiten, suizidio ekologikora eramango gaituzte.
|
|
|
' ETAk armak uzten baditu, gizartea eskuzabala izango da' Rubalcaba: ' Terrorismoaren aurkako politika ez
|
dugu
deus ere aldatuko' Otegik ziurtatu du ETA indarkeria uzteko prest dagoela2010eko abenduaren 30a: Zapaterok ETAri:' Ez dut saihesbiderik eta erabilitako hitzik onartuko' 2011ko urtarrilaren 2a: ETAk' hiltzeari uzteko erabakia' zalantzan jarri du Anasagastik2011n indarkeriarik ez egotea espero du ezker abertzaleak2011ko urtarrilaren 10a: ETAk su eten' iraunkor, orokor ... ' Gobernuak ez du ETAren inolako baldintzarik onartuko' Jauregui:
|
|
|
Galdera aita zuriari egin zioten arren, honek ez
|
zuen
deusik ere erran ordura artean; aita zuriak, baina, guztia ikusten zuen: ikusten zuen, hasteko, egia erran behar zuela, baina ikusten zuen, halaber, zure alde ere atera behar zuela, Satur.
|
|
|
–Ez
|
duzu
deus ere hautsia, Donaciana. Kolpea bai, handia duzu, eta ukondo horretan ubelune handia eginen zaizu.
|
|
|
Jendeaz lastima sentitzen. Haurrek ez
|
zuten
deus ere esaten, agureak esaeraren batekin ordaintzen zuen beti dirua:
|
|
|
Ez da mutila bere gurariak eta prebentzioak argitzen entseatu, ez da neska gauari buruz mintzatu, ez
|
dute
deus ere esan ia ezertaz, eta elkarren izenak ezagutu ere gabe itzuli dira kalera.
|
|
|
Fraide gaixo batek zirriborraturiko paperok ez
|
dute
deus ere balio, badakit. Monasterioren batean geratuko dira beharbada, liburuen ganbaran, hautsaren eta sitsen mende, egunen batean gauza zaharrak suntsitzeagatik patuak igorri ohi dituen sute edo uholde horietako batek ezaba ditzan arte.
|
|
|
Ez
|
duzu
deus ere zure inguruan haize zuria baizik, eta ez duzu nora zoazen jakingo. Elur orratzek itzelezko mina eginen dizute, eta haize izoztuak arnasa ostuko dizu, eta zuritasunak ikusmena kenduko dizu.
|
|
|
Ez nion kasu handirik egin eta zortzi egun gehiago pasa
|
nituen
deus ere ez esateko, eta esango nuke hamar pezeta gehiago eman zizkidala pagarekin batera. Arrunt ondo portatu ziren; agurtzeko ere afari ederra egin genuen jangelan.
|
|
|
—Bai, badakigu. Ez
|
duzu
deus ere aditu ondoko plazan?
|
|
|
—Nik ez
|
dut
deus ere nahasteko gogorik!
|
|
|
Arpoiak zorrozteko tenorea, lagunak" esan ondoren, ke artean desagertzen ikusi zuten. Bat batean oihuak eta kolpeak entzun zituzten kanpoan, baina kearen eraginez ezin
|
zuten
deus ere ikusi eta, taberna barruan ere, arnasa hartzea gero eta zailagoa zen. Changek beste bi txupito zerbitzatu zituen unean, ke artetik, mamuak izanen bailiran, polizia ugari agertu ziren tabernan eta, orduan, Bruceren eta Changen saihetsek borra kolpeen zaporea dastatu zuten.
|
|
|
Bruce Leeren edota Chuck Norrisen sinpatia politikoez, egia esan, ezin
|
dut
deus ere ziurtatu. Tira, hau ez da guztiz egia.
|
|
2012
|
|
|
Elfhental Maite Itoiz soprano iruindarrak eta Jon Kelly kantari eta musikari irlandarrak osatzen dute. Aurtengo udan kontzerturen bat eman nahi dute elkarrekin Nafarroan, baina oraindik nahiago
|
du
deus ere ez aurreratu, nondik norakoak oraindik zehaztu gabe dituztelako. Orduak eta orduak ematen ditu bere lantokian, baina orain musika bilketan murgildu da.
|
|
|
Segur aski, ez
|
du
deus ere entzungo edo, besterik gabe, arretarik jarri ere ez du egingo.
|
|
|
" zelan Tarzanen pelikula, guey?" Eta badakizu zer erantzun zidan? " Nik ez
|
dut
deus ere ulertzen, Tarzan ez da apenas agertzen, eta nola handitu den Txita!"
|
|
|
—Johny Wessmullerren istorioa da esan dut, ez Tarzanena! Dena den, dagoeneko ez
|
du
deus ere axola, eta ezin naiz zurekin tragoak hartzera joan, sosik ez dut, Tepiton lapurtu didate katanarrua gaur goizean.
|
|
|
Eta orekari eutsi nahian malabareak eginez bezala, luze gabe lotu du bandera goiaingeruaren ezpatara, halatan non, hondartzatik ez ezik, segur aski Paristik beretik ere ikusten baita Mont Saint Michel Nafarroako erregearen aldekoen babeslekua dela. Eta ikuskariak sutan eta haserre bizian jarrarazi ditu Sacre Societeren mertzenarioak, eta, bidenabar esanik, inork ez daki zergatik deitzen zaien horrela, ez
|
baitute
deus ere sakratutik, eta ez askorik sozietatetik ere, ez bada elkarrekin bilaukeria suerte guztiak egitea.
|
|
2013
|
|
|
Berriz etorri zen, eta berak ezin
|
zuela
deus ere egin esan zigun; deitzeko galdararen zerbitzu teknikora eta faktura gas konpainiari bidaltzeko gero.
|
|
|
–Hogeita hamar urteko alabak bere mutilari musu emateagatik zer esango dit, ba? Eta zuk ere ez
|
duzu
deus ere esateko. Ez da lehenengo aldia izango eta.
|
|
2014
|
|
|
Eta hori aurkariak baino gehiago merezi izan zuela kontuan hartuta. Zorionez, baina, taldeak ez
|
du
deus ere jokoan eta sailkapenaren erdi aldean jarraituko du liga bukatu arte. Lasai, bulegoetako albisteak noiz iritsiko.
|
|
|
Mikel Strogoffek, beste egoera batean ahalegin hutsa izan arren, podaroshna poliziaburuaren bulegoetan aurkeztea pentsatu zuen. Dekretua ez zegokion berari, debekuari aurre hartu baitzioten podaroshna horren bitartez, baina ziurtatu nahi
|
zuen
deusek ere ez ziola hiritik irtetea eragotziko.
|
|
2015
|
|
|
Jendea tantaka agertzen ari zenez, hitz egiteko aukera izan zuten hautetsontzia gordetzen zutenek. Gogora ekarri zuten udaletxea oso egoera txarrean dagoela eta, DNEk konponketa lanak agindu bazituen ere, ez
|
duela
deus ere egin.Azken lau urteak ez bezala, atzokoa egun lasaia izan zen Garinoainen. Kaleak erdi hutsik zeuden, eta hauteskundeak normal egin ziren.
|
|
|
Sare sozialek, berez, ez
|
dute
deus ere egiten; tresnak baino ez dira, modu burutsuan erabil ditzakegunak edo ez.
|
|
|
nire kontra estuturik ez
|
duket
deus ere.
|
|
|
Bere burua libre senti zezakeen, baina ordurako ez
|
zuen
deus ere sentitzen oinetan, eta, burutik hotzaren oinazea uxatzeko, egoera kokatzeari ekin zion; behingoan amaitu zuen, aitagure batean hain xuxen. Ez zeukan etxerik, ez lagunik, ez dirurik.
|
|
|
–N nik ez
|
dut
deus ere, Hilde anderea...
|
|
|
—Ez
|
dut
deus ere erabiliko; hitza eman dizut.
|
|
|
—Ez, ezin
|
duzu
deus ere egin.
|
|
|
—Ez. Ez
|
zuten
deus ere jakin nahi preso harekin, eta guk galerian berean zaintzen genuen. Morroi bati bururatu zitzaion erremediorik onena zauri gainean ur beroa botatzea zela.
|
|
2016
|
|
|
Eta arabiar kulturetatik ezin
|
dugu
deus ere itxaron, Txinatik ere ez dator esperantza handirik. Krisia erabatekoa da.
|
|
|
Inork ez dio deitu zorra kitatzeko. Edmanek berak ongi asko daki inork ez
|
duela
deus ere berririk, zeren, bestela, agudo asko hurbilduko baitzitzaion gelara erraldoiarekin eta labana aho hotz harekin.
|
|
|
Ahalik eta informazio gehien bildu nahi zuen Peterengandik. Alvarez sarjentuak ez
|
zuen
deus ere sumatu behar, eta hala gerta zedin aski lanpeturik eduki zuten Goñi lotinant koronelaren zakurra.
|
|
2017
|
|
|
Nola ez naizen beldur? Ez
|
baitut
deusetan ere faltarik; kontzientzia baitut ona eta garbia. Hark adoretzen, berotzen eta segurantza seguru batekin deusen beldur gabe ipintzen nau.
|
|
|
Urdeak, beste abereek egiten ez dutena, oraino minik hartu gabe, ukitzeaz beraz egiten du marraska. Zeren, nola ez
|
baitu
deus ere on den gauzarik bere urdaia baizik ez ilerik, ez lumarik, ez larrurik eta ez beste gauzarik, bere izanez eta naturaz da beldur, hartzen dutenean, bizia kentzeko hartzen duten.
|
|
|
Haragiaren apetitu desordenatuak egiten dituen desordenuez eta kalteez mintzo garenez geroztik, goazen aurrerago, eta aurkituko dugu ezen emakume gizakoiak eta gizon emakoiak, pertsona putazaleak ez
|
duela
deusetan ere sosegurik eta ez pausurik.
|
|
|
De tempore nihil est accipere in actu, nisi nunc. Denboratik ez
|
dugu
deus ere, orain bat baizik, iraute apurra, puntutsu bat, eta ez gehiago.
|
|
|
Eta arrazoirekin iruditzen zaizu hala. Zeren zer da munduan kontsolamendu handiagorik eta bihotz altxagarriagorik, ikustea baino ez
|
duela
deusen ere arriskurik, ez duela konfesatu beharrik eta ez bere kontzientzian harrik?
|
|
|
–Mikelek irri egin zuen berriro bere ateraldiarekin. Bertzeek ez
|
zutela
deus ere proposatzen ikusirik, bertze aukera bat eman zuen?. Eta, Felix Seisdedos abokatua tanteatzen badugu?
|
|
|
Osaba jangelara itzuli zelarik, aldiz, irriz karkailaka aurkitu zituen Mirta eta Lurra. Ez
|
zuen
deus ere galdetu baina irri haiek bere kontura zirela susmatu zuen. Otarrainaren ondotik, Mirtak maisuki prestaturiko mango flana hartu zuten.
|
|
|
Fraile gaiso batek zirriborraturiko paperok ez
|
dute
deus ere balio, badakit. Monastegiren batetan geratuko dira, agian, liburuen ganbaran, hautsaren eta sitsen mende, egunen batetan gauza zaharrak erretzeagatik fatuak igorri ohi dituen sute edo eurite hoietako batek ezaba ditzan arte.
|
|
|
Amaitu zen atxiloketaren zain egotea, akabo zen larritasun estali hura; itxura guztien arabera, Karra laster askatuko zuten: ez
|
zuten
deus ere haren kontra. Bizpahiru egun, eta kito izango zen dena.
|
|
|
Ageriko minik egin gabe, hizkuntza gutxiagotzen eta gutxiesten ari da. Gurearen aurka ez
|
du
deus ere erran, baina ezpainak itxita, gurea hilko balitz deus ere ez litzatekeela galduko erran du elekatu gabe.
|
|
2018
|
|
|
Merkataritza eskola batean ikastera joan omen zen Parisa; egia dio azkenean, hots, ez
|
zuela
deus ere egin eta aitak moztu egin ziola hornimendua, itzultzeko txartela bidali ziola eta Frantzia utzi beharrean aurkitu zuela bere burua. Itzulera hura, horixe da bere tragedia.
|
|
|
Beste zerbait ere ikusten du, badaki heldua dela zalantzarik gabe unea eta ez duela handik aurrera ihes egiterik izango bere buruarekin dituen halako betebehar batzuetatik. Eta amak ez
|
duela
deus ere jakin behar, ezta nebek ere, egun hartantxe jakin zuen hori ere. Auto beltzean sartu denetik jakin du, familia horretatik kanpo dago lehenengo aldiz eta betiko.
|
|
|
–Baina ezin
|
dugu
deus ere egin.
|
|
|
Horrela, praktikaren zentzua esangura utopikoa izango da, eta ideiaren balioa, hipotesiaren balioa praktikan lortu duen efektua. Ezer aldatzen ez duen ideiak ez du baliorik, ez
|
du
deus ere sortu; ezer aldatzen ez duen esangura utopikoak ez du baliorik, ez da ekintza efektiboak eragiteko gai.
|
|
|
Ez, ez
|
genuen
deus ere konprenitu baina, egun hartan, ez zen behar.
|
|
|
Laborariak bi urrats gibelera egin zituen. Egiaz, jaun gaztea, ez zakiat nor izan zaian hitz ausart hauen bultzatzailea, herriaren aingerua edo Izpiritu tentatzailea...; buka ezak Hauteslea ote zara. Ez
|
nauk
deus ere, ez ene berdinak baino gehiago, erantzun zuen euskaldun zaharrak irri ironiko eta triste batekin. Jaun lapurtarra, gure herria bizkaitarrek begien aitzinean duten hondakin bizidun bat da zer gertatuko zaien iragartzeko, instituzio zapaltzaileek Kantabrian Aitorren seme alaben mendeetako errepublika ezeztatuko duten egunean. Bere izena ukatzen duen populu oro historiatik ezabaturik da eta garaituen zortea pairatzen du.
|
|
|
Diot, ene aldian, zure laguna ezin nezakeela nihaurek lagundu, zeren nagusiari hitza eman baitiot, eta prakagorriak eta mugazainak ohi baino iratzarririkago ez badira, gauerditik landa, Larhun zeharkatzea pentsatzen dut, bizkarrean zaku bat kresal. Baina zure adiskideak ez
|
du
deus ere huts eginen, zeren aitzindaria izanen baitu bidelagun. Hiru gizon baino azkarrago, saldo osoa baino ausart eta abilago.
|
|
|
Gure menditarren zuzentasunak gaina hartu zien itsukeria erlijiosoaren infernuzko lilurei. Fraide gaztelauen hertsitasun teologikoak, haien izpiritu argudiogilearen sotiltasun idorrak eta haien bandera pean ibiltzen ziren bandalo eta godoen ez-jakintasun handiak ez
|
zuten
deus ere ikustekorik Ameriketako zibilizazioen goiko ulermenarekin, ez eta beren ederlanen garapenaren aberastasunarekin ere. Gaztelauek Ameriken konkistan egin zituzten lazgarrikeriak betikoz izanen dira katolizismoaren lotsa.
|
|
|
Zenbaitek, handiak izanik ere, haurren itxura eta emazteen goxotasuna gordetzen zituzten. Haien keinu zaluek eta solasaldi nahasi eta aldakorrak ez
|
zuten
deus ere ikustekorik nafarren harrotasun artega eta izaera sutsuarekin. Alegrantzia eta amodiozko anaitasunak iberiar historiako lehen aroak oroitarazten zituen.
|
|
|
Orain dela zenbait urte, ondoko etxe bateko bizilagunek entzun zituzten, gau zenbaitez, ulu luzeak, emazte baten boza iduri zutenak. Frantziako hegoaldeko probintzietan aipaturik diren herrietako gizotso eta ganipote en umore jostariak ez
|
zuen
deus ere ikustekorik gaueko orro horiekin. Ilbeteak argiturik, gazte zenbaitek ehizaldi bat antolatu zuten eta harpeko sarreran ikusi zuten lehen gauza giza begitarteko mamu beltz bat izan zen, barnera sartu zena bere orro beldurgarria errepikatuz 47.
|
|
2019
|
|
|
(...) Gero, instituzioa jin baitzen etxerat, eskola jin baitzen etxerat, eta, erraiteko ez zela haboro behar euskaraz elestatzen etxean enekilan. Hor, nonbait, aitaren alde, nonbait, konfirmatzen ebe, bere ikusteko manera, euskarak ez
|
duela
deus ere balio. Jin da, nonbait, dilindan pisua emaitera aitari
|