|
2000
|
|
|
Eta, nola ura, irakiten duenean, lehertzen den mila burbuiletan, zeinak egin orduko desegiten diren bertze mila burbuila sortzeko, hala lehertzen eta berritzen zitzaizkidan neuri galderak burmuinetan. Eta aitak, bere aldetik, ez
|
zuen
deus ere erraiten egoera haren aitzinean. Eta amak irri egiten zidan, baina irri hark ez zuen nehongo kezkarik edo buruhausterik gordetzen eta bai adierazten sosegua eta bozkariorako deia eta gonbita, irri hartarik ezkutuko garaiti batez mintzo balitzait bezala.
|
|
|
Erran dizut bertze nonbait ezen amak mosaiko baten antzera ulertzen zuela bizitza, eta nahi izaiten zuela pieza bakoitza bere tokian: ordea, Pagabasoko leizeaz mintzatzen ginenean, ez
|
zuen
deus ere erraiten, ez baleki bezala pieza hura non pausa, eta gai hura, orotarat, laket ez balu bezala... eta, hartaz beldur ez zen arren, beldur balitz bezala, halarik ere, finean. Eta orduan ere ezin laburrago ihardetsi zion aita jesuitari:
|
|
|
—Joanes, Ama Mariak ez
|
zuen
deus ere maite izan bere Semea bezainbat, neurri gabeko neurriz maite ere; eta nik ere orobat maite nahi zintuzket zu... —eta, erraiten zizkidan hitzak bertze irri batez gozatzen eta eztitzen zizkidala, segitu zuen—:
|
|
2001
|
|
|
Hona hemen, bada, munduan zehar eta Euskal Herrian bertan gertatzen ari ziren gatazka larrien collage salatzailea azalean zekarren Z. ARGIAk egin zuena. Ale hartan ez
|
zuen
deus ere esan azalean agertutakoaz... editorialean izan ezik. Ulertu nahi zuenak, ulertuko zuen, bai!
|
|
2003
|
|
|
berak ez
|
zuen
deus ere ulertzen baina.
|
|
2004
|
|
|
–Ez, ez
|
zuen
deus ere garrantzizkorik nahi, Joana. Ea arratsaldean lagunduko nion erosketa batzuk egitera.
|
|
2006
|
|
|
Izaki berri bat etortzekoa zela esan ostean, munduan betetzeko ziren zereginak berriro banatu zituen. Koiotek, begiak zabal zabalik baina lo, ez
|
zuen
deus ere esan.
|
|
2007
|
|
|
Izugarri estimatu zion bereganako konfiantza, baina ez zeukan konpromisorik hartzerik liburu dendaren jabearekin kontsultatu gabe, ez
|
zuen
deus ere deliberatzen ahal. Aldi onari atzaparka lotu behar gatzaizkiola oroitarazi zion solaskideak, eta errefrau zaharrek ez omen zuten gezurrik erraten.
|
|
2008
|
|
|
Hebridak oberturaren adierazpen aztarnak guztiz desegin zituen Hogwoodek. Lauko tempoa markatzeaz aparte, ez
|
zuen
deus ere egin. Haria apal, kuzkurtuta, goibel, esanguratsu izan beharrean.
|
|
|
Nonbaitik ere, goizeko freskuraren baliatzeagatik Gorrail pago haren azpian etzana zen eta gertatuaz ez
|
zuen
deus ere galdu.
|
|
2009
|
|
|
–Zer joko da hau? , odol zamak taupada azkarragoak ekartzen zizkion lokiko zainetara, baina aurpegiak ez
|
zuen
deus ere adierazten, arrasto zuzenez marraztua bailitz bezala.
|
|
|
Gero, baina, senarrak ez
|
zuen
deus ere egin Regina Aldasororen mugimenduak eragozteko, arestian ate joka izan zituèn pentsamendu berekoiei esan izan balie bezala: –Lagunak:
|
|
|
Mendelssohnen 3.Sinfonia oso kaskarra izan zen, kontzertinoaren aginteak eta haize sendiak jorratzeko zituen intuiziozko sarrerak ez ziren aski izan interpretazio ahul eta xume bat egiteko. Pendereckyk konpasa markatzeaz aparte ez
|
zuen
deus ere egin berrogei minututan; ahaztekoa bigarren zatia.
|
|
|
Gero, baina, senarrak ez
|
zuen
deus ere egin Regina Aldasororen mugimenduak eragozteko, arestian ate joka izan zituèn pentsamendu berekoiei esan izan balie bezala: " Lagunak:
|
|
2010
|
|
|
Aita etxera etortzen zenean, egun askotan ez zen giro izaten. Lukax hantxe egoten zen burua makurtuta mahaiaren izkina batean, ez
|
zuen
deus ere esaten, baina entzun eta ikusi, den dena.
|
|
|
–Begira, ama, aitak bazekien gaixorik zegoela. Zergatik ez
|
zuen
deus ere egiten sendatzeko. Hasteko, ez zuen onartu ere egiten alkoholikoa zela.
|
|
|
Eta afaldutakoan, ama Lukaxekin lotara, eta aita nirekin. Batzuetan ez
|
zuen
deus ere afaltzen eta oso usain txarra ekartzen zuen. Nik orduan ez nekien zer izan zitekeen.
|
|
|
" Zarate jaunak ez
|
zuen
deus ere esan lehen aldiz ondoezik sentitu zenean. Zergatik isildu zen, ez dugu inoiz jakingo.
|
|
2011
|
|
|
Galdera aita zuriari egin zioten arren, honek ez
|
zuen
deusik ere erran ordura artean; aita zuriak, baina, guztia ikusten zuen: ikusten zuen, hasteko, egia erran behar zuela, baina ikusten zuen, halaber, zure alde ere atera behar zuela, Satur.
|
|
|
Loteria saltzen zuen itsuak ezagutu zuen lehenengo hiri zaharrera ailegaturiko gizona, baina ez
|
zuen
deus ere esan. Gero eskolako umeak hurbildu zitzaizkion, munduaren bestaldetik hustu ezineko jakintzarekin zetorrela ustez.
|
|
|
Gu hizketan ari ginela, alabatxoak beste haur bat negar batean utzi zuen. Nire adiskideak ez
|
zuen
deus ere esan. Orduan, neskakoak ni neu mehatxatu ninduen.
|
|
|
Nora pentsakor geratu zen une batez. Marco mutil zintzoa eta maitagarria iruditzen zitzaion baina bere joko horietaz ez
|
zuen
deus ere jakin nahi. Zer egin nahi zuten Norrisekin?
|
|
2013
|
|
|
Hamzak gauza batzuk ulertzen zituen, bertze batzuk ez. Joko zikina garbi bihurtzen zuèn itzulipurdi intelektual hartarik ez
|
zuen
deus ere ulertu, egia erran. Edo ulertu zuen, baina ez zegoen batere ados.
|
|
|
noiz eta talibanek, Omar mullah ren aginduz, Bamiyango bi buden irudiak leherrarazi baitzituzten, fededunek idolo faltsuak gurtu ez zitzaten: Hamzak ez
|
zuen
deus ere ulertu, egia erran: ez ekintza, ez esplikazioa!
|
|
|
Saieteren argi tikian ezin zuzen jakin, baina baietz apustu gizona irriz ari zela. Ez
|
zuen
deus ere gehitu, eta nik haren boza berriz ere aditu nahi.
|
|
|
–Maddik? Gaixoak egun batzuetan ez
|
zuen
deus ere esaten. Negar egiten zuen soilik.
|
|
|
Hamzak gauza batzuk ulertzen zituen, bertze batzuk ez. Joko zikina garbi bihurtzen zuèn itzulipurdi intelektual hartarik ez
|
zuen
deus ere ulertu, egia erran. Edo ulertu zuen, baina ez zegoen batere ados.
|
|
|
Horregatik, beharbada, Hamzari are ulergaitzagoa egin zitzaion handik gutira –1432an52– agitu zena... noiz eta talibanek, Omar mullah ren aginduz, Bamiyango bi buden irudiak leherrarazi baitzituzten, fededunek idolo faltsuak gurtu ez zitzaten: Hamzak ez
|
zuen
deus ere ulertu, egia erran: ez ekintza, ez esplikazioa!
|
|
2014
|
|
|
Mikel Strogoffek, beste egoera batean ahalegin hutsa izan arren, podaroshna poliziaburuaren bulegoetan aurkeztea pentsatu zuen. Dekretua ez zegokion berari, debekuari aurre hartu baitzioten podaroshna horren bitartez, baina ziurtatu nahi
|
zuen
deusek ere ez ziola hiritik irtetea eragotziko.
|
|
2015
|
|
|
Baina ez
|
zuen
deus ere entzun.
|
|
|
Bere burua libre senti zezakeen, baina ordurako ez
|
zuen
deus ere sentitzen oinetan, eta, burutik hotzaren oinazea uxatzeko, egoera kokatzeari ekin zion; behingoan amaitu zuen, aitagure batean hain xuxen. Ez zeukan etxerik, ez lagunik, ez dirurik.
|
|
|
Handik ez luzera familia hura desagertua zela ohartu nintzen; auzoz aldatu edo sorterrira itzuliko ziratekeen. Inork ez
|
zuen
deus ere aipatu. Ziurtzat eman nuen distantziaren poderioz arinduko eta baita desagertuko zitzaiola galdutako hanka haren mina.
|
|
2016
|
|
|
Alabaina, ez
|
zuen
deus ere jan.
|
|
|
Hiru gizonak mostradore ondoko sofan eseri ziren. Pete Domezainek ez
|
zuen
deus ere esaten. Erretilu batekin itzuli zen Marina anderea, hiru kopa eta brandi botila zekartzan.
|
|
|
Ahalik eta informazio gehien bildu nahi zuen Peterengandik. Alvarez sarjentuak ez
|
zuen
deus ere sumatu behar, eta hala gerta zedin aski lanpeturik eduki zuten Goñi lotinant koronelaren zakurra.
|
|
2017
|
|
|
Bigarrenaren sokak lurrera eraitsi ninduen ia. Inarrosaldia ez zen makala izan; harrigarriki, inork ez
|
zuen
deus ere adierazi barnetik. Beharbada, horiek ere Chaoukiren aitaren lehoinabarra zuten gogoan.
|
|
|
Osaba jangelara itzuli zelarik, aldiz, irriz karkailaka aurkitu zituen Mirta eta Lurra. Ez
|
zuen
deus ere galdetu baina irri haiek bere kontura zirela susmatu zuen. Otarrainaren ondotik, Mirtak maisuki prestaturiko mango flana hartu zuten.
|
|
2018
|
|
|
Orain dela zenbait urte, ondoko etxe bateko bizilagunek entzun zituzten, gau zenbaitez, ulu luzeak, emazte baten boza iduri zutenak. Frantziako hegoaldeko probintzietan aipaturik diren herrietako gizotso eta ganipote en umore jostariak ez
|
zuen
deus ere ikustekorik gaueko orro horiekin. Ilbeteak argiturik, gazte zenbaitek ehizaldi bat antolatu zuten eta harpeko sarreran ikusi zuten lehen gauza giza begitarteko mamu beltz bat izan zen, barnera sartu zena bere orro beldurgarria errepikatuz 47.
|
|
2020
|
|
|
Irakaslea erdi zabalik zegoen hilobiaren bazter batean lekutu zen eta ikasleak inguruan jarri zitzaizkion. Inork ez
|
zuen
deus ere esaten. Beldurra airean ikus zitekeen.
|
|
|
arra jelean, susara, gori, abereak baiño okerrago. Hau ikusiko zuen beti lehenik, eta hitzetan ez
|
zuen
deusik ere sinistuko. Iñolaz ere ez onerizkoan eta lagundu nahiean hurbildutako gizon presturik:
|
|
|
Argi baita herritarrek berek ez zutela uste halakorik gertatuko zenik. «Joan den astean nehork ez
|
zuen
deus ere errespetatzen neurrien aldetik. Alta, Hego Euskal Herrian jada katastrofea zen, eta ondo ondoan gaude».
|
|
2021
|
|
|
ez zuen nahi testuan ezer ez faltan ez sobera egoterik. Ez
|
zuen
deus ere uzten inspirazioaren menpe, estiloa xehetasunez lantzen zuen.
|
|
|
Bere olerkiak Kleonbroto Anbraziakoa zeritzan baten suizidioa deskribatzen du, zeinak harresi batetik behera bota baitzuen bere burua. Esaten digu gazte horri ez zitzaiola gertatu heriotzara bultzatzen ahal
|
zuen
deusik ere, salbu eta" Platonen tratatu bakar bat irakurri zuela: arimaren gainekoa".
|
|
|
Obra bere patuaren menpe uztea zekarren. Ez zegoen inondik inora egile eskubideen edo copyrightaren antzik
|
zuen
deusik ere. Liburuaren kate osoan, kopia egiten zuenak baizik ez zuen zuzeneko ordainketa bat jasotzen, lerro bakoitzeko hainbeste —betiere etxeko esklaboa ez bazen, gaur egun fotokopiak egiten ditugunean orrialdeka kobratzen diguten bezala.
|
|
|
Nork ikasten zuen irakurtzen, nork izaten zuen libururik zibilizazio erromatarrean? Ezerk ez du erakusten Antzinaroan hezkuntza unibertsalaren antzik txikiena
|
zuen
deusik ere bazenik. Aro Modernora arte, oso berriki arte, ez zegoen alfabetatze orokorrik, eta orduan bai, baina herrialde bakar batzuetan.
|
|
2022
|
|
|
Ateratzerakoan, ordea, mutikoak ikusi zuen animaliak bi bola koxkor zituela zintzilik sabel aldean, baina, hartaz ohartu eta isildu egin zen; ez
|
zuen
deus ere esan. Behin kanpoan zirenean, baina, aita eta biak baserri aldera abiatu bezain laster, semeak honako galdera hauxe egin zuen, beldur pixka batekin:
|
|
|
Lurretik begiratu eta behatu egin zuen, bai, baina kaiolan ez zuen mugimendurik sumatu, ez plastikoan zehar, ez eta plastikoan egindako leihotxoan ere. Handik gutxira, guraso bat joan zen kaiolara mokoan janaria zeramala, baina orduan ere mutikoak ez
|
zuen
deus ere ikusi, ez bururik, ez mokorik, ez hegalik, ez isatsik, batere ez! Horrek oso irudipen txarra ekarri zion mutiko urdurituari.
|
|
|
Horiek horrela, arratsalde apal batean, mutikoak tiro hotsak entzun zituen inguru hartan. Berak ez
|
zuen
deus ere ikusi, baina, antza denez, kurrilo taldeak pasatzen ari ziren iparraldetik hegoaldera, negua Afrikan emateko, giro epelagoan. Hortaz, ikusi ez, baina kurrilo taldeen garrasi eta kurrixkak, haiexek, bai, argi eta garbi entzun ere entzun zituen.
|
|
|
ahoarekin soinu zoli egoki bat egiten zuen bitartean, astoa abia zedin. Hala ere, momentuz ez
|
zuen
deus ere lortu; animalia belarriluzea geldirik. Mutikoa dagoeneko urduritzen eta kezkatzen hasita zegoen, asto zaharra gaizki ote zegoen; gaixorik edo.
|
|
2023
|
|
|
Jossebelineko konde erraten zioten eta Rolandineren aita zen jaun hark zenbait arreba zituen, batzuk aberaski ezkonduak eta bertzeak serora sartuak; eta bazen bat etxean gelditua37, ezkongai, konparazionerik gabe ederragoa zena bertze guziak baino, eta hainbertze maite zuen anaia, ezen hark ez baitzuen ez emazte ez haurrik ere arreba hura baino maiteago. Hala, neska hura ezkontzaz galdegin zuten hainbat etxe onetatik, baina anaiak ez
|
zuen
deus ere jakin nahi ukan, arreba urrunduko zitzaion beldur eta bere dirua gehiegi maite zuelako38 Horregatik eman zuen neskak ezkongai bere bizitzaren parte handi bat, arras oneski bizi zela anaiaren etxean, non bazen zaldun gazte eta eder bat39, etxe hartan haurdanik hezia, zeina ordukotz hazia baitzen bai edertasunean eta bai bertutean, eta aise gobernatzen baitzuen bere nagusia; hainbertze, no... Eta halako larderia eta etxekotasuna esleitu zizkion, arrebarenganat arrats nahiz goizez igorriz, ezen elkarrekin luzaz egoteaz atxikimendu handia sortu baitzen bien artean.
|
|
|
Ez dugu deus ere esan egia baizik. Ez
|
zuen
deus ere besterik gutiziatzen. Ez dut neure buruz deus ere onik.
|