|
2008
|
|
|
Beste era batera esanda, babes instituzionalak bakarrik ezin du sustatu identifikazio kolektiboa eta hizkuntza belaunaldi batetik bestera transmititzea. Erakundeek ezin
|
dute
bizirik iraun komunitateak ez badu aktiboki parte hartzen. Hizkuntza gutxiengoak ez baditu giza baliabide eta baliabide ekonomiko ugari, eta legitimitate soziala zapaltzen badiote, du kontrol instituzional handirik lortu estatuaren babesik eta talde eskubiderik gabe.
|
|
2009
|
|
|
11 Aski da" Txakolinaren ospakuntza" irakurtzea, ardo izan nahi eta ezin duen txakolinaren sinboloarekin: Gora txakolina/ ta damaidan poza/ ta pozaren hitza/ ta hitzaren bizitza/ ta bizitzaren bitsa/
|
dugun
bizi nahiezko/ bizi gaituen gaitza.
|
|
2012
|
|
|
galbidean omen zebilen euskal herriak zientzialarien begirada aztertzailea jaso zuen XIXan. ez zen guztiz berria, baina aurrekarietan ere, paradigma moderno cartesiar eta newtondar horrekiko mesfidantza erakutsi zutenak topatzen ditugu, rousseau esate baterako; eta haren geroztik, euskal zerarekin interesa erakutsi zutenen artean gehienak zera primitibo jator eta antzemanezinezkoaren xerka ibili ziren, nabariena ezbairik ez, humboldt handia. harrezkero, etnografiak ia ia lortu zuen euskal zeraren monopolioa. herri zahar hura zer nolakoa zen erregistratzen tematu zen etnologo saldoa. Tematizazioak eta sistematizazioak, kasu honetan ere, xehe xehe egin behar
|
zuten
bizi mundua izan zena, museoan eta folk bilduman ondo kabi zedin.
|
|
|
urbanizazio berriak herri horietako urteetako bizimoldea zeharo aldatu duela. Egonkor samarra
|
zuen
bizi giroa, astindu eta norabide berrietan jarri duela. Joera berriak sartu dituela, jende berriarekin batera.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntzen bizitzaren eta heriotzaren metaforak dirauen arren, tropoa ez da zuzena: hizkuntza batek ezin
|
du
bizirik edo hilda egon, bizitzeko oinarrizkoak diren ezaugarriak falta baitzaizkio. Asko jota, eta Salikoko S. Mufweneren (2001:
|
|
2014
|
|
|
Nik uste
|
dut
bizian ukan dudala [kontzientzia]. Nik bai.
|
|
|
Gertuko gizarte ehun horrek
|
duen
bizi indar maila erabakigarria izango da euskal kulturgintzarentzat. (...) Euskararen zoria gertuko igurtziari eta ehunari lotuta dago neurri batean.
|
|
2015
|
|
|
Beñat Garaio – Hizkuntza gutxituen bizi indarra euskararen eskala bat osatzeko proposamenak falta
|
du
bizi indarra neurtzeko erabili daitezkeen faktoreen mailak erabakitzerako orduan.
|
|
2016
|
|
|
ereduak jasotako matrikula kopurua keinu txiki horien bitartez ere azaldu daiteke, baita euskaltegiek urtetan jasotako ikasle kopuruak ere, edota, urtez urte, euskararen alde antolatutako ekitaldi ezberdinetan parte hartu duten milaka lagunek. Euren inplikazioak azalpena
|
du
bizitako identitate horretan.
|
|
|
Faktore demografikoek osatzen dute lehen atal nagusia, institutional support edo institutional control alorrekoek bigarrena eta estatus faktoreek hirugarrena. Hiztun herri edo hiztun elkarte baten osaera demografikoa, bere babes oinarri eta kontrol ahalmen instituzionala eta bere estatusegoera analizatuz, hiztun herri edo hiztun elkarte horrek bizirik eta beregain irauteko ahalmena zenbatekoa duen argitu nahi
|
du
Bizi Indar Etnolinguistikoak. Faktore demografikoen atala zehatz mehatz egituratu izana bere alde du, oso, BIE EV konstruktuak241 Argi bereizten ditu erabateko hiztun kopurua242, jaiotzeeta heriotze tasak, adin piramidea, endogamia exogamien pisu erlatiboa eta immigrazio emigrazio isuriak, lurralde barruko eta lurralde arteko joan etorriak kontuan izanik243 Horrekin batera, eta agian horren gainetik, alde du konstruktu honek" distribution of L1 speakers" atal zatian hiztunen kontzentrazio gaiari berariaz eskaintzen dion leku argia.
|
|
2017
|
|
|
Jendarteko jokaerek jendearen jokaerak egituratzen dituzte. praktika sozial gutxituak hedatu eta egonkortuko badira, jokaera legitimo eta zentzuzkoen artean agertu behar dute. lekua behar
|
dute
bizi jarioan eta haren irudikapenean. aldaketa prozesu horietan honako alderdi hauek aurkitu ohi dira: berrikuntzak edo aldaketen aurkezpena, gatazka soziokognitiboa, berrikuntzen edo aldaketen legitimazio diskurtsiboa (zentzu onartuekin artikulatuz, berriak sortu), legitimazio praktikoa (praktikaren senari erantsi), nork bereganatzea eta senez eta eginez bere egitea, berrikuntzaren erabilera arrunta, egitura (keta) berria... prozesu horietan, beraz, zabaltzekotan eta normalizatzekotan diren praktika berriak, bestelakoak, edo gutxituak aurkeztea, zabaltzea, eta ohiko bihurtzea ezinbestekoa da. ohiko hizkuntza praktikek egitura moduan jokatzen dute, hau da, hizkuntza portaera egituratzen dute, baina ez jendeen pertzepzio eta baloraziorik gabe (gogora dezagun:
|
|
2018
|
|
|
Azken urteotan, Europako arduradun politikoak eta ikertzaileak hasi badira eleaniztasuna gertakizun positibo gisa ikusten, ez da oraindik aho batez onartzen eleaniztasun mota guztiak onuragarriak direnik eta dendenek garrantzi maila bera dutenik. Horrez gain, Europako helburu politikoen eta hizkuntza gutxituetako hiztunek
|
dituzten
bizi baldintzen artean badira, tira-birak ez ezik, arrakala sakonak ere bai. Ahaleginak ahalegin, elebakartasunaren itzal ezkutua antzeman daiteke hizkuntzapolitiketan.
|
|
2019
|
|
|
ahalik eta haur gehien. europako jaiotzatasen sailkapenean atzera gabiltza euskaldunok; arnasguneetakook ere bai. hor daukagu beraz lehenengo erronka: haurrak behar ditugu, euskal herrian oro har eta arnasguneetan bereziki. haurrik gabe, arnasguneek ez
|
dute
bizirik; ez euskarazko bizirik eta ez (immigrazio bortitza salbu) erdarazkorik. azken berrogei urteko joera nagusia iraultzea, hori da arnasguneen lehenengo erronka bizia.
|
|
|
Frontoian ez dugu ia inoiz oztoporik izaten partida jokatzeko... hutsik daude. ez dago gure gazte garaietan bezala txanda hartzeko borrokan ibili beharrik. zer esan auzolanaz eta antzeko kontuez. afarietarako biltzeko ere arazoak daude askotan. gure auzoan bertan, aurten Santa eskean ateratzeko, igandea izanik ere, hamar lagun biltzeko gorriak ikusi genituen. hor sekulako aldaketa eman da. modernitatearen indibidualismoa bete betean. azken egunetan irakurria dut Baztandarren Biltzarra antolatzeko eduki zituzten gorabeherak eta nola Lapurtarren Biltzarra bertan behera utzi duten. Bietan erreleborik eza aipatzen dute gako nagusi bezala". teorizazio askok baino zehatzago, gordinago eta ulergarriago azaltzen digu Xabierrek arnasguneek egungo egunean ageri
|
duten
bizi nahiaren eta ezinaren borroka gorria. garbi ikusten da horrelakoetan, besteak beste direla, Xabier Bengoetxearen delibero sendoa, jatortasun etnokulturalaren azken agergune kolektibo diren ingurumen hauei etorkizun bizi pizgarria segurtatzen saiatzeko. ondoko gogoeta ardatza du, seguruenik, gidari: " (oraingo egoera honetara) nola iritsi garen interpretatzeko garaian, zerrendatu diren fenomeno guztiez gain, horien azpian egon daitezkeen arrazoiei buruzko hainbat tesi egon badaude. hau da, euskarak mendeetan bizi izan duen zapalkuntzaren ondorioz dela aipatuko du
|