|
2001
|
|
|
Bestalde, mikroorganismoak berez ez du arnas sistema kolonizatzeko gaitasunik. Euskarri solidoa behar
|
du
biriketako albeoloetan sartu ahal izateko pisua emango dion finkatzeko. Euskarri hori ingurumen hautsa izan ohi da.
|
|
|
Batzuek euliak
|
dituzte
biriketan
|
|
2002
|
|
|
Beldurrezko hotzikara batek astintzen nau barru barruan, hezur muinetaraino. Arnasarik gabe
|
ditut
birikak, samin sor batek hartua dit gorputz osoa. Gaizkilearen labana zintzurrean banu baino ezinduago nago, erabat izuturik; oihu edo negar egin nahiko banu ere, nuke.
|
|
2003
|
|
|
Erretzen duten emakumeek gizonek baino bi aukera gehiago
|
dituzte
biriketako minbizia garatzeko, kontsumitzen den zigarro kopurua edo mendekotasuna zein adinetan dagoen kontuan hartu gabe, edo biriketan aurkitzen diren noduluen tamaina edo kopurua kontuan hartu gabe. Ondorio horixe atera du AEBetako ikerketa batek.
|
|
2004
|
|
|
Zenbait elikagaik, hala nola esneak edo arrautzek, asma krisia eragin diezaiekete alergikoei; baratxuriak edo tipulak bronkitisari aurre egiten laguntzen dute; eta frutek eta barazkiek, aberatsak (kolore horixka laranja gorrixka ematen duen pigmentua), zeregin garrantzitsua
|
dute
biriketako minbizia prebenitzeko. Izan ere, elikagai batzuek gure arnas aparatuan uste baino eragin handiagoa dute.
|
|
|
zartatuak
|
ditut
birikak
|
|
2005
|
|
|
Gaixotasun horrek 12.000 heriotza eragiten ditu. Hirugarren tumorea da, eragin handiena
|
duena
birikak gizonengan duen tumorearen ondoren, eta bularrak emakumearengan duena, kasuen %50 inguru sendatzen baita. Gainera, ikerketen arabera, koloneko 100 minbizi kasutatik, gaixoen %30ek metastasia du, eta gainerako %70ari tratamendu kirurgikoa aplikatzen zaio.
|
|
2007
|
|
|
Albeolo guztiak zabal zabal hedatzerik
|
bagenitu
biriken azalera frontoi batekoaren parekoa litzateke.
|
|
|
Toalla lehen zegoen tokian ipini nuen atzera, zorabiaturik. Erroskilak hartu, hotsik atera gabe atea itxi eta etorbidea zeharkatu nuen, mp3an Piazzollaren bandoneoia, cul de sac batean egon eta bertatik hegan atera nahiko lukeen tximeleta gizena, arnasa hartzeko txikiegi
|
lituzkeen
birikak hauspotuz bezala.
|
|
2008
|
|
|
Atseginez bete
|
ditu
birikak goiz hozkirriko aire bizigarriaz.
|
|
|
Espainiako Kardiologia Elkarteak egindako azterketa baten arabera, tabakismo pasibotik eratorritako patologiek Espainian erretzen ez duten 2.000 pertsona inguru hiltzen dituzte urtean. Hala, tabakoaren inguruko keak (HAT) miokardioko infartu akutuaren ez erretzaileei zirkulazio eritasun periferikoa eragiten die, eta zuzeneko lotura
|
du
biriketako minbizia izateko arrisku handiagoarekin. Halaber, tabakismo pasiboa helduen (asma eta arnas sintoma kronikoak) eta haurren (jaiotzean pisu txikia, bularreko haurraren bat bateko heriotzaren sindromea, arnas sintoma akutuak eta kronikoak, asmak, belarriko infekzioak eta abar) beste gaixotasun batzuekin lotu da.
|
|
|
American Journal of Arnaskatory and Critical Care Medicine aldizkarian argitaratutako azken ikerketak barazkien curriculum zabalari alderdi bat gehitzen dio. Landare antikanzerigenoen zerrendaren buru izateaz gain, badirudi zenbait substantzia
|
dituela
biriketako epitelio defentsaren sisteman giltzarri diren osagaien kopurua erregulatzeko. Antioxidatzaileak eta hantura Biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoa (BGBK) da gure herrialdeko bosgarren heriotza arrazoia, eta, Osasunaren Mundu Erakundearen kalkuluen arabera, 2030ean munduko heriotza guztien %7, 8 eragingo du, minbiziak eta gaixotasun kardiobaskularrek bakarrik gaindituta.
|
|
2009
|
|
|
Orduan bakarrik konturatu nintzen eskaileretan gora aritu ginela korrika, eta ez alderantziz. Lehertu beharrean
|
nituen
birikak eta giltza eskuan gogor, nire aurrean altxatuz. Hartaz ere une hartan jabetu nintzen.
|
|
|
Ontarioko (Kanada) Torontoko Unibertsitateko ikertzaileek terapia geniko berri bat garatu dute, birlandaketa eragozten duten kalteak
|
dituzten
birikei aurre egiteko. Birikei tratamendu osasuntsua ematea, IL gene erregulatzailea emailearen gorputzetik kanpo eta transplantea egin aurretik ganbera berezi batean infusioari esker, “Science Translational Medicine” aldizkarian zehazten den bezala.
|
|
|
Daniel jaun gaztearen adina zuenean, hura sukaldari izatea nahi nuen. Lanbide ona da, baina gaixotasun bat izan zuen eta ahulduta
|
zituen
birikak. Garai hartan zure aitak artatu zuen, eta esan behar dut sendatu egin zuela; miraria zirudien.
|
|
2010
|
|
|
Fluor eta karbono atomoz osatutako konposatuen izen generikoa da perfluorokarbonoa (PFC). Arnasketa likidoa deritzanean erabiltzen da, gainazal tentsio egokia
|
duelako
biriken egiturari eusteko, eta fluorra oso egokia delako oxigenoa eta karbono dioxidoa garraiatzeko eta odolarekin trukatzeko. Makina baten xiringek biriketako azken albeoloraino bidaltzen dute oxigenodun perfluorokarbonoa.
|
|
|
Horrek birika funtzioa %148 baino gehiago hobetzea dakar. “Saiakuntza horrek adierazten du Mediterraneoko dietak eragin egingarri eta neurgarria
|
duela
biriketako osasunean, ez bakarrik arnas funtzioan, baita birikatik kanpoko beste faktore batzuetan ere”, azaldu zuen Joan Soriano Mallorcako Cimerako Epidemiologia eta Ikerketa Klinikorako Programaren zuzendariak. Barazkiek eta frutek antioxidatzaile ugari dituzte, baita C, E eta beta karoteno bitaminak ere.
|
|
|
Sinetsiko zioten agian kartzelara iritsi berriek, alegia kartzelara sartu orduko egin ohi
|
duten
biriketako erradiografia egitera zeramatzatenek. Bi minutu.
|
|
2011
|
|
|
Hari esker egin zuen baserriak aurrera, Jazinto senarrak ezin izaten baitzion aurre egin bizitzaren harramaskari: adinez aurrera joana, lehertuak
|
zituen
birikak hogeita hamazazpiko guduez geroz.
|
|
|
Porlanezkoak iduri dute haren zangoek. Airea eskas
|
du
biriketan. Zorabiaturik, mozkorraren ibilian egin du hainbat urrats.
|
|
|
behar
|
du
birika arrain batek?...
|
|
2012
|
|
|
Oso usua da arnas infekzio baten ondorioz hotzeria edo gripea, esaterako egoerak okerrera egitea, edota pneumonia batekin konplikatzea. Bihotzak ere normalean baino lan gehiago egin behar
|
du
biriketara odola iritsarazteko. Adituen kalkulu eta estimazioen arabera, urte gutxi barru hirugarren heriotza arrazoia izango da biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoa, gaixotasun kardiobaskularren eta minbiziaren atzetik.
|
|
|
Ez da negarra; ez da, medikuek dioten legez, arnasa hartu beharraren erreakzioa. Harriduraren lehen hitzak dira, hizkuntzarik ezagutzen ez
|
duten
birikek esaten dituztenak.
|
|
|
Axoloteak
|
baditu
birika zakuak ere gorputzaren barnean, baina atrofiaturik daude, eta ez ditu inoiz erabiliko.
|
|
|
Grabitatea erabiltzen du biriketako jariakinak drainatzeko. Drainatu nahi
|
dugun
birikaren lobuluaren edo zatiaren arabera, pazientea jarrera desberdinetan jarri behar dugu.
|
|
|
muturraren hezur egitura ohi baino motzagoa eta estuagoa da. Txakur txatuen anatomiak zaildu egiten du airea mutur eta laringetik igarotzea Aireak, beraz, leku gutxiago
|
du
biriketan sartu eta muturraren paretak jotzeko. Horrek azaltzen du arraza txata horien ohiko zarata edo zurrunga.
|
|
2013
|
|
|
Makurrena, alabaina, bularraldea zen. Sute bat
|
nuen
biriketan.
|
|
|
Txakurrek minbiziaren usaina beste substantzia artifizialetatik (tabakoa, adibidez) bereizi zuten. «Onartu behar
|
dugu
biriketako minbizia duten gaixoetan konposatu organiko lurrunkor ugari daudela», adierazi dute haren azterketan, Thorsten Wallesek zuzendutako ikertzaile alemaniarrak. Baina txakurrak ez dira bakarrik biriketako minbizia duten pertsonek gaixotasuna detektatzeko erabili, baita heste, kolon, bularreko eta are larruzko minbizia duten pertsonek ere.
|
|
|
Beste instrukzio batzuekin batera, Iparraldeko klima niretzat kaltegarria dela esan izan didate. Era berean, zapatak erabili behar ditudala esan didate, eta nire tunikak lihozkoa izan behar
|
duela
biriken parean. Aurreko prelatuen baimenarekin, halakoxeak erabili izan ditut.
|
|
2014
|
|
|
Lois, lagun bat
|
dut
birikak aztertuko lizkioke.
|
|
2015
|
|
|
Kobalto koloreko gorbataren korapiloa laxatu du Gerardek. Airea behar
|
du
biriketan, airea behar du buruan, ondotik pasa zaion Sylvieren usaina apalduko dion tabernako aire itxi eta pisua behar du. Telefonoa atera du praketako sakelatik, oraingo honetan orduari begiratzeko eta ez terapeutari deitzeko.
|
|
2016
|
|
|
Kendu zion hautsa aho piezari eta tronpetaren zuloari. Jarri zituen ezpain lodiak aho piezaren kontra, bete
|
zituen
birikak haizez eta hustu zituen. Hasieran, musika baino gehiago, orroa zen zeozer atera zen tronpetatik.
|
|
2017
|
|
|
Gure organismoa detoxifikatzeko, hortxe
|
ditugu
birikak, giltzurrunak, gibela eta larruazala.
|
|
|
Porlanezkoak iduri dute emakumearen zangoek. Airea eskas
|
du
biriketan. Zorabiaturik, mozkorraren ibilian egin du hainbat urrats.
|
|
|
Horregatik, garrantzitsua da Eguberrietan gomendio batzuk jarraitzea, garai horretan gehiegikeriak oso ohikoak baitira. Funtsezkoa da pisu osasuntsua edukitzea, desnutrizioak eta gizentasunak eragina
|
baitute
biriken funtzioan. Hurrengo artikuluan, Gabonetan arnas patologiak dituzten pertsonen dieta nola zaindu azaltzen da, hainbat aholku praktiko ematen dira eta menu aberats eta osasungarria egiteko ideia batzuk ematen dira.
|
|
2018
|
|
|
Gainera, itsasoaren eraginez giroak duen hezetasun erlatiboa handiagoa da, eta horrek arnasbideak hidratatzen laguntzen du. Hondartzarako eta mendirako totper osasungarria Zer gertatzen da biriketako gaixotasun bat
|
badut
Biriketako eritasun bat aurretik izanez gero, ez da beti baztertu behar altitudean bidaia bat egiteko aukera. Baina komenigarria da bidaia baino lehen balorazio medikoa egitea eta, beharrezkoa denean, prebentzio neurriak hartzea, goi mendiko eritasuna edo biriketako oinarrizko eritasunak okerrera egin ez dezan.
|
|
2019
|
|
|
Kristal zatiak
|
ditugu
biriketan,
|
|
|
Maitearen kontzientzian daude balioen neurria, munduaren egia; horregatik ez da aski maitea zerbitzatzea. ...alegina egiten du haren begiez ikusteko; hark irakurtzen dituen liburuak irakurtzen ditu; hark nahiago dituen margolanak eta musika nahiago ditu; harekin ikusten dituen paisaiak bakarrik interesatzen zaizkio, harengandik datozkion ideiak bakarrik; bere egiten ditu haren adiskideak, etsaiak, iritziak; zerbait auzitan jartzen duenean, haren erantzuna aditu nahi izaten du; hark arnasturiko airea nahi
|
du
biriketan; haren eskuetatik iristen ez zaizkion fruituek eta loreek ez dute ez usainik, ez zaporerik; eraldatua zaio espazio hodologikoa bera: munduaren erdigunea ez da gehiago bera dagoen tokia, baizik maitea dagoen hori; haren etxetik ateratzen dira bide guztiak, eta haren etxera iristen.
|
|
|
Goazen barrura eta zerbait prestatuko dizut sukaldean, eta barrurantz egin zuen urratsa, erantzunik itxaron gabe. Marijek sutan
|
zituen
birikak eta ura eskatzen zion gorputzak. Atzetik sartu zen etxean.
|
|
|
Leirek kresalez zipriztindutako aireaz bete
|
zituen
birikak. Tentsioa uxatze aldera, poliki eta zarata handiz bota zuen arnasa.
|
|
|
Egur, galipot, hezetasun eta itsaso usaina zegoen. Behin eta berriz, geldiro baina erabakitasunez, bizirik sentiarazten zuen aire harekin bete
|
zituen
birikak.
|
|
|
Estropezuka eman zuen azalpena. Iduri
|
zuen
biriketako airea modu irregularrean iristen zitzaiola eztarrira.
|
|
2020
|
|
|
–Katarro ziztrin honek akabatuko nau! –adierazten
|
du
birikak airez betetzen dituen bakoitzean.
|
|
|
Arratsalde hartan Mariannerekin fantaseatzen harrapatu zuen Connellek bere burua klasean, Matematikako gelaren atzealdean, edo roundersean jokatzen aritu behar zutenean. Haren aho txiki bustian pentsatzen zuen eta bat batean arnasarik gabe geratzen zen, eta esfortzu bat egin behar
|
zuen
birikak betetzeko.
|
|
|
Burutik eginda gaude? Bizitzeko, oxigenoa behar
|
dugu
biriketan. Birikek, gero, odolera bideratzen dute oxigeno hori, gorputzari behar duen energia emateko.
|
|
2021
|
|
|
hurrengoan zuen etxean gera gaitezke. Aitaren argazkirik edo baldin baduzu, polita litzateke horiek ikustea –Oihanari izotz blokea puzten eta puzten hasi zaio, sutan
|
ditu
birikak: hurrengoa, etxea, aita, argazkiak... – Izugarri eskertzen dizut ahalegina.
|
|
|
Komunean beti aurkitzen du oxigeno gehiago. Gaur itota
|
ditu
birikak. Larrialdietara joan eta sendagileak galdetuko balio" Zer duzu?", arnasarik ezin duela hartu erantzungo lioke.
|
|
|
Hala ere, literatura babeslekua izan zen harentzat ere. Nerabezaroan
|
zituen
biriketako problemak zirela-eta, irakurle konpultsiboa bilakatu zen. Gaztetako lagunen arabera, maiz joaten zen liburu dendetara eta maileguko liburutegietara.
|
|
|
Metanolak ez
|
du
biriketako toxikotasunik eragiten, arnasten denean izan ezik.
|
|
2022
|
|
|
‘Clove’ zigarroak (‘kretek’) Indonesiatik inportatutako zigarroak dira, tabakoaz gain, krabelin ehoa, krabelin olioa eta bestelako gehigarriak. Zigarriloak clove edo kretek ak batez ere, nikotinarekiko mendekotasuna sortzen duten gazteek kontsumitzen dituzte. Ikerketa gehiago egin ezean, mota horretako zigarroak kontsumitzen dituzten pertsonek 20 aldiz arrisku handiagoa
|
dute
biriketako arazoak izateko. ‘Bidis’ edo ‘beedies’ Indiako eta Asiako hego ekialdeko beste herrialde batzuetako zaporeak dituzte zigarro horiek.
|
|
|
Juliak padurako aire astunaz bete
|
ditu
birikak. Istil eta gesal usaina dago, lur eta itsaso urrina.
|
|
|
Juliak kresalez blaituriko airez bete
|
ditu
birikak. Zer egingo luke ozeanoak eskaintzen dizkion indarra eta sosegua gabe?
|
|
|
–Uff! –esan
|
zuen
biriketako aire guztia kanpora irtenaraziz– Ai ama, leher eginda nago! Eserita egoteko ere lanak ditut!
|
|
2023
|
|
|
Lovexair Fundazioko profesional taldearen esku dago programa. 10 urtetik gorako esperientzia
|
du
biriketako osasunean, eta Poliklinikako profesionalen eta CEU Unibertsitateko ikasle aurreratuen borondatez parte hartzen du. Ikuspegi holistikoaren garrantzia Arnas patologia kronikoa duten pertsonek diziplina anitzeko arreta behar dute, besteak beste, oinarrizko arreta, pneumologia eta alergologia biltzen dituena.
|
|
|
Laharrak hartuak
|
nituen
birikak zu ezagutu zintudanerako.
|