|
2000
|
|
|
Badakit. Nik ez dut hori esan nahi, ordea; nik esan nahi dudana da zalantza egiteko zio pisuzkoak ditudala, ez
|
baitut
beste inor ezagutzen niri gertatu zaidan zorigaitzaren parekoa gertatu zaionik. Ez, ez dut ezagutzen.
|
|
|
Hala ere, ez pentsa guztiz txoratua eta pozaren pozez dabilenik; gainera, esango nuke gu zertan gabiltzan jakiteak are gehiago nahastu duela. Baina Teresak, aurreko batean aipatu nizun neskak,
|
zuenaz
beste egin, eta historia berri bati ekiteko gomendatzen dio. Uf, utzidazu arnasa hartzen.
|
|
|
Denver-eko aireportua izugarri handia da; pistetara inguratzeko metroa eta guzti dauka. Bidailagunok fardelekin atzera eta aurrera ibili behar izan dugu, eta gureak gutxi ez balira, dendak, hozkailuak, suak, den dena garraiatu behar izan dugu aireportuko aparkalekuan zain
|
genuen
beste furgonetaraino; baina gaur inortxori ere ez zaio bururatu kexuka hastea. Bestalde, bidaia bospasei ordukoa izan arren, erlojua aurrena atzeratu eta hurrena aurreratu egin behar izan dugu.
|
|
|
esate baterako, behin Patxirekin Gasteizko Florida parkean izan nuen hitzordua: ...hango kristalezko tabernan zerbait hartzera gonbidatu ninduen, oso ederra bai  tzen, epeletan kafe bat hartu bitartean, kanpoan elurra nola ari zuen ikustea; eta, zer mila sorgin, ederra baitzen norbait zuregatik txora txora egina dagoela jakitea, eta emeki emeki lehen musua emateko nola makurtzen zaizun ohartzea, nahiz eta gero doi bat gogoz kontra zeure burua baztertuz erantzun (orduan nik ez
|
nuen
beste amodio baten beharrizanik sentitzen, baina atsegina gertatu zitzaidan Patxik nirekiko agertu zuen, nola esango nuke, miresmena?; Patxi haize bolada freskoa zitzaidan; berarekin barre egiten nuen, nire belarriek entzun nahi zutena esaten asmatzen zuen, halako eta halako arropekin zein ongi nengoen esa  ten zidan (Dabidek, ordea, nik uste alferkeria hutsagatik, beti alde batera utzi nahi iz... Hala ere, gero ez nintzen ausartu Dabidi egia esatera; ez dakit, haren erreakzioaren beldur izan nintzen eta, bestalde, argi neukan ez zela ezer gertatu eta, halaber, ez nuela Patxiren laguntasuna galdu nahi.
|
|
2001
|
|
|
Hona oraindik beste bat. Badirudi gure gramatikariek, euskara bere berean aztertu beharrean âeta zenbat eta erdalkeriaren etsaiago, orduan eta areagoâ, ez
|
dutela
beste kezkarik erdal kategoriak euskaraz nola adieraz daitezkeen azaltzea baizik. Oraindik orain idazten zuen, esate baterako, Umandik6, Aita Omaetxebarriaren7 iritziak zuzenduaz:
|
|
|
Eta gainerakoak euskal  prentsa dira euskarari sarrera uzten dioten heinean eta ez gehiagotan. Obras son amores, y no buenas razones, esan ohi da aski ezaguna
|
dugun
beste hiz  kuntza batean, eta ez dabiltza oker, nik uste, hori diotenak.
|
|
|
Momentuan momentuko eta beste mugaketatan sartu gabe oraingoz (etorriko baita garaia hori egiteko) hemen hartuko dugu euskal literatura bezala, arrazoi berezirik ez baldin bada, euskaraz idatzirik agertzen den guztia edo gehiena behintzat, eta nahiz idatzirik ez egon, euskaraz esan diren gauza franko. Honetaz uste
|
dut
beste momentu batean mintzatu behar genukeela, baina badakizue badela literatura idatziaren aldamenean edozein hizkuntzatan aho literatura deritzana, ahotik belarrira dabilena, eta aho literatura horrek zenbait literaturatan, direnak direlako, garrantzi eta pisu gehiago duela bestetan baino. Are gehiago, edozein literaturatan garai batzuetan aho literatura horrek pisu gehiago du bestetan baino; esate baterako, inguruko edo hemen gehienbat ezagutzen ditugun literaturetan, aspaldiko garaietako literaturan aho literatura beti askozaz ere nabarmenagoa izaten da gero baino.
|
|
|
Nire ustez lehen esan dudanak baino ondore larriagoak
|
ditu
beste gauza batek; lehen esan dut, eta ez dut gauza berririk esan, mundu guztiak baitaki, euskara erabili den eskualdea, guk dakigun garaian, esan dezagun azkeneko bi mila urte honetan, aski meharra eta laburra izan dela. Esan dugu gainera eskualde horretan bizi zen eta hizkuntza hori erabili zuen jende multzoa ere ez zela ugariegia.
|
|
|
Lehengoan badirau edo haizeak badarama, ezin urratuzko aztarna utzi du betiko. Eta oraindik ere, Jauna  lagun, ageriagorik utziko du, Orixek bere bere
|
duen
beste poema hori argitara eman dezanean. Denborari gogor egitea, etxeak hartu dituen kalteak nolabait konpontzea, hizkuntzak aurrerantzean ere bizitzeko behar duen kemenez indarberritzea, gure arloa da.
|
|
|
Orain pixka bat argitzen hasi den bezala, Felipe II.aren invenciblek eta gainerako istiluek hemengo arrantza, bale edo bakailaoaren arrantza, alde honetakoa, zeharo lur jota utzi zuten eta gelditu zirenak hara joan ziren eta hangoa ugaldu egin zen; gero Luis XIVgarrenak, hemen lehen gertatu zen bezala, dena berriz hondatu zuen arte. Axular nolako jendearentzat ari den ikusteko aski
|
dugu
beste norbait hartzea eta har dezagun lehen esan bezala zenbaiten ustez Euskal Herriko lehenbiziko burgesa ematen digun liburua. Izan ere, lehenbiziko burgesa Peru ez, baizik izatekotan Mogel izan zen.
|
|
|
Gerokoek, behintzat, ez
|
dute
beste horrenbeste egin, gauza ez zirelako edo gogoak eman ez zielako, berdin da. Frantziako Iraultzak, hainbeste gauza egin eta desegin zituenak, Bergarako Mintegia ahuldu zuen eta azkenean irentsi.
|
|
|
curaso", berak vasco románicoz dioen bezala) makalena. Garbi ageri da ez
|
lukeela
beste biak ebaintzeko lan astunik izango," janzki beltz hauei zor diedan begiramena" galduko balu.
|
|
|
Beste norbaiten laguntza behar izaten baita bakunindarrei beti falta izan zitzaien azken bultzada emateko. Eta astoarena egitea da, zerriarena egin ondoan, uste izatea azken bultzadako horiek prest daudela beregana
|
dutena
besteri, Frei eta bere adiskideei esate baterako, eskualdatzeko.
|
|
|
Jakintza ez da gizon osoa, gorputz eta arima, bere ahalmen guztiekin, ase dezakeen gauza. Jakintzaz gorago, behar
|
du
beste hazkurririk. Ametsak, mitoak, bizi du egiak adina.
|
|
|
Hor gelditu zen, beraz, marka ahal zezanak, ahal zitekeen momentuan, berdin eta gaindi zezan. Hitz neurtuz egin zituenez hobe
|
genuke
beste batean mintza. Inoiz esaten zenez, berez behar Billabonako.
|
|
|
Teologia auzietan, esaterako, iturburuak aipatzerakoan, ez du aski, Kardaberazek bezala," gure Cornelio a Lapide" rekin: lekuko jatorragoak eska  tzen
|
ditu
besteak. Euskal Herriko dantzak zirela eta, ordea, nork berean iraun zuen, ez baitzuen horretaz gehiegi esaten ez Testamentu Zaharrak (halaz ere ahotan hartzen du Larramendik, oker ez banabil) ez Berriak.
|
|
|
Noski, ba. Hutsik egin nahi ez duenak hobe
|
du
beste lanbide bati ekin. Kritikorik sonatuenek maiz egin izan dute kolpe huts, obrarik bikainenak txarretsiz eta txepelenak goraipatuz.
|
|
|
Oihenarten eskutitz luze bat agertu da, Piarres Lafitte jaun kalonjeak argitara duena: " L, art poétique basque (Un inédit d. Arnau d. Oyhénart)", Gure Herria 39 (1967), 195 1665eko eskutitz horretan, Primitiae hauen inork aditzerik ez
|
zuen
beste edizio bat izendatzen da: Erroanen, Garibaik zioen bezala esateko, hots, Frantziako Rouenen" chez Adrian Morront" egina.
|
|
|
Bigarren Edizionia arra ikhussia, kaztigatia, emendatia neurt hitz franzesiala itzuliez eta beste zerbaitez zoini aitzinian uskara liburuen gainen ezarri beitzaio laneghinbat. Argitaraldi honek
|
badu
besteak ez duen zerbait: zenbait poema, 225 orrialdeetan, agian egileak azken orduan kendu zituenak (K.M.O.).
|
|
|
Oroit dezadan hainbeste argitaraldi izan dituen Euskara, hire laguna I, bigarren argitaraldian (1972), batuan agertu zena, h eta guzti. Erants dezadan halaber
|
badituela
beste bi ale, bigarren mailako liburua eta ariketak dakartzana. Harako beste hura ere, Euskal aditza:
|
|
|
Tadao Shimomiya irakasleak, Patxi Altunaren gidaritzapean ondu eta agertu duela ozenki aldarrikatuaz, Tokion argitara berria duen Manual de lengua y cultura vascas: lengua, literatura, folklore, método de vasco unificado, antologÃa, gramà ¡ tica y glosario, 1979
|
Badu
beste titulua ere, berezkoagoa, baina ez naiz gauza ezta irakurtzeko ere, japones erara idatzia dagoenez gero.
|
|
|
Kondairan barrena abiatu garenez gero âdokumentuen gain eraikia den hartan, diot, ez irudimen kolpeka asmatuanâ, badira zenbait puntu  gogoan eduki beharrekoak. Lapurdik, lehenik, XVII. mendean zuen indar ekonomikoa 1700 inguruan galdu zuela13 Ekonomiarekiko aldakuntzek berehalako ondoriorik izaten ez
|
dutelako
beste zenbait mailatan, gero, hango mintzairaren gehientasunak, ahultzen zihoalarik, iraun zuela oraindik. Han bertan, bestaldean, hirugarren, deuseztaturik ikusten dugula gure egunotan  gehientasun hori.
|
|
|
Errainu artean bizi zen amesgile hark, egiazko poetaren dohaina izaki hori, begi argiagoak baitzituen lurreko gauzetarako jakintza gizonek baino. Asaben lokarri zaharra ez baldin bada eteten, ez
|
dugu
besteren beharrik. Aski genuke beti begien aurrean edukitzea euskarari" amets bideetan barna" eragin zion ibilaldi luze hura.
|
|
|
Endrike Knörrek eskura zidan Landazuriren testu ezaguna; liburu horrek
|
badu
beste edizio bat, Gasteiz, 1976an argitara irten zena. Beragandik jaso dut, gainera, Landazuriren Los compendios históricos de la Ciudad y Villas de la M.N. y M.L. Provincia de Alava, Gasteiz 1798; eta orain  tsu 1976 Hemen ere bada berri labur bat" Nanclares" deritzan zatian, 147 or.. Piarres Adameren aitzindari Donostian saritu eta argitara zuten" pasartea", liburuxka baino bederatziren bat urte lehenago azaldua, I. Sarasolari eskerrak ezagutu dut.
|
|
|
Urria, berankorra, ñaño antxekoa izateaz landa,
|
badu
beste makur nabarmena: txit mugatua izan dela, erlijio edo hobeki eliz arazoetara iraulia gehienbat luzaroko mendeetan.
|
|
|
Laburrago esan, bat batean ulergaitza zirudiena guztiz erraza gertatzen da harremanak luzatu ahala. Eragozpena, ordea, ulertezina baino areago, aski da maiz âzenbaitek ikusi nahi ez badu ereâ hiztunak aldamenean batua eta finkatua
|
duten
beste hizkuntzaz balia daitezen.
|
|
|
Era berean, argiro erakutsiko dugu zertan gauzatzen den kasu honetan hedabideen sistemaren eta sistema politikoaren arteko elkar eragina, eta zer alde dauden kazetari  tza politikoak
|
dituen
beste esparru batzuetan bideratzen den tratamenduarekin.
|
|
2002
|
|
|
Berehala hasi zen hizketan, Manuel kalean ikusia zuela aditzera emanez. Egun guztia irratiari erantsita pasatu omen zuten almazenean, kolpe zorrik jo gabe, eta bezeroek ere ez omen
|
zuten
beste solas gairik. Manuelen ama ere ikusia omen zuen, andre multzo baten erdian azalpenak ematen, eta urduri omen zirudien.
|
|
|
Pentsalari batek baino gehiagok" gure paradisu galdua" deitu izan duen haurtzaroak helduon hainbat jokabide ulertzeko aukera  eskaintzen du sarritan. Ezkutaketara jolastea, esate baterako, ez da jolas egite soila, ez da jolas hutsa, edo beste modura esanda denbora pasarekin zerikusirik ez
|
duen
beste zerbait ere izan daiteke. Ezkutaketak filosofia oso bat biltzen du bere baitan, norberak besteak ikusi eta besteek norbera ez ikustearen gainean oinarritua.
|
|
|
Nolanahi ere, oroimena ez ezik, beti gelditzen da zerbait ona, maite dituzun pertsonen heriotzaren ondoren: pairamena eta beratasuna irabazteaz gainera, maite zenuen bati eskaini ez zeniona maite
|
duzun
beste bati eskaintzeko beharra sentitzen duzu. Beharbada, orain horregatik moldatzen naiz aita hil aurretik baino dezentez hobeto amarekin.
|
|
|
Orduan hasiko naun, agian, zerbait ulertzen. Baina ez zaitezte nitaz gupida; erruki zaitezte belarrondoko baten nekea ere merezi ez
|
duen
beste deusez horretaz".
|
|
|
Zenbat malapartaturi ematen diogun jaten! Eta mundua salbatuko dutela uste
|
duten
beste zera horiek. Amak ahotsa jaisteko eskatzen dio, baina alferrik.
|
|
|
" Ez dituzula nire printzipioak gogoko? Zaude lasai,
|
baditut
beste batzuk hemen".
|
|
|
Gure hizkera euskaran arrotzak izan diren egiturez betetzen ari gara, zuzenean hartzen baititugu hitzak, esamoldeak eta egitura osoak beste hizkuntza horietatik, batez ere gaztelaniatik. Hau da, eta nik neuk ere eman ditut zenbait adibide lan honetan, euskarak, bizirik iraun nahi baldin badu,
|
duen
beste arrisku argietako bat.
|
|
|
Baina gure buruari galdetu genioke presaka ibiltzeak, eta batez ere garantia eskasekin ibiltzeak garantia eskasekin ibiltzea baita, esaterako, behar denean ikaslibururik ez izatea, bide zuzenetik eramaten gaituen. Ez dakit, zeren hemen ez da orokortzen ahal, eta kasu batzuetan balio izaten ahal duen argumentazioak huts egiten ahal
|
baitu
beste kasu batzuetan. Jakina, zure baitan, arras euskaltzalea bazara, egingo duzu:
|
|
|
Horrek ematen dio ezaugarri bat guztiz aipagarria. Aipagarria den moduan ohartzea euskarak ez duela seniderik, ez antzekorik, ez aurrekorik ez albokorik, ez duela besterik munduan, umezurtz dagoela eta euskaldunoz gain ez
|
duela
beste inor ere hartaz artatzeko. Bakar bakarrik dago gaixoa, jendakirik gabe.
|
|
|
Ez dakit, benetan diot, euskaltzaleok nahi dugun kontsolamendua den horrela pentsatzea edo benetan errealitateak eskatzen duen zerbait den. Baina batera nahiz bestera izan, ez dut dudarik euskaltzaleok hartu behar dugula aitzindaritza hausnarketa honetan, ez
|
dugula
besteren esku uzten ahal gogoeta hau, eta jakin behar dugula non gauden: hausnarketaren ondorioa izan daiteke bere horretan segitzea orain arte bezala, edo ibilbidea aldatzea.
|
|
|
Arrazoiak aurkitzen hasiz gero, askotarikoak izango dira, pentsatzekoa denez, baina sail horretatik 1994ko uztailaren 4an, Estatu Batuetako jai egunean hain zuzen ere, idatzitako gutun batean, aski argi uzten dira gauzak: egindakoa" guri baimenik eskatu gabekoa"," isiltasun horrek berak onartutzat emandako baldintza Elhuyarek bete ez duela" da eta" Kultura Sailak emandako dirulaguntzari esker ELHUYAR Kultur Elkarteak eraturiko datu basea da hitzartutako hiztegi proiektua xede ez
|
duen
beste edozeinetarako erabili Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren baimen espresurik gabe delako oinarrizko baldintzari[...] Elhuyar estu estu lotuko zitzaiolako gure erabateko ustea ustel geratu da". Nire hitzetan jartzeko, orain artekoak gutunetik hartuak baitira:
|
|
|
Halako jarrerek zerbait erakusten badute hau da: euskararen alde omen dauden batzuk ez daudela euskararen alde, baizik zinez eta benetan euskararen sinboloa modu batera erabiltzearen alde, eta hortaz, euskararekin zuzenean zerikusirik ez
|
duen
beste zerbaiten alde edo kontra, halako gisaz non euskara bera bigarren mailan uztea nahiago baitute. Beraz, batzuentzat euskara bigarren mailan gelditzen da, itxurak egiten lasterka baldin badabiltza ere, beste interes arrotz batzuek menderaturik baitabiltza korrika.
|
|
|
eskola publikoetako gazteak, berriz, euskararen aurkakoak eta ez hain ongi prestatuak ditugula? Ez dut uste hala den, eta hala baldin bada frogatu da, eta frogatu, aldi berean, hori aukeratutako hezkuntza sistemaren kontua dela, eta ez hezkuntzarekin zerikusirik ez
|
duen
beste baldintzaren baten ondorio. Hain segur, toki guztietan daude ortutsik zakurrak.
|
|
|
Moteldua eta ahuldua dugu gure hizkuntza. Baina horrekin bat eginik ere,
|
baditut
beste gogoeta batzuk gai honen inguruan. Lehenbizikoa euskara batuarekin lotzen dut, bigarrena hiztunen komunitateekin.
|
|
|
Idazle mediatikoa, Parodia Handiaren munstro berri hori, publizitate teknika hutsak sortua da, eta, deskribatutako abantailez gain,
|
badu
beste bat: ezaugarri berak edo antzekoak dituen beste batengatik ordezka daitekeela.
|
|
|
Idazle mediatikoa, Parodia Handiaren munstro berri hori, publizitate teknika hutsak sortua da, eta, deskribatutako abantailez gain, badu beste bat: ezaugarri berak edo antzekoak
|
dituen
beste batengatik ordezka daitekeela. Gauza bera edo antzekoa gertatzen zen XIX. mendean emanalditan argitaratzen ziren nobelen egileekin.
|
|
|
Azken batean, poeta da). Poeta askok, gorago aipatu dugun bezala, sentsibilitate berezi baten jabe direla uste dute, eta jabetasun horrek arotzengandik, mekanikoengandik eta poesia idazten ez
|
duten
beste idazleengandik  bereizten dituztela. Ez dago horri eusterik.
|
|
|
" Kapitain Handia" Yosemiteko irudirik ezagunenetako bat da, telebistarako hainbat iragarkitan ikusi ahal izan dugu eta eskalatzaileek izugarri maite dituzte haren horma zutak. Kapitain Handira ez, baina haren altuera bertsua
|
duen
beste mendi batera igo ginen autoz arratsalde partean, eta hantxe egon ginen, erabateko isiltasunean eta gure parean hegaz egiten zuten arranoak lagun bakartzat genituela, ikuspegi bikain hari so.
|
|
2003
|
|
|
Largabistak hara zeratuta. Pelikula ez da egun osoan bukatzen eta, nire bizitza bizi ezinik, gutxienez atsegin har  tzen
|
dut
besteenak bizitzen, haienaren testigu izaten.
|
|
|
Joxe ere ezin ahaztuz dabil Aitorren  sorpresa hori. Gabik, gainera, ez
|
du
beste hizpiderik hartu eskolako atarian elkartu direnetik. Aurreko batean, gogoratu du, Bob Marley-ren elastiko bat ekarri zion, hiru lau taila handiagoa, eta zinta bat, Frantzian erosiak bi biak.
|
|
|
Zakurraren atzetik bistan dena, jendarmeak agertuko zirela! Ez
|
genuen
beste beharrik, marmaratu zuen Txokok. Bizirik eta aske jalgitzekotan behintzat are lasterrago eskapatzekoak ziren.
|
|
|
Uste
|
dut
beste autobide zati bat irekitzen zutela gaur. Akaso ministroren bat etorriko zen.
|
|
|
Gaistoari parcatuten deutsan Juezac, onai injuria ta gach eguiten deutso. Juez batec bicia quenduten ezpadeutso guizon iltzalle bati, traidore bati, pelligruan ifinten
|
ditu
besteen ondasunak ta bicitzea (Añibarro, ME, I: 380).
|
|
|
horixe da bere izenburu osoa eta esanguratsua. Peru Abarcan, baserritarraren  bizimoduak eta euskal munduak zeharo bat egiten dute; laborarien lanarekin zerikusi zuzena ez
|
duten
beste lanbide eta jarduerak desagertu egiten dira: nabigazioa, arrantza edo merkataritzaren berririk ez dago.
|
|
|
Calatayuden misioetan sarritan aurkitzen ditugu halako kasuak: lana bukatzearren misiora joan ez zen arotz batek kolpea huts egin eta eskua ebaki zuen; misiora joan beharrean eguzki gozotan zelaian etzan zen abokatu bat hantxe bertan geratu zen, jo eta hilda; aitortzera joan nahi ez
|
zuen
beste bat, berriz, itsu geratu zen handik gutxira, baina hori bai," gorputzeko begiez itsu" izan arren," arimako begiak" zabaldu zitzaizkion. Kontrakoa ere gertatzen zen noiz edo noiz, hau da, Jainkoak saritu egiten zituen beren lana utzi eta, estu ibili arren, misiora joaten zirenak.
|
|
|
Misiolarien biografiak errepasatzean ikusi ditugu misio eszenografia forma nagusiak; hala ere, badaude oraindik aintzat hartzea merezi
|
duten
beste taktika ugari. Aipa ditzagun, beraz, oinarrizkoenak.
|
|
|
12 Villasantek argitaratua (1974), Zarauzko Ikastetxearekin zerikusi zuzena
|
duten
beste testu guztiak bezala. Libro Becerro delakoak, zoritxarrez, ez du Ikastetxeak iraun zuen urte guztietako kronika eskaintzen:
|
|
|
Badago oraindik azpimarratu nahi
|
nukeen
beste desberdintasun nabarmen bat bi ikuspegien artean. Aztertu dugun erlijiotasun gogorrak biziki indartzen zuen diskurtso eskatologikoa, hil ondorengo betiko bizitzaren beldur eta esperantza iturria, Jainkoaren justiziaren ezpata zorrotza.
|
|
|
Gainditzen hasteko lehen lana hautematea da, eta gaur gaurkoz Euskal Herrietako balizko komunitate bakarreko kide batzuek ez
|
dute
beste kideen berri; oro har esanda, euskaldunak ez dira existitzen erdaldunentzat, ez komunitate gisa. Beraz, baldin eta arazorik baldin badago euskaldunentzat, txikien artekorik txikiena izanda ere, neurri zuzentzailerik hartzerik ez dago baldin eta arazoa ikusten ez bada.
|
|
2005
|
|
|
19 Pertsona guztiek
|
dute
beste pertsona batzuekin, era baketsuan, Ingurumena edo ingurumen kalteek erasandako per  tsonen eskubideak babesteko asmoz, libre elkartzeko eskubidea.
|
|
|
Johannesburgek ikuspegi biak bildu ditu, giza eskubideen babesa eta ingurumenaren babesa, azken batean txanpon bereko bi aldeak dira eta. Hau da, bata ezin
|
dugu
bestea gabe ulertu.
|
|
|
Beraz, ekosistemen gaineko ezagutza fisikoaren beharra du erabaki ekonomikoak hartzeko abiapuntutzat. Horrek ezinbestekoak
|
ditu
beste lanabes batzuk, osagarri zein alternatibo batzuk, prozesu ekonomikoei loturiko kostu errealak, hala ekologikoak nola sozialak, jasotzeko.
|
|
2006
|
|
|
Lehengusuak ez
|
zuen
beste neskarekin joaterik. Grant kaleko jatetxe batean aitortu zidan.
|
|
|
" Madame Marguerite. Ezin
|
huen
beste izenik aukeratu?". " Aurrekoa barregarriago zuan ba:
|
|
|
Denboragarrenean, margoturiko lainoek edo eguzkiak kanpoko lainoekin edo eguzkiarekin bat egiten zuten eta koadroko itsasoa aurrean
|
genuen
beste hartan murgiltzen zen. Azalean geratzen zen gauza bakarra eguneko lanerako aukeratzen zuen gaia izaten zen.
|
|
|
Ez dezadan epaitu. Geugan ulertzen ez
|
duguna
besteengan ere ez omen dugu ulertzen esaten dit Aingeruk.
|
|
|
Eurek bilatzen dutena bezalakoa ote da? Oraingoz ez
|
dugu
beste eroslerik. Ostiralerako bere salmenta bideratuta izango banu, ni konforme.
|
|
|
Erotu egin zara, ala? Burugabekeria, horrek ez
|
du
beste izenik. Kurt!
|
|
|
Txikia zen eta zernahi gauzaz betea: komun baterako trepeta arruntez gainera, kanabera bat eta arrantza otarre bat, aldizkariak, bizikleta baten gurpila, botilak eta orain gogoratzen ez
|
ditudan
beste lanabes asko zeuden bertan. Komuna eta trastelekua zen, beraz.
|
|
|
Nire eskuak Angeloren sorbaldan jarraitzen zuen, ezertarako presarik gabe. Haren arnasaren goitik beherakoak sentitzea, ez
|
nuen
beste zereginik, ez nuen ezer behartzeko premiarik. Lasai nengoen, ahaztua nuen eskua sorbaldan jarri nionetik gozatzen ari nintzen baretasun hark existitu egiten zuenik ere.
|
|
|
Neska piano joleak oraingoan akatsik egin ez duelako bukatu dik pieza, erabaki nuen. Ezagutzen ez
|
nuen
beste pieza bati ekin zion segidan. Bidean aurrera egin ahala pianoaren doinuak itzaliz joan ziren, ez, ordea, nire baitako jarduna:
|
|
|
Mediku ikusi ninduen beti. Ez
|
zuen
beste ametsik. Eskua hartu zidan:
|
|
|
Gure kale eta plazetan. Madarikatuak, niretzat ez
|
zuten
beste izenik lur alemaneko airea pozoitzen zuten haiek.
|
|
|
Gare de Lyonen âeta kontu bera lehen egunetan ezagutu nuen hainbat kale eta distritutan ereâ, ezerk ez zuen herrietako bizimodurik iradokitzen. Batek ez
|
bazuen
bestearen berririk, premiarik ere ez inor zaintzeko, espiatzeko, salatzeko. Hiri handi askotan ikusi dudan kontua da, eta gaur egun nuke herri txiki batean bizi.
|
|
|
Ni ibaiari begira nengoen besoak gurutze nituela zubi bateko karelean. Biharamuna arte, ez
|
nuen
beste zereginik. Hartan, pixagura egin baitzitzaidan, zubitik ibai ertzera doazen harmailak jaitsi nituen.
|
|
|
Jendeak ez du sinetsi nahi, baina laster izango da hemen, ikusiko duzue. Urde asasino horrek ez
|
du
beste ametsik: Paris, Paris eta Paris.
|
|
|
Ekaitzaren ondoren ez
|
genuen
beste eragozpenik izan eta onik igaro genuen Austriaren eta Italiaren arteko muga, onik iritsi ginen Bozen era ere. Onik iritsi ginela diodanean esan nahi dut ez zitzaigula inolako ezustekorik gertatu, ez poliziaren bisitarik ez gisako ezer, baina amonak bazuen zerbait, kezkaren bat edo auskalo zer, gogoa iluntzen ziona.
|
|
|
Nire azkeneko liburuaren orijinala da. Ez
|
dut
beste kopiarik. Niri zerbait gertatuko balitzait, gorde ezazu, eta garai hobeak iritsitakoan, bidal ezazu Berlingo unibertsitatera.
|
|
2007
|
|
|
batzuk jada alde eginda zeudela, laster batean falangistak iritsiko zirela, auskalo non jendea jada hiltzen hasiak zirela eta antzeko kontuak. Dionik ez
|
zuen
beste hizpiderik ibiltzen, baina Justinok berean segitzen zuen, armarik ez?, eta Paulak haren alde egiten zuen, sinetsi edo ez sinetsi.
|
|
|
Poliki edaten zuen. Ez omen
|
zuen
beste egitekorik egun osoan. Gigiren kanutoaren kea eguzki errainuekin dantzan hasia zen ordurako.
|
|
|
Metro batzuk haratago, ia ez zebilen inor. Haien buruen gainean ikurrinatxo batzuk zeuden, amnistiaren aldeko anagrama
|
zuten
beste banderatxo batzuekin nahasian. Geldirik zegoen Amaia, kale bukaerak muga bat ezarriko balu bezala.
|
|
|
Bazter hauetan idazle kolgau bat ibili zen alderrai. Ez
|
zuen
beste biderik aurkitu bere burua nabarmentzeko, eta liburu inpreszindible bat idatzi zuen: Atlantidara biajia.
|
|
|
–Esan nahi
|
dut
beste batzuek ez zutela amore eman, eta Leon, Galizia, Andaluzia edo Extremadurako mendietan Errepublikaren alde borrokan segitu zutela.
|
|
2008
|
|
|
Artean ez zen jende askorik, eta segituan ikusi nuen Sarah, terrazarako irteeran, irribarretsu, anfitrioi lanetan, talde osoak inguratzen zuela. Berarekin ziren nirekin lan egiten zuten sei pertsona eta ezagutzen ez
|
nituen
beste bosten bat mutil.
|
|
|
Zazpi urte neskarekin, hemeretzi urte zituztenetik batera daude eta elkarrekin bizitzera joateko planak egiten hasita daude dagoeneko. Badirudi gaur egun norbaiti leiala ez izateko, larrutan egin behar
|
duzula
beste norbaitekin, eta gainera, norbaitek ikusi behar zaituela, beti gorde baitaiteke bestela sekretua. Baina aldiz, horrelako pentsamenduek ez dute fidelitatea zalantzan jartzen.
|
|
|
Arrazoia du Crissek, Carlen gela unibertso itxi bat da. Gela horrek ez
|
du
beste inoren beharrik, ez du lekurik beste inorentzat.
|
|
|
Lotsarik gabe eskatzen, eta xurgatzen?
|
dute
bestearen arreta. Aitari begiratzen dionean, adibidez, ez da beste ezerentzat lekurik geratzen.
|
|
|
–Munduak beti
|
ditu
beste izen batzuk. Ni asko bizi izandakoa naiz zure aitarekin.
|
|
|
Baina luxuaren analisi ekonomikoak
|
badu
beste meritu bat: eskaintza eta eskaeraren arteko harremana, promozioa eta kontsumoaren gaineko gorabehera zero gehiketa batera errenditzen delako suposizioarekin bukatzea, hala nola, justizia nahia birbanaketaren bidez amai daitekeelako ustearekin amaitzea.
|
|
|
–Ba... gaixo bat baino ez da, esaten dute psikiatrikoan egon dela behin baino gehiagotan, bota
|
du
beste ikasle batek.
|
|
|
Barka beza berorrek, askotan errieta egin dit ez direla hemen esateko kontuak, baina detaileok kontatu badizkiot harira datozelako izan da, Inazio zein arretatsua den esateko, azken momentuko zirkin itsusiren bat gorabehera inor ez baita Inazio bezala portatu nirekin, inor ez, hori da nik garbi utzi nahi niona berorri... ...hoa ohera!, esaten zidan hika eta bezeroen aurrean, eta nik, buruan ez bainuen Inaziorekin erabakitakoa besterik, zaputz egin ordez, obeditu egiten nion apal apal eta ohean sartzen nintzen, baina gogoa Inaziorengana joaten zitzaidan eta harekin pentsatzen egoten nintzen denbora guztia, Inaziorekin eta Tomas paretik kentzeko moduarekin, hori gabe ez nuen-eta lortuko Inaziorekin bizitzea, eta nik ez
|
nuen
beste ametsik, barka bekit berorrek, zer prestatu genuen eta nola moldatu ginen jakin nahi du eta, baina oraintxe kontatuko diot entzun nahi duena, dena zorrotz zorrotz preparatu genuen, nik Tomas erakarri behar nuen eta hortik zehar egun pasa egitera gonbidatu. Burua hartan nuela, Apeza deitzen dutena etorri zen tabernara eta ukondoak barra gainean jarririk eta irribarre gaiztoa erakutsiz, galdetzen ez dit ba Sanglasak gustatzen zaizkidan!, eta nik, tupustean eta tuntunarena eginez, San Blasak?, galdetu nion ahal nuen xaloen, urruti zeudela San Blas jaiak baina asko gustatzen zaidala egun hartako opilen anis puntua, eta Apeza zer esan ez zekiela gelditu zen, asmatu ezinik bezala adarra jotzen ari ote nintzen, Tomas mokadutxo bat jaten ari zen mahaira joan zenean, eta sekulako larritasuna sartu zitzaidan eta Pilarika ostiralez tokatzen baitzen eta asteburu osoa jai hartzekotan baikinen, erabaki nuen ezin genuela Tomas hiltzeko asmoa atzeratu...
|
|
|
Ez nuen gau osoan begirik bildu, pentsaturik pikutara joango zi  tzaigula dena, pentsaturik Pilarikako zubia baliatzen ez bagenuen ez
|
genuela
beste abagunerik izango, pentsaturik Apezak mingaina dantzatuko zuela eta dantzatzen ez bazuen ere Inaziok pazientzia galduko zuela eta ez zuela gehiago itxaron nahiko, zer egin?, ordea, eta galdera hori buruan nuelako egon nintzen begiak bildu ezinik, naufrago bat baino galduago gauaren erdian, eta errezatu ere egin nuen, Jainko maitea, Apezak ez diezaiola ezer esan Tomasi, Tomasek eraman nazala... danba!
|
|
|
Ez, baina laneguna delako, diotso Inaziok. Ez
|
du
beste argibiderik ematen, une horretan ikuspegi zoragarriko talaia batera iritsi baitira:
|
|
|
Iruñera motoan joan eta Iruñetik motoan itzuli, denbora dezente aurreratzen genuen, eta Tomasen amari egiten nizkion bisitak gero eta laburragoak zirenez, probetxu hori ere erantsi behar zaio asteleheneroko irabaziari: ...el batean, eta hantxe egoten zen nire zain, zigarroak erre eta zigarroak erre, eta ni iristen nintzenean, zigarro bat jartzen zidan ezpain artean, eta esaten zidan, bi ordu bakarrik dauzkagu, eta nik zigarroa erretzen nuen bitartean, Inaziok gona jasotzen zidan pixka bat eta eskua sartzen zuen nire izterretan gora eta kuleroak jaisten zizkidan astiro astiro, nik zigarroa erretzen segitzen nuen, ez
|
nuen
beste ezer egiten, baina zigarroa bukatzen nuenerako erdi biluzik egoten nintzenez eta berotzen hasia, orduan ni hasten nintzen Inazioren arropetako botoiak eta kremailerak askatzen, bai, badakit, berori ez da horrelako kontuen entzun zalea, baina jakin beza ubeldurak eta ere ikusten zizkidala biluzik gelditzen nintzen askotan eta horrek zeharo sumintzen zuela, nik galdetzen nion ea berak ez al z...
|
|
|
Ez, ez!, ateratzen zaio Rosari eta desenkusaka hasten zaio: egiteko handia geratzen zaiola tabernan, balda balda eginda dagoela, etxera erretiratu nahi duela, ez
|
duela
beste gogorik. Baina hori guztia dioen bitartean, tabernako atera begiratzen du behin eta berriro, agian Tomas ikusteko beldurrez, agian Inazio eskaintzen ari zaion aukeraren ametsez...
|
|
|
[Garai bateko altermundialismoa: punk]" Ez
|
dugu
beste mundukorik ezer egin, zeren mundu honetan baikaude", esan zuen behin Exposito, tar Josu jaun eskorbutodunak, beste mundura gazterik joanak.
|
|
|
[Sekten gainean II.] Boladatan iruditzen zait ez naizela sekten kontrakoa, zeren, pentsatzen jarri ezkero, ez bainago sektetatik oso aparte: normalitatearen sektakoa banaiz pixka bat; filologoen sektakoa ere banaiz beste pixka bat; neure buruaren sektakoa ere bai nahi baino gehiago; edo makrobiotiko faltsuen sektakoa, edo anarkotxoroetakoa, edo... esango ez
|
ditudan
beste bizpahirutakoa. Sektak ez dira txarrak.
|
|
|
Arestian esan bezala, ez dakigu deus ez Enararen ama biologikoaz ezta alaba abandonatzera eraman zuten zioez ere, baina zalantza izugarriak izango zituela pentsatu nahi dugu.
|
Bazituen
beste aukera batzuk, baina ez dut liburu honetan ume hilketaz hitz egin nahi. Abortatzeko aukera ere izango zuen ziurrenik, baina ez zuen abortatu nahi izan.
|
|
|
Feng Fu Han izena jarri zioten jaioberriari: " Feng" abizena, hiriko umezurtz etxeko haur guztien abizena da," Fu" hitzak zortea esan nahi
|
du
besteak beste, eta" Han" hitzak esanahi asko dituenez gero, ideogramaren idazkerara jo behar izan dugu" Bustita, blai eginda" esan nahi duela jakiteko. Bai, Feng Fu Han ek zorte handia izan zuen presa haren ondoan aurkitu zutenean...
|
|
2009
|
|
|
Nola miresten zuen Sylvie Wardes! Nola gorteiatzen zuen, liluratuta, ez soilik haren aberastasuna zela-eta, baita ordura arte izenez baino ezagutzen ez
|
zituen
beste ondasun haiengatik ere: duintasuna, eskuzabaltasuna, heziketa bikaina, urguilua, gaitzari muzin eginez desagerrarazten duena.
|
|
|
Gai zen orain, azentu txarrarekin bazen ere, frantsesez egiteko, baina hartua zuen, ordea, isolaturik bizitzeko ohitura. Dariorekin zegoenean, ez
|
zuen
beste inoren beharrik; han, aski izan zuen haurrarekin, baina tarteka beste emakume baten presentzia nahi zuen aldamenean. Han entzuten zituen barreka gela komunean... eta gustura alderatuko zuen bere haurra besteenekin.
|
|
|
Hilabete askotan zehar, Wardes gaixotu zenetik, eta are gehiago basapiztia zital hori sendatu zenetik, egunero joaten nintzaion bisitan, hain hartzen ninduen onez eta halako buruargitasuna zidan erakusten, ezen txeratu egin nintzen berarekin, errepikatu zuen desesperazioz?. Horra, Clara, ezin
|
dut
beste modu batera azaldu... Ez zara haserretu, Clara?
|
|
|
Begiak itxi zituen une batez. Trenei zien beldurrarekin batera, irudipena
|
zuen
beste beldur asko uzten ari zela burdinbidean.
|