|
2001
|
|
|
Kirolari askok uste dute beren organismoak proteina gehigarriak behar dituela errendimendu fisiko ezin hobea lortzeko, baita dietaren bidez hartutako proteina ere. Azken urteetan egindako azterketek erakusten dutenez, entrenamendu bolumen handiko kirolariek proteina gehiago behar
|
dituzte
beren dietan, pertsona sedentario baten beharrekin alderatuta. Hala ere, horrek ez du nahitaez esan nahi gehigarri proteikoak hartu behar dituztenik.
|
|
2002
|
|
|
Kiroletan energia hornitzeko erabiltzen diren erregai gehienak karbohidratoak eta lipidoak dira; proteinak, eskuarki, behar den energiaren %2 dira, eta kiroletan energiaz hornitzeko proteinen ekarpen maximoa %10 baino txikiagoa da. Egia da kirolari batzuek proteina gehiago behar
|
dituztela
beren dietan pertsona sedentarioek baino. Kirolari gutxi daude, batez ere borrokalariak, gimnastak, dantzariak eta beste batzuk pisua galtzen saiatzen direnak edo, gutxienez, ez areagotzen saiatzen direnak, eta baliteke proteina gehiago behar izatea mantenugai hori energia hornitzeko gero eta gehiago erabiltzen dela konpentsatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Horrenbestez, etiketatuan almidoia agertzen bada, glutenarekiko jasanezintasuna
|
dutenek
beren dietatik kanpo utzi behar dituzte.
|
|
|
Kaltzioa garrantzitsua da amaren deskaltzifikazioak saihesteko (hezurretan eta hortzetan minerala galtzea). Laktosarekiko intolerantzia edo behi esnearen proteinarekiko alergia duten eta esnekirik hartzen ez duten emakume haurdunek kaltzio askoko beste elikagai batzuekin osatu behar
|
dute
beren dieta. Aberastutako soja deribatuak (soja irabiakia, tofua…), hezurra jaten duten arrainak (latako sardinak, antxoak…) mineral horretan aberatsak diren elikagaiak dira, baita fruitu lehorrak eta horien estraktuak ere (almendra esnea), nahiz eta azken horien kaltzio xurgapena ez den hain eraginkorra.
|
|
2005
|
|
|
hipopotamoak ikusi dira ibaiaren ondoan hildako bufalo baten sarraskia jaten, otsoak mahatsez saltoka, hartzak belarra bazkatzen, tigreak, intsektuen atrakalekua edo hezurrak karraskatzen. Oxfordeko Unibertsitatetik (Erresuma Batua), Magdalena Rosellek eta beste aditu batzuek jakin dute begetarianoek omega gantz azido gutxiago
|
dituztela
beren dietan haragia sartzen dutenek baino. Jakina da omega azidoek organismoa babesten dutela gaixotasun kardiobaskularren, neurodegeneratiboen edo hanturazko gaixotasunen aurka; hala ere, estatistikek erakusten dute begetarianoek askoz ere morbilitate kardiobaskular txikiagoa dutela haragia, arrautzak edo esnea duen dieta bati atxikitakoek baino.
|
|
2008
|
|
|
Pertsona horiek ere kezkatzen dira erosten dituzten produktuen elikadura segurtasunaz; hala ere, %20k dio ez dela inoiz edo ia inoiz kezkatzen alderdi horretaz. Era berean, jaten dutenarekin gustukoenak dira; %88k uste
|
dute
beren dieta ona edo oso ona dela, baina uste dute, ordena horretan, fruta eta barazki, arrain, haragi eta pasta, arroz edo patata gehiago jan liratekeela. Halaber, azterketak erakusten du erretiratuak direla informaziorik onena dutenak,% 60k baitaki elikadura beharrak pertsona bakoitzaren araberakoak direla.
|
|
|
Europako iparraldeko herrialdeetan landatutako barazkiek nitrato gehiago dute, eguzki argi gutxiago izateko arriskua baitute. EFSAren ikerketaren arabera, barazkiz soilik elikatzen diren pertsonek eta, beraz, egunero fruta eta barazki ugari kontsumitzen dutenek ez
|
dute
beren dietako nitrato kopuruaz arduratu behar. Oso gutxitan gaindituko litzateke nitratoen GNA gomendatua, haren proteina beharrak zerealen, fruitu lehorren eta lekaleen kontsumoak estaltzen baititu, nitrato maila txikiko produktuek.
|
|
2012
|
|
|
Hala, haurrek dieta mediterraneoko elikagaiak ezagut ditzaten laguntzen da; izan ere, txostenaren arabera, aiton amonen erdiak baino gehiagok hiru fruta ale jaten ditu egunean, eta hiru eta lau aldiz barazkiak eta arraina prestatzen dituzte astean. Gainera, 80 urtetik gorako pertsonek ziurtatzen dute elikadura hobea dutela, eta %52k uste
|
dute
beren dieta gaur egun umeena baino osasungarriagoa dela eta izan dela. Datu horiek gorabehera, aiton amonen %67k uste du bilobek ez dutela denetarik jaten haragiaz eta esnezko azkenburukoez abusatzen dutelako eta barazkiak, fruta eta arraina irenstea eragozten dutelako.
|
|
2014
|
|
|
Ama bularreko amek arreta jarri behar
|
dute
beren dietan, haurrek eta haurrek. Arrazoia ez da soilik amaren esnearen kalitatea, baizik eta osasuntsu eta sendo mantentzea, hazkuntzaren eskakizunetarako.
|
|
2016
|
|
|
Gaixotasun arraroa eta herritarren %1i eragiten dion gaitza. Eritasun zeliakoak pertsona askoren eta haien familien elikadura baldintzatzen du, eta horiek ere hainbat aldaketa
|
dituzte
beren dietan (batez ere, glutenarekiko intolerantzia dutenak haurrak direnean). Patologia horri buruz dakigunean asko aurreratu den arren, glutenetik haratago doazen beste erronka asko konpondu gabe daude oraindik, hala nola gluten free erosketa saskia garestitzea edo zeliakoentzat egokiak diren produktuen etiketatzea arautzen duen legeria.
|
|
2020
|
|
|
Kaltzioa garrantzitsua da amaren deskaltzifikazioak saihesteko (hezurretan eta hortzetan minerala galtzea). Laktosarekiko intolerantzia (esnearen azukrea) edo kaseinarekiko alergia (esnearen proteina) duten eta esneki anoa nahikoak hartzen ez dituzten haurdunek kaltzio ugariko beste elikagai batzuekin osatu behar
|
dute
beren dieta: soja aberastuaren eratorriak (soja edaria edo tofua), hezurra jaten duten arrainak (latako sardinak, antxoak…) edo azken fruitu lehorrak (kaltzioa ez bada ere).
|
|
2021
|
|
|
Kasu gehienetan, izaki bizidunek dibertsifikatu egiten dute haien elikadura, bizirauteko aukerak areagotzen baitituzte. Adibidez, belatzek ez
|
dituzte
beren dietak sugeen dietak mugatzen, sugeek saguez gain beste gauza batzuk jaten dituzte, saguek belarra jaten dute, saltamonteak eta abar. Errealitatetik hurbilago dagoen irudikapen bati elikadura sarea hau da:
|
|
|
Mustelido honek, iberiar penintsula osoan zehar banaturik egonda, beren inguruneak eskaintzen dituen baliabideen arabera moldatu ohi
|
dute
beraien dieta. Hala ere, ikerketa gehiengoek beraien elikadura arrainetan oinarritzen dela erakusten dute (PalazÛn et al., 2008), batez ere udazken eta neguko hilabeteetan.
|