|
2000
|
|
|
Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu. Neutraltasunaren ideiaren arabera orduan, estatuak bere jokabidean ezin
|
du
bataren gailentasuna edota gutxiagotasuna aditzera eman bere baliabideak hara zuzenduz, horrela jokatuz gero gizabanakoen bizimodu onaren ikuskeren gain eragina izango bailuke. Halako portaera bat onartezina izango litzateke ikuspuntu liberal batetik, ez bailuke errespetatuko gizakien autodeterminazio ahalmena, nork bere aldetik bizimodu ona aukeratzeko duen gaitasuna, alegia.
|
|
|
• IDAZLEEN ARABERA • Mikel Lasa edo Amerika deskubritu ez
|
duan
bat (Nota laburrak). 35 zk. (1969), 53 Rikardo gidari. 10 zk. (1979), 116 Kultura (Egunen gurpilean).
|
|
|
SAIZARBITORIA, Ramon Mikel Lasa edo Amerika deskubritu ez
|
duan
bat (Nota laburrak). 35 zk. (1969), 53 Rikardo gidari. 10 zk. (1979), 116 Unamuno’ren euskal izakerari buruzko ohar batzuek. 30 zk. (1968), 17 D. Nemesio Etxaniz, euskal idazlea. 22 zk. (1982), 155 Yon Etxaide, idazle bikain eta adiskide minaren oroitzapenez. 110 zk. (1999), 49 Andima Ibiñagabeitiaren euskaltzaletasuna. 112 zk. (1999), 95 Euskal literatura numerotan. 34 zk. (1969), 28
|
|
2002
|
|
|
2. Euskaraz arituko litzatekeen unibertsitatea onuragarria litzateke, erabat. Ze kalte dakarkioke gizarte eleaniztuna izan nahi
|
duen
bati hizkuntza komunitate bateko kideek hezkuntza sistema bere osotasunean euren hizkuntzan izateak. Kalterik al dakarkie erdaldunei erdaraz ikasi ahal izateak?
|
|
2003
|
|
|
Maila bera ere, zertan datza? Garbi dago, ikasketa unibertsitarioak
|
dituen
bati (eta unibertsitateak maila homogeneoak ematen ote ditu?) eta esku-langile bati ezin eska dakiekeela maila bera euskara ikasteko orduan; ezta, beraz, ikasketa prozesu bera ere.
|
|
2004
|
|
|
U rte hauetan guztietan momentu atsegin asko izango zenituen, noski. Izango da, beharbada, orriotara ekarri nahi
|
duzun
baten bat.
|
|
|
Kulturaren Euskal Kontseilua 40 kidek osatzen dute, 25 kultur eragile eta 15 erakunde publikoetako ordezkari. Plana lantzeko 19 lan talde sortu ziren eta 300 pertsonak hartu du parte, 21 txosten eztabaidatuz, zeren horietariko bi zeharkakoak izan baitira, euskara kulturan landu behar
|
zuen
batek, eta kultura digitala besteak.
|
|
2005
|
|
|
Interneten, baina, ari gara, sortzen dugu, eragiten dute batzuek... eta emaitzak hor daude. Softwaregintzaren euskaratze prozesua azkartzen ari da, program arik onenak euskaraz ere baditugu —kode ire kiaren logikaha rtu
|
dugunetik
batik bat—, Interneten gero eta gehiago argitaratu eta sortzen dugu, eta blogen eztandari ere garaiz eta txukun erantzun diogu euskaraz.
|
|
2006
|
|
|
Hizkuntzen galera prozesuak ematen direnean badira komunitate gutxiagotuak pairatzen dituen zenbait" kalte" edonork ulertzeko modukoak direnak: genozidio kasu larriak izan direnean edota Estatu batek han edo hemen hizkuntza bat erabiltzea debekatu duenean, bere hiztunak gizarte mailan marjinatuz, biolentoki edo sibilinoki zigortuz, etab. Beti izango da zaila halakorik jasan ez
|
duen
bati halako bidegabekeriak zer diren sentiaraztea, baina behintzat nago edonon eta edonori adierazteko errazagoak direla (jasan dutenengan sufrimendua ere askoz handiagoa eragiten dute, noski!). Lerro hauetara ekarri dudan deskribapenak askoz eremu" etereoagoa" ukitzen duela esango nuke, beste hizkuntza eta kultura batean espresatzeko eta moldatzeko adina ikasi duen (edo ikastera behartua izan den) haren nostalgia puntuarena, esan nahi duzun hura esateko nolabait moldatu bai, baina justu nahi duzun bezala ezin esan hori...
|
|
|
Aldizkariaren historia dago bereziki bertan kontatuta. Hemen aldizkariaz gaineko bestelako lanez hitz egin nahi
|
dugu
batez ere, horien denen ardatzean Jakin Taldea bera jarriz.
|
|
2007
|
|
|
Garbi ala mordoilo auzia ezin zen guztiz ostendu kultur aldizkaria izan gura
|
zuen
batean. Joera kontrarioak zeudenez, ad libitum utzi zen zeinek zein bide segitu, baina gutxienez bakoitzak bere erabilera batzeko eta berdintzeko exijitu zen (komunismo, ismu, eta gisako zalantzak arruntak ziren).
|
|
|
Joan dan igandean izan zan emen eta Azurmendi’ri gaizki artu nuen berea galdetu zion; geroxeago baita neuri ere asarraturik nengoen. Nik ezetz erantzun nion eta berarekin itz egin nai nuela (berak ere beste ainbeste zion berean), ba
|
nuela
bat etorriko giñanaren itxaropena ta..., baiña etzuen astirik izan. Ala zion bere eskutitzean, beste gauza askoren artean:
|
|
|
Zer besterik behar
|
du
batek uharte habitatua izateko?
|
|
|
" Zer besterik behar
|
du
batek uharte habitatua izateko?".
|
|
2008
|
|
|
Horrenbestez, Euskal Herrian bizi diren biztanle guztien %25 inguru euskaldun bakarrik sentitzen da, eta %40 euskal espainiar edo euskal frantziar sentitzen da; jatorri espainiarreko eta frantziarreko immigrante biztanleei dagokienez, %20 inguruk euskaldun bakarrik sentitzen du bere burua, eta %50 inguruk identitate bikoitza dutela aitortzen dute. Azkenik, euskal gizarte osoari dagokionez, espainiar edo frantses sentimendua bakarrik
|
dutenen
batez bestekoa %24 ingurukoa da; immigrante espainiarren eta frantziarren kasuan, berriz, batez bestekoa %30 ingurukoa da28.
|
|
|
Gaia tabua da hezkuntza foro euskaltzaleetan, baina hausnarketa serioa egin dugu gaztetxo horientzat errealista eta posible denaren izenean. Dilema zaila da, gainera, gaztelaniaz eskaintzen den hezkuntza publikoa gero eta ghettizatuagoa dagoelako; eta ikasle batzuentzat gaztelaniazko eskolatzea proposatzeak esan nahi
|
du
batez ere etorkinak dauden ikastetxeetara eramatea. Hezkuntza Sailak aurkeztu duen eredu bakarra ezartzen bada azkenik, erabaki da zein trataera emango zaien aipatutako ikasleei.
|
|
|
(aho korapiloak balio beza). Autoktono batzuek ezin dute onartu pertsona beltz bat, begi itxiagoak
|
dituen
bat, hemen erabiltzen ez ziren arropak janzten dituen bat, hemen jaten ez ziren gauzak jaten dituen bat... " gu" horren barruan dagoenik.
|
|
|
Azken hori (ekonomia lokalizatzea) da, hain zuzen ere, San Frantziskoko badian (AEB) jaiotako localvore mugimenduaren muin filosofikoa. Eguneroko dietan batez ere 100 miliako area batean ekoitzitako jakiak kontsumitzea defendatzen dute, horrela jokatuta tokian tokiko ekoizpena eta gizarte sarea indartzeaz gain ingurumen kalteak gutxitzen direlakoan (egin kontu estatubatuar baten ohiko afariak platerera iritsi baino lehen 2.300 km-ko bidea egin ohi
|
duela
batez beste; berotegi efektua eragiten duten gas isurketen %20, gainera, elikagaien garraioak eragiten ei du).
|
|
|
Lifting operazioak dira, azal azalekoak, sakontasunik gabekoak. Hipomamua
|
dugu
bat, aurretik saldu zen kutxa eta hutsik dugu barrualdekoa. ETB3 dugu beste adibide bat.
|
|
2009
|
|
|
Bestelakoa zen duela 35 urteko argazkia: auzo hori liburu dendaz betea zegoen, kale bazter guztietan
|
bazenuen
bat edo bi, ikasleen sartu irtenez koloretsu, puntako autoreen obrak erakusleihoan. Haietatik gutxi batzuk gelditzen dira orain, eta ez liburu digitalak desagertuen hilerrira bidali dituelako, Fnacek eta konpainiak baizik.
|
|
2011
|
|
|
%57, 7 Argitaletxe horien indargunea hiru alorretan mamitzen da: ekoizpen osoaren %83, 9 helduen literaturan; haur eta gazte liburuaren %67, 7 eta, apalxeago bada ere, irakaskuntza liburuaren %47, 9 Azken puntu horretan lehiakide
|
dituzte
batez ere kanpoko argitaletxeak eta, horiekin batera, Euskal Herriko Unibertsitatea eta Udako Euskal Unibertsitatea.
|
|
2012
|
|
|
Arrebak ere bai. Ez dakit loturarik ote
|
duen
batak eta besteak. Liburuak eta Lasaren eta Zabalaren arrebak plazara irteteak.
|
|
2014
|
|
|
Aniztasun horietatik guztietatik, bada azpimarratu nahi
|
genukeen
bat: kontra publiko subalterno feministek berrikuntza espazioetan egiten duten ekarpena.
|
|
|
Herri batek historia gataztakatsua eta egonkortasun politiko eta sozialik gabea badu, ipuina duelako hori azaltzeko generorik logikoena: martxan idatzi behar
|
du
batek, ihesean, nobela baten idazketak eskatuko lukeen patxadarik eta jarraikortasunik gabe, telegrafikoki, azkar. Zentzu berean, Kataluniak ere nobelagile baino ipuingile hobeak eman ditu (Monzo, Pamies..., irakurri bestela Aritz Galarragaren Hobe kontatzen ez badidazu antologia).
|
|
|
Eta atmosfera, hori bai zaila izaten dela borrokatzen. Odon Elorzaren aroan, kultur parte hartzea karaokearekin nahasten zen irudipena
|
zuen
batek(" zuek abestu, baina guk esango dizuegu letra"), eta azken urteotan, berriz, halako entropia sentipena mamitu da: komunikazio arazoak, erreleboak erreleboaren atzetik, zer inauguratzen den oso argi ez dagoen inaugurazioak, kultur hiriburua sustatzeko kantu bat egiteko jende mordoska bat
|
|
2015
|
|
|
Politika nazionalera etorriz: euskal Estatua, independentzia, eskubidea da, azpimarratzen du beti, eta eskubidea obligazio bezala hartu behar dela, erremarkatzen du, botereak ukatzen edo aintzat hartzen ez
|
badu
batez ere (408, 517).
|
|
|
Gero ahozko epaiketaren ebazpenak gezurtatu zituen tesi edo hipotesi horien arabera azaltzen du Egunkariaren sorrera. Bere burua intelektualtzat
|
duen
batek, ikerlari den batek, Guardia
|
|
2016
|
|
|
Herri horretako biztanleek, komunitate homogeneo baten ezaugarriei atxikiak zirelarik oraindik, bokazioa
|
bazuten
batak bestearen negozioetan sudurra sartzeko, eta niri bereziki gustua eman dit, auzoaren salda etxekoa baino hobea denez, usnatzera joateko.
|
|
|
Hitzarmenaren beharra, letra gorriz, alarma joz agertu da Durangoko plazan. Irautea garaitzea zela esaten zen garaia pasea ote den iradoki dezake, irautea dagoeneko ez ote den galtzea; izan ere, hizkuntza eta kultura normalizazio bideak topea jo ez ote
|
duen
batek baino gehiagok aipatzen du artikuluan, garaia dela orain arteko dena berraztertzeko, alegia.
|
|
2017
|
|
|
Umoreak dauzkan ezaugarriek eraginkortasun handiko diskurtso molde izatea ekarriko dute. Batetik, bestelako genero diskurtsiboekin gertatzen ez den bezala, umoreak berezkoa
|
duen
bat bateko algara sortzeko gaitasunak horrekiko jarrera kritiko bat garatzeko aukera gutxi uzten duelako. Interakzio gehienetan ez bezala, umoreak sortutako irriaren katarsian galdurik, zaila izaten da usu umorez igortzen den mezua momentuan bertan auzitara eramatea.
|
|
|
(Bide batez, baldin eta euskaldunak aktibatzeko proiektua antolatzeko asmoa
|
badu
baten batek, derrigorrez irakurri
|
|
2018
|
|
|
Antzezlan horiek oxigenotik bi eta hidrogenotik lau ere ekarri ziguten. Eszenatokian gertatzen dena eta publikoak bizi
|
duena
bat egitea da, besteak beste, antzerkiaren funtsa. Hor gauzatzen zen halakoxea, bete betean.
|
|
|
Pragmatistek ez
|
zuten
bat egiten denean, baina bazuten ideia komun bat jakintzaren izaeraz; haien ustez, jakintzak ez du fundamentu absoluturik eta mugatua da, etengabe autofundamentatu behar den egiten eta ekiten jakitea da, hau da, ekintzaren alderdi bat da. Hitz batean, ikerketa da.
|
|
|
11 Vigotskiren teoria soziohistorikoak agerira ekartzen du umeek ingurunearekin
|
duten
bat etortze aktiboaren garrantzia eta garapen kognitiboaren prozesuan sozializazioaren ezinbesteko papera. Ikaskuntza elkarreragin sozial eta kulturalaren emaitza gisa jotzen du, giza izaera nabarmenki soziala dela ulertzen baitu.
|
|
2019
|
|
|
hasiera: ...ako batentzat. brigittek uste du, hortik aurrera, bere akatsak maitagarri bihurtuko direla, eta bere indarguneak ezkutuan geratuko. heinzek, ordea, ez du brigitterengan ikusten ezer maitagarririk, eta haren ahulguneak, gainera, nardagarriak iruditzen zaizkio. brigittek, orain, heinzentzat ere zaintzen du bere burua, izan ere, emakume izateak ez baitu atzera bueltarik, eta halabeharrez zaindu behar
|
du
batek bere burua. brigittek nahi luke, noizbait, etorkizunak ahalegina eskertzea, eta gazte itxurari eustea. baina, beharbada, brigittek ez du etorkizunik batere. etorkizuna heinzen mende dago, guztiz. bat gazte denean, batek gazte itxura du beti; bat zaharragoa denean, ordea, berantegi da. batek ez dirudienean dena baino gazteagoa, munduak gupidarik gabe ebatziko du: gaztaroan, neurri kosmetiko eskasak hartu zituen!
|
|
2020
|
|
|
Esango nuke gainera gure eguneroko ogia dela esku sartzearena, gehienetan askoz sotilagoa eta bihurriagoa izanagatik. Marko bat ezartzen du sistemak, eta hori bera da lehen esku sartzea, gero horren barruan mugitu behar
|
baitu
batek, terminologia batekin, diskurtso batekin, norberak erabakitzen duela sinistuta gainera askotan, berez erabat ezarritako pentsamoldea denean.
|
|
|
Euskal mendea diodanean, Gernikaren erreketarekin hasi eta ETAren akaberarekin amaitzen den aroa esan nahi
|
dut
batik bat. Eta mende horren paradigma zer izan liteke gerra ezik?
|
|
|
eten barik berez errez eta ernez doan basoa dela denbora. Jarraitzen dut pentsatzen halako zerbait behar duela izan, eta hor mugitu behar
|
duela
batek, horko orbel pila, argi izpi, lore eta enbor erorien artean. Orain bideari segi, orain jausi, orain galdu, orain zutik jarri, etengabe errez eta ernez gu ere.
|
|
2021
|
|
|
Ez dut uste, edo horregatik bakarrik ez zen izango. Bazeuden klasean beste emakume batzuk, eta irakasleen artean ere
|
bagenuen
baten bat. Baina...
|
|
2023
|
|
|
Beste batzuk ez dira desiragarriak, eta halakoak saihesteko joera dugu, egiak min ematen baitu. Egin dezagun etenaldi bat eta galde diezaiogun geure buruari, modu kolektiboan eta gureez bestelako ikuspegiak
|
dituztenekin
bat eginda: etorkizuneko zer errealitate ari gara kosortzen gaur egun?
|
|
|
Albiste onak ospatzeko jaiak antolatzen ziren, irrikaz itxaroten zituen herritarrak bere herriko zein hiriko jaiak, bertoko giroaz gozatzeko eta identitatea sorrarazten zuen herria goraipatzeko. Norbaitek behar
|
zuenean
batak bestea elkar besarkatzen zuen, albokoa hurbil sentitzearen beharra baitzuen gizabereak. Ildo berean, familietako pertsona nagusiei maiz bisitak egiten zitzaizkien berotasuna sentitu eta horien iragana eta bizipenak jasotzeko.
|