|
2000
|
|
|
Batez ere oreinak, ehun inguru, baina
|
badituzte
ardiak, pottokak eta baserriko bestelako animaliak ere.
|
|
|
Osaba Pedro gaixo dago, ospitalean. Lanera bidean ez
|
dut
ardirik ikusi bere baserrian, eta arratsaldean euria egin du. Bisitatzera joan naiz, baina lasaigarria eman diote eta lotan pasatu ditu ez dakit zenbat ordu.
|
|
|
"... Zorionak, beraz, akusatzaileari, eta zorionak lekuko guztiei, zeren beren lekukotasunarekin eta beren testimonioarekin erakutsi baitute zein handia den beren karitatea, zeren ardi galdua are galtzenagorat uzten duenak ez
|
baitu
ardi galdua maite, eta bai ordea salatzen duenak eta bide bidezkorat ekartzen laguntzen duenak..."
|
|
2001
|
|
|
Hala eta guztiz ere, maiz, begiak irekirik eta zorigaitzez non nahi jaukitzen zaidan basamortu gutiziaren eta haurtzaroan nintzen artzain ameslariaren oroitza nigan josirik susma ditzaket; mundua kudeatzen duen indar itsua, besterik da bistan dena. Egoera horretan naizelarik, aski dut bide ertz bateko pentze aberatsetan artalde bat alhan ikustea, baketzeko; orduan, orlegia zuriz ttittatzen
|
duten
ardiak ortzaiz eta leihor urrun desiragarri zaizkit. Askapen mugak.
|
|
2002
|
|
|
“Lortutako emaitzen arabera, prioiz infektatutako animalia haragia kontsumitzen duten gizakiak infekzioa harrapatzeko arriskua dago”, dio Prusinerrek, nahiz eta onartzen duen ia ezinezkoa dela ahotik kutsatzea. Bestalde, Nobel Sariaren taldeak onartu du oraindik ez dela zehaztu prioiak entzefalopatia espongiformea duten behien muskuluan edo scrapie
|
duten
ardietan (behi eroen ardi bertsioa) metatzeko aukera. Hala ere, azpimarratu du haren aurkikuntzek agerian uzten dutela entzefalopatiak dituzten animalien muskuluetan prioiak banatzeko premia larria dagoela.
|
|
|
Amaiurko baserri batean
|
bazuten
ardiei hozka egiten zien oilagor zakur bat. Nola kendu ohitura makur hori?
|
|
|
Zakur zapuztuak, nonbait,
|
bazuen
ardiei jazartzeko grina. Otso zakurrari ere grina gaizto hori itsatsi zitzaion.
|
|
|
Artzainek bai maite
|
dituztela
ardi zakurrak! Beraien lagun lagunak dira.
|
|
2003
|
|
|
Aski litzateke behien entzefalopatia espongiformea (BSE)
|
duen
ardi bakar bat, 40 milioi animalia baino gehiago dituen txabola britainiar zabala erabat kentzeko. Hori aurkitzeko aukerak, Trends in Mikrobiology aldizkarian argitaratutako lan baten arabera, ez dira batere urrunak.
|
|
2004
|
|
|
\ Zenbat behar
|
duzu
ardia hiltzeko lanengatik?
|
|
|
Gaur egun Europan dagoen superprodukziorako irtenbidea izango da. Gaur egun, diru-laguntza eskatu behar
|
du
ardi azienda bezalako sektoreetako produktibitatea mugatzeko. Aldatzen bada, produkzioa ere bermatuta dago.
|
|
|
Izan ere, artzain zaharrak gaueroko errituala errepikatuko du: Endarlatsa ingurura hurbildu, han bilduak
|
dituen
ardiak eta bildotsak goiti eraman eta, inork ikus ez dezan, gauaz itzaletik itzalera mugitu. Brauliorentzat idurizko kontrabandoan aritzea da bere mendekua, barrenak eskatzen dion mendekua, barkamenik ezean.
|
|
2005
|
|
|
Bigarrena, artzaina bokazioz dela artzain, eta ez aberasteko. Dirua nahi
|
du
ardiak zaintzeko, eta, ez alderantziz, jendeak pentsatzen duen moduan. Hirugarrena, aurrera egiteko dagoen gogoa.
|
|
|
Ez zena hautatzeaz libre? Nolaz bildu behar
|
zuten
ardi bailiran, Poliziak terroristatzat zeukan mutiko haren kartzelatik libratzea eskatzeko. Ttottek ez zuen ulertzen orduan gertatu zitzaiona.
|
|
2006
|
|
|
Eta, berriro diogu, Weber-en kontzepzio antropologikoari jarraiki, gizakia, gauza guztien gainetik, zentzua sortzeko ahalmena eta beharra duen izakia da. Mendebaldeko arrazionalismoaren eraginez, espiriturik gabeko espezialista bihur daiteke gizaki modernoa, arimarik gabeko teknokrata, balio oinarritzerik ez
|
duen
ardi galdua.
|
|
2007
|
|
|
Ez
|
ditu
ardiak atera, bainan dilingo zen makila beltz bat hartu du, zaku handi bat bizkarretik ereman eta joan gira biak oihanari buruz. Nekez segitzen nizaiola, bi hankaduna aintzinean bazoan, burua apal eta haritzondo baten albora helduta, han plantatu da, niri buruz itzuli eta orduan dut ikusi, espaldari kontra emaiten zuen makila luze eta beltz harek bi begi zulo bazituela, beltzak heiek ere, eni so zirela azkar, eta handik, su, pindar eta danbadak
|
|
2008
|
|
|
Ardiak taldetan banatzeko aukera dute artzainek (artaldea menditik bueltan datorrenean, esate baterako), jetzi behar
|
dituzten
ardiak eta jetzi behar ez dituztenak banatzeko, edo ardiak produzitzen duten esne kantitatearen arabera bereizteko eta abar. Horretarako, ardiei mikrotxip bana jartzen diete sabelaldean, eta, ukuiluan sartzeko, irakurgailu batetik pasarazten dituzte bat banaka.
|
|
|
Izan ere, hain da buru hiltzaileena bekatu larria, Eliza Ama Santuak debekatu egiten du lur sakratuan ehortziak izan daitezen? horregatik bota
|
dut
ardi beltzaren gorpua sutara, salbazioaren lezioa ongi ikas dezagun. Gainerakoan, badakizue:
|
|
|
Taldeak orain aztertuko du ea esne “osasungarri” hori gazta bihurtzeko CLA edukia aldatuko litzatekeen. “Azken helburua da merkatuan balio erantsia duen produktu tradizional bat lortzea, hau da, gantz osasungarria
|
duen
ardi gazta bat”, esan zuen Hervásek. Leongo Nekazaritza Estazio Esperimentaleko eta Madrilgo Hotzaren Institutuko zientzialariek, CSICeko bi zentroek, hiru urte daramatzate ardi esnearen gantz azidoen profila hobetzen, animalien dietaren osagarri landare olio desberdinak erabiliz (oliba, soja, ekilorea, etab.).).
|
|
|
Ondorioz, ekoizten dutena eskariari aurre egiteko ez dela nahikoa dio Maripanek. Gainera, orain
|
dituen
ardiak 1998 urtean Eusko Jaurlaritzaren laguntzari esker Chiloera hegazkinez eramandakoak dira. Horietako batzuk hil zirela jakinarazi du, eta beste batzuk bere onenak emanda daudela dio.
|
|
|
Zer
|
du
ardiak horrela erakartzeko?
|
|
|
Horrenbesteko eragina al
|
dute
ardiek?
|
|
|
–Ez al
|
huen
ardiak erostera joan behar...? –galdetu zion tabernariak.
|
|
|
–Etxeko ardi beltzak bere burua hil du, eta alferrikakoak lirateke orain haren arimaren aldeko errezoak eta errespontsuak, bere burua hiltzen duenak infernuko garrak baititu ordain, Jainkoaren legearen arabera. Izan ere, hain da buru hiltzaileena bekatu larria, Eliza Ama Santuak debekatu egiten du lur sakratuan ehortziak izan daitezen... horregatik bota
|
dut
ardi beltzaren gorpua sutara, salbazioaren lezioa ongi ikas dezagun. Gainerakoan, badakizue:
|
|
2009
|
|
|
Ganadua Jaungoikoari eskaintzen zitzaiola esan digute lekuko batzuek. Eta argi uzten dute, San Antonio eguneko bedeinkapenak ez
|
zuela
ardientzat balio.
|
|
|
Bildots bi jaten zituzten batzuetan, baina sarritan ardi lodi bat hil eta jan egiten zuten. Urte horretan kumarik izan ez
|
duen
ardia izaten zen aproposena. Lagun gehiagorentzako jana ematen zuela eta.
|
|
|
Soloetara salto egiten zuten eta etxe inguruan edukiz gero anega eta erdi ematen zizkioten ugazabari. Jataben ez
|
zutenez
ardiekin martxa luzerik egiten ez ziren beste leku batzuetan bezain garrantzitsuak. Eta etxe batzuetan oparitu ere egiten zituzten.
|
|
|
Bai baitzirudien ezen Domingok amore eman zuela, bai, baina amore eman orduko berriro matxinatzeko, ez baitago bestela ulertzerik nola Domingok ez zion Teofilo Mariari istantean erantzun, honen haserreak eta agindu estuak, erregea beti errege eta soldadua soldadu!? eskatzen zioten bezala; aldiz, erantzuna hiruzpalau segundotan luzatu zuen, bere buruarekin oso ados ez zegoen seinale; Domingok, izan ere, beti jasan izan zituen anaiaren gehiegikeriak kutsu militarreko jolas haietan, amen, amen eta amen, ordura arte bai behinik behin, baina zergatik segitu behar
|
zuen
ardirik otzanenaren jarrera hartan. Esan nahi baita Domingok ez zuela, beharbada, azken gehiegikeria hura aurreko guztiak bezala sentitu?
|
|
|
Aitak Domingori zuzendutako hainbeste laudorioren ondorioz, ia etxeko ardi belztzat
|
zutena
ardi zuri bihurtua, etxeko beste ardi zuriak baino zuriago, egun batetik bestera!?, anai arrebak behartuta sentitu ziren, Gabino gaixoarekin zorretan baleude bezala, halako eran, non, Domingo emulatu nahian, beren eskaintza partikularra egin baitzioten guztiahaldunari, Gabinoren sendabidea gogoan: Ada eta Maria Bibiana etxeko arrosarioa belauniko errezatzera xedatu ziren, Maria Bibiana sendategitik itzuli bezain laster errezatzen zutena; Damasok ere, gauza haietan gehiegi sinesten ez zuen arren, are gehiago:
|
|
|
EET eta esnea Baina ikerketatik datozen albiste guztiak ez dira onak. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA sigla ingelesetan) egiaztatu zuen, egiaztatu ondoren, gizakiek kutsatzeko arriskua dutela, entzefalopatia espongiforme kutsakorrak (EET)
|
dituzten
ardi edo ahuntz esnea kontsumitzeagatik. Gaixotasun horien artean dago behien entzefalopatia espongiformea (EEB).
|
|
|
Zer da ba gure gizartea? Ez ote
|
dute
ardiek benetako irri algara egiten gurekin?
|
|
|
Zergatik ezinbestean? ...an erantzun, honen haserreak eta agindu estuak –erregea beti errege eta soldadua soldadu! – eskatzen zioten bezala; aldiz, erantzuna hiruzpalau segundotan luzatu zuen, bere buruarekin oso ados ez zegoen seinale; Domingok, izan ere, beti jasan izan zituen anaiaren gehiegikeriak kutsu militarreko jolas haietan, amen, amen eta amen, ordura arte bai behinik behin, baina zergatik segitu behar
|
zuen
ardirik otzanenaren jarrera hartan. Esan nahi baita Domingok ez zuela, beharbada, azken gehiegikeria hura aurreko guztiak bezala sentitu... izan ere, ez baitzen besteak bezalakoa izan, ausaz, edalontzi betea gainezka ipintzen duen ur tanta beste ur tanta guztiak bezalakoa ez den bezala; edo gauzak ez ziren guztiz horrela, beharbada, Teofilo Mariak zapaldu izan zuen bakoitzean Domingok beti sentitu izan baitzuen anaiaren kontra altxatzeko odol bultzada hura, bere berezko errebeldiak eragindakoa, balizko altxatze hura, gero, berak bere buruari zuzendutako hitz hutsetan geratzen bazen ere:
|
|
|
Aitak Domingori zuzendutako hainbeste laudorioren ondorioz –ia etxeko ardi belztzat
|
zutena
ardi zuri bihurtua, etxeko beste ardi zuriak baino zuriago, egun batetik bestera! –, anai arrebak behartuta sentitu ziren, Gabino gaixoarekin zorretan baleude bezala, halako eran, non, Domingo emulatu nahian, beren eskaintza partikularra egin baitzioten guztiahaldunari, Gabinoren sendabidea gogoan: Ada eta Maria Bibiana etxeko arrosarioa belauniko errezatzera xedatu ziren, Maria Bibiana sendategitik itzuli bezain laster errezatzen zutena; Damasok ere, gauza haietan gehiegi sinesten ez zuen arren –are gehiago:
|
|
2010
|
|
|
Patxi: Be, antzutuak, esnea galdua, pentsatzen dut ez
|
duzuela
ardi beharrik esnerik ez badute...
|
|
|
Orai ene anaia zendia da, lautan hogeita hiru urtekin, yoan den urrian, hortxe beherian arpatu nien kolpez hila Beinduako errekan. Ta orai ardi bazkak atxikiak ditu Kukuluk (auzoko artzainak); honek
|
baitu
ardi aunitz, hiru lau milatik goiti.
|
|
2011
|
|
|
Artilea, jakina, ardiek ematen dute, baina, horretarako, nahitaezkoa dute molekula jakin bat. Artilea osatzeko beste molekula asko ere behar
|
ditu
ardiak, baina, horien artean, zisteina aminoazidoa faktore mugatzailea da. Zisteina falta dutenean, ardiei ez zaie ilerik ateratzen.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ardi transgenikoen erabilera ez da asko zabaldu oraindik. Oraingoz behintzat, artile asko emateko, zisteina asko jan behar
|
dute
ardiek.
|
|
|
Lanik gogorrena neguan da; ardiak ukuiluan daude eta erditzen hasten dira. Orduan, egun osoa pasatu behar
|
duzu
ardiekin: erditzeak, arkumeei edoskitzen eman, ardiei jaten emanâ? ¦ Ez zara aspertzen, ezâ? ¦ Gero, ardiakjezteko garaian gauzak lasaiago doaz; azken finean, jeztea ez da lan gogorra, hau da, jezteko tresnerian pasatu behar duzu denbora, eta jarraian ardiak kalera atera.
|
|
|
Handik aurrera ia egunero eramaten nien, arteak ez baitu hostorik galtzen neguan, eta etxetik gertu mordoxka zeuden. Gustura jaten zutenez, belar gehiago
|
nuen
ardientzat elurra egiten zuenerako; izan ere, edozein egunetan metro bat elur bota zezakeen eta zortzi egunez iraun. Martxoaren bukaeran hasten ziren bildotsak.
|
|
|
Apirilean sartuak ginen eta arkumeekin genbiltzan. Maiatz aldean gazta pixka bat egiteko asmoa nuen eta handik aurrera ez
|
nituen
ardiak gehiago jetziko, lanpetua ibiltzen bainintzen artoa ereiten eta belarrak mozten eta ontzen. Eta etxean gau hartan txerriak zazpi kume egin zituen.
|
|
2012
|
|
|
Azaldu zuenez, “hainbat arrazatako animalien arteko estalketa eta gene trukeak bermatu du ardi arraza modernoenek dibertsitate genetiko handia izan dutela, txakur arraza batzuek eta abelburuek ez bezala, horiek odolkidetasun maila handiagoa baitute”. Dibertsitate genetikoaren maila handi horrek esan nahi
|
du
ardi hazleek ekoizpen ezaugarri jakin batzuk hobetu ditzaketela, “munduko biztanle kopuru gero eta handiagoaren elikaduran paper garrantzitsua izan lezaketenak, animalia jatorriko proteinen eskaera gero eta handiagoarekin”, adierazi zuen. Ikertzaileek erabili duten teknologiak gaixotasunak eragiten dituzten aldaera genetikoak atzematen lagun dezake, eta lagundu diezaieke ekoizleei “ugalketa praktika espezifikoen bidez zenbait ezaugarri areagotzen edo ezabatzen”.
|
|
2013
|
|
|
Ez al dituzu entzuten zaldien irrintziak, klarinen soinuak eta danborren zalapartak?», galdetu zion Kixotek. «Ez
|
dut
ardien eta aharien beeak ez diren bertze ezer entzuten», erantzun laguntzaileak. «Santxo, barrenean duzun beldurrak, ez dizu uzten ez zuzen ikusten, ez entzuten». Beldurra, iluna, galera, ezezaguna, ikusezina... denak dira nahitaez gure entzumenaren ertzak erakusten dizkiguten baldintzak, hari estuki lotutako sentipenak.
|
|
|
Aspalditik dut magia eta esoterismorako zaletasuna. Eta esan behar
|
dut
ardi hezitzailea naizela “Circo de pulgas Carruselo” egitasmoan. Gainera, hizkuntzarekin lan egiten dugunontzat, eta batez ere gazteekin, helduleku onak dira umorea eta magia.
|
|
|
Ikusten duzue zer mota. Bai bai, ikusten dugu. Eta gidaria ez duzu ikusi. Mintzatu dut baina ez naiz oroitzen,
|
banituen
ardiak bidean eta kasu emaiten nien. Ulertzen dut. Milesker jauna.
|
|
2014
|
|
|
Baita gure miresmena ere. Euskal Herrian hiru biztanleko
|
dugu
ardi bat.
|
|
|
denetarik, baina ardirik ez genuen izandu behin ere. Galdetu zioten zenbat hortz
|
zituen
ardiak, ea noiz kanbiatzen zituen hortzak. Eta deus ez jakinki, erran zuelarik ez zuela ardia ezagutzen, bota zuten gibelerat.
|
|
|
Galdetu zioten zenbat hortz zituen ardiak, ea noiz kanbiatzen zituen hortzak? Eta deus ez jakinki, erran zuelarik ez
|
zuela
ardia ezagutzen, bota zuten gibelerat. Gehiago deus erran edo egin gabe, gibelerat.
|
|
|
Zernahi gisaz, ardien jezteko lanak bururaturik, du itxaron aste batzuez lehen gasnen dastatzeko. Pentsamendu horietan ari dela –lehen gasnak noizko izanen dituen salgai ezartzeko gisan; hobe
|
duela
ardien ontsa begiratu, mugaz bertze alderat ihes egin ez diezaioten; bele bikote anitz badabiltzala aurten–, eta egunaren tenore honetan ez baita ohiko behereko parte horretarik nehor igatea goiko pentzeetarat, harritu da guziz Caroline arreba gazteena lasterka igaten ikusi duelarik errekan goiti. Txilibitua utzirik saihetsean," Zer deabru gertatu ote duk?", pentsatzeari lotu zaio, ezin bertzerik buruan erabili," Zer mila deabru?", eta arreba hatsanka parerat heldu zaiolarik hala egin dio galdea:
|
|
2015
|
|
|
Eta Urbiako bordatik ardiekin abiatu ziren momentua ekarri du gogora, irriz. " Kontrako martxa hartu behar
|
zuten
ardiek abiatzerakoan. Udaberrian Goierri aldean egoten da artaldea, eta hara abiatzeko bidea ondo dakite.
|
|
|
Ez diagu horrelako lanik behar. Hik ez dakik zelaia probatu ez
|
duen
ardia gustora ibiltzen dela esparruan edo basoan. Gaztetan neska laguntzen eta egiten genian puxkat, baina ez oraingo moduan, ezta hurrik eman ere.
|
|
|
Animaliei dagokienez, Noeren ontzia hondoratzen du gerlak, piztiategi ezin ankerragoa margotuz: mando eta idi hanpatuak, begi ninia ilea bezain zuri
|
duten
ardi hilak, zerri harrek erdi janak, zaldi zatituak. Hondamendiari ez diote etekina ateratzen arkakusoek, zorriek eta arratoiek baino.
|
|
|
Artzainek bezala! Artzainek ez
|
dituzte
ardiak haztenardiak hazteko! Ardiak maite dituzte, bai, baina helburua da mozkin bat ateratzea.
|
|
|
Mendian zen, artzain txabola antzeko batean, gauza asko ez nituen aditzen. Han asko entzuten zen Marx eta baina ez
|
zuen
ardi usainik. Marx eta Marx"
|
|
|
Ordurako lurra berotua izanki, gorenean den iguzkiak gogor jotzen du uztailean, oroz gainetik itzal guti aurkitzen den Erribera bezalako ordoki zabaletan. Artzain gehienek uztailetik goiti ez
|
dute
ardirik deizten; orduan atseden poxi bat har dezakete.
|
|
2016
|
|
|
" Irekita dauzkate gure ateak. Ikus dezatela nola bizi garen, nola
|
ditugun
ardiak, gure lana...".
|
|
|
Klonatu nahi
|
duten
ardiaren (Dollyren
|
|
|
gene berberak
|
zituen
ardi klonikoa.
|
|
|
Horrelaxe jaio zen 1997 urtean Dolly, hiru, ama?
|
zituen
ardia: –ama biologikoak edo genetikoak?
|
|
|
Bazkalondoa zen, eta koñak botila bat zebilen eskuz esku taldeak ekintza plan bat prestatzen zuen bitartean. George Fleet erantzun bat ematearen aldekoa zen, eta kanpamentu madarikatu haietara hiltzaileak nor ziren ateratzera joatearen aldekoa, susmagarri probableen izenak hasiak ziren aipatzen?, baina taldeko gehienek nahiago
|
zuten
ardi kanpora joan artzainaren gorpuaren bila, ea han zerbait aurkitzen zuten. Handik ordu betera, Fleetek odol eske egiten zituen oihuak garrasi desesperatu bihurtu zirenean, aterantz bultzatu nuen Steffenson.
|
|
|
|
Zuen
ardiak egunero doaz larrera. Kalekumeoi kosta egiten zaigu gauza hauek ulertzea.
|
|
|
Jende aunitz hurbildu zen Ainhoara gan den igandean zortzi, Natura eta Lurraren egunaren karietara; bai herritar, bai kanpotar, eguraldi eder batek lagundurik. Auto pasaiaren ordez, hor
|
genituen
ardi, xerri, zaldi eta pottokak, goizetik iluntxe arte. Antolatzaileen arabera, pintxo jastaketak arrakasta handia izan du eta bereziki Senpereko amuarrainak eta Ossau Iraty gasnak.
|
|
2017
|
|
|
Parkean ez zegoen ardirik azaldu zien ezkongabeak printzearen amak amets batean ikusi zuelako ardi batek edo erortzen zen erloju batek hilko zuela printzea. Horregatik, printzeak ez
|
zuen
ardirik parkean, ezta jauregian erlojurik ere.
|
|
|
Begira nolako kulunka darabilen astaña horrek: plaf, plaf, buztana gantz hutsez
|
duten
ardiak bezala!
|
|
|
Klonatu nahi
|
duten
ardiaren (Dollyren" ama biologikoa edo genetikoa") ugatzguruinetatik zelula bat hartu zuten.
|
|
|
Ernari zegoen ardiak (Dollyren" ama eramaileak") umealdia amaitutakoan ardi bat izan zuen: Dolly, bere" ama biologikoaren" gene berberak
|
zituen
ardi klonikoa.
|
|
|
Horrelaxe jaio zen 1997 urtean Dolly, hiru" ama"
|
zituen
ardia: " ama biologikoak edo genetikoak" bere DNA eman zion ugatz zelula baten bidez," bigarren amak" obulua jarri zuen, eta" ama eramaileak" umetokian eraman zuen jaio artean.
|
|
|
Saskikoek zelai gune hortan dagon ardi borda xaharrean egin ginuen lehen zikiroa, duela hamabost urte iraganik. Atarri mazelako etxalde zenbaitek altura hortan
|
zituzten
ardi bordak, Panparringoak, Fagaldekoak, Etxartekoak eta Orkazberrokoak. Bazuketen lehengoek beren arrazoina gune hori hautatzeko, harriz altxatzeko goratasun hortan ardi bordak!
|
|
|
Ekaina zen ixtripuz utzi gintuelarik Pantxixek. Argazki huntan agertzen da bere etxaldea, berak erabiltzen zituen eremu guziak, bere pentzeak eta alorrak, bere larreak eta oihanak eta mendiak, berak maite
|
zituen
ardiak eta behiak, berak kurutzatzen zituen auzoak... Eta beste behin doakiola gure oihua:
|
|
|
Bildots guziek behar
|
dute
ardi ama bat bizitzeko eta hazteko. Ardi guziek hobe dute bildots bat bederen errapean ongi esnatzeko.
|
|
|
(Argitasun gehiago nahi
|
duenak
ardi sailaren katzakaz: http:// ardi gasna.blogspot.com/) 2011ko azaroaren 17a
|
|
|
Nork eraman nahi
|
ditu
ardiak. Nola dakizu?
|
|
2018
|
|
|
Kosmetika mundua izan daiteke aukeretako bat. Keratina asko
|
du
ardi latxaren artileak, eta ilea zaintzeko gero eta produktu gehiagok erabiltzen dute proteina hori. Eraikuntzarena izan daiteke beste aukeretako bat.
|
|
|
Galesko paisaia berdea, garbia, idilikoa iruditzen zitzaidan, abere haiek ikusi nituen arte. " Zergatik
|
dute
ardi horiek marka gorri bat gorputzean?", galdetu nuen. " Txernobylgo erradioaktibitateak kutsatuta daude", erantzun zuen Garthek.
|
|
2019
|
|
|
Joan den hilabetean, Okzitanian lagun batekin
|
dituen
ardiei eraso zieten; hartzaren erasoa izan dela diote, bertsio ofizialak hori konfirmatu gabe ere. Epe ertainean ukanen dituzten kalteez arranguratuak dira.
|
|
|
Apirila bustiak, ogiak ekarri. Apirileko euriak balio
|
du
ardi arkana hoberena.
|
|
2020
|
|
|
Menditik jeisten zarete basatien antzera, zikin zikin eta hitz egiteko gogo handiz. Egun politak pasa ohi
|
ditugu
ardiak bueltan ekarri eta mendiko zolda gainetik kentzen duzuenean, kar kar kar.
|
|
|
Ez dakit nola izaten diren gauzok. Edozein modutan, garbi utzi dit berak erabaki duela emanaldiari eustea, eta nik, garai bihurriak baitira, zuhur jokatu beharra
|
dut
ardi larruz janzten direnekin, bereziki Lizartzarekin.
|
|
2021
|
|
|
Urdazubin kokatu Etxeleku etxaldeak nahi duenari proposatzen du, 500 bat ardi
|
dituztenen artean
ardi baten adoptatzea. Ana Mari eta Xabier Bengotxea Lastiri anai arrebek egiten dituzte etxaldeko lanak eta beren gasnak omen handia bildua du lekuan berean bainan urrunago ere mugaz gaindiraino.
|
|
|
Mendiari gora etxolako bidea hartzean, Balenttini estomaka korapilatu zaio: " Segur baino seguruago
|
nauk
ardiak ez dituela hartzak atakatu!" Etsitua igan da bortura.
|
|
|
Goiko artegian, Liberto, adineko artzain batek lan egiten zuen gauetan ardiak zaintzen eta egunez gaztak egiten. Bi mutilek egunero legoa bat egin behar
|
zuten
ardiak jetzi eta zaintzeko eta arratsaldero gazta onduak monasterioko biltegira eramateko. Gustura egiten zuten lan hura.
|
|
|
Bizitza aldatu zitzaion Azenariri. Inoren agindurik gabe, nahi zutena egiten ahal
|
zuten
ardiak zainduz gero. Bandi trosta bizian jartzen zuten eta haga luze batekin txorimalo baten kontra jotzen zuten.
|
|
|
Eriosugarrean estu estuan, i ledo bizi. Eta abere odolzale gaiztoa, ortzetan
|
zuen
ardia utzita, burua zorabiatu eta erio sugarrean intziriaz malda aiek bera amildu zan".
|
|
|
Nork ikusi nahi
|
ditu
ardiak?
|
|
2022
|
|
|
Abeltzainek salatu dute Karrantza aldean, Bizkaiko mendietan otsoek erasotzen dituztela beren aziendak. Hiru otso kondatu dituzte estekan ezarria
|
zuten
ardi bati lotu direnak. Otso baten gorputza tiroz hila mendian aurkitu dute.
|
|
|
Orduan, Osmako Joanesi esango diogu han
|
ditugun
ardiak ekartzeko. Zenbat ardi ditugu artegian eta zenbat artzain behar dira?
|
|
|
Gosetuta nago. Joanes, espero dut bazkaldu behar
|
duguna
ardi zahar gaixoa ez izatea.
|
|
|
" Nire ardiak salbatzearren ez nintzateke halako isun bat jasotzera arriskatuko, ez dute hainbeste balio... Hala ere, arazo bat
|
dugu
ardi jabeok, eta inguruetan gertatu diren kasuak zenbatzea, egoera aztertzea, eta zerbait planteatzea ondo legoke", adierazi du Zurutuzak
|
|
|
Zergatik postreak? Uste
|
dugu
ardi esnea beti gazta eta mamiarekin erlazionatzeko joera dagoela, eta erabilera anitz gehiago izan ditzake. Orduan, pentsatu genuen jendeari pentsarazteko, eta jendearen parte hartzea eta sormena sustatzeko zer egin genezakeen.
|
|
|
Latsibin euskarako aurreneko katedra ezarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiko ahaldunaren jaioterrian, Mungian, garatzen da istorioaren gunea, 1890eko Bizkaiko Foru Aldundiko hauteskundeetako kanpainaren ibilera kontatuz. Iraupen nabarmen luzeagoa
|
dute
Ardi galduako gorabeherek, Galartzak xedapena indarrean jarri zuen urtean hasiz, 1887an, eta 1901ean amaituz.
|
|
2023
|
|
|
Bestelako zuntzak lantzea ere gustuko duen arren, Clivillek kontatu du ardi latxen artilea duela gustukoen. Ataungo baserri batean bizi da orain, eta etxean
|
dituzten
ardien artilea erabili ohi du bere lanak egiteko.
|
|
|
" Ez da hori erran zuen Parlamentek, konprenitu behar da gizon sumindu bat beti dela beldur, eta bera harrapatu eta zeukan harrapakina kenduko zioten beldurrak bildotsa hartu eta eramanarazi egin zukeen, nola otsoak eraman ohi
|
duen
ardia, gero gogara jan ahal izateko".
|
|
|
bazkalekuari, alegia. «Zinez maite
|
dudana
ardiekin larrean egotea da: hor naiz zoriontsuen».
|
|
|
Ez dut egiten, baina jan bai [irriz]! Haragitarako
|
ditugu
ardiak.
|
|
|
Lehenengo eta behin galdetu zidaten Etxoleta landako txabola gurea zenentz. Baietz erantzun nien; aditua
|
nuela
ardiak geneuzkanean erabiltzen zela, horregatik zegoela gaur egun erdi jausita, erabiltzen ez zelako. Zenbat behi geneuz  kan, galdetu zidaten gero, zenbat txahal, idi, asto, txerri, untxi, oilo...
|
|
|
Zergatik ote? Bi hitzak elkarri lotuta dirudite, elezaharren arabera, martxoaren amaiera eta apirilaren hasiera zozoak Euskal Herrian azaltzen direneko garaia da, eta, aldi berean, artzainek egun batzuk behar
|
zituzten
ardiak erditzeko epea luzatzeko. Aro bidaiariak badaki epe hori oso euritsu eta hotza izaten dela.
|