|
2000
|
|
|
Frantzisko Jatsu Azpilikueta Xabier koak euskara
|
zuen
ama hizkuntza, baina beste zazpi ere bazekizkien. Hizkuntzez gain, bere bizitzako hainbat atal bildu du Iñigo Indartek" Xabierko Frantzisko, Erresuma zaharreko jesuita euskalduna" liburuan.
|
|
2002
|
|
|
Inoiz ez
|
dut
amaren presiorik sentitu. Amak esaten zidan inoiz ikusten banuen niretzat mundu hori gehiegi zela, edo beste zerbait egin nahi nuela lasai uzteko.
|
|
|
Aurrean
|
dugun
Ama Birjinaren haitzak (Rocher de la Vierge), lurmutur honen punta zoragarria osatzen du. Lurrera 1881eko burdinazko zubitxo batek lotzen du (aurrekoa egurrezkoa zen).
|
|
|
Nola hasi zen
|
zuen
ama irakurtzen irakasten?
|
|
2003
|
|
|
bortu gora hemendik ageri da hurbiletik baino hobeki, eta haren bistatik kanpo nolaz bizi? Gainera hangoa
|
nuen
ama.
|
|
|
Kuban egon zen denbora guztian. Gerra hasi zenean, berak Bizkaian
|
zituen
ama, aita eta hiru arreba. Ardura handiarekin biziko zituen gerraren albisteak.
|
|
2004
|
|
|
Bertso librean idatzitako poemarik ere baden arren hala nola Bitoriano Gandiagari eskainia, sonetoa da gehien agertzen dena Jean Louis Davanten Harri txintxolak olerki sortan. Zuberoa
|
du
ama eta gainerako Euskal Herria emazte maite Davantek, eta urteko lau sasoiei eskainitako olerkiekin lana hasten badu ere, berehala da bere sorterria den Zuberoako lur eta jendeei zubereraz eta Euskal Herria osoari euskara batuan Herriminez kantatzen. Eta heriotza bakoitzaren ezin baztertuzko pasarte bortitza bada ere, haren aurrean itxaropena agertu nahi izan du Biziminez olerkariak, itxaropena beste guztien gainetik dagoen bertutea delako berarentzat.
|
|
|
Aterik handienak Gaztela Leongo armarria dauka gainean. Lehenago ate guztiek Ama Birjina eta santuen irudiak zituzten arren, egun bakar batek
|
du
Ama Birjinaren eskultura.
|
|
|
Zergatik? Behar bada oso oroitzapen garratzak
|
zituelako
amak aitona Ziprianoren eta osaba Patxiren arteko aita semeen arteko eztabaida eta haserreez.
|
|
|
" Emakume hau ama izan daitekeenez...". Lan esparruan sartu nahi duen emakumeak ezin
|
badu
ama izan, eta aukeratu beharrean aurkitzen bada, agian ama izateari uko egingo dio. Eta hori ez da emakumeen arazoa, gizaki guztien arazoa da.
|
|
2005
|
|
|
Zer diozu
|
zuen
amaren errotari buruz…
|
|
2008
|
|
|
Gorrak ditut gurasoak, nola aita, hala ama. Alaba bakarra naiz eta zeinu hizkuntza
|
dut
ama hizkuntza. Bederatzi hilabetetan hasi nintzen lehenengo hitzak esaten.
|
|
|
"' Aita txekeak' edo' aita kanguruak' gara eta azkenean gaizki hezten ditugu, eurekin asteburuan baino ez gaudenez konpentsatzen saiatzen garelako. Gehiegi mimatzen badituzu burutik behera kaka egiten dizute eta errieta gehiegi egiten badiezu berriz, galdu egiten dituzu, erraza
|
dute
amarekin bueltatzea". 37 urteko errenteriar honek oraindik ez du etxebizitza independenterik lortu:
|
|
|
Zenbat kirolari ari ote dira zure moduan, goizeko seietan jaiki, hirurehun ardi jetzi eta haiei jaten eman aitaren laguntzaz,
|
zuen
amari gazta egiten lagundu… hori dena egin artean entrenatzeari ekiten ez diotenak. Errendimendu handiko zentroko burbuilan dira gehienak…
|
|
2009
|
|
|
A. F. de Garaialde. Bularra ematea, benetan dioten bezain ona bada, pentsatu behar
|
dugu
amak bakarrik egin dezakeen, edo atera eta aitak eman diezaiokeen. Eta bularra emateak erabateko arreta eskatzen duen.
|
|
|
Goazen alor denak irekitzera. Baina horrek ez du ukatzen, garai zehatz batzuetan badirela funtzio batzuk zuzenki lotura
|
dutenak
amaren funtzioarekin, eta beste batzuk aitaren funtzioarekin. Denbora tarte mugatu batean, ez gizona zarelako beti era batera eta emakumea zarelako beti bestera.
|
|
|
Horrek jendarte egitura erabat tradizionalari erantzuten dio, eta osasungarria dela ados. Nik uste dut hautazkoa izan behar duela, eta ez beharrezkoa, ze beharrezko izateak erru sentimendu handiak sortzen dizkio aukera horri erantzuteko ahalmenik ez
|
duen
amari. Gainera, zer gertatzen da familia egitura berriekin?
|
|
|
Mixelek hamar urte
|
zituela
amak ezbehar bat ukan zuen eta Donapaleuko frantziskotarren etxean egon zen hiru urtez, barnategian: " Etxetik bost kilometrotara nintzen pentsionean erraten dugu guk, baina oporretan baina ez nintzen sartzen etxera.
|
|
|
Alemana. Dusseldorfekoa
|
dugu
ama. Hala gertatu zen.
|
|
2011
|
|
|
Ba, aurten aurreneko asteburuak eman duena ikusita, saila itxurosoagoa izango dela ematen du. Bai, badaude onartutakoa baino milisievert gehiago irenstarazten dizkizuten filmak, Kim Ki
|
duken
Amen esaterako, baina behintzat ez da aretorik hustu behar izan alarma nuklearra piztu delako.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, seme alabek lan munduan garapena
|
duen
ama edukitzea ere oso inportantea da. Familia izateari ez zaio zaintzaren ikuspegitik bakarrik begiratu behar, eta gauza inportanteenetako bat da, ez dut zalantzarik, baina beste ama eredu bat ere ona da.
|
|
|
Gurutzetako ospitalean jaio arren, Arabako Errioxaldeko herrian da jaiotzatik. Bizkaiko Arratiakoa
|
du
ama, Bastidakoa aita. Ikastolaren sorreran parte hartu zuen amak eta han egin zituen lehen urratsak alabak.
|
|
|
Liss Rourak aldiz, gaztelania eta katalana, biak neurri berean erabiltzen direla deritzo, eta Bartzelonako biztanleriaren zati handi bat Espainiako hainbat erkidegotatik etorri izanari egozten dio egoera hori. " Izan ere, unibertsitatera datorren hainbat ikaslek gaztelania
|
du
ama hizkuntza. Lleidako eta Gironako unibertsitateetan aldiz, katalanez mintzatzeko joera da nagusi, sentimendu nazionala indartsuagoa baita".
|
|
2013
|
|
|
Egun bogan dagoen crowdfundingaren aurrekaria ere
|
badugu
Ama Lur. Andoni Esparzak eta Jose Luis Etxegaraik abiatu zuten estrategia ekonomikoa:
|
|
2014
|
|
|
Eskoziarra izatez, Iruñean bizi da azken 20 urteetan. Harro azaltzen duenez, bere semeak hirueledunak dira, eta euskara, gaztelania eta ingelesa
|
dituzte
ama hizkuntzatzat. Horregatik, eta ingeles irakaslea izandakoa delako, gertutik ezagutzen ditu hizkuntzen ikasketarako beharrak:
|
|
|
Euskal Herria eta euskal herritarron nortasuna osatzen duten elementuen 103 minutuko puzzlea izan nahi
|
du
Ama Lur-ek. Crowdfundinga boladan dagoen garaiotan, auzolan ekonomikoari esker finantzatu zuten filma eta 1968an estreinatu zen, Donostiako Zinemaldian.
|
|
2015
|
|
|
Hura pena! Egunero
|
dut
ama gogoan… Ondo erakutsi ziguten, ondo hazi gintuzten, heziera oneko izan ginen, guztiz ordenatuta bizi ginen. Jatorduetan, adibidez, mahaian ginen denok.
|
|
|
Zuentzat zer litzateke justizia egitea? " Behintzat jakitea nor izan zen", bota
|
du
amak blaust. " Eta jakiteaz gain epaitzea", gaineratzen du aitak.
|
|
|
Urriaren 18an Baztanen ospatuko da Nafarroa Oinez. " Hama... bortz, ama... bat" du aldarri, Nafarroako 15 ikastolek eta Baztango 15 herriek euskara
|
dutela
ama adierazten duena. Jai handi hauek sortzen dituzten kalte ekologikoak orekatzeko eta ikastolari laguntzeko Oinez Basoa proiektuari heldu dio Baztanek ere.
|
|
2017
|
|
|
Errenteria utzirik, Bilbora joan zineten zuek ere,
|
zuen
ama eta anaia Jose Antonio?
|
|
|
Victoria Kawēkiu Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa Cleghorn jaio zen. Hawaiiko errege Kalakauaren arreba
|
zuen
ama, Miriam Likelike printzesa. Aita, aldiz, Archibald Scott Cleghorn finantzari eskoziarra.
|
|
2018
|
|
|
Jakin nahi
|
dut
ama diren zenbat emakumek egin ote duten topo beren itzalarekin babesgabe, zenbati epaitu dizkieten beren erabakiak, zenbatek sentitu duten beren izatearen infantilizazioa. Ez ditut errudun egin nahi parean ditudan bagoi kideak; amatasunak iparra lausotzen duten kutsatzaile gehiegi dituelakoan bainago:
|
|
|
Baina telebistan gaiari buruz ezer ikusten duenean, ondoezik egoten da bizpahiru egunetan. Maria Antonia Gaztelu
|
dut
ama.
|
|
|
Nazioarteko laguntzarik edo beka berezirik ezean, datozen urteak etxean igaroko ditu," amari laguntzen eta". Eredutzat
|
du
ama. Borrokatzeko esan diot, neska azkarra dela eta lortuko duela.
|
|
|
Espetxean ere gertatzen da hori. Preso daudenean, emakumeek ez
|
dute
amaren edo emaztearen rola jokatu behar eta, paradoxikoki, halako askapen bat bizitzen dute eta hasten dira lehen egiten ez zituzten gauzak egiten.
|
|
2019
|
|
|
Kontua da ama izan orduko areagotu egiten dela pobrezia arriskua eta hori bada berehala konpondu beharreko arazo sozial bat, gutxi gutxi batzuren apeta genealogikoak ez bezala. Eztabaida honen protagonistak dira erdigunean jarri behar
|
ditugunak
amak, eta amatasuna zama ez izateko politikak bultzatu: amatasun baimen duinak, haurtzaindegi publiko merkeak, haurdunak ez kaleratzea, zaintzaren gaineko erantzukizun sozial eta kolektiboa… Hobe genuke biztanleriaren erdiari eragiten dioten eskubideok betetzea, ustezko eskubide berriak asmatzen ibili beharrean.
|
|
|
Ceferina Fontellas
|
zuen
ama nola iritsi zen dendara?
|
|
|
|
Zuen
ama xaloa mostradorean egon da azken unera arte. Irribarretsu eta euskaraz solastatzeko beti prest.
|
|
2020
|
|
|
Ez nekien hitz bat euskaraz eta hamazazpi urterekin ikasi nuen. Aita garaztarra
|
dut
ama biarnesa, baina ez dakit... ez dugu ikasi. Eskola pribatuan nintzen Donibane Garazin, ez nintzen batere ikastolen mundukoa, Herri Urrats eta hori guztia hamalau urteak arte ez nuen ezagutzen.
|
|
2021
|
|
|
Begoña Tisera Etxeberria San Nicolas, Buenos Aires, 1964 Bilbon jaioa
|
du
ama. " Aspaldi hasi nintzen euskaraz ikasten.
|
|
2022
|
|
|
Goizuetakoa
|
zuen
ama, Asun, eta Orexakoa aita, Manuel. Parisen hazi zituzten hiru seme alabak; Andoni haietan bigarrena dugu, Frantzian hainbat enpresa ezagunetan ardura handiko lanak egina.
|
|
|
Hala ere, izokinarena egin zuen, aukera izan zuelarik, eta Euskal Herrira itzuli. Gure ekonomiari eta kulturari sostengu eman die, eskuzabal, merezimendurik edo aitortzarik jasotzea espero gabe, gisako laguntasunak jasotzera ohituta bageunde bezala... Goizuetakoa
|
zuen
ama, Asun, eta Orexakoa aita, Manuel. Parisen hazi zituzten hiru seme alabak; Andoni haietan bigarrena dugu, Frantzian hainbat enpresa ezagunetan ardura handiko lanak egina.
|
|
|
Hogeita bi hilabete nituela adoptatu ninduen familia euskaldun batek, nire bi anai arrebekin batera, Maxim eta Nina. Euskara
|
dut
ama hizkuntza, Moskutik natorren arren. Bi urterekin etorri ginen, edo ekarri gintuzten Tolosara.
|
|
|
guztiak
|
duelako
ama bat, aitortua edo ez aitortua"
|
|
|
Berarentzat sumingarri samarra izan zen komentarioa, tomate batekin konparatu nuelako bere alaba, baina... niretzat momentu zoragarria izan zen hura, eta hortik idatzi nuen istorioa. Beste liburuetan ez dut egin izan, baina honetan erabaki kontziente bat hartu behar izan nuen idazten hasi nintzenean, banekien narrazio sorta bat idatzi nahi
|
nuela
amen inguruan eta ipuin hau hasieratik sartu nuen.
|
|
|
Esan izan dut gai unibertsalenaz hitz egiten ari naizela liburu honetan, mundu guztiak
|
duelako
ama bat, aitortua edo ez aitortua. Eta badago sineskeria bat edo, esaten duena emakume bat ama denean ama besterik ez dela.
|
|
2023
|
|
|
|
Zuen
amak dantzariendako jantziak josten zituela ere entzun dizut zuri [Filipe] erraiten...
|
|
|
Zuk berrogeita bi urte dituzu? Ez du ematen";" Ez, zu ez, zuk gazteagoa ematen duzu";" lasai, ez
|
duzu
ama ematen";" gehienez hogeitamapiku, berrogei ez duzu ematen"... eta ez daramat ondo komentario segida hori. Zerbait txarretik libratzen naute, hainbeste kosta izan zaizkidan nire urtetxoez.
|
|
|
Oso gauza gogorrak bizi izan ditugu elkarrekin eta familian izan dituzten egoerei aurre egiten lagundu diet. Nahiz eta bakoitzak bere bizipenak izan, ulertu dezaket zer sentitzen duten, eta bidean lagundu diezaieket nik ere hori bizi izan dudalako. Hala ere, beldurra ere izan dut, zalantzan jarri dudalako erreferente ona izaten ari nintzen edo ez; ateratzen nintzelako, edaten nuelako eta beste gauza batzuengatik, baina uste
|
dut
ama ona izan naizela seme alabek esan didatenagatik eta ondoan egon naizelako.
|