|
2000
|
|
|
Bigarrenik, alde handiegirik ez da ageri telebista kanal bien artean, ematen
|
dituzten
albisteen gertaera lekuari dagokionez. Hala ere, geroago errepikatuko denez, dagoenalde txikia gogoangarria dela uste dugu:
|
|
|
errealitatearekiko harremana zuzenagoa da, eta ondorioz, giro soinuak eta informatzailearen ahotsak bertaratu egiten gaitu, sinesgarritasun handiagoa ematen digu, jazoera biziarazten digu. Askotan korrespontsal hauek idazgelara heldu ez diren albisteen berri ematen digute, agentziek jaso ez
|
dituzten
albisteen berri, alegia.
|
|
|
Albiste iturri hau, tamalez, nahiko bazterturik dago hainbat irratitan. Beste irratiek ematen
|
dituzten
albisteak jasotzea, konpetentziak zer dioen jakitea, irratilari profesional guztien gogoan izan litzatekeen arren, erredaktore askok ukatu egiten dute hedabide lehiakideak informazio iturri izan daitezkeenik. Hala ere, argi dago irratilaria ezin dela gertakari guztien gainean informaturik egon, beti egongo baita zerbait itzuriko zaiona.
|
|
|
Zerbitzu hau osatzeko pertsona talde bat behar da (pertsona bakar bat gutxiegi litzateke), beren zeregina munduko edo nazioko irrati emandegiek ematen
|
dituzten
albisteak entzun, hautatu, baloratu eta irrati eran idaztea delarik. Prentsa idatzia ere albiste iturri da; beraz, pentsatzekoa da irratian, lehen aipaturiko berehalakotasuna dela-eta, oso albiste iturri garrantzitsua izan ahal dela.
|
|
|
Bestalde, korrespontsalek bidaltzen
|
dituzten
albiste edo kroniketan hobe da, gu, izenordea erabiltzea, ni?
|
|
2001
|
|
|
Ez direla galduko eta zerbait gertatzen zaien egunean enteratuko garela! Gaur egun telebistan ematen
|
dituzten
albisteekin nola lasaituko gaitun bada. Bortxaketak direla, auto istripuak direla, auto gidaria edana zihoala...
|
|
2002
|
|
|
Beste aldetik, bide hori biziki onartua dute eta sinesgarritasun handia aitortzen diote espainolek, informazioa jasotzeko unean: albistegiak hamar herritarretik zazpik ikusi ohi ditu eta, horietatik, %72k telebista kateek eskaintzen
|
dituzten
albisteak oso edo aski sinesgarriak direla dio, CIS en datuen arabera.
|
|
|
Argi ikus daitekeenez, beraz, kontrol taldeek posizio berezia dute informazioaren munduan, beren kontrolpe zuzenean dauzkatelako hedabideak eta baita hedabideak elikatzen
|
dituzten
albiste etxeak ere. Kontrol taldeok statu quo bereziaren jabe dira komunikazioaren munduan, eta posizio horrek ematen dien abantailaz profitatzen dira hedabideetako arduradunak hautatzean eta egunkarietako orrialdeetako informazioak aukeratzean; alegia, munduari buruzko ikusmolde berezia ezartzean.
|
|
|
Dudarik ez da, esangurek edo adieraziek gure pentsamendua eratzen dutela, adierazi horiek gure portaerak baldintzatzen dituztela; zeren zertaz pentsatu, begien aurrean dugunaz ez bada? Begien aurrean dugun horretan oinarritzen da gure ezagutza; gure kasuan, hedabideek gure begien aurrean jartzen
|
dituzten
albiste horietan. Baldin eta ezagutzak portaera eratzen eta gidatzen badu, ezagutzaren edukiak zuzenduta portaerak gida daitezkeela pentsa dezakegu.
|
|
2005
|
|
|
Testuinguru hau izanik, guk ezagutzen dugunerrealitatea, albisteen bitartez ezagutzen duguna, erreala den gertakari amaigabeenmagma bereiztezin horri forma ematetik sortzen da. Horrela, masa komunikabideek ematen
|
dituzten
albisteak etengabe erreala den hori unitate diskretu jakinetanzatitzearen ondorio dira. Unitate horiek berriak dira.
|
|
|
Geurera itzulita berriz, galduta nago, ez bakarrik uztarria.com eko blogetan, baizik eta argitaratzen
|
dituzten
albiste orok izaten dituen erantzuekin baizik. Ez dakit nola hartu behar ditudan Ni edo Ni neu eta antzera sinatzen dituztenen iritziak.
|
|
2007
|
|
|
Horrez gain, Kongresuak ezarriko du zer delitu geratzen diren jurisdikzio militarraren mende setio egoera indarrean dagoen bitartean. Agintari zibilei dagokienez, horiek agintari militarren esku utzi ez diren ahalmenak egikaritzen jarraituko dute, eta agintari militarrei horiek eskatutako informazioak emango dizkiete, baita ordena publikoaren inguruan entzuten
|
dituzten
albiste guztiak ere.
|
|
2008
|
|
|
Landarearen ordez hidrogenozko autoa erabiltzen badugu, adibidez, energia ekologikoki eta merke sortzeko balio lezake sistemak. Nazioarteko hainbat ikerketa talde lanean ari dira hori egia bihurtzeko, eta, alde horretatik, gero eta ugariagoak dira fotosintesi artifizialaren arloan aurrerapenak
|
dituzten
albisteak. Duela gutxi, Australiako Monash Unibertsitatetik koordinatutako nazioarteko zientzialari talde batek manganesoa erabili du hidrogenoa eta oxigenoa uretatik erauzteko, 1,2 volteko potentzia duen eguzki energia eta elektrizitatea erabiliz.
|
|
|
Ura mintzean pasatu eta argitan jartzean, oxidatu egiten da, protoiak eta elektroiak sortuz, eta hidrogenoa erauzteko erabiltzen da. Gero eta ugariagoak dira fotosintesi artifizialaren eremuan aurrerapenak
|
dituzten
albisteak Massachusettseko Institutu Teknologikoan (MIT), Daniel Nocera kimikariak kobalto eta fosforo katalizatzaile bat sortu du, ura giro tenperaturan jariatzen duena. Nocerak dioenez, Science aldizkarian argitaratu zuten haren aurkikuntzak eguzki teknologia fotovoltaikoaren garapen handiagoa ekarriko du.
|
|
|
Baina, orain artean, Googlek ez du euskarazko albisteen bilatzailerik garatu. Gaztelaniaz, esaterako, 700 iturrik eskaintzen
|
dituzten
albisteak bilatzen ditu Googleren tresnak, frantsesez 500 eta ingelesez 4.500 Zerberri bilatzaileak, mementuz, 100 albiste iturri inguru arakatzen ditu, guztiak euskaraz. Argazkian, Gorka Julio Zerberri.com bilatzailearen sortzaileetako bat/ Aitor & Lorea
|
|
2009
|
|
|
Modu horretan, termino jakin batzuk erabiltzen
|
dituzten
albiste berriak soilik iritsiko zaizkio.
|
|
|
«Ez dut uste inor harritu lukeenik. Gaur egungo medio tradizionaletan ere, informazio interesgarriena ez da kazetariek prozesatutako informazio arrunta, sekzioak titularrez betetzen
|
dituzten
albisteak edo teleberriko eskaletako piezak, baizik eta sinadura berezia daramaten analisiak: zutabegileak, analista politikoek kontatzen dizkiguten erradiografiak eta sekretutxoak, autoretza argia markatuta daramaten erreportaiak?
|
|
2010
|
|
|
Alderdi eta erakundeen babesa daukate, informazio erabat plurala eskaintzen dutelako, eta euskerazko hedabideak izanagatik, erdal komunitateak ere irakurtzen du (zenbait etxetan sartzen den euskerazko produktu bakarra dira, hedabideok). Herrietako berri, momentuanTokikom web guneak, herriz herriko informazioa du oinarri. Hedabideek euren web orrialdeetan publikatzen
|
dituzten
albisteak, momentu berean argiratuko dira www.tokikom.com helbidean. Horrela, web orrialdera sartzen den irakurleak, berari interesatzen zaion herri edo eskualdeko informazio eguneratua izango du, eskuragai.Tokikom.com, beste web etanTokikom web orrialdean argitaratzen den guztiak, bestalde, tokian tokiko hedabideen web orrialdeetan ere bere lekua izango du.
|
|
|
Newsframe analysis bezala ezagutzen da lehenbiziko ikerlerroa. hurbilpen horrek kazetaritzaren diskurtsoa hartzen du analisiaren ardatz, era horretan komunikabideen framinga zedarritu ahal izateko; baita diskurtso horrek duen informazio prozesua ere (ekoizpena, prozesamendua eta eragina). izan ere, framing prozesua estrategikoa den aldetik, bere funtzionamenduan badute zerikusia komunikabideen barruko eta kanpoko faktoreek. horrela eginez, jorratzen diren gaien eta ezaugarrien zerrendatze hutsa gainditzen da, eta errealitatea ulertzeko edo ulertarazteko eraiki den informazio eremuko egitura orokorra zedarritu eta horren arau orokorrak azalduko lirateke. gure interesgunera ekarrita, newsframe analysiaren abiapuntua hauxe litzateke: aztertzea hemengo komunikabideek euskararen inguruan hedatzen
|
dituzten
albisteak eta iritziak; baita horien atzean dagoen informazio prozesuak ere. adibidez, zeintzuk eta nolakoak diren euskarari buruzko informazio prozesua baldintzatzen edota ezartzen duten komunikabideen barneko zein kanpoko eragileak; eragile horiek zergatik sartzen —edo isiltzen— dituzte agendara euskarari buruzko albisteak; nola eta zergatik moldatzen dituzten albiste horien osaketa, ...
|
|
|
Newsframe analysis bezala ezagutzen da lehenbiziko ikerlerroa. hurbilpen horrek kazetaritzaren diskurtsoa hartzen du analisiaren ardatz, era horretan komunikabideen framinga zedarritu ahal izateko; baita diskurtso horrek duen informazio prozesua ere (ekoizpena, prozesamendua eta eragina). izan ere, framing prozesua estrategikoa den aldetik, bere funtzionamenduan badute zerikusia komunikabideen barruko eta kanpoko faktoreek. horrela eginez, jorratzen diren gaien eta ezaugarrien zerrendatze hutsa gainditzen da, eta errealitatea ulertzeko edo ulertarazteko eraiki den informazio eremuko egitura orokorra zedarritu eta horren arau orokorrak azalduko lirateke. gure interesgunera ekarrita, newsframe analysiaren abiapuntua hauxe litzateke: ...kararen inguruan hedatzen dituzten albisteak eta iritziak; baita horien atzean dagoen informazio prozesuak ere. adibidez, zeintzuk eta nolakoak diren euskarari buruzko informazio prozesua baldintzatzen edota ezartzen duten komunikabideen barneko zein kanpoko eragileak; eragile horiek zergatik sartzen —edo isiltzen— dituzte agendara euskarari buruzko albisteak; nola eta zergatik moldatzen
|
dituzten
albiste horien osaketa, ekoizpena eta prozesamendua. horrela, era sistematikoan ezagutuko genituzke interes ideologikok, politikok, ekonomikok markatzen eta gidatzen duten euskararen framinga (edo, hobeto, framing ezberdinak). horrela eginda, euskara hauteman eta interpretatzeko dagoen egitura orokorraren ezagutza sakona eta zorrotza oinarri, balizko interbentzio batek emaitza oparoagoak ekar lit...
|
|
|
100 urtetik gora dituzten BH bizikletak edo eta Bergaran mendeetan zehar egin izan diren oihalen ekoizpenak zalantzan jarri
|
dituzten
albisteak zabaldu dira. Azkenaldiko gain behera ekonomikoak eta bereziki Estatu Espainiarrean onartu den lan erreformarako legediak zuzeneko lotura dute asmo horietan Gasteizko BH eta Bergarako TAVEX lantegietako enpresa batzordeen ustetan.
|
|
2011
|
|
|
Bildu itzazu komunikabideek psikosien familiako nahasteei buruz argitaratzen
|
dituzten
albisteak: telebistan, irratian, egunkarietan, Interneten, etab. Aztertu ezazu psikosia nozitzen duten pertsonei buruz bidaltzen dituzten mezuak positiboak ala negatiboak diren, eta pertsona horiek nola deskribatzen dituzten.
|
|
2012
|
|
|
hedabideek ohikotasunez lantzen dituzten gaien inguruan, gertaera berririk jazotzean, berriro albiste izateko probabilitateari erreferentzia egiten dio. Atal honetan, hedabideek ohikotasunez agertzen
|
dituzten
albisteak dira: indarkeria matxista, esaterako.
|
|
|
Horren ondorioz, gaurkotasunak ez dio iraganari bakarrik begiratzen. Hedabideek zabaltzen
|
dituzten
albisteak bihar edo datorren astean gertatzear daude. Horregatik, gaurkotasuna iraganari edo etorkizunari atxiki dakioke.
|
|
|
Beraz, kazetariak gizarte mugimenduekin eta kultura elkarteekin harremanetan egon behar du. Alde batetik, haien jarduna jarraitzearen ondorioz, horiek sortzen
|
dituzten
albisteen berri eman ahal izango du. Bestetik, politikariek eta Estatuaren erakundeek emandako albisteak osatzeko berezko ikuspegia eskainiko duten informazio iturriak dira (Brandl, 2004:
|
|
|
Albiste arinak eta ikusgarritasuna areagotzen dituzten berriak dira. Alde horretatik, bitxikeriak, indarkeria eta sexua agertzen
|
dituzten
albisteak izaten dira. Gainera, modu sentsazionalistan aurkezten dira eta ez dute apenas kazetaritza lanik:
|
|
|
Azken batean, gai aniztasun berak hainbat merkatu segmentutako hartzaileei eutsiko dien bitartean, tokian tokiko informazio horrek gai aniztasunari ere helduko dio. Beraz, hartzaileei dagoeneko kontsumitzen
|
dituzten
albisteen gai lokalagoak ere eskainiko dizkio hedabideak, nortasuna definitze aldera (Mast, 2008: 485; Weichler, 2003:
|
|
|
Albiste iturri identifikatuen kopurua oso urria da hedabideotan, honakoak 2008ko datuak dira: Euskadi Irratiko albisteen% 40,71k iturri identifikatuak agertu zituzten; ETB1ean,% 28,87; eta Berrian,% 51,88 Ondorioz, euskarazko hiru hedabideek agertzen
|
dituzten
albisteek informazioa konfiskatzen dute: haien hartzaileei informazio horretan sakontzea eragozten baitiete.
|
|
|
Azken batean, komunikazio paradigma horrek inbutuaren antza hartu du: informazio igorle nagusiak albiste agentziak dira eta horiek hedabideek agertzen
|
dituzten
albisteen oinarrizko gakoak dituzte (osotasuna, ikuspegi kopurua eta elementu gehigarriak). Ondoren, albiste mugatu horiek zabaltzean, ikus entzuleei eta irakurleei informazioan sakontzeko baliabideak ukatu egiten dizkiete hedabideek.
|
|
|
Nik, dagoeneko, aurpegia jartzen diet haietako askori, eta dagoeneko ez zaizkit arrotzak.Ahalegin berezia egin behar dugu gure auzoko jendeak uler dezan magrebtar guztiak ez direla erasotzaileak. Sarritan, auzoan daukagun arazo baten inguruan ematen
|
dituzten
albisteetan, komunikabideek arrazakeriaren edo pertsona horiek pobreziara eta marjinaziora kondenatzen dituen egoeraren konplize gisa agerrarazten gaituzte. Auzoari ikusarazi behar diogu ezin garela joko horretan erori.Poliziaren esku hartze horiek ez naute lasaiago ez seguruago sentiarazten.
|
|
|
1.3 Iker galdera: Zein da Euskadi Irratiak, ETB1ek eta Euskaldunon Egunkariak/ Berriak plazaratzen
|
dituzten
albiste sendoen (hard news) eta arinen (soft news) arteko proportzioa?
|
|
|
3.1 Iker galdera: Zeintzuk dira euskarazko hedabideek erabiltzen
|
dituzten
albiste iturri nagusiak?
|
|
|
4.1 Iker galdera: Zein ezaugarri dituzte euskarazko hedabideek plazaratzen
|
dituzten
albisteek?
|
|
|
Euskarazko hedabideek zabaltzen
|
dituzten
albisteen kalitatea aztertzeko, sorrera urtetik 2008ra bitarteko epea kontuan izan dugu (Euskadi Irratiaren kasuan, esan bezala, azken urte horretako albisteak bakarrik). Gainera, telebistari dagokionez, 1986ko maiatzaren 31n ETB2 gaztelera hutsez emititzeko katea abian jarri arte, Euskal Telebistaren albistegiak elebidunak izaten ziren.
|
|
|
Euskadi Irratiak, ETB1ek eta Euskaldunon Egunkariak/ Berriak zabaltzen
|
dituzten
albisteen kalitatea aztertu eta gero, 2008ko emaitzok Euskal Herrian gehien jarraitzen diren hamabost hedabiderekin alderatu ditugu. Horrela, EAEz gaindiko tokiko irratiekin ez ezik (Euskalerria Irratia, Euskal Irratiak eta France Bleu), EAEko Radio Euskadirekin eta Espainiako Cadena Serrekin ere alderatu dugu Euskadi Irratia.
|
|
|
Euskadi Irratiko albisteen %40, 71k iturri identifikatuak agertu zituzten, ETB1en %28, 87k, eta Berrian %51, 88k. Ondorioz, euskarazko hiru hedabideek agertzen
|
dituzten
albisteek informazioa hesitzen dut: haien hartzaileei informazio horretan sakontzea eragozten diete.
|
|
2013
|
|
|
Azken batean, oinarrizko gaitasun hauek lantzeko aukera ematen du proposamenak: Hizkuntza komunikazioa; izan ere, hizkuntza da albisteak idazteko eta adierazteko tresna nagusia, kazetaritzarekin edo hautatzen
|
dituzten
albisteekin lotutako hiztegi berria eskuratzeaz gain. Mundu fisiko eta naturalarekiko ezagutza eta elkarrekintza, gertatzen dena ulertzeko eta haren ondorioak aurreikusteko.
|
|
2014
|
|
|
Bestelako edukiekin osatu dut hori dena: Nafarroa eta euskara lotzen
|
dituzten
albisteak, Nafarroako euskarari buruzko liburu edo web orrien aurkezpena, testu zahar batzuk sareratzea…
|
|
|
Gazteen ezaugarri ezkorrak adierazten
|
dituzten
albiste ugari agertuko dira pantailan, elkarren segidan. Orduan, erantzungailuek mezua uzteko egiten duten pi moduko soinu hori entzungo da, eta taldekide batek gaztetasunaren aldeko iritzia esango du, erantzungailu batean uzten ari balitz bezala.
|
|
2015
|
|
|
Egunero beren egunkaria irakurri eta beren posizioak agerian uzteko, aukeratzen dituzten hitzak nabarmentzeko, esan gabe buruan sartzen dizkiguten kontu guztiak identifikatu eta agerian uzteko. Eta noski, ateratzen ez
|
dituzten
albisteak zein diren identifikatzeko. Sare sozialek, gainera, publiko oso zabalarengana helarazteko aukera ematen digute.
|
|
|
Hain zuzen, transmediak berezko funtzionaltasuna du kazetaritza kontakizun konplexuak (eta ulertzeko azalpen gehiago behar dituztenak) eraikitzeko. Horregatik, heterogeneotasunean oinarritutako printzipio narratibo batetik abiatzeak informazioa sakontasunez eta testuinguruan kokatuta ematea ahalbidetzen du, egunero hedabideek eskaintzen
|
dituzten
albiste «gogor»retatik harago.
|
|
|
Bideoa daramaten albisteen gaiari dagokionez, berriz, politika gaiak lantzen
|
dituzten
albisteak dira gehienak, hau da, bideoa daramaten albisteen% 30,33k politika arloko gairen bat jorratzen du. Ara eta Berria hedabideetan ere gailentzen da tematika hori bideoa daramaten albisteen kasuan; Ara hedabidearen kasuan, adierazpen bideoak dira% 50ean, eta Berriaren kasuan, berriz,% 66,66an?.
|
|
2016
|
|
|
Animaliak erabiltzen dituzten ikuskizunak (zezenketak, zirkua, entzierroak, Erdi Aroko azokak e. a.) aipagai
|
dituzten
albisteetan, ahal den neurrian, ez dira gozamenez erakutsiko indarkeriazko irudiak.
|
|
|
Hau ordea, kontraesanean dago Mariren beste hainbat agerraldietan suma daitekeen asmo eta eredu faltarekin. Izan ere, Marik ekarri ohi dituen kalteak aipatzen
|
dituzten
albiste gehienetan, ogen edo zigor kontzeptuek huts egiten dute, eta hori, biziki deigarria da aspaldian indarrean dagoen testuinguruan. Mariren eguraldiarekiko lotura deskribatzen duten albiste gehienetan Mari han edo hemen ibiltzea aipatzen da eguraldiaren gorabeheren adierazgarri.
|
|
|
Gizonez betetako erredakzioetan sortzen dira gizonen kirola hizpide
|
dituzten
albisteak. Batzuetan, denbora tarte txiki bat soberan bada, orduantxe hitz egingo dute diktadura ez diren kirol diziplinez edota emakume kirolarien markez.
|
|
2020
|
|
|
Amaitu berri den 2019 urtean barren.eus webgunean ikustaldi gehien izan
|
dituzten
albisteen zerrenda da honakoa:
|
|
2022
|
|
|
Baina ez da egiteko erraza. Sortzen
|
dituzten
albisteen klik azkar eta ugariak behar dituzte hedabideek; ikerketa taldeak ere klik horien gose izaten dira sarri askotan. Horrek bi aldeak tentatzen ditu goiburu deigarrien aldera.
|
|
2023
|
|
|
Hori buletinean argitaratua dago, irakurri dudana buletin faltsutua ez bada behintzat; dena gerta liteke manipulazioz jositako gizarte honetan. Industria farmazeutikoan inbertitzen duten diru funts bertsuek mendean
|
dituzten
albiste agentzietatik jasotako berriak hedatu behar; horiek dira albisteen iturri nagusi. Komunikabideak kate motzean lotuz eta aho disidenteak itxiz... ederki hasi gara.
|