|
2000
|
|
|
Halaxe, bada, adierazi nahi dugu ez dakigula oso ziur eta ez du askorik inporta, ohartuko da irakurlea zer aldatu zitzaion lehenik Brown jaunari, ezker eskuko hatz txikiko azazkala, ala eskuin eskukoa; edota biak batera aldatu zitzaizkion, edo zein aldaketaz jabetu zen lehenago. Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura gertatu zen egunean, euria ari
|
zuen
ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen jakitea baino gauza errazagorik ez dago. Jar dezagun, beraz, egun euritsu bat zela, eta haizeak ere gogor astindu zituela hiriko tamarizak eta platanondoak, baina ez gingko bilobak, hiri hartan ez zegoe  lako gingko bilobarik.
|
|
|
" Zure alboan igaro ditudan une ederren oroigarri", esan diezaioket eskaintzen diodanean, eta horrekin batera ahoan musu ematen imajinatzen dut neure burua. Bestela," Denborak esango du gureak etorkizunik
|
duen
ala ez", esan diezaioket, baina denbora baino gehiago gu geu gara erabaki hori hartu behar dugunok.
|
|
2002
|
|
|
uzten al diote, horregatik, komunitate homosexualaren gizarte ohituren komedia bikain izateari? Eta kontua konplexutasunarena baino ez bada, auzia ez da, nire ustez, pertsonaiek konplexuak izan behar
|
duten
ala ez, baizik eta obraren barruan ondo" funtziona  tzen" duten ala ez. Kasurako:
|
|
|
uzten al diote, horregatik, komunitate homosexualaren gizarte ohituren komedia bikain izateari? Eta kontua konplexutasunarena baino ez bada, auzia ez da, nire ustez, pertsonaiek konplexuak izan behar duten ala ez, baizik eta obraren barruan ondo" funtziona  tzen"
|
duten
ala ez. Kasurako:
|
|
|
Zergatik idatzi dudan, zein helbururekin? Nik ere, jende askok bezala, zalantzak ditut literaturaren zergati eta zertarakoez; ez dakit literaturak ezertarako balio
|
duen
ala ez. Izan ere, bizio edo grinatzat hartzen dut nik literatura, eta ez erabilgarritasun morala edo politikoa duen zerbait balitz bezala.
|
|
|
Ayala Dip en aburuz, Osororen ipuinetan" zaila izango zaio irakurleari topatzea, ez bakarrik bizitza intentsitate gramo bakar bat, baizik eta literatura intentsitate gramo bakar bat ere, gogoraraziko diona genero horretatik pasatu direla Txekhov-engandik hasi eta Carver enganaino(...), Katherine Mansfield eta beste batzuk". Azken batean," ipuin liburu batera, egileak horrela gura
|
duela
ala ez, irakurlea beti abiatuko da kon  tsolamendu estetiko baten bila, jolasa traszenditu eta izena duen emozio gune batera eramango duena alegia"; argi dago Ayala Dipentzat ez duela halakorik lortzen Desnudos/ Korapiloakek.
|
|
2003
|
|
|
Noizbait pipa atera ere bai. Batek jakin kargatua
|
zuen
ala ez.
|
|
|
Ez zituen naski erraz hautemanen Txoko, Tzarko eta Frantxisen algara zoriontsuak, eskua ez dugu galdu ziotela. Putakumea zer uste
|
zuen
ala. Mendekurik ez zuela pairatuko?
|
|
|
Beraz, gazteak duda mudaren nora ezean begiratzen dio hizkuntzari: balio
|
du
ala ez du balio, pentsatzen du bere kautan.
|
|
2006
|
|
|
–Zerbait zintzilikatu behar
|
du
ala?
|
|
|
–Inork ezagutzen ez duen talde horietakoren batekin zigortu nahi
|
nauzu
ala?
|
|
2007
|
|
|
–Nire ridiculum vitae kontatzea nahi
|
duzu
ala?
|
|
|
–Ibarretxeren eta zabor biltzaileekin batera jaiki nahi
|
duzu
ala. Getariara goaz, ez Arantzazuko erromeriara.
|
|
2008
|
|
|
Coca cola eskaini dit ezer esan gabe. Egon naiz ez dizut hau eskatu esatekotan, egon naiz hutsaren hurrengo naizela uste
|
duzu
ala aurpegiratzekotan, egon naiz lasterka ateratzekotan, baina Coca colari eutsi eta ezpainetara eraman dut botila.
|
|
|
" Eskiloren hainbat lan, Orestiada, Eumenideak, Sofokleren beste hainbatetan, Euripidesen bat edo batean, goragoko plano bateko konponketarekin bukatzen dira heriotzak, baina beste hainbatetan, ez. Beraz, ez dago argi Goethek arrazoia
|
duen
ala ez.
|
|
|
heroiak egiten duena egiten duela, beti gaizki egina dago: Agamenonek alaba hil ala gudarostea traizionatu behar du, Orestek Apoloren aginduei muzin egin behar die ala ama hil, Edipok galdezka jardun behar
|
du
ala izurriteak Tebas suntsi dezan onartu, Antigonak hiriarekiko ala anaiarekiko betebeharrak ditu".
|
|
|
edo barkamena edo kondena garbia... eta bakea. Edo agian barru barrutik jakin nahi duena da maite
|
duten
ala ez; hau da, garai bateko euskaraz esanik, on iritzia den edo gaitz iritzia. Juizioa sentimendu bihurturik eta sentimendua juizio.
|
|
2009
|
|
|
Kali Yuga aro gaiztoaren azken ostikadek haurgintza minetan bezala mundu osoa durduzatzen duten bitartean, belaunaldi berrien aitzindariok Lur osoan hazia zabaltzen ari gara, lau haizeetara, aro berria aldarrikatuz, martiri gaberik, gerra gaberik, gorroto gaberik, jelosia gaberik, traizio eta saldukeria gaberik; bizimodu berri bat, non emakumea eta gizona inolako susmo txarrik gabe batuko diren, zeren emakume bakar bat emakume guztiak izango baita, eta gizon bakar bat gizon guztiak. ...ten antzera, bazenekien zer nolako mina egiten zidaten zure hitz zatarrek, irainek baino areago, zure kabendiosek arima erdibitzen zidaten, izan ere elurra bezain aratz mintzatu behar du arraza berriak; zer arraza eta zer ostia, Ananda, zergatik ezin gara pertsona normalak bezala bizi, kaka eginez eta gaixotuz eta buruko minak jasanez eta arazoak konponduz, beste guztiak bezala, santua zarela uste
|
duzu
ala, jainkoa zarela, ba hara, gorotz hutsa zara, zintzoarena egiten duen kakati bat, bai, badakit, ahalmenak dituzu, lebitatzeko gai zara, baina hori fakir askok egiten dute, eta eskizofreniko batzuek ere bai, meditazioan orduak eta orduak irauteko gai zara, larruazalean iltzeak sartu eta odolik ez isurtzeko ahalmena duzu, baina barru barrutik fatxa hutsa zara, sadiko ustel bat, eta masoka kaka b... Meditazioetan, halere, neure burua baretzea lortzen nuen, eta barru barrutik onartzen nuen neure karma, eta zurea ere bai, Sara, aszetikaren bidez garbituz, dena barruratuz, baita zure irainak ere, jarraitu, aurrera egin, garbitu, araztu... baina etsitzeko zorian ere egon nintzen, hain baitzen astuna gainera botatzen zenidan zama ezkorra; zer zama ezkor eta zer potro, Ananda, garbia izatea ez da ergela izatea, ulertzen; ergela ni, hori ez, Sara, dena erakutsi dizut, dontzeila xalo ezjakin bat baino ez zinen garaitik, ikasketak alde batera utziak zenituen, kontzentratzeko gaitasunik ez zenuen, dislexia arazo handi bat... eta nik sendatu zintudan, barru barrutik lasaitzen erakutsi nizun, polaritatea landu genuen, buruko bi hemisferioei sakonetik eraginez, eta bizkor bizkor irakurtzen eta ziztu batean idazten ikasi zenuen, eta behin apaletik hartua zenuen Yoghi Ramacharakaren liburu zail hura ere ulertzera iritsi zinen; ni halako gauzak erakusten, eta zu, berriz, ezkutuan, neba Kandido ustel horrek utzitako barrabaskeriak irakurtzen, horixe egin zenuen orduan ere:
|
|
|
Beste egoera batzuetan, erakutsi zuen Anandak beldurra gainditzeko gai zela, mendi arriskutsuak eskalatzerakoan, esate baterako, eta ez zutela izutzen bortxakerian zebiltzanek, haien artean Kandidok. Beraz, ez esan eskasa eta koldarra naizenik; badakizu arriskuarekiko beldurra gainditzeko gai naizela, oroitzen pikete hura, zure neba buru, ixtak lokala, mozolo, greba diagu, su ematea nahi
|
duk
ala, eta ni ate aurrean geldirik, neure onetik irten gabe, gauzak ez dituk horrela egiten, anaia; zer anaia eta zer ostia, ixteko lokala; esadak zergatik, anaia, horiek ez dituk arrazoiak; arrazoiak nire potroak dituk;" zapalkuntza zekarrek askatasunaren izenean askatasuna hondatzen duenak", anaia; eta piketeko batek harria bota erakusleihora, eta nik kopetaz gelditu, baina tinko, erori...
|
|
|
Ohitura faltagatik ez dute askok eta askok euskarazko prentsa irakurtzen. Beste askok esaten dute, gazteenek batez ere, hizkuntza ez baizik eta produktua gustukoa
|
duten
ala ez dela eurentzat kontua. Badira beste faktore batzuk ere aipatuak direnak:
|
|
|
(Nire) publikoa zaindu behar
|
dut
ala testua, bitako zeini gorde behar diot leialtasuna. Teorian, garbi daukat:
|
|
|
Eta, betikoan! Nobedaderik
|
badugu
ala.... Parisko borrokak?
|
|
2010
|
|
|
Hik behar naun hire etxekoen aitzinean apaletsi? Konplikatua dun, tresneria hau guzia, zer uste
|
duzue
ala... Zaude Añamari, orain argiak igorriko dizkizut, segi ezazu gustian, hauek ez dakite deus hemen gertatzen denaz, eta erranen didazu zein duzun gustukoen, forma diferentekoak igorriko ditut eta zuk erranen didazu zein nahiago duzun...
|
|
|
Mari: ... eta gizonez gizon, gaizo Peio, zer uste
|
duk
ala... Ba, ez baitu balio orain hiri aipatzea!
|
|
|
Dakidana esan diat eta ez kontatu didatena, ulertu? Herriko kronista izanik, klase guztietako kontuak etorri izan zaizkidak niri eta gehienei segituan antzeman izan zieat fundamenturik
|
bazuten
ala ez, baina honi hasieratik eman nioan egia izan zitekeelako traza. Patxintxi bastante ezagutzen nian eta sinets nezakeen gustuko andrearengatik horrelako saltsa batean sartzeko gauza zela eta Manuela ere ezagutzen nian pixka bat, gazte denboratik, moja sartu aurreko garaietatik.
|
|
|
Ez zuen esaten nola jakin zuen han gertatuaren berri, baina ziur ez zela bertan izan. Mirentxuk idatziarekin zer egin jakin nahi zuen, batzordera bidali behar
|
zuen
ala zinegotziaren eskutitz bat bidali behar zitzaion nola halako esplikazio bat emanez eta gaia gainetik astinduz. Izaskunekin kontuz ibili beharra zegoen, eskutitza egunkarira bidaltzeko eskrupulorik ez zuelako.
|
|
|
Nirean bai, bihotz taupaden uhinak titi kozkorretaraino iristen zaizkit, ukitu eta ikusiko duzu, kendu beldurrik gabe jantzita daukadan guztia eta esku ahurrean bildu txermenak, ea kabitzen zaizkizun. Ondo da, Armendariz doktorea, zure gogoa agindua da niretzat eta zure agindua nire gogoa, pixkanaka nahi
|
duzu
ala ziztuan. Pelikularik ez, kultureta, zure erritmoa bilatu eta eutsi.
|
|
|
Dirua ez zela arazoa izango eta ea egun horretan hainbeste jenderentzako lekurik bazeukan. Robertok eguerdikoa alkatearen ezkontzarako hartuta zegoela erantzun zien eta ez zekiela gauean ere jarraitzeko asmoa
|
zuten
ala jangela libre utziko zuten. Momentuan ezin ziela baiezkorik eman, Juana Marirekin hitz egin gabe eta aurrekontuagatik ere ez kezkatzeko, prezio ona egingo zielako.
|
|
|
–Satorra naizela uste
|
duzu
ala?
|
|
|
–Hiltzeko asmoa
|
duzu
ala?
|
|
|
Era berean, herri honen nolabaiteko identitatea gogoan hartzen ez dutenak ere badira. Herri hau desagertzea, bere nortasuna edo identitatea galtzea, nahi
|
duten
ala ez garbi esan lukete. Itxura denez, bizi ere, Euskal arrastorik izango ez balitz, pozik, lasai biziko lirateke batzuk.
|
|
2011
|
|
|
–Lotara etortzeko asmorik ez
|
duzu
ala?
|
|
|
Azken egunean azaldu omen zen, esanez alemaniar gizartea zur eta lur utzi zuena: denbora asko behar izan zuela deliberatzeko dirua jaso nahi
|
zuen
ala ez. Azkenean erabaki zuela baietz, baina ez erabat konbentziturik, antza denez.
|
|
2012
|
|
|
Orduan ikusten zuena zen, bainugelan eroriz gero, bakarrik joan zukeela medikuarengana, eta hori egoerarik samurrenean, hots, mugitzeko moduan geratu izango balitz, betiere. Eta Mari Tere berarekin, zergatik ezkonduko zen, gura
|
zuelako
ala maite zuelako. Inoiz ez da honetaz solastu emaztearekin.
|
|
|
Aspaldiko kontua da, baina oraindik oroitzen dut odol gaztea neure zainetan irakiten. Hori ahazten dela uste
|
zenuen
ala?". 7
|
|
|
Ez daki tristatu egin behar
|
lukeen
ala algaraka hasi irakurri duenean ayapaneko izeneko mexikar hizkuntza batek bi hiztun baino ez dituela eta hiztun biak haserre daudela elkarrekin.
|
|
2018
|
|
|
–Istorioa entzun nahi
|
duk
ala ez.
|
|
2019
|
|
|
Orain hemen gaude eta dena kontatuko dizut nahi baduzu. Eta gero zeuk erabaki ni ikusten jarraitu nahi
|
duzun
ala ez. –Begiak itxi eta aurpegia ukitu du?.
|
|
|
–Baina ni, ihardukitzen zitzaion, egiazki borrokatzen naiz herria askatzeko, ez zu bezala, ostatuko mahaietan orduak eta orduak nagi pasatuz. Zer uste
|
duzu
ala?
|
|
|
–Nor nahi duzu izatea? Norbait espero
|
zenuen
ala?
|
|
|
–Zer uste
|
duk
ala, tetele bat naizela?
|
|
|
Hori da? Bi haur baditugula ahanz  ten
|
duzu
ala?
|
|
|
–Zer uste
|
duzu
ala. Andrea eta bi haur dauzkat etxean.
|
|
|
–Zer uste
|
dun
ala?
|
|
|
Azken aldi haietan, ardura ezezkoa ematen zion Kulunkaren ordezko Peli buruzagiari. Felixek ez zekien kezkatu behar
|
zuen
ala ez. Erabaki zuen, momentuan, ez zuela egoera zena baino larriago ikusiko.
|
|
|
Savorik: Itzulpen batek jatorrizko hitzen parekide total osoak eskaini behar
|
ditu
ala jatorrizko ideiak eman behar ditu?
|
|
|
S: Itzulpenak egilearen estiloa islatu behar
|
du
ala itzul  tzailearena da eskaini behar duen estiloa?
|
|
2020
|
|
|
Hori uste
|
duzu
ala txantxetan ari zara?
|
|
|
Aitekin liskarrak izaten dituztenean, beti ematen du liskarrek zentzu bat dutela azalean baina beste esanahi sekretu bat ezkutatzen dutela azpian. Connellek Lorrainerekin liskarra izaten duenean, Connellek toalla busti bat sofan utzi duelako edo horrelako zerbaitegatik izan ohi da, eta kito, toallagatik izaten da, edo, gehienera ere, Connellek funtsean axolagabekeriarako joera
|
duen
ala ez eztabaidatzen da, zeren eta Connellek nahi duena baita Lorrainek bera pertsona arduratsutzat edukitzea, toallak nonahi uzteko ohitura gorabehera, eta Lorrainek esaten dio ezen hain garrantzitsua bada berarentzat arduratsutzat edukia izatea, ekintzekin erakutsi lukeela, eta horrelako gauzak.
|
|
|
Egin zidaten galdera bakarra ea aitarekin izan nituen harremanak onartuak
|
nituen
ala ez?
|
|
|
Manuela duda mudetan hasia zen. Une hartan ez zekien paper haren igorleak bide zuzenean jarri nahi
|
zuen
ala kontrako bidera bidali. Beldur apur bat ere eman zion.
|
|
2021
|
|
|
–Negarrez hastea nahi
|
dun
ala?
|
|
|
–Hara bestea! Itsua naizela uste
|
dun
ala?
|
|
|
Biztanle gutxiko paraje ahaztuak, goi larreetako artzainen ibilbideak, edo ia ia mendizaleak soilik iristen diren bazterrak parada ona izaten dira, euskararen laguntzaz, leku izenen esanahi zaharrez jabetzeko. Denborak eraldatu egin ditu; halere, garrantzitsua da in situ jardutea, egiaztatu ahal izateko toponimo horiek bertako orografiari eta landarediari badagozkien ala ez, eta euskararekin loturarik
|
baduten
ala ez.
|
|
|
Horren harira, beharbada egia zuen Wittgensteinek esan zuenean leoiak hitz egiteko ahalmena balu, gizakiok ez ginatekeela gauza izango hura ulertzeko.38 Wittgensteinen hitz horien arabera, errotikoa da animalien bestelakotasuna, hain neurri handian, non ez dugun biderik ere egiaztatzeko leoiek hizkuntzarik
|
baduten
ala ez, hizkuntza giza bereizgarri nagusietako bat dela uste dugun arren.
|
|
2022
|
|
|
–Quim, txoriaren begira gelditu nahi
|
duk
ala Adari lagundu nahi diok? –galdetu zuen Nàdiak.
|
|
|
Elizgizon pobre bat edo antzezle pobre bat ematen zuen pertsona bat agertu zen atean. Arropa beltzak zituen, estu estu lotuak, bere soin motzean, eta ez zegoen esaterik apaizaren lepo anokia
|
zuen
ala laikoaren lepo anokia zuen, zeren eta longaina higatua, zeinaren botoi estaligabeetan islatzen baitzen kandelen argia, lepoa gora jasota baitzeukan. Feltro beltzezko kapela gogor biribila zuen.
|
|
|
Jolastokiko aitona amona edo gurasoak ahots eztiz agurtu ostean, haur kotxeari dagokio iragazkia pasatzea. Kapotan irudi borobila marraztua
|
duen
ala ez, gurpilak lokazturik edo garbi dituen, zakua negukoa, infantilegia, klasikoegia, aurtengoa edo zortzigarren eskukoa den eta abar. Eta, ondoren, zabua libratzen denean, arin baina presaka zoazela erakutsi gabe, beste inork harrapatu aurretik, umea kotxetik atera eta txikienentzat egindako kolunpioan sartzen duzu, hankatxo bakoitza dagokion zuloan kabitzeko sekulako ahaleginagatik kopetako izerdia disimuluan eta irriz kentzeko keinu nabariezina eginez.
|
|
|
Familia bakoitzaren ume kopuruak, automobilak, autokarabanarik
|
baduten
ala ez, oporrak beren poltsikotik ordaintzen dituzten edo aitona amonen udarako etxera joaten diren, etxea garbitzeko neskamerik baduten ala ez, zaintzailea ordaintzeko lain baduten edo aitona amonak esplotatzen dituzten... guztia da erabakiorra. Ematen den pauso bakoitzak norbere bidearen arrastoa erakutsiko du, printzipioz garrantzirik gabeko ekintzak badirudite ere.
|
|
|
Familia bakoitzaren ume kopuruak, automobilak, autokarabanarik baduten ala ez, oporrak beren poltsikotik ordaintzen dituzten edo aitona amonen udarako etxera joaten diren, etxea garbitzeko neskamerik
|
baduten
ala ez, zaintzailea ordaintzeko lain baduten edo aitona amonak esplotatzen dituzten... guztia da erabakiorra. Ematen den pauso bakoitzak norbere bidearen arrastoa erakutsiko du, printzipioz garrantzirik gabeko ekintzak badirudite ere.
|
|
2023
|
|
|
Oihu egiten zioten," Sekula ez dinat horrenbeste eltze ikusi, baina horren egoskari gutxi!" eta" Bartzelona larrea zelarik, hiria ziren Toscako inguruak!". 20 Jazarri egiten zuten, honela oihukatuz," Ahuntz aurpegia, txorimaloa halakoa, bekatua baino itsusiagoa haiz!, aita bati jotzea baino itsusiagoa haiz!, kakalardoa halakoa!, tximua halakoa! satorra halakoa!", eta hanka jokoari eragin eta ihes egiten zuen Dolçak, ez zuelako isatsik
|
bazuen
ala ez froga zezaten nahi.
|
|
|
Aitxek hala egin omen zion promes. Jakin behar dut aitxek bere berba bete
|
duen
ala ez.
|