|
2023
|
|
|
Edozein kasutan, ziurrenik BEZaren kasuan iruzur egiteko egitura antolatuak gogoan izanik, artikuluak ezarri duenez, delitua berehala zigortu daiteke baldin eta gutxieneko kopurua aitortzeko edozein epealditan gaindituz gero. Halakoetan, ez da itxaron behar egutegiko urtean zehar iruzur egindako zenbatekoa zehaztu arte baldin eta jokabidea
|
talde
edo antolakunde kriminal baten baitan gauzatu bada edota egiazko jarduera ekonomikoan itxuraz ari diren pertsona edo erakundeek gauzatu badute, benetan inolako jarduerarik gauzatu gabe.
|
|
|
Delitu honetarako ezarritako zigorrak dira urtebetetik bost arteko espetxealdi zigorra eta iruzur egindako kopurutik horren sei halako arteko isuna. Iruzur egindako zenbatekoa 600.000 eurotik gorakoa bada,
|
talde
edo antolakunde kriminal baten baitan gauzatu bada, edota beste pertsona bat edo batzuk tartean jarri badira, negozio edo tresna fiduziarioak erabili badira, edo paradisu fiskalen bitartez gauzatu badira, erantzulea edo betebeharpekoa benetan nor den, bere ondarea zein den ala iruzur egindako kopurua zenbat den ezkutaturik geratzeko moduan, orduan espetxealdi zigorra bi urtetik sei artekoa izango... Zigor bien kasuan, aurreko zigorrekin batera honako zigor osagarriak ezarriko dira:
|
|
|
Ildo horretatik, iruzurraren zenbatekoa 100.000 euro baino gehiagokoa denean egutegiko urtebeteko epean, zigorra izango da tributu iruzurraren delituan orokorrean ezarritakoa. Horrez gain, urtebeteko zenbaketa bazter uzten du eta delitua zigortu daiteke behin iruzurraren zenbatekoak gutxienekoa gainditu duenean baldin eta delitua
|
talde
edo antolakunde kriminal baten baitan gauzatu bada edota egiazko jarduera ekonomikoan itxuraz ari diren pertsona edo erakundeek gauzatu badute, benetan inolako jarduerarik gauzatu gabe. Nolanahi den ere, iruzurraren zenbatekoa 100.000 eurotik beherakoa baina 10.000 eurotik gorakoa bada, hiru hilabetetik urtebete arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio edo iruzurraren zenbatekotik horren hiru halako arteko isuna; aurrekoaz gain, zigor osagarria ere ezarriko zaio, hau da, diru-laguntzak edo laguntza publikoak lortzeko eskubidea galtzea eta onura nahiz pizgarri fiskalak edo Gizarte Segurantzakoak gozatzeko eskubidea galtzea, sei hilabete eta bi urteen artean.
|
|
|
Nolanahi den ere, epe hori beste hamabi hilabetetan luza daiteke. Epea luzatzea arrazoitu behar da eta arauek ezarritako kasuetan (Arabako TFAOren 147 artikuluak, Bizkaiko TFAOren 146 artikuluak eta Gipuzkoako Ikuskapenari buruzko Erregelamenduaren 49 artikuluak jasotako kasuetan) soilik luzatu daiteke, hala nola, Jarduketak oso konplexuak izateagatik (eragiketen kopuru handia, faktura faltsuak erabiltzea, jardueren sakabanatze geografikoa, sozietate
|
taldeak
, kontuak ikuskatzeko beharra) edota ikuskariak aurkitzeagatik betebeharpekoak gauzatzen dituen jarduera enpresarial edo profesionalen bat ezkutatu duela. Prozedura luzatzeko erabakia betebeharpekoari jakinaraziko diote hamabi hilabeteko hasierako aldia amaitu aurretik (Araban hamazortzi hilabeteko lehen aldia).
|
|
|
Hasteko, aurrekontuen tramitazioak lehentasuna du Parlamentuan (beharbada lege proiektua onetsita egon behar delako ekitaldia hasi baino lehen, alegia, hiru hilabeteko epean). Horrez landara, osotasunaren gaineko eztabaidan horren helburua aurrekontu egoeren zenbateko osoak finkatzea da, Parlamentuko
|
talde
guztiek (Gobernukoa kenduta) aurrekontuak itzultzeko zuzenketa aurkezten dute, politika ekonomikoaren inguruko eztabaida orokorraren euskarri izango dena. Ondoren, eztabaida Aurrekontu batzordean egiten da eta azken eztabaida, berriz, Parlamentuko osoko bilkuran burutzen da, artikuluka eta atalka.
|
|
|
Irizpide funtzionalaren arabera, foru gastuak honako
|
talde
hauetan sailkatzen dira, Administrazio batetik bestera ezberdin izan daitezkeen arren: 0 taldea:
|
|
|
Irizpide funtzionalaren arabera, foru gastuak honako talde hauetan sailkatzen dira, Administrazio batetik bestera ezberdin izan daitezkeen arren: 0
|
taldea
: Herri zorra; 1 taldea:
|
|
|
0 taldea: Herri zorra; 1
|
taldea
: Oinarrizko zerbitzu publikoak; 2 taldea:
|
|
|
Herri zorra; 1 taldea: Oinarrizko zerbitzu publikoak; 2
|
taldea
: Gizarte babes eta sustapeneko jarduketak; 3 taldea:
|
|
|
Oinarrizko zerbitzu publikoak; 2 taldea: Gizarte babes eta sustapeneko jarduketak; 3
|
taldea
: Lehentasunezko ondasun publikoen ekoizpena; 4 taldea:
|
|
|
Gizarte babes eta sustapeneko jarduketak; 3 taldea: Lehentasunezko ondasun publikoen ekoizpena; 4
|
taldea
: Ekonomia izaerako jarduketak; eta 9 taldea:
|
|
|
Lehentasunezko ondasun publikoen ekoizpena; 4 taldea: Ekonomia izaerako jarduketak; eta 9
|
taldea
: Izaera orokorreko jarduketak.
|
|
|
Orobat,
|
talde
bakoitzaren barruan funtzioak, azpifuntzioak eta programak bereiz daitezke. Funtzioak funtsek bete beharreko helburuen araberako azpizatiak dira (horrela, 4 taldean, esaterako, honako funtzio hauek daude:
|
|
|
Orobat, talde bakoitzaren barruan funtzioak, azpifuntzioak eta programak bereiz daitezke. Funtzioak funtsek bete beharreko helburuen araberako azpizatiak dira (horrela, 4
|
taldean
, esaterako, honako funtzio hauek daude: Nekazaritza, Abelzaintza eta Arrantza; Industria, Energia eta Teknologi berriak; Etxebizitza eta Hirigintza; Garraio publikoa; Azpiegiturak; Ikerketa, Garapena eta Berrikuntza; eta Bestelako Jarduketak).
|
|
|
Sailkapen ekonomikoaren ariora, gastuak hiru
|
taldetan
bana daitezke, laugarren taldea ere gehituko dugun arren: a) Eragiketa arrunten gastuak:
|
|
|
Sailkapen ekonomikoaren ariora, gastuak hiru taldetan bana daitezke, laugarren
|
taldea
ere gehituko dugun arren: a) Eragiketa arrunten gastuak:
|
|
|
Estatuaren sektore publikoa hiru
|
taldek
osatzen dute: administrazio sektoreak, enpresa sektoreak eta fundazio sektoreak; Bizkaian, ostera, azken bi sektore horiek sektore bakarrera batzen dira.
|
|
|
Tasaren kasuan, egitate hori Administrazioaren jarduketa zehatza da, pertsona jakin batentzat onura edo abantaila berezia dakarren edo pertsona hori bereziki ukitzen duen jarduketa (adibidez, obrak egiteko behar den lizentzia Udalak ematea). Kontribuzio berezien kasuan, aldiz, Administrazioaren jarduketak pertsona
|
talde
zehatz batzuei dakarkie onura berezia (ulerbidez, kale bateko argiak instalatzen direnean).
|
|
|
Gainera, Ekonomia Itunaren jatorrizko testua edota geroko aldarazpenen testua artikulu bakarreko legearen bidez onetsi behar da. Modu horretara, Parlamentuko
|
taldeek
ezin dezakete zati bateko zuzenketarik eskatu, hots, osorik onartu edo baztertu behar dute testua.
|
|
|
Aurrekoa gorabehera, zerga ordainarazteko eskumena daukan administrazioak ezarriko ditu autolikidazioa aurkezteko lekuari, ereduari, erari eta epeari buruzko arauak. Erakundea
|
talde
bateko kide bada, taldearen eragiketen kopurua begiratuko da.
|
|
|
Aurrekoa gorabehera, zerga ordainarazteko eskumena daukan administrazioak ezarriko ditu autolikidazioa aurkezteko lekuari, ereduari, erari eta epeari buruzko arauak. Erakundea talde bateko kide bada,
|
taldearen
eragiketen kopurua begiratuko da.
|
|
|
— Edozein erakunderen funts propioetan parte hartzeagatik lortutako etekinak direnean, dibidenduak kasu, etekin horiek ordaintzen dituzten erakundeek Sozietateen gaineko Zerga Euskadin bakarrik ordaintzen dutenean, Aldundiari ordainduko zaizkio; Administrazio biek eska badezakete, eragiketen kopuruaren arabera ordainduko da. Erakundea
|
talde
bateko kide bada, taldearen eragiketen kopurua begiratuko da.
|
|
|
— Edozein erakunderen funts propioetan parte hartzeagatik lortutako etekinak direnean, dibidenduak kasu, etekin horiek ordaintzen dituzten erakundeek Sozietateen gaineko Zerga Euskadin bakarrik ordaintzen dutenean, Aldundiari ordainduko zaizkio; Administrazio biek eska badezakete, eragiketen kopuruaren arabera ordainduko da. Erakundea talde bateko kide bada,
|
taldearen
eragiketen kopurua begiratuko da.
|
|
|
Berezitasunak dituzten lan harreman arrunten adibideak: distantziara egindako lanaren lan kontratua (LELTBren 13 artikulua); baterako lana eta
|
taldeko
lana (LELTBren 10 artikulua); ontziratze kontratuak (hegazkinetan nahiz itsasontzietan): ez dago arauketa zehatzik.
|
|
|
24 hilabeteko aldian, jarraitutasunik gabe edo jarraitutasunarekin, 18 hilabete baino epe luzeagoan kontratatuta egon diren langileak finko egingo dira, baldin eta langile horiek kontratatuta egon badira enpresa nahiz enpresa
|
talde
berean lanpostu bera edo desberdina betetzeko, ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratu 2 edo gehiagoren bidez, zuzenean edo aldi baterako laneko enpresa batek lagata. Hori berori aplikatuko da, enpresa ondorengotza edo subrogazio kasuak daudenean, legean edo hitzarmenean xedatutakoarekin bat etorriz.
|
|
|
Bestalde, lanaldi partzialeko kontratua lanaldi osoko bihurtzen duten langileek edo, alderantziz egiten duten langileek, aurreko egoerara itzultzea eska dezakete. Halaber, langileok lehentasuna izango dute, izaera horretako lanpostu hutsak betetzeko, euron lanbide
|
taldean
zein lanbide kategoria baliokidean.
|
|
|
Ondore horietarako aurreko enpresa batean izandako antzinakotasuna ere zenbatu behar da, enpresa ondorengotza egon bada, LELTBren 44 artikuluan ezarritakoaren arabera, edo langileak
|
talde
bereko enpresetan badihardu (ikusi 3 gaia).
|
|
|
(m) Ordainsariak izango dira hitzarmen kolektibo aplikagarrian kontratu modalitate horrentzako ezarritakoak. Hitzarmen kolektiboan horren inguruan ezer ez bada jaso, ordainsariok ezin dira izan gauzatutako eginkizunak zein izan eta eginkizun horien lanbide
|
taldearentzako
eta ordainsari mailarentzako hitzarmen kolektiboak ezarritako ordainsarien %60a baino txikiagoak, lehenengo urtean, eta %75a baino txikiagoak, bigarren urtean, benetan lan egindako denboraren proportzioan.
|
|
|
Eszedentzia mota horren ondoreei dagokienez, lanpostua ez da erreserbatzen; lanbide
|
talde
berean edo baliokidean sartzeko igurikimena besterik ez dago, halakoetan hutsuneak badaude edo etorkizunean sortzen badira. Antzinatasun ondo reetarako ere ez da zenbatzen eszedentzia aldia.
|
|
|
...enpresak emandako ezezko erabateko eta ezeztaezina, langileak berriro lanean hastearen inguruan egindako eskabideari begira, langilearekin duen lotura juridikoa hausteko borondatea agertzen duena, eta, bestetik, erantzunik eza berriro lanean hasteko eskabideari edo eszedentzian dagoen langilea enpresan berriro lanean hastea atzeratzea, hutsunea egon arte langile horri dagokionez egokia den lanbide
|
taldean
eta langile horrek gauzatu beharreko lanpostuan. Lehenengo kasuan, Auzitegi Gorenak ulertu du kaleratzearen akzioa egikaritu behar dela.
|
|
|
Lehenengo urtean langileak lanpostua erreserbatua izateko eskubidea du. Behin epe hori igarota, erreserba egokituko zaio lanbide
|
talde
bereko beste lanpostu bati. Hala ere, langilea modu ofizialean familia ugariaren izaera aitortua duen familiako kide denean, lanpostuaren erreserba 15 hilabeteraino luzatuko da, familia ugaria kategoria orokorrekoa bada, eta gehienez 18 hilabeteraino, kategoria berezikoa bada.
|
|
|
Jurisprudentziarekin bat etorriz, LELTBren 46.3 artikuluak eszedentziaren inguruko bi egoera desberdin jaso ditu senideak zaintzeko, dela seme alabak, dela bigarren gradurainoko ahaideak. Langileak lehenengo urtean lanpostua erreserbatzeko eskubidea izango du, lan kontratua etetearekin berdinetsitako egoera berean (derrigorreko eszedentzian gertatu antzera), baina osterantzeko aldian lanbide
|
talde
bereko lanpostu bati begira gauzatuko da erreserba [2002ko azaroaren 14ko (3841/ 2001 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Enpresa
|
taldeei
dagokienez, 2016ko urriaren 17ko (36/ 2016 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa, eman zenetik, kaleratutako langile kopurua zenbatzearen ondoreetarako, kontsultak egiteko eskubideari begira mesedegarriagoa dena kontuan hartuta erabakiko da enpresa ala lantokia aintzat hartzea.
|
|
|
arrazoi horiek sortzen dira lan metodo berriak aplikatzeagatik, hala langileak antolatzeari dagokionez, emaitzarik onenak lortze aldera, nola arrazoi teknikoaren ondorioei dagokienez. Antolaketa arrazoia izan daiteke, esate baterako, lanbide
|
talde
batean langile gehiegi izatea.
|
|
|
O E dukia: ...een mugigarritasun geografikoa, langileei lan baldintzak funtsean aldaraztea, aplikagarri den hitzarmen kolektiboko baldintzak ez aplikatzea edo lanbide prestakuntzako nahiz birziklatzeko ekintzak, langile horien enplegagarritasuna hobetzeko, dela ukitutako langileengan espedienteak dituen ondorioak arintzeko aukerak, akonpainamendu sozialeko neurriak baliatuta, hala nola, epean, enpresako lanbide
|
talde
berean edo antzekoan sortzen diren hutsuneetan lehentasunez berriro sartzeko eskubidea; langileak beste enpresa batzuetan berriro laneratzea, langileak berriro laneratzeko enpresa baimenduen bidez; lanbide prestakuntzako nahiz birziklatzeko ekintzak, langile horien enplegagarritasuna hobetzeko; beregaineko enplegua sustatzea, autonomo gisa edo ekonomia sozialeko enpresetan, betiere horrek ez bada...
|
|
|
2 Definitu lanbide
|
taldea
. Enpresaburuak ezarri ahal ditu halakoak alde bakarrez?
|
|
|
© Emakumeen eta gizonen arteko tratueta aukera berdintasunaren eskubideak enpresan duen aplikazioaren gainean. Informazio horretara bildu dira LELTBren 28.2 artikuluak ezarritako erregistroa (bere baitan jaso behar dituena alokairuen batezbesteko balioak, plantillaren alokairu osagarriak eta alokairuz gain hartzekoak, sexuaren arabera bananduta eta lanbide
|
talde
edo lanpostu berberen edo antzeko balioa dutenen arabera bananduta) eta lanbide maila desberdinetan dauden emakumeeta gizon kopuruen datuak.
|
|
|
© Gai horiei dagokienez, enpresako hitzarmenarekin berdinesten dira enpresa
|
taldeen
hitzarmenak edo antolaketanahiz ekoizpen arrazoiengatik loturak izan eta izen bakar batekin identifikatzen diren enpresa multzoen hitzarmenak.
|
|
|
G Enpresa
|
talde
batentzako hitzarmenei dagokienez, edo antolaketanahiz ekoizpen arrazoiengatik loturak izan eta izen bakar batekin identifikatzen diren enpresa multzoen hitzarmenei dagokienez, langileen ordezkari gisa negoziatzeko legitimazioa zehaztuko da sektoreko hitzarmenak negoziatzeko LELTBk ezarritakoaren arabera.
|
|
|
© Orobat, lanbide profil bereziko langile
|
talde
jakin baten hitzarmenetan (banda hitzarmenetan) sindikatu atalek izango dute negoziatzeko legitimazioa, baldin eta ordezkatutakoek gehiengoz hala erabaki badute, boto pertsonal, aske, zuzeneko eta sekretuaren bidez.
|
|
|
© Enpresa
|
talde
batentzako hitzarmenen kasuan, edo antolaketanahiz ekoizpen arrazoiengatik loturak izan eta izen bakar batekin identifikatzen diren enpresa multzoen hitzarmenen kasuan, enpresa horien ordezkaritzak.
|
|
|
Enpresa batzordeko postuak modu proportzionalean banatuko dira enpresa bakoitzean, aipatu hauteslekuak osatzen dituzten langileen kopurua kontuan hartuta. Zatiketan zatikiak dituzten zatidurak badaude, zatikirik handiena duen
|
taldeari
eratxikiko zaio zatiki unitatea; zatikiak berdinak izanez gero, zozketa bidez eratxikiko da zatiki unitatea.
|
|
|
Hala ere, botazio data baino lehenago, hauteskundeetarako zerrendaren batean aurkeztutako edozein hautagairen uko egiteak ez du hauteskunde prozesua etengo, eta ez du deuseztatuko hautagai zerrenda hori, nahiz eta osatugabea izan, baldin eta ukitutako zerrendak duen hautagai kopurua bete beharreko postuen %60koa bada gutxienez. Zerrenda bakoitzean agertu dira zerrenda aurkezten duen sindikatuaren edo langile
|
taldearen
siglak.
|
|
|
...rtikuluak xedatutakoaren arabera, baliteke Gobernuak, Lanaren eta Gizarte Ekonomiaren Ministerioko pertsona titularrak hala proposatuta, eta ordezkaritza handieneko sindikatuak aldez aurretik kontsultatuta, lanaldiaren eta atsedenaldien antolaketan eta iraupenean luzapenak edo murrizketak ezartzea, bai eta berezitasunak ere, lanaldia erregistratzeko betebeharretan, zenbait sektore, lan eta lanbide
|
talderi
begira, horien berezitasunek hala eska dezaketenean.
|
|
|
(b) Jardueraren izaera dela eta, txandakako araubidearen arabera asteko egun guztietan lan egiten duten enpresei ahalbidetzen zaie euren jarduera antolatzea, dela aste osoen arabera lan egiten duten langile
|
taldeak
erabilita, nahiz eta horiek asteko atsedenaldia pilatu, dela asteko atsedenaldi arrunta duten langileak erabilita, kasu horretan ordezko lan-taldeak beren beregi kontratatuko direla lehenengoak ordezteko, asteko atsedenaldietan.
|
|
|
Lan egutegiak jaso behar ditu urteko lan-egunak, atseden egunak, eguneko lanaldi arruntaren orduak eta langileen oporrak orokorrean eta zenbait langile
|
taldeena
bereziki [ikusi 2003ko abenduaren 9ko (88/ 2003 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Oro har, mugigarritasun funtzionala enpresaburuaren ius variandi delakora biltzen da, jarraian ikusiko den moduan. Dena den, mugigarritasun funtzionalari erreparatu aurretik ezinbestekoa da lanbide
|
taldea
zer den jakitea.
|
|
|
Halatan, LELTBren 22.1 artikuluaren arabera, enpresaburuak negoziazio kolektiboaren bidez edo, horrelakorik izan ezean, langileen ordezkariekin egindako enpresa akordioaren bidez bakarrik ezar dezake lanbide sailkapenerako sistema, lanbide
|
taldeak
erabilita.
|
|
|
Halatan, lanbide
|
talde
gisa ulertuko da aldi berean biltzen dituena lan prestazioaren lanbide trebetasunak, titulazioak eta eduki orokorra; lanbide taldera bil daitezke langileari eratxikitako egiteko, eginkizun, lanbide espezialitate edo ardura desberdinak (ikusi LELTBren 22.2 artikulua).
|
|
|
Halatan, lanbide talde gisa ulertuko da aldi berean biltzen dituena lan prestazioaren lanbide trebetasunak, titulazioak eta eduki orokorra; lanbide
|
taldera
bil daitezke langileari eratxikitako egiteko, eginkizun, lanbide espezialitate edo ardura desberdinak (ikusi LELTBren 22.2 artikulua).
|
|
|
(a) Lehendabizi, Langilearen eta enpresaburuaren arteko akordioaren bidez langileari lanbide
|
talde
bat eratxikiko zaio.
|
|
|
Zinez, jurisprudentziak ohartarazi bezala, lanbide sailkapenerako sistema lanbide
|
taldeetan
oinarritzeak berarekin dakar lanbide sailkapen malguagoa aitortzea, langileen mugigarritasun funtzionala areagotuz [1998ko uztailaren 13ko (4151/ 1998 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
(b) Halaber, akordio horren bidez lan kontratuaren xede den lan prestazioaren eduki gisa ezarriko da eratxikitako lanbide
|
taldea
zein izan eta talde horri dagozkion eginkizun guztiak edo horietako bakar bat gauzatzea. Eta eginkizun aniztasuna edo talde bati baino gehiago dagozkion eginkizunak gauzatzea akordatzen denean, parekatzea egingo da denbora gehiagoz gauzatzen diren eginkizunen arabera.
|
|
|
(b) Halaber, akordio horren bidez lan kontratuaren xede den lan prestazioaren eduki gisa ezarriko da eratxikitako lanbide taldea zein izan eta
|
talde
horri dagozkion eginkizun guztiak edo horietako bakar bat gauzatzea. Eta eginkizun aniztasuna edo talde bati baino gehiago dagozkion eginkizunak gauzatzea akordatzen denean, parekatzea egingo da denbora gehiagoz gauzatzen diren eginkizunen arabera.
|
|
|
(b) Halaber, akordio horren bidez lan kontratuaren xede den lan prestazioaren eduki gisa ezarriko da eratxikitako lanbide taldea zein izan eta talde horri dagozkion eginkizun guztiak edo horietako bakar bat gauzatzea. Eta eginkizun aniztasuna edo
|
talde
bati baino gehiago dagozkion eginkizunak gauzatzea akordatzen denean, parekatzea egingo da denbora gehiagoz gauzatzen diren eginkizunen arabera.
|
|
|
Bat etorri behar dute langileak enpresan gauzatu behar dituen eginkizunak eta langile horri eratxikitako lanbide
|
taldea
. Eginkizunen eta lanbide taldearen arteko baliokidetasun printzipioa da hori, hain justu, bere baitara biltzen duena langileak duen eskubidea, benetan eratxikiak dituen eginkizunen araberako lanbide sailkapen egokia izateko [1994ko ekainaren 3ko (2562/ 1992 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Bat etorri behar dute langileak enpresan gauzatu behar dituen eginkizunak eta langile horri eratxikitako lanbide taldea. Eginkizunen eta lanbide
|
taldearen
arteko baliokidetasun printzipioa da hori, hain justu, bere baitara biltzen duena langileak duen eskubidea, benetan eratxikiak dituen eginkizunen araberako lanbide sailkapen egokia izateko [1994ko ekainaren 3ko (2562/ 1992 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Lanbide
|
talde
jakin bateko eginkizunak gauzatzeko titulu ofizialen bat behar denean, ezinezkoa da talde hori eratxikitzea halako titulaziorik ez duenari [2000ko azaroaren 15eko (1527/ 2000 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa]. Hori gorabehera, lanbide titulua ez da berez lanbide taldea definitzen duen osagaia; izan ere, litekeena da hitzarmen kolektiboan ezarritako beste osagai batzuk ere kontuan hartu behar izatea [2003ko uztailaren 18ko (2562/ 1992 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Lanbide talde jakin bateko eginkizunak gauzatzeko titulu ofizialen bat behar denean, ezinezkoa da
|
talde
hori eratxikitzea halako titulaziorik ez duenari [2000ko azaroaren 15eko (1527/ 2000 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa]. Hori gorabehera, lanbide titulua ez da berez lanbide taldea definitzen duen osagaia; izan ere, litekeena da hitzarmen kolektiboan ezarritako beste osagai batzuk ere kontuan hartu behar izatea [2003ko uztailaren 18ko (2562/ 1992 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Lanbide talde jakin bateko eginkizunak gauzatzeko titulu ofizialen bat behar denean, ezinezkoa da talde hori eratxikitzea halako titulaziorik ez duenari [2000ko azaroaren 15eko (1527/ 2000 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa]. Hori gorabehera, lanbide titulua ez da berez lanbide
|
taldea
definitzen duen osagaia; izan ere, litekeena da hitzarmen kolektiboan ezarritako beste osagai batzuk ere kontuan hartu behar izatea [2003ko uztailaren 18ko (2562/ 1992 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Lan kontratuak langileari ez badio eratxiki lanbide
|
talde
jakin bat, aplikatu beharreko lanbide sailkapeneko sistemaren araberakoa, gauzatutako eginkizunetatik ondorioztatu da langile horren lanbide sailkapena, benetan dagokion lanbide taldea eratxikitzeko, kontratua egin zeneko egoeraren arabera, nahiz eta une horretan kontratuaren izena modu ezegokian erabili (nomen iuris), gauzak ez direlako alderdiek nahi dutena, ezpada berez direna [1991ko ekainare...
|
|
|
Lan kontratuak langileari ez badio eratxiki lanbide talde jakin bat, aplikatu beharreko lanbide sailkapeneko sistemaren araberakoa, gauzatutako eginkizunetatik ondorioztatu da langile horren lanbide sailkapena, benetan dagokion lanbide
|
taldea
eratxikitzeko, kontratua egin zeneko egoeraren arabera, nahiz eta une horretan kontratuaren izena modu ezegokian erabili (nomen iuris), gauzak ez direlako alderdiek nahi dutena, ezpada berez direna [1991ko ekainaren 7ko (70/ 1991 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
— Negoziazio kolektiboaren bidez akordatu ahal da hori eratzea ekoizpen sektore bereko, enpresa
|
talde
bereko edo industria poligono berean nahiz gune geografiko mugatu batean diharduten lanbide enpresen artean.
|
|
|
Jazarpen morala (mobbing) ez da jaso aipatu manuan, nahiz eta praktikan berau izan jazarpen modalitaterik ohikoena. Lan izaerako jazarpen moralean, kalte egiteko asmoa ez zaio lotzen pertsona
|
taldeak
bereizkeriarekin baztertu edo iraintzeari, ezta sexu harremanak izateari ere. Jazarpen moralak helburu abstraktu eta katramilatsuagoa du, arrazoi desberdinak izan ditzakeelako oinarri:
|
|
|
Enpresa mailako hitzarmen kolektiborik ezean, estatu mailako hitzarmen kolektibo aplikagarriaren inguruan 2022rako alokairuen berrikuspena dela eta, 3
|
taldekoa
den langileari dagozkio 20.070,30 euro urteko, Taldeko Gutxieneko Alokairu gisa. Gainera, hurrengo alokairu kontzeptuak ere badagozkio:
|
|
|
Enpresa mailako hitzarmen kolektiborik ezean, estatu mailako hitzarmen kolektibo aplikagarriaren inguruan 2022rako alokairuen berrikuspena dela eta, 3 taldekoa den langileari dagozkio 20.070,30 euro urteko,
|
Taldeko
Gutxieneko Alokairu gisa. Gainera, hurrengo alokairu kontzeptuak ere badagozkio:
|
|
|
Gainera, hurrengo alokairu kontzeptuak ere badagozkio: (a) gaueko lanaren ondoriozko plusa, urteko 3.740,55 eurokoa dena (hitzarmen kolektibo aplikagarriaren arabera alokairu kontzeptu hori izango delako
|
Taldeko
Gutxieneko Alokairua, %22 gehituta; orobat, aintzat hartu behar da, langileak bere zerbitzuak gauez ematen dituela, hilabetean 5 egunetan, abuztuan izan ezik, oporrak dituelako); (b) hiru aparteko paga, 1.672,52 eurokoa bakoitza (hitzarmen kolektibo aplikagarriaren arabera aparteko paga horiek Taldeko Gutxieneko Alokairuaren beste izango direlako).
|
|
|
Gainera, hurrengo alokairu kontzeptuak ere badagozkio: ...5 eurokoa dena (hitzarmen kolektibo aplikagarriaren arabera alokairu kontzeptu hori izango delako Taldeko Gutxieneko Alokairua, %22 gehituta; orobat, aintzat hartu behar da, langileak bere zerbitzuak gauez ematen dituela, hilabetean 5 egunetan, abuztuan izan ezik, oporrak dituelako); (b) hiru aparteko paga, 1.672,52 eurokoa bakoitza (hitzarmen kolektibo aplikagarriaren arabera aparteko paga horiek
|
Taldeko
Gutxieneko Alokairuaren beste izango direlako).
|
|
|
Demagun, enpresan aplikagarri izango den hurrengo hitzarmen kolektiboan,
|
Taldeko
Gutxieneko Alokairua urteko 23.500 eurora igoko dela eta lanpostuaren araberako plus berri eta orokorra sortuko dela, urteko 3.000 eurokoa (egiatan, lanean izandako ardura balioetsiko duena); osterantzeko alokairu kontzeptuak bere horretan utziko dira. Kasu horretan, zein neurritan aplika daiteke irenspenaren eta konpentsazioaren printzipioa?
|
|
|
14ko (1985/ 2813 EDJ) AGE, 4 Salakoa], baita bigarren entrenatzaileak,
|
taldeetako
zuzendari teknikoak eta horiekin berdinetsitakoak ere [2003ko abenduaren 26ko (3765/ 2003 errek. zk.) Galiziako ANE, 4 Salakoa], eta" ikuskatzaileak" [2005eko abenduaren 5eko (1260/ 2005 errek. zk.) Murtziako ANE, 4 Salakoa]. Haatik, ez da baketsua hautatzaile nazionalen izaera.
|
|
|
Haatik, ez da baketsua hautatzaile nazionalen izaera. Edonola ere, argi dago ezin direla 1006/ 1985 Errege Dekretuaren aplikazio esparrura bildu; izan ere, 1.6 artikuluak esanbidez baztertu ditu" kirolari profesionalen eta Federazio Nazionalen arteko harremanak, kirolari horiek aritzen direnean Federazioek antolatutako
|
talde
, ordezkaritza edo selekzioekin". Zalantzagarri da, ordea, harreman horiek arruntak ala goi zuzendaritzakoak diren.
|
|
|
Bada, benetan jarduteko eskubidera entrenamenduak eta prestaketa saioak bakarrik biltzen dira. Beraz, kirolariek ez dute
|
taldean
sartu eta jokatzeko eskubiderik.
|
|
|
Kirol klub edo erakundeek euron kirolari profesionalak beste kirol klub edo erakunde batzuei aldi baterako laga diezazkiekete, baldin eta kirolariok esanbidez adierazi badute ados daudela erabaki horrekin. Nolanahi ere, gogorarazi behar da kirolariak lagapenerako eskubidea duela, denboraldian behin ere ez denean
|
taldean
sartu.
|
|
|
17 Bereizi
|
taldeko
lan kontratua, baterako lana eta laguntzaile elkartuaren lan kontratua. Adibideak jarri.
|
|
|
26 Athletic Clubek izan ahal du lehen
|
taldeko
jokalari bat bakarrik entrenatzen, taldetik baztertuta, ligako bigarren itzulian jokalari horrek ez duela jokatuko alegatuta. Athletic Clubek urtarrilean laga ahal izango dio jokalari hori beste talderen bati?
|
|
|
26 Athletic Clubek izan ahal du lehen taldeko jokalari bat bakarrik entrenatzen,
|
taldetik
baztertuta, ligako bigarren itzulian jokalari horrek ez duela jokatuko alegatuta. Athletic Clubek urtarrilean laga ahal izango dio jokalari hori beste talderen bati?
|
|
|
26 Athletic Clubek izan ahal du lehen taldeko jokalari bat bakarrik entrenatzen, taldetik baztertuta, ligako bigarren itzulian jokalari horrek ez duela jokatuko alegatuta? Athletic Clubek urtarrilean laga ahal izango dio jokalari hori beste
|
talderen
bati. Eta hala bada, zein baldintzetan?
|
|
|
27 Joselu Anayak musika
|
taldeak
akordeoi jotzaile bat behar du, taldeko kide bat gaixotu delako eta kide horrek ezin izango duelako parterik hartu taldeak Amorotoko Udalarekin berbatua duen kontzertuan. Joselu Anayak egin ahal izango du lan kontraturen bat, gaixorik dagoen kidea egun horretan ordezteko?
|
|
|
27 Joselu Anayak musika taldeak akordeoi jotzaile bat behar du,
|
taldeko
kide bat gaixotu delako eta kide horrek ezin izango duelako parterik hartu taldeak Amorotoko Udalarekin berbatua duen kontzertuan. Joselu Anayak egin ahal izango du lan kontraturen bat, gaixorik dagoen kidea egun horretan ordezteko?
|
|
|
13 Zer da enpresa
|
talde
bat eta zer nolako arazoak sorrarazten ditu lan zuzenbidearen ikuspuntutik?
|
|
|
14 Jurisprudentziak zein kasutan adierazi ohi du
|
taldeko
enpresa desberdinen arteko erantzunkidetasuna?
|
|
|
28 GARBI garbiketa enpresa bat da, horretarako langileak kontratatzen dituena. GARBIK enpresa
|
talde
bereko enpresen kontrata gisa dihardu beti. Horrenbestez, kasuan kasuko lantokietara bidaltzen ditu bere langileak.
|
|
|
5.1 Distantziara egindako lana. 5.2
|
Taldeko
lan kontratua, baterako lana eta laguntzaile elkartuaren lan kontratua: 5.2.1 Taldeko lan kontratua.
|
|
|
5.2 Taldeko lan kontratua, baterako lana eta laguntzaile elkartuaren lan kontratua: 5.2.1
|
Taldeko
lan kontratua.
|
|
|
★ Lanbide taldetik kanpoko mugigarritasun funtzionala gertatzen da langileari eratxikitzen zaizkionean bere lanbide
|
taldekoak
ez diren eginkizunak, goragokoak edo beheragokoak (LELTBren 39.2 artikulua).
|
|
|
Lanbide
|
taldeko
eginkizunak zein izan eta horien gainetik daudenak eratxikitzen bazaizkio langileari, 6 hilabete baino gehiagoz urtebetean, edo 8 hilabete baino gehiagoz 2 urtean (salbu eta hitzarmen kolektibo bidez beste aldi batzuk ezartzen direnean), langileak bere maila igoera eskatu ahal izango du, hitzarmen kolektiboan xedatutakoa ez badoa horren kontra; edozein kasutan ere, langileak eskatu ahal izango du... Halaber, horrek guztiak ez dio kalterik egingo langileak alokairuen arteko kasuan kasuko aldea erreklamatzeari.
|
|
|
...riaren edo terrorismoaren biktima diren langileek, euren lanpostuaren zerbitzuak zein herritan eman eta herri horretako lanpostua utzi behar dutenean, euren babesa edo oso osoko gizarte laguntzarako eskubidea eragingarriak izan daitezen, lehentasunezko eskubidea dute enpresak beste lantokiren batean hutsik duen lanposturen batean hasteko, betiere, lanpostu hori bada langile horiei dagokien lanbide
|
taldekoa
edo baliokidea den lanbidetaldekoa. Kasu horietan, enpresak betebeharra du langileei komunikatzeko une horretan dauden hutsuneak edo etorkizunean izan daitezkeenak.
|
|
|
...ekin zerikusia duen arreta, tratamendu edo orientabide psikologikoa jasotzeko, lehentasunezko eskubidea izango dute, genero indarkeriaren eta terrorismoaren biktima diren langileentzako ezarri modu eta baldintzetan, tratamendu hori jasotzeko zein herri izan gertuago eta herri horretan enpresak izan ditzakeen lantokietako lanpostu hutsen batean hasteko, betiere, lanpostu hori langile horien lanbide
|
talde
berekoa bada (LELTBren 40.5 artikulua).
|
|
|
O Bonus delakoak: izaera mistoko hartukizunak dira, kontuan hartzen dituztenak enpresa jardueraren emaitzak ez ezik, langile bakoitzaren gaineko balorazioa edo langile horrek lan jarduera zein
|
taldetan
gauzatu eta talde horren gaineko balorazioa ere.
|
|
|
O Bonus delakoak: izaera mistoko hartukizunak dira, kontuan hartzen dituztenak enpresa jardueraren emaitzak ez ezik, langile bakoitzaren gaineko balorazioa edo langile horrek lan jarduera zein taldetan gauzatu eta
|
talde
horren gaineko balorazioa ere.
|
|
|
5.2
|
Taldeko
lan kontratua, baterako lana eta laguntzaile elkartuaren lan kontratua
|
|
|
5.2.1
|
Taldeko
lan kontratua
|
|
|
LELTBren 10.2 artikuluaren arabera,
|
taldeko
lan kontratua dago, enpresaburuak kontratua egiten duenean osorik hartzen den langile taldearekin.
|
|
|
LELTBren 10.2 artikuluaren arabera, taldeko lan kontratua dago, enpresaburuak kontratua egiten duenean osorik hartzen den langile
|
taldearekin
.
|
|
|
Jarduera esparru batzuetan bakarrik erabiltzen den kontratu modalitatea da. Zehatzago, jurisprudentziak kontratu harreman batzuk
|
taldekotzat
jo ditu, eta, halakoen artean, nabarmendu behar dira, abesbatza eta musika taldeentzako kontratuak, antzerki taldeetakoak, zirkukoak, folklorekoak (1982ko urriaren 9ko LAZE, 1982/ 5303 JB), zirkuko ekitaldiak egitekoak (1993ko maiatzaren 14ko Madrileko ANE, 4 Salakoa, 1993/ 2595 AS), mediku taldeena (1986ko maiatzaren 6ko AGE, 4 Salakoa, 1986/ 2490 JB), ballet bateko kideenak, baso ustiategiak mo...
|
|
|
Jarduera esparru batzuetan bakarrik erabiltzen den kontratu modalitatea da. Zehatzago, jurisprudentziak kontratu harreman batzuk taldekotzat jo ditu, eta, halakoen artean, nabarmendu behar dira, abesbatza eta musika
|
taldeentzako
kontratuak, antzerki taldeetakoak, zirkukoak, folklorekoak (1982ko urriaren 9ko LAZE, 1982/ 5303 JB), zirkuko ekitaldiak egitekoak (1993ko maiatzaren 14ko Madrileko ANE, 4 Salakoa, 1993/ 2595 AS), mediku taldeena (1986ko maiatzaren 6ko AGE, 4 Salakoa, 1986/ 2490 JB), ballet bateko kideenak, baso ustiategiak mozteko kontratatutako langile taldearenak (1982ko maiatzaren 18ko LAZE, 1982/ 2916 JB), m...
|
|
|
Jarduera esparru batzuetan bakarrik erabiltzen den kontratu modalitatea da. Zehatzago, jurisprudentziak kontratu harreman batzuk taldekotzat jo ditu, eta, halakoen artean, nabarmendu behar dira, abesbatza eta musika taldeentzako kontratuak, antzerki
|
taldeetakoak
, zirkukoak, folklorekoak (1982ko urriaren 9ko LAZE, 1982/ 5303 JB), zirkuko ekitaldiak egitekoak (1993ko maiatzaren 14ko Madrileko ANE, 4 Salakoa, 1993/ 2595 AS), mediku taldeena (1986ko maiatzaren 6ko AGE, 4 Salakoa, 1986/ 2490 JB), ballet bateko kideenak, baso ustiategiak mozteko kontratatutako langile taldearenak (1982ko maiatzaren 18ko LAZE, 1982/ 2916 JB), musika orkestrenak (2004ko abenduar...
|
|
|
Jarduera esparru batzuetan bakarrik erabiltzen den kontratu modalitatea da. Zehatzago, jurisprudentziak kontratu harreman batzuk taldekotzat jo ditu, eta, halakoen artean, nabarmendu behar dira, abesbatza eta musika taldeentzako kontratuak, antzerki taldeetakoak, zirkukoak, folklorekoak (1982ko urriaren 9ko LAZE, 1982/ 5303 JB), zirkuko ekitaldiak egitekoak (1993ko maiatzaren 14ko Madrileko ANE, 4 Salakoa, 1993/ 2595 AS), mediku
|
taldeena
(1986ko maiatzaren 6ko AGE, 4 Salakoa, 1986/ 2490 JB), ballet bateko kideenak, baso ustiategiak mozteko kontratatutako langile taldearenak (1982ko maiatzaren 18ko LAZE, 1982/ 2916 JB), musika orkestrenak (2004ko abenduaren 16ko Gaztela Mantxako ANE, 4 Salakoa, 1095/ 2003 errek. zk.), musika taldeenak (2005eko apirilaren 29ko Kataluniako ANE, 4 Salakoa, 9811/ 2004 errek. zk.), antzerki konpainieta...
|
|
|
Jarduera esparru batzuetan bakarrik erabiltzen den kontratu modalitatea da. ...an, nabarmendu behar dira, abesbatza eta musika taldeentzako kontratuak, antzerki taldeetakoak, zirkukoak, folklorekoak (1982ko urriaren 9ko LAZE, 1982/ 5303 JB), zirkuko ekitaldiak egitekoak (1993ko maiatzaren 14ko Madrileko ANE, 4 Salakoa, 1993/ 2595 AS), mediku taldeena (1986ko maiatzaren 6ko AGE, 4 Salakoa, 1986/ 2490 JB), ballet bateko kideenak, baso ustiategiak mozteko kontratatutako langile
|
taldearenak
(1982ko maiatzaren 18ko LAZE, 1982/ 2916 JB), musika orkestrenak (2004ko abenduaren 16ko Gaztela Mantxako ANE, 4 Salakoa, 1095/ 2003 errek. zk.), musika taldeenak (2005eko apirilaren 29ko Kataluniako ANE, 4 Salakoa, 9811/ 2004 errek. zk.), antzerki konpainietakoak (2004ko martxoaren 3ko Gaztela Leongo/ Burgoseko ANE, 4 Salakoa, 78/ 2004 errek. zk.).
|
|
|
Jarduera esparru batzuetan bakarrik erabiltzen den kontratu modalitatea da. ...rkuko ekitaldiak egitekoak (1993ko maiatzaren 14ko Madrileko ANE, 4 Salakoa, 1993/ 2595 AS), mediku taldeena (1986ko maiatzaren 6ko AGE, 4 Salakoa, 1986/ 2490 JB), ballet bateko kideenak, baso ustiategiak mozteko kontratatutako langile taldearenak (1982ko maiatzaren 18ko LAZE, 1982/ 2916 JB), musika orkestrenak (2004ko abenduaren 16ko Gaztela Mantxako ANE, 4 Salakoa, 1095/ 2003 errek. zk.), musika
|
taldeenak
(2005eko apirilaren 29ko Kataluniako ANE, 4 Salakoa, 9811/ 2004 errek. zk.), antzerki konpainietakoak (2004ko martxoaren 3ko Gaztela Leongo/ Burgoseko ANE, 4 Salakoa, 78/ 2004 errek. zk.).
|