|
2023
|
|
|
saioetan ondo pasatzea oso garrantzitsua izango da, hizkuntzarekin jolastu eta ondo pasa daitekeela ikusteko. Modu horretan, errazagoa izango da aurrerantzean ere landutako esamoldeak erabiltzea, edota beraiek berriak bilatzea edo
|
sortzea
ere.
|
|
|
Hezkuntza ez formala euskal eragileak
|
sortzeko
bide 68
|
|
|
Euskararen sustapenean aisialdiaren garrantziaz sinetsita, aisiako kalitatezko eskaintza euskalduna
|
sortzeko
lanketa egiten dugu. Aipatutako Euskara Elkarteak Euskaltzaleen Topagunean biltzen dira.
|
|
|
Aipatutako Euskara Elkarteak Euskaltzaleen Topagunean biltzen dira.
|
Sortzen
diren aisialdiko jarduerek badituzte bereizgarriak, balore propioak eta horiek ere lantzen dira gure eskaintzetan:
|
|
|
Uste dugu taldeak ez badu jarduera bere nahi eta interesekin bat datorrela ikusten, interes maila asko jaitsiko dela; horrek motibazioa eta parte hartzeko nahia murriztuko du, eta, ondorioz, hizkuntza ohituretan eragiteko ahalmena. Baina oraindik garrantzitsuagoa dena, haurrek eta gazteek erabakitzeko ahalmena sumatzen badute, gutxinaka aisialdia haiena bilakatzen badute erabakietan parte hartzearen ondorioz, kide izatearen sentimendua areagotuko da, eta horrek egitasmoa zaintzeko eta zabaltzeko nahia
|
sortuko
du. Oraindik garrantzitsuagoa dena, prozesu hau errepikatzeko nahia sortuko du.
|
|
|
Baina oraindik garrantzitsuagoa dena, haurrek eta gazteek erabakitzeko ahalmena sumatzen badute, gutxinaka aisialdia haiena bilakatzen badute erabakietan parte hartzearen ondorioz, kide izatearen sentimendua areagotuko da, eta horrek egitasmoa zaintzeko eta zabaltzeko nahia sortuko du. Oraindik garrantzitsuagoa dena, prozesu hau errepikatzeko nahia
|
sortuko
du.
|
|
|
Alde batetik, hezitzaileak bertakoak izatea, horrek erreferentzialtasuna sustatuko du. Garai hauetan beharrezkoa da euskarazko erreferenteak bilatu eta
|
sortzea
, erdarazko erreferentez beteta baititugu sareak eta gizartea, eta jarraitzeko eredu euskaldunak sortze honek hizkuntza ereduak errepikatzeko nahia sor dezake, baita erreferente horiekin egonen den hizkuntza ohitura euskarazkoa izateko ere. Hezitzailea bertakoa baldin bada, ohitura hori jarduerak irauten duen denboran ez ezik, beste espazio informal batzuetan ere mantentzeko aukera emanen du, dinamika hori denboran eta espazioan zabaltzeko aukerak handituz.
|
|
|
Alde batetik, hezitzaileak bertakoak izatea, horrek erreferentzialtasuna sustatuko du. Garai hauetan beharrezkoa da euskarazko erreferenteak bilatu eta sortzea, erdarazko erreferentez beteta baititugu sareak eta gizartea, eta jarraitzeko eredu euskaldunak sortze honek hizkuntza ereduak errepikatzeko nahia
|
sor
dezake, baita erreferente horiekin egonen den hizkuntza ohitura euskarazkoa izateko ere. Hezitzailea bertakoa baldin bada, ohitura hori jarduerak irauten duen denboran ez ezik, beste espazio informal batzuetan ere mantentzeko aukera emanen du, dinamika hori denboran eta espazioan zabaltzeko aukerak handituz.
|
|
|
Ondorioz, gizarte mailan euskararen sustapenerako helduentzako ikasketa, sustapen eta normalizaziorako baliabideak eskaintzeaz gain, garrantzia eman behar zaie haur eta gazteei eskaintzen dizkiegun jarduera eta baliabideei, ikastetxeaz eta etxeaz gain, horiek ere haurren eta gazteen garapenean eragin nabarmena izan dezaketen hezkuntza guneak baitira. Gaur
|
sortzen
ditugun euskal hiztunak eta euskara eragileak, biharko euskaldun hizlariak eta militanteak izanen dira, eta prebentzioan inbertsioa eginik baliabideak eta arazoak aurreztuko ditugu datozen urteetan.
|
|
|
Aisialdiko begirale dinamizatzailearen zeregina haur zein gaztetxoen artean komunikazio egoerak
|
sortzea
da, asko eta maiz hitz egitea beraiekin, elkarrizketak sortzea, euskara erabiltzea haiekin lotura emozionala eraikitzen den bitartean. Hau da, gure ustez, modurik eraginkorrena euskararen erabilera sustatzeko.
|
|
|
Aisialdiko begirale dinamizatzailearen zeregina haur zein gaztetxoen artean komunikazio egoerak sortzea da, asko eta maiz hitz egitea beraiekin, elkarrizketak
|
sortzea
, euskara erabiltzea haiekin lotura emozionala eraikitzen den bitartean. Hau da, gure ustez, modurik eraginkorrena euskararen erabilera sustatzeko.
|
|
|
Pandemiaren testuinguruan
|
sortu
zen egitasmo hau, baina pandemiaren ondoren indarrean eta gogotsu mantentzen da.
|
|
|
Nafarroako ereduko haurrek hartu ahal dute parte bertan nagusiki. Hala ere, Arabako gaztetxoekin esperientzia pilotua egin dugu, eta asmoa daukagu Iparraldeko haurrekin batera talde misto berri bat
|
sortzeko
.
|
|
|
• Herri bateko eta besteko haurren artean euskarazko harremanak
|
sortzea
. Aisialdi digitalak fisikoki urrun dauden pertsonak elkartzea ahalbidetzen du, herri bateko eta besteko haurrek elkarrekin jolasteko eta haien arteko harremanak sortzeko balio du.
|
|
|
• Herri bateko eta besteko haurren artean euskarazko harremanak sortzea. Aisialdi digitalak fisikoki urrun dauden pertsonak elkartzea ahalbidetzen du, herri bateko eta besteko haurrek elkarrekin jolasteko eta haien arteko harremanak
|
sortzeko
balio du. Bestalde, talde izaera lantzeko modua da, batzen dituen edo komunean duten ezaugarria euskara delarik.
|
|
|
— Esaerak: atsotitzak, esaldia osatzea, hitzak eta definizioak lotzea, hitz gakoak hartuta denon artean ipuina
|
sortzea
, bi irudiren arteko erlazioa azaltzea, edota Teleberria antzeztea.
|
|
|
Euskaraz kilika: Nafarroako gaztetxoen ahozko jarduna lantzeko baliabidea artean euskarazko harremana
|
sortu
eta sustatzeko ekimen arrakastatsua izaten ari dela pantailaren bidezkoa, are gehiago kontuan hartuta pantailen eskaintza euskarazkoa oso eskasa dela haur eta gazteen aisialdiari dagokionez.
|
|
|
Gehienetan jolasak dira, eta batzuetan erronka ez lehiakorrak proposatzen dizkiegu: pantailan agertzen den irudi baten inguruan, gelan dituzten objektuekin
|
sortutako
jolasak, haien arteko elkarrizketa gidatuak, hizkuntza jolasak...
|
|
|
Begiraleen balorazioei dagokienez, hobekien baloratu dutena materiala prestatuta eskuratzea izan da. Beraiek
|
sortutako
jolasak edota moldaketak partekatzea eskatu genien, eta ideien trukaketa polita izan dugu.
|
|
|
Hezitzaileei prestakuntza espezifikoa eskaini eta materiala banatzeak ekintzaren arrakasta ahalbidetu duela uste dugu. Gainera, batzuek beraien ekimenez proposamen berri oso interesgarriak
|
sortu
dituzte. Zenbaitek saio kopurua luzeagoa izan behar zela aipatu dute.
|
|
|
Kilika egitasmoa
|
sortu
zenetik 1.063 izen emate jaso ditugu; horietako gutxi batzuk ez dute izen ematea gauzatu. Gure kalkuluen arabera, horietatik 129 haurrek bi aldiz errepikatu dute; 53 haurrek hiru aldiz errepikatu dute, 22 haurrek 4 aldiz errepikatu dute, eta 11 haurrek bost aldiz baino gehiago.
|
|
|
Programazioa berritzeko begirale arituen lantaldea
|
sortzea
da gure asmoa. Orain arte Kilikako langile batek zortzi saiotarako programazioa prestatzen bazuen ere, sormen lan hori lantaldean burutzea ideia interesgarria iruditzen zaigu, hurrengo urteetan jarraitzeko modukoa.
|
|
|
KILIKA egitasmoa ereduko haurren aisialdi euskalduna indartzeko helburuarekin
|
sortu
bazen ere, aukera interesgarria izan daiteke A ereduko haurrentzako eskaintza berezia prestatzea, batez ere zona ez euskalduneko haurrei euskarazko aisialdirako aukera zabaltzeko.
|
|
|
Hirugarrena, elkarlana eta hartu emana. Kilika
|
sortu
da euskara teknikarien hausnarketari, ideiei eta laguntzari esker, EBETEren eskuzabaltasunari eta haiekin jasotako formazioari esker, begiraleen ideia sortzaileei eta proposamenei esker.
|
|
|
Laugarren arrazoia, gure ustez, begiraleen profila eta prestakuntza dira. Haurrekin
|
sortzen
duten harreman hori ezinbestekoa da haurrek euskarazko aisialdiaz gozatzeko.
|
|
|
Hori naizen neurrian badut, noski, hizpide dugun gaiaren inguruan, zer kontatua edo zer partekatua, baina ez nuke inondik ere adituaren ikuspegitik aritu nahi, ez dudalako neure burua gai honetan hala ikusten, hasteko, horretarako baditugu gainera gurean, espezialistak –soziolinguistak eta–, eta segitzeko, ez zaidalako iruditzen hortik etor daitekeenik nik egin dezakedan ekarpen xumea; gehiago ikusten dut neure burua arituaren tokian, eta horregatik, hortik egingo ditut analisiak, proposamenak, galderak. Behaketak eman didan esperientziatik
|
sortutako
sentsazioek, burutazioek, emozioek eta arrazoiek harilkatuko dute artikulu hau, horiexek izango ditu abiapuntu eta ardatz, eta maila pertsonal hori gainditzen ez saiatzea da oraingoan egin dudan hautua. Berdin estilo aldetik ere, alde batera utziko ditut halakoei darien akademikotasunaren tonu edo erregistro zantzuak, maila pertsonalean aritu nahi baitut, Ane gisa, ni neu gisa baino ez, gaiarekin kezkatuta, oso kezkatuta dagoen euskal irakasle apal baten moduan.
|
|
|
Horiek gehiago egiten dute euskaraz, normala denez, begi bistako arrazoiengatik. Euskara etxetik jaso dute, kasurik gehienetan, eta euskara normaltasunez entzuten dute han eta hemen beren egunerokoan, beren paisaia linguistikoan ohiko hizkuntza nagusi bilakatzeraino, eta ez dutelako, hortaz, ahalegin berezirik egin behar euskara modu naturalean atera eta
|
sor
dakien.
|
|
|
Baina tira, egia da euskara modu berezkoan ateratzen ez zaien horiekin
|
sortzen
dela arazoa, ez dutela ohiturarik, ez dutela erraztasunik, ez dutela atxikimendurik.
|
|
|
Hau idazten ari naizela, gogora datorkit Lazkao Txikiren profezia," martxa honetan aurki erderaz hitz egingo dugu euskaraz ari garelakoan"; edo besterik gabe, ez da beraientzat garrantzitsua, ez zaie hala iruditzen, kito. Ez dugu ahaztu behar heldu batzuentzat lana lortzeko modu bat baino ez dela jada euskara, edo beste hizkuntza bat, eta hori hala izateak ez duela atxikimendu berezirik
|
sortzen
, ez dutela euskara modu berezi batekin lotzen, ez dutela euskarak euskaldunontzat izan lukeenaren kontzientziarik. Zer eredu ematen diegu ikasleei beren erdara onartuta?
|
|
|
Iruñerrian euskaraz ikasteak gero eta antza handiagoa du frantses kolegio batean ikastearekin, esaterako. Eremu akademikoarekin lotzen dute, eta horrek gazteengan
|
sortzen
duen higuina kontuan hartuta, gainera, euskara galtzaile ateratzen da, oso galtzaile atera ere. Ume txikiek gehiago egiten dute euskaraz, helduaren erreferentziak oso garrantzitsuak direlako oraindik, ez dagoelako halako desafio jarrerarik, haien errealitate afektiboa familiak eta eskolak baino ez dutelako osatzen.
|
|
|
Erdara mugatzea euskara hobeki ikasteko aukera edukitzea da, eta euskara hobeki jakinda, erabilera ere errazagoa izango zaie. Zerbait mugatzen zaigunean min egiten digu, egia da, frustrazioa eta abar
|
sortzen
zaigu, baina aukera bat suposatzen du, eta hori da gure esku dagoena, gure ardura dena: euskararen aukera sortzea.
|
|
|
Zerbait mugatzen zaigunean min egiten digu, egia da, frustrazioa eta abar sortzen zaigu, baina aukera bat suposatzen du, eta hori da gure esku dagoena, gure ardura dena: euskararen aukera
|
sortzea
.
|
|
|
Haurra irakurtzen hasi baino lehenagoko garaiaz ari naiz, erritmoz, errimaz, kantuz eta keinuz osatutako mundu estetiko eta ludikoen presentziaz, hizkuntza ororen oinarrian dagoen magiaz eta mitoaz. Transmisioa egoki jasotzen ari den ume bat auskalo noiz
|
sortu
zen hizkuntza baten errebelazioa ari da inauguratzen eta ospatzen.
|
|
|
189). Mezua igorlearen eta entzulearen artean
|
sortzen
dute eta kanala, erregistroa eta gainerakoak negoziatu eta adostu behar dituzte, komunikazioa arrakastatsua izan dadin. Horregatik mezua eraikitzen duten eragileen arteko gaitasun erlatiboa ere
|
|
|
37). egoera mota bakoitzak komunikatzeko erregistro8 ezberdina eskatzen duela. Beraz, esan daiteke hizkuntza batean gaitasun nahikoa izatea badela hiztunak komunikazio egoera guztietan egoki eta erraz komunikatzeko gaitasuna izatea; hau da, behar dituen erregistro guztiak dituen errepertorioaren jabe izatea (karta guztiak dituen karta sorta edukitzea) eta, behar izanez gero, erregistro eta kode berriak ikasteko eta
|
sortzeko
gaitasuna izatea, inguruko hiztunekin adostua9.
|
|
|
22). Gazte hizkerak eraikitzeko zorua ahozkotasuna denez, zaila dirudi gazte erregistro eta kode berriak ikasteko eta
|
sortzeko
gaitasuna izatea ahozko gaitasun nahikoa izan gabe; eta ezin dugu inoiz ahaztu, gazteek hizkuntzari eskatzen dioten bereizketa eta identifikazio funtzio bikoitz hori ez badute euskaraz lortzen, badutela beste karta sorta bat oso osorik erabiltzeko, gaztelaniarena edo frantsesarena, bizitokiaren arabera.
|
|
|
Gazteak bere burua bere egoera berean dauden beste batzuekin identifikatzen du. (...) Dena den, adina ez da gizartean diberjentziak
|
sortzen
dituen dimentsio bakarra. Adinarekin batera desberdintasun sozialak daude, ekonomikoak, kulturazkoak, jarrerazkoak, heziketazkoak...
|
|
|
Gazteei askotan errepikatzen zaien bezala, euskaldunen arteko gizarte araua da euskaldun izateko euskara erabili behar dela. Euskararekiko atxikimendua izan arren, gutxi erabiltzen duen hiztunak (gaitasun nahikorik ez duelako edo erabiltzeko sarerik aurkitzen ez duelako) bi erantzun mota dauzka aukeran
|
sortutako
tentsioa baretzeko: jokabidea aldatzea (gehiago erabiltzea) edo kontrako argudioak barneratzea (ez erabiltzearen jokabidearen zuriketa, hizkuntzarekiko desafekzioa...).
|
|
|
euskarari eutsi, komunikazioa (eta, ez ahaztu, gizarte harremanak) kaltetzeko arriskua onartuta, edo komunikazioaren eraginkortasunari lehentasuna eman, ongi menperatzen duen hizkuntza erabiliz eta euskara bazterrean utziz. Bigarren aukera horretan erabiltzen ez duen euskararekiko atxikimendua eta aldekotasuna apalduko ditu, egoera beste modu batez ezin ebazteak
|
sortzen
dion barne gatazka baretzeko.
|
|
|
— Gaitasun erlatibo pertsonalak eta elkarrizketa
|
sortzen
duten hiztunen arteko gaitasun erlatiboek hizkuntza aukeraketa eta ahozko jarduna baldintzatzen dituzte. Euskararekiko atxikimendu sinboliko altua izan arren, hiztunak, aurretik izan dituen esperientzietan oinarrituta, ordura arte eraginkorrena suertatu zaion hizkuntzaren alde eginen du; beraz, komunikazio atxikimendua gailenduko da, ia automatikoki.
|
|
|
• Espazio seguruak16
|
sortu
behar dira esperientzia txarrek jabekuntza prozesua oztopa ez dezaten eta, gazteen kasuan bereziki, akatsak ikaste prozesuaren partetzat hartu eta hala ikusarazi behar dira. Garrantzitsua da, halaber, hiztun tipologia guztiei sinesgarritasuna eta zilegitasuna ematea
|
|
|
(hau da, gu ez bezalako hiztunekin enpatia
|
sortzea
). Hortaz, betiko desagerrarazi behar ditugu euskara ez erabiltzeagatik botatako mespretxuzko iruzkinak, askotan gazteen identitatearen kontra jotzen dutenak.
|
|
|
• Gazteen erabilerak eskatzen dituen erregistro informalak
|
sortzeko
gaitasuna lagundu behar da. Zaila da sormen gaitasun hori eskuratzea ahozko adierazkortasuna kamutsa bada.
|
|
|
• Deserosotasuna
|
sortzen
duten testuinguru komunikatiboak kudeatzen irakatsi: asertibotasun linguistikorako estrategiak eta hiztunen arteko gaitasun erlatibo desorekatuak eragindako trabari aurre egiteko motibazioa elikatu.
|
|
|
• Kulturak munduan kokatzeko ematen dituen koordenatuak behar ditu gazteak (hiztunak), izan ere, gizakiak kulturak (zentzu zabalean ulertuta: tradizioa, kultur garaikidea eta gizartea interpretatzeko arauak) emandako sinboloen bidez eraikitzen du bere ingurunea," zentzua" edo esanahia eman nahian19 Euskaraz
|
sortutako
kulturak gazteei ez badie ezer gehigarria eskaintzen bertan gelditzeko, (gauza bera dutelako hobeki menperatzen duten beste hizkuntza batean), alferrikakoa izan daiteke gainerako lan guztia. Beraz, ziurtatu behar dugu euskaraz (eta euskaratik, jakina) gero eta erreferente eta eduki gehiago aurkituko dituztela.
|
|
|
Kultur adierazpenez gozatzeko bideak ere aldatu zaizkigu. Oraintsu arte, munduan zehar
|
sortutako
kultur ekoizpenak eskuratzeko bideak urriagoak ziren, eta, egun, jendarteak esku eskura du mundu osoan entzuterik gehin daukaten kultur adierazpenetarako sarbidea. Euskal kulturak ur handi horietan ere eutsi egin behar dio, kultura eta hizkuntza nagusien artean bere lekua egin behar du, eta horrek euskal kulturarekiko atxikimendua eta kontzientzia bizi bizi izatea eskatzen du.
|
|
|
Beraz, ikaslearen hizkuntza errepertorioa aberastea izango da irakasleon jomuga; era horretan, eguneroko bizitzako egoeretan
|
sortzen
diren zereginei eraginkortasunez erantzun diezaien, eta, bide batez, edozein diziplinatako ezagutza eta
|
|
|
Huts egingo genuke eskolan, irakatsi beharreko hizkuntza guztiak maila berean kokatuko bagenitu. Gurea bezalako hizkuntza gutxituen eremuan, eskolak funtsezko eginkizuna du euskara erabiltzeko komunikazio behar errealak
|
sortzen
. Euskaraz aritzeko eta euskara erabiltzeko ahalik eta aukera gehien eman behar dizkio ikasleari, harentzat esanguratsu, gozagarri eta erakargarri izango zaizkion egoerak diseinatuz.
|
|
|
Ekintzara Bideratutako Ikuspegia aintzat hartuta, ikasgeletako hormak lausotzen diren heinean, jakintza arloak ohiko ezagutza komunitateen pareko izango dira. Praktika komunitateek ezagutza eraikitzeko, partekatzeko eta zabaltzeko dituzten egiteko moduak izan dira kontuan, eta, zeregin horretan, hizkuntzak berariazko garrantzia hartzen du; izan ere, praktika komunitatea edozein dela ere, elkarreraginean arituz gero
|
sortutako
testuen bidez eraikitzen, partekatzen eta zabaltzen baita ezagutza gizartean. Hortaz, praktika komunitate horietan zeharkakoak diren alderdiei erreparatzea eta haiek bistaratuta aritzea behar beharrezkoa izango da, curriculumari behar besteko etekina ateratze aldera.
|
|
|
Gurean berebiziko garrantzia duen alderdia da elkarreraginarena, une horiek baliatu behar baititugu ikasleak euskaraz ezagutzak eraikitzen eta partekatzen trebatzeko. Gelan
|
sortzen
zaizkigun berdinen arteko elkarreraginezko egoerak euskaratik sortuak izatea ezinbestekoa da; une horiek baliatu genituzke
|
|
|
Irakasleen eta ikertzaileen artean ere onarpen zabala duen baieztapena dugu, zalantzarik gabe. Hitzezko ekoizpen hori testu bat edota testu zati bat izango da, eta, beraz, ekoizpen hori
|
sortzeko
zein eragiketa kognitibo aktibatu behar diren pentsatzera garamatza hasierako baieztapen horrek.
|
|
|
Testuen bidez, hizkuntza ekintzen bidez, jarduten dugu gizartean, eta, testuinguruaren arabera, itxura bat edo beste (hau da, testu genero bat edo beste) baliatuz
|
sortzen
ditugu testu horiek12 Ondorioz, hezkuntzaren egitekoa izango da, ikasleen hizkuntza errepertorioa aberaste aldera, bizitzako askotariko eremutan helburu desberdinak lortzeko baliatzen diren testu generoak aintzat hartzea, eta genero horiek baliatzeko egoera esanguratsuak diseinatzea. Ildo horretatik, nahitaezkoa da ikasleek diziplina edota jakintza arlo bakoitzak ezagutza partekatzeko baliatzen dituen testu generoak ezagutzea eta maneiatzen trebatzea:
|
|
|
Guide for the development and implementation of curricula for plurilingual and intercultural education. Europako Kontseilua. testuak
|
sortzeko
; azken finean, hizkuntzak ikasteko ezinbestekoa baita input adierazgarri eta aberatsa jasotzea eta hizkuntza erabiltzeko aukera esanguratsuak izatea.
|
|
|
Irakaslearen lana izango da, ikaslea eroso eta ekimenari eusteko gogoz aritzeko behar den giroa
|
sortzea
eta ikasleari ibilbidean zehar ekimenari oratzeko sostengua ematea. Irakaslea ez da ezagutzen transmisiora mugatuko, ikaslea arrakastaz aritzeko eta arrakastaz jarduteko baldintza egokiak eskainiko dituen egoerak diseinatu ditu.
|
|
|
HEZKUNTZA EZ FORMALA EUSKAL ERAGILEAK
|
SORTZEKO
BIDE
|
|
|
Testuinguru honetan aurkezten dugu Larunblai egitasmoa, Euskaltzaleen Topaguneak Karrikaluze elkartearekin batera duela ia 20 urte
|
sorturikoa
. Egitasmo honek urte hauetan guztietan zehar, gaur arte, Nafarroako hainbat herritan ehunka haur bildu ditu urtero euskarazko aisialdi eskaintza zabala eskaintzeko eta haur euskaldunen sare zabala sortzeko helburuarekin.
|
|
|
Testuinguru honetan aurkezten dugu Larunblai egitasmoa, Euskaltzaleen Topaguneak Karrikaluze elkartearekin batera duela ia 20 urte sorturikoa. Egitasmo honek urte hauetan guztietan zehar, gaur arte, Nafarroako hainbat herritan ehunka haur bildu ditu urtero euskarazko aisialdi eskaintza zabala eskaintzeko eta haur euskaldunen sare zabala
|
sortzeko
helburuarekin.
|
|
|
Ildo horretan, Larunblaik euskara babesten laguntzeaz gain, gazteen nortasun kulturala eta soziala indartzen du eta beren ingurunearekin eta euskarazko komunitatearekin harremanetan jartzeko aukera berriak eskaintzen dizkie. Gainera, Hezkuntza ez formala euskal eragileak
|
sortzeko
bide 62 aisialdiko eta denbora libreko euskarazko programa horiek funtsezkoak dira euskara ingurune formaletan bakarrik erabiltzen delako ideia hausteko eta gazteen eguneroko bizitzan erabilera sustatzeko.
|
|
|
Garrantzitsua da azpimarratzea aisialdiko eta denbora libreko euskarazko eskaintza, hizkuntzaren praktikaz gain, euskararen inguruan gozatzeko guneak
|
sortzeko
modu bat ere badela. Hori bereziki garrantzitsua da gazte askok euskara eskola hizkuntzatzat hartzen duten testuinguruan, eta ez komunikatzeko, bizitzeko, jolasteko eta gozatzeko hizkuntza gisa.
|
|
|
Hori bereziki garrantzitsua da gazte askok euskara eskola hizkuntzatzat hartzen duten testuinguruan, eta ez komunikatzeko, bizitzeko, jolasteko eta gozatzeko hizkuntza gisa. Euskaraz aisialdirako guneak
|
sortzea
pertzepzio hori aldatzeko modu eraginkorra izan daiteke, eta gazteak eroso eta seguru senti daitezke euskaraz hitz egitean eskola testuingurutik kanpo.
|
|
|
Gainera, aisialdia eta denbora librea euskaraz eskaintzea garrantzitsua da euskara hiztunen komunitatea
|
sortzeko
ere. Aukerako guneak dira euskaraz hitz egiten duten beste gazte batzuk ezagutzeko eta hizkuntzaren inguruan lotura sozialak sortzeko.
|
|
|
Gainera, aisialdia eta denbora librea euskaraz eskaintzea garrantzitsua da euskara hiztunen komunitatea sortzeko ere. Aukerako guneak dira euskaraz hitz egiten duten beste gazte batzuk ezagutzeko eta hizkuntzaren inguruan lotura sozialak
|
sortzeko
. Hiztun komunitate bat sortzea funtsezkoa da Nafarroan euskara bizirik irauteko eta hazteko.
|
|
|
Aukerako guneak dira euskaraz hitz egiten duten beste gazte batzuk ezagutzeko eta hizkuntzaren inguruan lotura sozialak sortzeko. Hiztun komunitate bat
|
sortzea
funtsezkoa da Nafarroan euskara bizirik irauteko eta hazteko.
|
|
|
Erlazio berri hauek euskaraz sortzeak berebiziko garrantzia dauka, hizkuntza ohiturek eguneroko erabileran duten eragina dela eta. Egunerokoan ikus dezakegu, nola ingurune erdaldun batean, euskaraz
|
sortu
den erlazio bat erdaldun bilakatu daitekeen erraztasun handiz, gizartetik jasotzen ditugun estimulu gehienak erdaraz jasotzen baititugu gaur egun, are gehiago sare sozial eta medio elektronikoen zabalpen geldiezinarekin, non eskaintza zabal eta dinamikoa eskuragarri dugun eta duten haur eta gazteek, eskaintza honen gehiengoa erdalduna izanik. Haur eta gazteen arteko erlazio hauek gaztelaniaz sortzen badira, zaila izaten da euskaldun bilakatzea, testuinguru euskalduna eman arren, ohiturek garrantzi handia izaten baitute dinamika naturaletan.
|
|
|
Egunerokoan ikus dezakegu, nola ingurune erdaldun batean, euskaraz sortu den erlazio bat erdaldun bilakatu daitekeen erraztasun handiz, gizartetik jasotzen ditugun estimulu gehienak erdaraz jasotzen baititugu gaur egun, are gehiago sare sozial eta medio elektronikoen zabalpen geldiezinarekin, non eskaintza zabal eta dinamikoa eskuragarri dugun eta duten haur eta gazteek, eskaintza honen gehiengoa erdalduna izanik. Haur eta gazteen arteko erlazio hauek gaztelaniaz
|
sortzen
badira, zaila izaten da euskaldun bilakatzea, testuinguru euskalduna eman arren, ohiturek garrantzi handia izaten baitute dinamika naturaletan. Harremanak euskaraz sortzeak aukera ematen digu sare euskaldun bat sortu ahal izateko, eta pixkanaka bada ere, haurren eta gazteen hizkuntza ohituretan aldaketa txikiak sartzeko eta aukerak eskaintzeko.
|
|
|
Haur eta gazteen arteko erlazio hauek gaztelaniaz sortzen badira, zaila izaten da euskaldun bilakatzea, testuinguru euskalduna eman arren, ohiturek garrantzi handia izaten baitute dinamika naturaletan. Harremanak euskaraz sortzeak aukera ematen digu sare euskaldun bat
|
sortu
ahal izateko, eta pixkanaka bada ere, haurren eta gazteen hizkuntza ohituretan aldaketa txikiak sartzeko eta aukerak eskaintzeko.
|
|
|
Ildo horretan, Larunblai bezalako programak funtsezkoak dira gazteen aisialdian euskararen erabilera sustatzeko eta hizkuntzaren inguruan gozamenerako eta komunitaterako guneak
|
sortzeko
. Gainera, programa horiek gazteen hizkuntza ohiturak aldatzeko eta euskararen erabilera naturala eta egunerokoa izateko tresna ere izan daitezke.
|
|
|
Beste modu batera esanda, gure kasuan, murgiltze ereduan, eskolak ikasleen ahozko komunikazio gaitasuna lantzeak Cumminsen pertsonen arteko oinarrizko komunikazio trebetasunak lantzen dituela esan nahiko luke, Garziaren hiztun onak
|
sortzen
dituela hizlari bihurtzeko bidean eta, Aldasororen arabera, ikasleak erregistro ez formaletan trebatzen dituela.
|
|
|
Adibidez, euskaraz eroso aritzeko, pertsonen arteko oinarrizko komunikazio trebetasunetan (PAOKT) ikasleen irteera profilak B2 edo hortik gorakoa izan lukeela esatea ez da astakeria, trebetasun horretan B2 C1 mailak adin horretako ikasleen arteko komunikazio beharrak ase behar dituelako: hizkuntzaren adierazkortasuna, ñabardurak egiteko gaitasuna, jarioa, ironia adierazteko gaitasuna, barre eragiteko gaitasuna, modalizazioa egitekoa, hitz jokoak
|
sortzeko
gaitasuna, arintasuna7.
|
|
|
" Hizkuntza komunikaziorako konpetentziaren funtsa interakzioa da —ahozkoa, idatzizkoa, zeinatua eta multimodala—, koherentziaz eta egokitasunaz eginda, hainbat esparru eta testuingurutan eta hainbat asmo komunikatiboarekin aritzeko. (.....)" 9 Ahozkoaren gaitasunaren deskriptoreen artean nabarmentzekoak dira ahozko testuak argitasunez eta erregistro egokia erabilita
|
sortzea
, eta sentimenduak adierazteko gai izatea, lotura pertsonalak ezartzeko.
|
|
|
Sistematiko hitzak, eskola ibilbidean, behin eta berriz egitea, errepikatzea esan nahi du: ikasleek hizkuntzaren input nahikoa jasotzea eta output nahikoa
|
sortzea
. Ikasleek euskaraz hitz egiten dutela ziurtatzea eta ahozko adierazpidea ikasleendako esanguratsua izatea.
|
|
|
15 Atal honetan jasotzen diren proposamen gehienak AHI webgunetik hartu izan dira, eta horien moldaketak edo laburpenak dira. Bertan agertzen dira
|
sortu
eta gelaratu dituzten irakasleen izenak.
|
|
|
EGOERA: Kahoot plataforma erabilita lehiaketa bat
|
sortzea
eta ikaskideei aurkeztea. Gela bereko ikaskideek edo maila bereko beste taldeetako ikasleek osatu dute Kahoot hori.
|
|
|
programazioan, ahozkoaren progresioan, ikasleen irteera profilean, irakasleen prestakuntzan, irakasleen rolean. Bidenabar, komunikazio gaitasunean, ikasleen ahozko gaitasunari dagokion irteera profila ahalik eta gehien zehazteari lehentasuna eman litzaioke, horretarako adibide eta ereduak
|
sortuz
. Pertsonen arteko oinarrizko komunikazio trebetasunen bereizketa kontuan hartu denean, argi samar geratu da eskolak ahozkoaren mota desberdinak landu behar dituela.
|
|
|
Laburbilduz, euskarazko aisialdi eta denbora libreko eskaintza funtsezkoa da nafar gizartean euskararen erabilera sustatzeko. Hizkuntzaren inguruan gozamenerako eta komunitaterako guneak
|
sortzea
modu eraginkorra izan daiteke euskara eskola hizkuntzatzat hartzeko eta egoera informaletan euskararen erabilera sustatzeko. Ildo horretan, Larunblai bezalako programek funtsezko zeregina dute Nafarroan euskara sustatzeko eta zabaltzeko.
|
|
|
Prozesu honek hizkuntzaren erabilera du abiapuntua, umeek entzun eta hitz egiten baitute hizkuntzaren mekanismoez jabetu gabe: ondoren, hizkuntza erabiltzearen poderioz, umeek handitzen eta hobetzen dute hizkuntzaren ezagutza; eta, azkenik, hizkuntza gero eta hobeki dakitela konturatzean, umeengan hizkuntzarekiko motibazio positiboa
|
sortzen
da, komunikatzeko duten behar naturalak eraginda.
|
|
|
Hezkuntza ez formala euskal eragileak
|
sortzeko
bide
|
|
|
Hezkuntza ez formala euskal eragileak
|
sortzeko
bide 66
|