|
2015
|
|
|
Bertsoarekin harreman zuzenik ez dudan aldetik ekin diot hau idazteari, bertsoarekin harreman zuzenik ez dudala uste izango baituzu irakurtzen duzun horrek, eta horrexegatik egin baitidate enkargua aldizkari honetako arduradunek ere, niri, hain zuzen, ale bat ekartzekoa, bertsolarien agerkarira. ...rekin, aspaldikoa izan arren, eta jakin gabe lotura hori badela, gainera, hizkuntza honetan mintzo garen gehienon halabeharrezko bistazko ezagutza baino zertxobait estuagoa; eta eskatu didate alea osatzeko, gainera, juxtu loturarik eza hori lausotzen joan zaidan ikasturtearen ostean, bistazko ezagutza baino ezagutza koska bat sakonago horretatik makina bat urte pasatu diren honetan, bertsoa etxera
|
sartu
zaidanean, eguneroko elkarrizketa eta goizaldeko matraka dezentetara.
|
|
|
Baina bada beste estilo bat ere, bertso inprobisatuak izan zuen arintasun, bizkortasun, zorroztasun eta erabaki gaitasunarekin planteatzen dena, nahiz eta teknika aldetik hain landua ez izan eta lizentzia gehixeago hartu. Agian, atzera bueltarik gabeko oihan zarbatsuan
|
sartzen
ari naiz, baina esateko gogoa neukan.
|
|
|
Hotel bitxia zen, bungalowen antzeko etxetxoz osatua. Binaka edo hirunaka hartu genuen ostatu, eta konturatu nintzen etxetxo guztiak altueran zeudela jarrita, haietara
|
sartzeko
eskailerak igo behar zirelarik.
|
|
|
Berreskuratzea zaila izango zela banekien arren, saiakera egin behar nuela sinetsarazi nion neure buruari. Nire zorionerako, hegazkinera
|
sartzen
utziko ez zidan pertsonak berreskuratu zuen ingeles maila kaxkarrarekin deskribatu nion mugikorra. Berriz ere ilaran jarri, eta uste baino azkarrago suertatu zitzaidan aduanako poliziarekin egoteko txanda.
|
|
|
Ez dut tokia deskribatuko; imajinatu nahi lukeenak, aski du Grease ko hanburgesa jatetxeko partea errepasatzea. Beraz, 50eko hamarkadan futurista eman nahi zuen hanburgesa, tipula uztai eta marrubi irabiatuen fabrika hartara
|
sartu
ginen. Atean, zain genuen zerbitzari bat, gizon heterosexual kanonikoen ehuneko berrehunaren atseginerako prestatua (norberak irudika dezala parte hori).
|
|
|
“Tamalez nahi baino bilketa eskasagoa egin dut, jakin badakidalako horrek garrantzia handia duela. Elkartean zuzendaritzan
|
sartu
nintzenean ohartu nintzen horren balioaz, duela 18 urte inguru, eta ahal dudanetan materiala eramaten saiatzen naiz, gure etxe eta karpetatan baino hobeto gordetzen eta artxibatzen eta katalogatzen dituztelako besteak beste, eta badakidalako bilketa lana garrantzitsua dela, eta egunen batean nik zerbait banu badakidalako non egongo den, baita beste inork balu ere”.
|
|
|
Hedapena ez dute kazetariek bakarrik egiten, herritar oro izan daiteke Xenpelar Dokumentazio Zentroko erabiltzaile. Bada norbaiti opari bat egin nahian bertso baten eske joaten denik; hezkuntza arlotik ere eskaera handia izaten dute, bai testu liburutan, bai argitalpen ezberdinetan, bertsoak nahiz argazkiak
|
sartzeko
; herri eragileek ere, euren bertso saioak iragartzeko eskatu ohi dituzte argazkiak…
|
|
|
Hala ere, Xenpelarreko artxiboetan barna ordu gehien
|
sartzen
dituztenak ikerlariak dira, oso arlo ezberdinetako ikerketak gauzatzeko aukera ematen baitu bertan bildutako ondareak. Garai bateko bizimoduaren kronika izan daitezke bertsoak, tokian tokiko hizkuntza aztertu daiteke… Xenpelarren bildutako datuak baliatuta hainbat ikerketa egin dira eta egun ere badira beste hainbat martxan.
|
|
|
Eta hala da, neurri batean. Astebururo saio bat edo bi izango da, eta hor noa kotxe zaharra hartuta, grabagailua motxila berdean
|
sartuta
, gehienetan biharamunak dakarren belarri artean iltzaturik. Eta ez dakit nik zein herritara joan behar, hango bertso eskola euskaltegi euskara taldek antolatu duen bertso afaria grabatzera.
|
|
|
“Horrelako erabakiak ez dira inoiz momentu batean hartzen. Poliki poliki
|
sartzen
zara, oharkabean askotan, eta ateratzea erabakitzen duzunerako berandu izaten da”, dio herri literatura ikertzeaz.
|
|
2016
|
|
|
Hartan esaten dio ez duela bere izenagatik inor epaitu nahi, bere aitak egin zuen bezala. Eta eskatzen dio aitarengandik aldentzea eta borrokan
|
sartzea
, basakeriaren kontrako borrokan. Antzezlan honetan Eichmanni beharrean Francoren bilobari idatzi diogu gutuna.
|
|
|
Hor hasi zen jendea ohartzen idazteko zuen gaitasunaz, eta Lete bera ere orduan hasi zen poesia lantzen; hori izan zuen ibilbide literarioaren abiapuntua. Ez dok Amairu taldean, berez, testuak lantzeko
|
sartu
zen; Lurdes Iriondo ezagutzeak eraman zuen kantura. Dena den, inoiz ez zuen utziko antzerkia albo batera, urte haietan ere aritu baitzen bizpahiru aldiz aktore lanetan.”
|
|
|
Antzerki genero zehatza da: pertsonaia zehatz batzuekin, epaiketa bat… Obra horren amaieran, lan osoaren heren bat hartuz, Txirritaren “asto lasterra”
|
sartzen
dute. Gerora, Xabierrek zati hori hartu, aldatu, handitu eta Gabon, Txirrita sortu zuen.
|
|
|
Eta hizkuntzak? Guk ingelesez askorik ez dakigu… Bueno, Interneten herrialde gonbidatuetako inprobisazioaren inguruan irakurriko dugu eta… Non
|
sartu
gara baina! ”.
|
|
|
Laster ohartu ginen non
|
sartzen
ari ginen. Izan ere, segituan ulertu genuen zergatik deitzen zen egitasmoa Europa Bat batean.
|
|
|
Arau horietan itxitura baten barruan zaude. Hasieran ematen du eromena dela, baina
|
sartzen
bazara, disfrutatu egiten duzu. Egin kontu, batzuetan jendeak esaten dit zer isilik nagoen, zer antisozial nagoen, ez dudala hitzik egiten, eta askotan izaten da pentsatzen ari naizelako, pentsatzen, “presondegi” horren barruan.
|
|
|
Ez badago komunikaziorik, ez dago ekoizpenik, ez olerkirik, ez tradiziorik; ez dago ezer ere. Entzuleengana ez iristekotan, hobe nuke Cynghanedd egitera kobazulo batera
|
sartu
eta ez handik atera ilea mozteko ere!
|
|
|
Gizonek egin izan dute eta, gainera, gizonek taldean eta tabernetan. Hor ezin izan dute emakumeek
|
sartu
. Eta gaur egun ere oraindik nahiko giro testosteronatua egoten da.
|
|
|
Galesez ez genekien euskaldunok ere, sentitu, sentitu genuen zirrara, eta ez nolanahikoa, Tabakalerako saioan Karen Owenek Europa gaiari kantatu zionean. Dub base ilun eta eder baten gainean, ahots sendo eta minez, bere poema eman, esan, bota zigun; eta ulermenaren mugen gainetik, edo hobe esan azpitik, sakonagotik, entzuleon barruetaraino
|
sartu
zen.
|
|
|
Gogoratzen ditut bi lurralde puskatutako bi ahots mugaz hizketan, gogoratzen dut Yunetek eragin zidan hotzikara, kantatzen hasterako. Hauskortasunaren aldeko edo kontrako iraultza oihu baten antzeko zerbait
|
sartu
zidan sabelean. Badaramat oraindik.
|
|
|
Eta aste osoa pasako zuena nirekin. Rekalde tabernatik Gure hitzak kantua jarrita agurtu gintuztenean konturatu nintzen horrekin, edo hurrengo goizean bestela, nahi baino lo gutxiago eginda autoan
|
sartu
eta igandeak kantu bera jarri zidanean. Gure hitzak direlako, Zipreko, Kubako, Galesko, Mallorkako, Austriako, Mexikoko eta Euskal Herriko hitzak, altxatzeko hitzak, erortzeko hitzak, erotzeko hitzak, esateko hitzak.
|
|
|
Kanta denak defendagarri izaten saiatzen gara. Jai giroa sumatzen badugu, jai girokoagoak diren kantuak jotzeko joera daukagu; jendea geldoago egongo dela aurreikusten badugu, berriz, beste batzuk
|
sartzen
ditugu…
|
|
|
Hasieran, oso bertsio girotik gentozen, geure burua ez oso serioegi hartzetik eta jendeak gu ere ez oso serio ikustetik, era berean. Lehenengo diskorako baxu jotzaile bat
|
sartu
zen, talde ikuskera hartu genuen eta gure kantak jotzen genituen. Espazio aldetik bertsozaleek antolatutako saioak izatetik, musika eszenan sartzen hasi ginen.
|
|
|
Lehenengo diskorako baxu jotzaile bat sartu zen, talde ikuskera hartu genuen eta gure kantak jotzen genituen. Espazio aldetik bertsozaleek antolatutako saioak izatetik, musika eszenan
|
sartzen
hasi ginen. Bigarren diskoa izan da horren konfirmazioa.
|
|
|
Askotan, lanik handiena hori izaten da: norberaren buruari ez onartzea zulora
|
sartu
izana. Onartzen duzun mementoan hasten zara gora egiten.
|
|
|
Gure kontraesanei buruz kantatzen dugu, eta, neurri batean, jendeak entzun nahi ez dituen gauzez. Jendearen kontraesanetan eta zaurietan behatza
|
sartzen
dugu. Hori ez da teorian atsegingarria.
|
|
|
Hein batean horregatik ari gara hain gustura: desafio bat da soka mehe horren gainetik ibiltzea, jakinda batzuetan asmatuko dugula eta beste askotan hanka
|
sartu
eta mina eragingo dugula. Intentzioa onerakoa da, eta merezi du arrisku hori hartzea.
|
|
|
Atez ate harpideak egiten ere aritu nintzen pare bat urtez, Jehovaren testigu baten fedearekin. Azpeitian Xebastian Lizasok eman zigun jo beharreko ateen zerrenda; Zarautzen, Egañak; Zumaian, Maiak eta Dorronsorok… Estutasuna ematen zuen etxe arrotzetara horrela
|
sartzeak
(tipo lotsati eta uzkur samarra izanik, are gehiago), baina baita une politak bizitzeko aukera ere: ‘Aizu, gose aurpegia dakarkizu.
|
|
|
Aldizkarian ordu asko
|
sartu
dituztenak eskuetako hatzekin zenbatu daitezkeela egia da, baina gainerako ehunka guzti horiengatik ez balitz, sareagatik, bertsozaleen familia handiagatik, mirari txiki baten eraginez baietz esaten duten guztiengatik izan ez balitz, Bertsolarik ez zituzkeen 25 urte bete izango. Ezta bakarra ere.
|
|
|
Andoni Egañak, esaterako, dozena bat testu argitaratu ditu aldizkarian urte hauetan, baina laurogeitaka aldiz ere eman behar izan du aurpegia beste aldean ere. Bestalde, euren iragarkiak
|
sartuz
lagundu dutenen ekarpena ere ezinbestekoa izan da. Eta baita Administrazioena ere, azkenaldion hainbeste gustatu zaien irismenaren kontzeptu horrekin argitalpen txikienak, batez ere espezializatuak garenak, kinka larrian jarri gaituzten arren.
|
|
|
Izatez, aldizkarian ordu asko
|
sartu
dituen jendea, bi eskuetako hatzekin konta daiteke.
|
|
|
Haren alboan, diru kontu prosaikoak hizpide, Xanti Jaka. Haien akuilupean aritzen ginenon artean, Laxaro Azkune, Kristina Mardaras, Andoni Egaña, Koldo Tapia eta ni neu ginen, nire akorduan, gune guneko planetak, nahiz beste satelite batzuk ere izaten ziren tartean,
|
sartu
irtenean. Talde horrek zehazki noiz arte iraun zuen, horixe ez dakit garbi, baina bai dozena bat urte baino gehiago aritu ginela; dezentez gehiago, seguruenik.
|
|
|
Eskaera onartu orduko, eta ikusita zeintzu ginen iritzi artikulu bana idaztekoak, beldur nintzen denok gauza bera esango ote genuen: ezinezkoa zirudien egitasmoan
|
sartu
izanaren erru guztia Joxeanek zeukala, alegia. Izan ere, berak deituta egin genuen lehen bileran (edo bigarrenean, Donostiako Antiguan izan zela uste baitut), horrelako aldizkari bat (National Geografic zuen Joxeanek eredutzat) bertsolaritzaren alorrean ezinezkoa zela erabaki genuen, aho batez erabaki ere.
|
|
|
Zabaldu egin nahi genuen bertsolaritza. Eta Txapelketak geuk antolatzeaz gain, urteko plazetako emariaren onentsuena biltzen zuten Bapateanak argitaratzen hasiak geunden urtero, arriskuak arrisku telebistan
|
sartzea
erabakita geneukan eta Ahotik Ahoraren ondoren Hitzetik Hortzera indar handia hartzen hasia zegoen…
|
|
|
Gainerakooi belarri batetik sartua bestetik irteten zaigu sarritan. Joxani batetik
|
sartzen
ez zaiona –gorreria arazoak ditu edo hala esan izan digu beti bestetik sartzen zaio. Eta ezezkoa erabaki genuen arren, berak aurrera jo eta handik gutxira zen lehen Bertsolari ale hura gure eskuetan.
|
|
|
Gainerakooi belarri batetik sartua bestetik irteten zaigu sarritan. Joxani batetik sartzen ez zaiona –gorreria arazoak ditu edo hala esan izan digu beti bestetik
|
sartzen
zaio. Eta ezezkoa erabaki genuen arren, berak aurrera jo eta handik gutxira zen lehen Bertsolari ale hura gure eskuetan.
|
|
2017
|
|
|
Bertso hauekin maitemindu nintzen Amurizaz. Esaten zuen hitz bakoitza barruraino
|
sartzen
zitzaidan:
|
|
|
Kontuak kontu, txapelketa hasteko zorian zela uko egin zion Jon Sarasuak bertan parte hartzeari. Patu puta zer den, haren ordez Aitor
|
sartu
zen, Jonen anaia, ordezko zerrendan buru buruan zegoen eta.
|
|
|
Aitak, orain bere zalantzak ditu”. Enbeitaren bertsoak ere onak dira, baina ezin hemen denak
|
sartu
, eta Andonirenak ere bi baino ez ditut aldatuko (Egañaren lehena eta hirugarrena, bertsoaldiko lehena eta bosgarrena):
|
|
|
Arratsaldean, Anoeta estadio inauguratu berrian Realak eta Madrilek jokatzen zuten partidaren aipamenarekin hasi zuen Iturriagak bere saioa. Eta Aritz Lopategi kartzelako lanean ari zela Kodrok gola
|
sartu
eta Belodromoko barea kanpoko olatuak zapuztu zuen.
|
|
|
Eta Iturriagak: “oilarren dei horrekin/ bazaizkigu
|
sartzen
/ ea arraultzik behintzat/ ez duten ekartzen”. Gure ondoan eserita zegoen gizonari Iturriaga haren baserrira eramateko gogoa piztu zitzaion bat batean.
|
|
|
Bai, bueno, tranpatxoa egin dut; 2001ekoa baita bertsoaldi hori. Baina, une hartan sentitu nuena sentituta,
|
sartu
beharra neukan, derrigor.
|
|
|
2000ko hamarkadako Bertso Txapelketa Nagusietan gogoangarri zaizkidan saioak zerrendatzera noa (ipurdia bistaratzera doan ziminoaren aurpegia dut hau idazterakoan). Brotxa lodiz eta saio ospetsuenetara mugatuko naiz; sailkapen eta hierarkian oinarritzen den joko horretan buru belarri
|
sartzen
bagara denok, ez eskatu idazteko 6.000 hizki baino ez dituen honi, orekak eta justizia egitea eta laugarrenez atzera sailkatutakoen detaileak nabarmentzea.
|
|
|
Andoni Egaña, Sustrai Colina, Igor Elortza, Jexux Mari Irazu, Unai Iturriaga, Maialen Lujanbio, Jon Maia eta Aitor Mendiluze. Colina eta Mendiluze lehen aldiz
|
sartu
ziren finalera. Lujanbioren eta Egañaren erakustaldiaren final moduan geratu zait iruditegian.
|
|
|
Perretxiko hori bazenik ere hor jakin genuen ez gutxik. Egañak Maiarekin egin zuen kartzelan diren beterano eta
|
sartu
berriaren elkarrizketa hura ere itzela izan zen. Kartzelako lana, “Aturritik Ebrora herri bat badela”… famatu egin den gai bakarretakoa.
|
|
|
bertsozaleek
|
sartu
|
|
|
|
sartu
begirada:
|
|
|
|
sartu
nahi lurpean
|
|
|
Tabernazalea zen, baina oso gizon langilea aldi berean”, jarraitzen du Asentsiok. “Pixka bat edaten zuenean zen bertsolaria, bestela batere ez”,
|
sartu
da Bixente.
|
|
|
|
sartu
didazula!
|
|
|
Gure bertso eskolak igande gaueko tabernako saioak ziren, eta aste osoa behar izaten genuen saio hori prestatzeko. Joxe Agirrek bizitasuna landu zuen, ziria
|
sartzea
zen bere helburua. Neurria, errima eta doinuak landuko zituen, baina helburu horren mende jartzen zituen.
|
|
|
“Iztio baserria Orandatik Azpeitia aldera dago lehengo bide zaharrean. Baserri hori Martzial Uzinek erosi eta soroetan zumea
|
sartu
zuen. Urtero zumea ebakitzera Landetako kuadrilla joaten zen eta Joxe Agirre, idiekin garraioan ibiltzen zenez, hari deitu omen zioten zumea Iztiotik errepidera jaisteko.
|
|
|
Kontzeptua ongi definitu eta mugatu zuten gure aurretik atzerriko sortzaileekin aritu zirenek. Baina, zaku berean
|
sar
al daitezke hizkuntza eta kultura gutxitu batean ari diren kurduak eta gazteleratik eta estatu baten jabe izanda ari diren kubatarrak. Zaku berean sar al daitezke hiriguneetan kantatzera ohitutako katalanak eta landa eremuan aritzen diren austriarrak?
|
|
|
Baina, zaku berean sar al daitezke hizkuntza eta kultura gutxitu batean ari diren kurduak eta gazteleratik eta estatu baten jabe izanda ari diren kubatarrak? Zaku berean
|
sar
al daitezke hiriguneetan kantatzera ohitutako katalanak eta landa eremuan aritzen diren austriarrak. Zaku berean sar al daitezke koru batekin aritzen diren sardiniarrak eta gitarra, jarana eta biolinekin jarduten duten mexikarrak?
|
|
|
Zaku berean sar al daitezke hiriguneetan kantatzera ohitutako katalanak eta landa eremuan aritzen diren austriarrak? Zaku berean
|
sar
al daitezke koru batekin aritzen diren sardiniarrak eta gitarra, jarana eta biolinekin jarduten duten mexikarrak. Ba al dago elkartzen gaituen zerbait?
|
|
|
Eta sariketa dibertigarria baldin bada, argi dago ezin dela zortziko handiko agur gatzgabe batekin eta eskuak poltsikoetan
|
sartuta
hasi. Bertsokatuko agurrek kantuetan oinarrituak izan behar dute —berdin du zein kantu eta zenbat—, hori baita bereizgarrietako bat, saioko zatirik garrantzitsuena bilakatu dena dagoeneko.
|
|
|
Lehen unetik harrapatu ninduen hizkuntzak, ez dakit zergatik. Rosariora itzultzean euskal kulturan murgildu nintzen, euskal musika entzuten hasi nintzen –Berri Txarrak batez ere, eta 2008 urtean euskal etxera
|
sartu
nintzen lehenengo aldiz, hainbeste interesatzen zitzaidan hizkuntza hori ulertu nahian.
|
|
|
Hortik aurrerakoak, bakoitzak bere komenentzira kontatzen ditu oraindik ere. Zarauztarrek
|
sartu
ziotela lehen arpoia; getarriarrek eutsi ziotela baleak ihesari eman zionean; batzuk parte hartze handiagoa izan zutela besteek baino… Kontua da Zarauzko moila txikiegia izaki, Getariakora eramatea erabaki zutela batzuek eta besteek. Eta orduan hasi ziren xextrak.
|
|
|
an etzan korajerik/ arpoia
|
sartzeko
.
|
|
|
Ordubi t´erdietan/ arpoia
|
sartuta
|
|
|
naiz berak baliari/ batere
|
sartu
ez.
|
|
|
Kontxan laga biarrian/ mollan dute
|
sartu
|
|
|
Hantxe
|
sartu
ninduten/ lehenengoz potera
|
|
|
Eta eredu bezala ez zuen Xenpelar bera erabili, ordurako mende bat igaroa baitzen hil zela, Oiartzungo Antonio Lekuona Matxio baizik. Kontatzen dutenez, igande goiz batean Antonio Valverde mezatan zegoela
|
sartu
omen zen baserritar hori, eta bururatu omen zitzaion margolariari Xenpelar horrelakoxea izango zela. Mezatatik irtetean proposatu zion ea modelo gisa posatzera etxera etorriko zen.
|
|
|
Gero eta gehiagotan ikusten du Labakak Ez da kasualitatea bezalako saio formatuetan, esaterako, umorea norberarengandik pasatuz gero, norbere burua ere tartean
|
sartuta
, askoz parekideagoa bihurtzen dela. “Zeu ere besteen mailan jartzen zara, eta norbait identifikatuta sentitzen bada, zurekin batera egingo du barre.
|
|
|
Emanaldi entretenigarri bat da Erradikalak gara, baina helburua ez da entretenitzea, Labakaren hitzetan. “Jendea mugitu nahi dugu, gero tabernara joaten denean edo lotara
|
sartzen
denean zer pentsatua izan dezan”.
|
|
|
Bertsolaritzaren munduan
|
sartzea
oso erraza izan da niretzat, jendea oso irekita egon da. Gogoratzen dut nola inongo arazorik gabe bidaiatu nuen Hitzetik Hortzerako kideekin, edo nola Xenpelar Dokumentazio Zentroa erakutsi zidaten, eskatu orduko.
|
|
|
“Zortziko txikia ere horrexegatik da polita. Kopla oso estua da, baina, hala ere, oso kantu molde bizia da, adarra jo eta ziria
|
sartzeko
bereziki. Trikitiaren munduan koplatan dakiten pandero jotzaileek ondo dakite horren berri eta oso ausartak izan ohi dira.
|
|
|
Nik pertsona bezala Loidisaletxe aukeratuko nuke. Bertsotan ere oso sueltoa zen eta naturaltasun handienarekin
|
sartzen
zen Elizarekin, edo botatzen zituen berdekeriak edo gordinkeriak. Garai hartako agintaritzak bertsolaritza gaizki ikusten zuen eta horrek asko frenatu du bertsolaritzaren freskotasuna.
|
|
|
Etxe bakoitzari errepasoa ematen zioten. Gogoratzen dut behin gure anaia zaharraren kuadrillakoek Joxe Lizaso nahi eta hau beste batzuei hitza emanda zegoelako Oiartzundik ekarri zutela koplari bat, Joxe Mari Frantsesa esaten zioten bat, eta ez zuen asmatu, ez zuen jakin hemengo kopletako giroan
|
sartzen
.
|
|
|
Kuadrillan berriren bat
|
sartzen
bada, berehala egiten diogu epitafioa.
|
|
|
Beti lekuz kanpo egoteko dohaina omen zuen. 80ko hamarkadaren hasieran Tafallako Cuatro Esquinas tabernan ardo bat edaten ari zela, PSOEko buruzagi batzuk
|
sartu
omen ziren eta jota bat kantatzeko eskatu omen zioten. Honela kantatu zuen eta ez zioten bigarrenik eskatu:
|
|
|
Besteak beste, Alfredo Bryce Echenique eduki nuen irakasle. Paueko fakultatean klase batzuk ematen hasi nintzen, eta Baionakoan
|
sartu
nintzen, ondoren, Hizkuntzak eta Zibilizazioak katedran. Aspaldi jubilatu nintzen, baina bulego txiki bat daukat oraindik han, eta joaten naiz lan egitera.
|
|
|
Fontes Linguae Vasconum aldizkarian argitaratu nuen multzo bat, Cuadernos de Etnologíaren separata batean ere bai, eta Igela aldizkarian ere bai, azkenik. Joxe Martin Elexpuruk Euskal lizunkeriaren antologian ere
|
sartu
zituen batzuk.
|
|
|
Bestiak oro hiri uzkitik
|
sartzeko
|
|
|
batzuk amodiozkoak izan daitezke, baina badaude ironikoak eta baita interaktiboak ere. Koplaria dantzan ari diren neska mutilekin
|
sartzen
da, mutilari gerrikoa lotzeko esaten dio, galtzak erori ez dakizkion, esate baterako.
|
|
|
Jatorrian jotak ere errondako kantak ziren, eta inprobisatuak. Satira eta kritika lantzeko erabiltzen ziren, umorea egiteko (lakarra nahiz fina), eta, tarteka, lizunkeriaren edo pornografiaren esparruan ere
|
sartzen
zekiten. Gatza eta piperra zuten.
|
|
|
Imanol Lazkanok dio eskeko kopla generorik jolastiena zela, libreena, eta edozer gauza egiteko aukera ematen zuela eta eman dezakeela: adarra jo, kritika egin, ziria
|
sartu
eta baita kirtenkeria batzuk esateko ere. Horren lekuko da azken hamarkada honetan Zarauzko Putzuzulo gaztetxeak urtez urte antolatu duen Kopla Txapelketa ere.
|
|
|
Ibilbide honetan ez dira
|
sartu
Bilbon bertsolaritzarekin zerikusia duten leku guztiak; falta dira Vistalegre zezen plaza edo Bilboko Kafe Antzokia, eta horiek gabe nekez kontatu daiteke hiriaren bertso historia. Ibilbidean 13 geldialdi bildu ditut, egungo Bilbo gustagarri eta modernoenetik abiatuta bertsolaritza bazter guztietan topa daitekeela frogatzeko asmoz.
|
|
|
Galdera horrek ere erantzun erraz samarra dauka, gizakiak ez baitu ur gazirik edaten. Beraz, segi uraren korrontearen aurka, harik eta edalontzia uretan
|
sartzeko
aukera izan arte. Eta zein da leku hori?
|
|
|
|
sartu
ziren nire
|
|
2018
|
|
|
Hegoaldean alderdi eta erakunde sistema berri bat sortzen ari zen, eta gizarte mugimenduek ere eskuratu zuten beren lekua testuinguru horretan. Baina maila globalagoan neoliberalismoaren hastapenak ziren, eta horrek kultura sorkuntzaren eremuan eragin handia izango zuen, tokiko kulturak kultura globalen jokoan
|
sartuko
zituelako. Euskal Herrian, ordea, erronka horri ez zioten eutsi ez erakunde publikoek, ez alderdi politikoek, ez ordura arte existitzen ziren gizarte mugimenduek.
|
|
|
Arraroa egingo zaio baten bati bertsolaritza gizarte mugimendu bat dela esatea, baina, egia esan, erraz defini daiteke hala: egiturazko arazo historiko bati erantzuteko antolatzen da, munduari begiratzeko eta funtzionatzeko ikuspegi bat eraikitzen du, aukera leihoak aprobetxatzen ditu, gainerako agenteekin interakzioan
|
sartzen
da, jendea mobilizatzeko baliabideak martxan jartzen ditu, jende asko mobilizatzen du, eta, batez ere, bere egoeraren jabe egiteko eta bere existentziaren baldintzetan eragiteko antolatzen da. Agente bihurtzen da eta bere egoera eraldatzeko gai da.
|
|
|
Esfera publikoa ere sozializazio gune bat da. Hitzetik Hortzera telebistako saioa jende askoren egongelan
|
sartu
zen, eta bidea ireki zien plazara joaten has zitezen. Telebistaren aroa agortzen ari denean, bertsoa.eus webgunea bertsolaritzaren Youtube bihurtzen hasi dela dirudi.
|
|
|
Eurentzat egunerokotasunean arrunta zena ez zen arrunta bertsolaritzan. Baina, pixkanaka, gero eta bertsolari gehiago ziren horrelakoak, gero eta publiko kopuru handiagoa zen horrelakoa, gero eta espazio gehiago doitzen ziren beren baldintzetara, gero eta garatuagoak zeuden beren bertsokerak, gero eta garatuagoak publiko berrien gustuak, eta, azkenerako, hainbesteko pisu kuantitatiboa eta kualitatiboa lortu zutenean, bertsolaritzaren erdigunean bete betean
|
sartzea
lortu zuten. Beste zenbait estilorekin partekatzen zuten erdigune hori, baina hainbestekoa zen rockaren belaunaldiko bertsolaritzaren loraldia, bertsolaritza bere osotasunean aldatu zuela.
|
|
|
Behin azterketa amaituta, Bertsozale Elkartearen hurrengo 12 urteetarako plan estrategikoa osatuko da. Horretarako gogoeta fase batean
|
sartuta
zaudete. Lehendabizi bertsozaleei emaitzak aurkeztu zenizkieten herrialdez herrialde; ondoren hausnartzekoak izan daitezkeen gaiak atera, multzokatu eta horien gaineko iritziak biltzeko tailerrak egin zenituzten Baionan; prozesu parte hartzaile hau amaitzeko, azaroaren 10 gogoetaldia izango da.
|
|
|
Abangoardia batek beti izan behar du nolabaiteko distantzia bat bere erreferentziazko ‘masarekiko’ Beti egon behar du aurretik, baina, aldi berean, uztartu egin behar zaio jarraitzen dion jendeari. Agian
|
sartu
gara abangoardiaren abangoardiaren abangoardian, eta egin duguna da prozesuak azkartu, prozesuak gero eta laburragoak izan daitezen bultzatu, eta jarraituko duen aski jende ez izatea ekar dezake horrek. Horregatik, masa kritikoa oso garrantzitsua da.
|
|
|
Framinga da jendeak begira dezala zuk jartzen duzun leihotik. Nik uste dut orain
|
sartuko
garela ugalkortasun batean, eta azpiframing desberdinak sortuko direla. Kontua da azpiframing ezberdin horiek framing orokor batean sartzea.
|
|
|
Nik uste dut orain sartuko garela ugalkortasun batean, eta azpiframing desberdinak sortuko direla. Kontua da azpiframing ezberdin horiek framing orokor batean
|
sartzea
. Lehen aipatu ditugun segmentazioa eta fragmentazioa agertuko dira, eta kontua da Elkartetik framing berbera helaraziko den.
|
|
|
Alde batetik iraultza bat emana dago. Iraultza hori batzuek mugatutzat ikusiko dute, eta beste batzuek pentsatuko dute tartean muturra
|
sartzea
izan dela. Iraultzaren zati bat emana dago:
|
|
|
Iraultzaren zati bat emana dago: generoa
|
sartu
da, generoak eraberritu du edukia, eta eraberritu du bertsolaritza osoa. Izan ere, bertsolaritza soziozentrismora eraman dutenak esango nuke emakumeak izan direla.
|
|
|
Heriotza zigorrak gizarte arazoak konpondu beharrean okertu egiten zituela, zioen. Gainera, bizitza eta heriotza Jainkoaren dohainak zirenez, zein eskubidez gizonak ausartzen ziren
|
sartzera
beren alorrak ez ziren egitekoetan?
|
|
|
Ondorengo Paulo Iantzi sariketetan ez zuen parte hartu Bautistak, baina 1983 urtean hasi eta 1992 urtea arteko Nafarroako Txapelketa guztietan hartu zuen parte. 1983ko eta 1984ko finaletan
|
sartu
zen.
|
|
|
Bertsotan, ordea, neurri motzak zituen gogoko, zortziko ttiki nahiz handian moldatzen zen gustura. Ofiziotan, ziria
|
sartzen
ematen zuen maila gorena.
|
|
|
|
sartzen
dira hasi.
|
|
|
nere partetik
|
sartuko
|
|
|
Maizterrak ziren, eta hilketaren garaian 1.400 pezeta zor omen zizkioten nagusiari. Etxeko txekorra saldu berri omen zuten, baina dirua etxean eduki beharrean Tolosako aurrezki kutxan edo bankuan
|
sartu
omen zuten. Kontua omen da, Barandiaranen arabera, txekor hori Luxiano tratanteari saldu ziotela egunez, eta itziartarra gauez itzuliko zela lehenago han utzitako diruak lapurtzera.
|
|
|
ill da
|
sartzen
da lurpera,
|
|
|
poz dardara bat
|
sartu
zitzaigun
|
|
|
oiek errian
|
sartzean
.
|