|
2007
|
|
|
Desgaitasuna duten pertsonen kasuan, besteak beste, abenduaren 2ko 51/ 2003 Legea, desgaitasuna duten pertsonen aukera berdintasunari, bereizkeriarik ezari, irisgarritasun unibertsalari buruzkoa, etab. Modu berezian azpimarratu behar da Zerga, Administrazio, Gizarte Segurantza eta Laneko Neurriei buruzko abenduaren 3ko 62/ 2003 Legearen II. tituluko III. kapitulua, tratu berdintasunaren printzipioa aplikatzeko neurriei buruzkoa, hain zuzen ere, Kontseiluaren zuzentarau hauek Espainiako zuzenbidera «eramaten» dituena: 2000ko ekainaren 29ko 2000/ 43/ CE,
|
pertsonen
tratu berdintasunari buruzkoa, horien arrazaedo etnia jatorria gorabehera, eta 2000ko azaroaren 27ko 2000/ 78/ CE, lanean eta okupazioan tratu berdintasunerako esparru orokorra ezartzen duena, lehen ere aipatu dut?. Arau horietan guztietan ezarri da tratu berdintasunaren printzipioak ez duela eragotziko kolektibo horien alde neurri zehatzak mantentzea edo hartzea, horiek ukitzen dituzten desabantailak prebenitzeko edo konpentsatzeko, praktikan berdintasun osoa bermatu ahal izateko (apirilaren 7ko 13/ 1982 Legearen 37 bis art., Minusbaliatuen Gizarteratzeari buruzkoa, edo lehen aipatu abenduaren 30eko 62/ 2003 Legearen 30 eta 35 art.).
|
|
|
Bazterketa egoeran edo benetako bereizkeria egoeran dauden gizarte kolektiboen kasuan, bereizkeria debekatzeko eta taldeok sustatzeko ideia laudagarri horiek nazioarteko zuzenbideko arauetan jaso dira (Emakumezkoen aurkako bereizkeria mota guztiak suntsitzeari buruzko NBEren konbentzioa, 1979koa), Europako Erkidegoko zuzenbidean (Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Agiriko 21 eta 23 art., EEETren 141.4 art. eta zuzentarau ugari, esaterako: ekainaren 29ko 2000/ 43/ CE,
|
pertsonen arteko
tratu berdintasunaren aplikazioari buruzkoa, horien jatorriko arraza eta etnia gorabehera; azaroaren 27ko 2000/ 78/ CE, lanean eta okupazioan tratu berdintasunerako esparru orokorra ezartzeari buruzkoa; irailaren 23ko 2002/ 73/ CE, gizonezkoen eta emakumezkoen artean lan munduan sartzeko, trebakuntzarako eta lanbide sustapenerako eta lan baldintzetan berdintasun printzipioa ezartzen duena; abendu... 1997ko azaroaren 11koa. Marschall kasua?, 1998ko ekainaren 30ekoa. Mary Brown kasua?, 2000ko martxoaren 28koa. Badeck kasua?; 2000ko uztailaren 6koa. Abrahamsson kasua?; 2002ko martxoaren 19koa. Lommers kasua?; 2004ko maiatzaren 27koa. Elsner Lakeberg kasua?, etab.).
|
|
|
Espainiako gizarte eta osasun arretari buruzko Arartekoaren Azterlanean (Madril, 2000), Espainiako Geriatria eta Gerontologia Elkarteak egindako txostenaren arabera, gomendatzen da adinekoek tratu txarren aurrean lege babes handiagoa izatea. Zehazki, zehaztasun handiagoz tipifikatzen dira adineko
|
pertsonei
tratu txarrak ematen dizkieten ekintzak. Herritarren Segurtasunaren, etxeko indarkeriaren eta atzerritarren gizarteratzearen arloko neurri zehatzei buruzko irailaren 29ko 11/ 2003 Lege Organikoaren bidez egindako Zigor Kodearen erreformaren arabera, ohiko tratu txarren delituaren subjektu aktibo izan daitezke zaurgarritasun bereziagatik zentro publiko edo pribatuetan zaintza edo babespean dauden pertsonak, adinekoak eta baita instituzionalizatuta dauden adingabeak ere argi eta garbi aipatuta.
|
|
|
2000 urtean 22.407 aurkeztu ziren eta 2005 urtean 59.758, espezialista horrek bildutako informazioaren arabera. Alarmak eta jarduera Adineko
|
pertsonei
tratu txarra ematea askoz zailagoa da, zaintzaileen jokabide arduragabeen bidez egiten baita. Adierazle batzuek ohartaraz diezaiokete larrialdietako medikuari tratu txarren kasu baten aurrean dagoela:
|
|
|
Larrialdietako medikuaren zeregina da gela batera eramatea, lasai egon eta behar bezalako arreta eman ahal izateko. Han, lesioen jatorriari buruz galdetu diote.'
|
Pertsonak
tratu txarrak jasan dituela onartzen badu, ospitaleko gizarte laguntzaileari deituko zaio, eta eskura dituen baliabide guztien berri emango dio, laguntza eman diezaion. Halaber, kasuan kasuko Oinarrizko Osasun Laguntza Zentroarekin (ILZ) harremanetan jarriko da, kasuaren jarraipena egin dezaten.
|
|
|
Cermik hauxe eskaintzen du: “museoetan irisgarritasunean eta ezgaitasuna duten
|
pertsonen
tratuan lan egiten duten profesionalei aholku ematea”.
|
|
2008
|
|
|
Sofia Erregina Zentroak egindako “Adineko
|
pertsonen
tratu txarrak Espainian” azterlanak adierazten duenez, 65 urtetik gorako 100 pertsonatik bat tratu txarren biktima sentitzen da familian. Horrek esan nahi du gure herrialdean 60.000 pertsona zahar daudela etxean irainduta.
|
|
2009
|
|
|
Adindunen kasuan, batez ere, bakardade arazoak arintzeko laguntzaileak izaten dira. Adin jakin bateko
|
pertsonen arteko
tratuan enpatia handia sortzen da. Bakardadea ote da oraindik gure adinekoen kezka nagusietako bat?
|
|
|
Egun batzuetako tartearekin, dozenaka adingabe aurkeztu dira hainbat epaitegitan, haien zaintzaren erantzukizuna duten
|
pertsonek
tratu txarrak eman dizkietela salatzeko. Berehala, haien jagoletzaz arduraturiko erakundeak bere jarrera sendotu du, eta ageriko egin, dagokion diputatu andrazkoak sinaturiko komunikatu baten bitartez:
|
|
2010
|
|
|
Hainbat arrazoi daude, baina baita horiei aurre egiteko tresnak ere. Uztailaren hasieran,
|
Pertsonen
Tratu Berdintasuna eta Bereizkeriarik Eza Sustatzeko Kontseiluak bereizkeriaren biktimei laguntzeko zerbitzuen sarea bultzatu zuen. Izan daitezkeen bereizkeria egoerak saihesteko ekintzak egitea du helburu.
|
|
2011
|
|
|
Erakunde honek gauzatutako neurri eta ekimen guztien helburu nagusia bereizkeriaren biktimei laguntza ematea da. Leire Pajínek nabarmendu zuen oso garrantzitsua dela Kontseiluak egiten duen lana
|
pertsonen
tratu berdintasuna eta arraza edo etnia dela-eta bereizkeriarik eza sustatzeko. Gainera, urtea amaitu baino lehen tratu eta diskriminaziorik ezari buruzko nazioarteko jardunaldi bat egiteko konpromisoa hartu zuen.
|
|
2012
|
|
|
– Aldarte aldaketak, hitzezko erasoak eta ankerkeria adierazpenak. Muturreneko kasuetan, bere gain duen
|
pertsonari
tratu txarra ematera eraman dezake.
|
|
|
Bertan behera utziko da estatu nahiz nazioarte mailako interes turistikoko izendapen eskaera, baldin eta delako festan animaliei edo
|
pertsonei
tratu txarrak ematen bazaizkie, dela zuzenean, zela zeharka.
|
|
|
III. Atala: Gatazkan dagoen alderdi baten esku dauden
|
pertsonei
tratua
|
|
|
2 Gaixo orori babesa emango zaio edozein kalteren aurrean, barne hartuta medikamentuak bidegabe ematea, beste gaixoen aldetik, langileen aldetik edo beste
|
pertsonen aldetik
tratu txarrak pairatzea edota beste egintza batzuk, horiek buruko estutasuna edo ondoeza eragiten badute.
|
|
|
Zerikusirik ez duten
|
pertsonei
tratu txarrak eginez?
|
|
2013
|
|
|
Ezgaitasun fisikoa duten pertsonak Dirudiena baino errazagoa da. Askotan, ezgaitasun fisikoa duten
|
pertsonekiko
tratuan finak izaten saiatzen gara, baina naturaltasuna da beste behin ere gakoa. Aragoiko Ezgaitasuna duten Pertsonen Entitate Ordezkarien Batzordea (CERMI Aragoi) gidan nabarmentzen da «Ezgaitasuna duten pertsonei tratu egokia emateko aholkuak» talde horretara jotzeko zenbait gomendio.
|
|
|
Askotan, ezgaitasun fisikoa duten pertsonekiko tratuan finak izaten saiatzen gara, baina naturaltasuna da beste behin ere gakoa. Aragoiko Ezgaitasuna duten Pertsonen Entitate Ordezkarien Batzordea (CERMI Aragoi) gidan nabarmentzen da «Ezgaitasuna duten
|
pertsonei
tratu egokia emateko aholkuak» talde horretara jotzeko zenbait gomendio. Ezgaitasun fisikoa duten pertsonei laguntza eskaintzea komeni da objektuak lortu edo altxatu, ateak edo leihoak ireki eta ekipoak erabili behar dituztenean Oro har, pertsona guztiak berdinak garela gogoratzea gomendatzen du, «beren ezaugarri, muga eta abantailekin», eta, beraz, honako hau behar dugula:
|
|
|
Diputazio berean Bilduko agintariekin ere solaskide izateko beta izan dugu geroztik. Kasu honetan ere, kritika gazirako arrazoiak, pertsonatik
|
pertsonarako
tratua, eta konplexutasunaren aitorpena, denerako motiboak daude. Denentzat da gaia arantzatsua.
|
|
2014
|
|
|
Joseba Villarreal negoziazio kolektiboko arduradunaren esanetan, bazkide ez direnak beti izan dira «bigarren edo hirugarren» mailako langileak, baina oraingoan «marra gorri guztiak» gainditu ditu kooperatiba taldeak.
|
Pertsonekiko
tratuan «multinazional zikoitzenaren pare» jokatu duela dio, eta «mespretxua, informazio falta eta abandonua» aipatu ditu. Edesako eta Grumaleko langileek ere parte hartu dute ELAren agerraldian.
|
|
|
Benetan gertatu ez diren gertaeren oroitzapen faltsuak sor litezke (Loftus, Coan eta Pickrell, 1996). Eta, ondorioz, inolako errurik ez duten pertsonei egotz dakieke oroitzapen faltsuak dituen
|
pertsonaren kontrako
tratu txarrak edo abusuak egin izana (Bruck, Ceci, Fracouer eta Renick, 1995). Haur askok deskribatzen dituzte gertaera fiktizioak, benetan gertatu izan balira bezala (Ceci eta Bruck, 1995).
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, guri oso garrantzitsua iruditu zaigu EAEn erabiltzen den terminologia INPEArenarekin bateratzea, nazioarteko erakunde bat baita, Nazio Batuen Erakundearen parte. Izena jarri die adineko
|
pertsonen
tratu txarrei: kalte bat egoten dela esan du, larria izan daitekeela, baina berariaz egin gabekoa izaten dela usu.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak gizarte eta osasun zerbitzuak hobetzeko giltzarri izango den tresna berri bat aurkeztu du: EAEko adineko
|
pertsonenganako
tratu txar fisiko eta ekonomikoak prebenitu eta hautemateko prozedura. Gizarte Politiketako sailburu Angel Toñak atzo hartu zuen hitza, Donostian, protokolo horren berri emateko.
|
|
|
Zergatik. Eusko Legebiltzarraren enkarguz egin dugu tresna, eta lehenbailehen egitea nahi zuen. Arazoa da, ordea, ez dagoela inon protokolorik dementziak jotako
|
pertsonen
tratu txar psikologikoak atzemateko; asmatu egin genuke horrelako zerbait. Egin beharreko lana da, garrantzitsua, baina denbora eskatzen du, eta ausardia.
|
|
|
4 Nik badakit pertsona batek beldur handia zuela nork aitortu ez zuela izango eta, gauzak nola zihoazen ikusirik; ez dago hauetan gelditu beharrik, asko dira-eta. Eta txarrena da ez direla horiek laster batean igarotzen, baizik eta bizi guztian irauten dutela, eta batzuek beste batzuei abisua ematen diete gorde daitezela halako
|
pertsonekin
tratua izatetik.
|
|
|
Gomez Damborenearen esanetan, Miguel Lazpiur" Errenazimenduko gizona" da eta izaera" magnetikoa" du.Miguel Lazpiurren esanetan,
|
pertsonekiko
tratua da enpresaren izaera zeinuetako bat: " Pertsonekin lan egiten dugu.
|
|
2016
|
|
|
Esaera lainotsu guztion mamia geuk nolabait barne esperientzian bizitu genezakeen moduan barnatzen, h. d., pertsona bere arieran zer den, pertsonaren errealitate bizia, ez kontzeptuala, fenomenologia, existentzialismoa, pertsonalismoa saiatu dira filosofia eta literatura garaikidean: Max Scheler, Maritain, etab.
|
Pertsona
tratuan atzematen dugu, dio Gabriel Marcelek. Indibiduoa dialogoan, begirunezko eta baiespenezko hurbilketan, komunitatea sortzean, bihurtzen zaigu pertsona.
|
|
2017
|
|
|
Su, fu, tiro, kolpe... jolasek ez zuten edo mirazko inolako mugarik.
|
Pertsonekiko
tratuan ere ez zegoen gaur, zorionez, daukagun eskubideen kontzientziarik eta guztion balio berdintasuneko aldarrikapenik.
|
|
2019
|
|
|
Eskerrik asko zuri, Usurbilen eta usurbildarren alde zure onena eman duzulako. Siglak alde batera utzi eta
|
pertsonen arteko
tratua zaintzen eta beti herri interesei begira aritu zarelako, fin fin eta nekaezin”. Xabier Arregiren aurretik alkate izandakoak ere gogoan izan zituen Agurtzane Solaberrietak.
|