|
2007
|
|
|
Eta hortik bi ondorio atera daitezke: batetik, 39 artikuluarekin bateraezinak dira ezkontzatik kanpoko familiei babesa justifikaziorik gabe kentzen dieten arauak (abenduaren 11ko 222/ 1992 KAE), baita ezkontza familiei egitezko loturei baino tratu txarragoa ematen dieten arauak ere (praktikan hala gertatzen zen
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren Legearen kasu entzutetsuan, honezkero aztertu duguna, otsailaren 20ko 45/ 1989 KAE ekarri zuena). Ezkontza eta egitezko lotura ondore guztietarako berdintzeari dagokionez, bere garaian ikusi genuen moduan, Konstituzio Auzitegiaren ustez, ezkontzaren eta egitezko loturen arteko konstituzio desberdintasunak legegileak kasu jakin batzuetan har ditzake kontuan, adibidez, ezkondu ahal izan eta ezkondu ez diren pertsonei alarguntasun pentsioa ukatzeko; hori EKren 14, 32 eta 39 artikuluek ez dute debekatzen (azaroaren 15eko 184/ 1990 KAE; otsailaren 28ko 66/ 1994 KAE).
|
|
|
Lankidetza horren barruan, erlijio sinesmenen finantzaketaren inguruko guztia nabarmendu behar da. Zergapekoek, nahi badute,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergan Estatuak erabakitako ehuneko finko bat esleitu diezaiokete konfesio bati; gaur egun, hala egin daiteke Eliza Katolikoarekin. Lankidetza EALOren 8 artikuluan ere agertzen da, Erlijio Askatasuneko Batzorde Aholkularia egotea ezarri baitu, gai horiek guztiak jorratzeko.
|
|
|
Konstituzioaren lehenengo tituluko bigarren kapituluaren bigarren atalean zehatzago araututa dagoen beste konstituzio eginbehar bat «guztiok» gastu publikoei eusten laguntzeko dugun eginbeharra da, EKren 31 artikuluan jasotakoaren arabera. Eginbehar hori betebehar zehatzetan islatzen da, eta betebehar horiek Legeak ezarri behar ditu beti, EKren 31.1 eta 133 artikuluetan ezarritakoaren arabera(
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren, Ondarearen, Sozietateen, eta abarren gaineko zergak arautzen dituztenekin gertatzen den bezala). Edozelan ere, Lege horiek konstituziogileak EKren 31.1 artikuluan ezarritako oinarrizko osagai batzuk errespetatu behar dituzte.
|
|
|
Ekonomia ahalbidearen araberako irizpidea zergapekoen gaitasun pertsonalari lotuta ulertu behar da (uztailaren 20ko 27/ 1991 KAE, abenduaren 11ko 221/ 1992 KAE, otsailaren 17ko 46/ 2000 KAE, uztailaren 19ko 194/ 2000 KAE), eta konstituzio ereduak familia unitate bateko kideen errentak metatzea baztertzen ez duen arren, eragotzi egiten du metatze horren eraginez familia unitate horretako kideek modu independentean ordaindu luketen kopurua baino handiagoa eman behar izatea (azaroaren 10eko 209/ 1988 KAE eta otsailaren 20ko 45/ 1989 KAE). Bi epai ospetsu horietan, Konstituzio Auzitegiak babesa eman zion
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko orduko Zerga arautegiaren arabera zergak elkarrekin ordaindu behar zituen bikote bati, modu horretan, bien errentak batu egiten ziren, eta ordaindu beharreko kopurua askoz handiagoa zen?; hori bereizkeriaz jokatzea zen ezkondu gabe elkarrekin bizi ziren bikoteekin alderatuz («egitezko bikote» izenekoak), horietan kide bakoitzak zergak banaka ordaintzen baitzituen (et... Izatez, babesa ematean, Konstituzio Auzitegiak konstituzio aurkakotasun arazoa planteatu zion bere buruari, KALOren 55.2 artikuluan ezarritako bideari jarraituz; izan ere, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren orduko arauketaren eduki batzuk bereizkeriazkoak zirenez, Konstituzioaren aurkakoak zirela adierazi eta deuseztatu egin zituen.
|
|
|
Bi epai ospetsu horietan, Konstituzio Auzitegiak babesa eman zion Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko orduko Zerga arautegiaren arabera zergak elkarrekin ordaindu behar zituen bikote bati, modu horretan, bien errentak batu egiten ziren, eta ordaindu beharreko kopurua askoz handiagoa zen?; hori bereizkeriaz jokatzea zen ezkondu gabe elkarrekin bizi ziren bikoteekin alderatuz («egitezko bikote» izenekoak), horietan kide bakoitzak zergak banaka ordaintzen baitzituen (eta errentak batzen ez zirenez, bakoitzak ordaindu beharreko kopurua askoz txikiagoa zen). Izatez, babesa ematean, Konstituzio Auzitegiak konstituzio aurkakotasun arazoa planteatu zion bere buruari, KALOren 55.2 artikuluan ezarritako bideari jarraituz; izan ere,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren orduko arauketaren eduki batzuk bereizkeriazkoak zirenez, Konstituzioaren aurkakoak zirela adierazi eta deuseztatu egin zituen.
|
|
|
Horren bidez, progresiboa non amaitu eta konfiskatzailea non hasten den zehatz mugatzeko zailtasuna aipatzen da, eta, beraz, progresibitatearen muga irekita utzi da. Praktikan, Espainiako tributu legeriak une jakin batean izan zituen mugak onargarriak eta ez konfiskatzaileak zirela ezarri du, esaterako, zerga oinarriaren %46ko gehieneko tasa
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kuota osorako, eta %70ekoa, zerga horren kuota osorako, Ondarearen gaineko Zergarenarekin batera, autonomia erkidegoetako legeek ezar ditzaketen errekarguak ahaztu gabe? (uztailaren 20ko 27/ 1981 KAE eta urriaren 4ko 150/ 1990 KAE).
|
|
|
Ikus dezagun adibide bat: guztiek gastu publikoei eusten lagunduko dutela ezarri da EKren 31 artikuluan, eta hori eginbehar orokorra da eta legera igortzen du herritarrentzat betebehar zehatzak ezar ditzan; betebehar horiek juridikoki eska daitezke eta tributu lege desberdinetan ezarrita daude, esaterako martxoaren 5eko 3/ 2004 Legegintzako Errege Dekretuan,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren Legearen Testu Bategina onesten duena, etab. Edozelan ere, lege erreserba orokorrari buruz hitz egin daiteke konstituzio eginbeharren arauketa zehatzari dagokionez; izan ere, banakako askatasuna mugatzen dutenez, Konstituzioaren lehenengo tituluan jasotako eskubide edo askatasunen bat ukituko dute beti, eta horri EKren 53.1 artikuluak eskatutako lege erreserba... Aurretik ere esan dudanez, eginbeharrak modu desberdinean jaso dira Konstituzioan:
|
|
2008
|
|
|
Ildo berari segiz, Enpresa Berri sozietate mugatuak hala eskatuz gero eta bermeak ekarrita edo ekarri gabe, Tribu tu Administrazioak onar dezake
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren ondoriozko atxikipen edo konturako sarrerak zatikatzea, horiek sozietatea eratu eta hurrengo urtean sortu badira.
|
|
|
...tza beste estatu batean duen ekonomia intereseko elkartze europarraren bazkideek Espainian badute euren egoitza, eta estatu horrekin ez bada hitzarmenik egin nazioarteko zergapetze bikoitza saihesteko, bazkideok elkartze horien emaitzei dagozkien zerga oinarri positibo nahiz negatiboak sartuko dituzte euren zerga pertsonaletan; horretarako, Sozietateen gaineko Zergari buruzko 61/ 1978 Legean edota
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergari buruzkoan ezarritako prozedura aplikatuko da.
|
|
|
Horretara, lurraldetasun irizpidea aplikatzen bada, zerga egitatea non egin eta toki hori hartuko da kontuan (esaterako, ondasun bat eskuratzea edo zerbitzu bat ematea zerga egitateak ditugu eta, lurraldetasun irizpidearen ariora, zerga egitate horiek non gauzatu diren hartzen da kontuan). Tributua pertsonala denean, hala nola,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan, ez du axola errenta non lortzen den; haatik, halakoetan, errentaren hartzaileak duen ohiko egoiliartasuna da Estatuaren legea aplikatzean lehentasuna duen irizpidea.
|
|
|
Partida kenduezina Partida no deducible
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga Impuesto sobre la Renta de las
|
|
|
Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga
|
|
|
PFEZ
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga
|
|
|
Zerga pertsonaletan, pertsona jakin bat dago zergaren baldintza objektiboen barruan; beste hitz batzuez esateko, zerga hori ezin daiteke pertsonarik gabe eratu.
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, esaterako, bakoizturiko pertsonaren errenta osoaren gainean ezartzen da beti, baldin eta pertsona hori ohiko egoiliarra bada.
|
|
|
Aldizkako zergetan, zerga egitateak denboran zehar dirau, eta legegileak denbora hori zatitu egiten du, tributu zorra ezarri ahal izateko; horren erakusgarri dugu,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga. Istanteko zergetan, ordea, zerga egitatea, bere izaeragatik, epealdi jakin batean agortzen da; horrek ez du esan nahi egitate hori bat batekoa izan behar denik, baizik eta ez dela etenik gabe luzatzen (adibide moduan aipa daiteke ogia erostean ordaintzen dugun Balio Erantsiaren gaineko Zerga).
|
|
|
Zeharkako zerga metodoetan, ordaindutakoa berreskuratzeko ahalmenak ematen dizkio tributu arauak zergaren subjektu pasiboari inorengandik, hain zuzen ere, harreman juridiko tributarioetatik at dagoen pertsonarengandik berreskuratzeko ahalmenak. Esangura horretan,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga zuzeneko zerga metodoen adibidea da; eta alkohola edo tabakoaren kontsumoa kargatzen duen zerga zeharkako zerga metodoen erakusgarria da.
|
|
|
Gaur egun, tributu lagatuak honako hauek dira:
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren %33 (estatutuen eraldaketetan %50), Ondarearen gaineko Zerga, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga, Jokoaren gaineko Zerga, Balio Erantsiaren gaineko Zergaren %35 (estatutuen eraldaketetan %50), Fabrikazioaren gaineko Zerga Berezien %40 (estatutuen eraldaketetan %58), Elektrizitatearen ga... Tributuen aplikazioari begira, autonomia erkidegoek kudeatu, likidatu, bildu, ikuskatu eta berrikusten dituzte Ondarearen gaineko Zerga, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga eta Jokoaren gaineko Zerga; gainerako tributuetan, eskumen horiek Estatuari dagozkio.
|
|
|
Ekonomi Itunaren azken aldarazpenaz geroztik, araugintza ahalmen autonomo eta osoa duten zergen artean, honako hauek ditugu:
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, Ondarearen gaineko Zerga, Sozietateen gaineko Zerga, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga eta toki mailako tributuak (Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren kasuan, lurralde erkidearen arauketaren arabera eraentzen dira sozietate eragiketak, kanbio letrak, h... Araugintza ahalmen autonomo baina mugatua duten tributuak Jokoaren gaineko Tasa fiskala eta Ez Egoiliarren Errentaren gaineko Zerga (establezimendu iraunkorraren bitartez jardunez gero) izango lirateke.
|
|
|
A)
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga
|
|
|
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zerga zerga itundua da, eta araugintza autonomokoa. Zerga horren arauketa eta kudeaketa Foru Aldundi eskudunari dagozkio, baldin eta subjektu pasiboak Euskal Autonomia Erkidegoan bere ohiko egoiliartasuna badu.
|
|
|
Zerga hori Foru Aldundi eskudunak edo Estatuak eskatu behar du, zergaduna
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan Administrazio baten ala bestearen menpe dagoen kontuan hartuta, alegia, zergapean diren ondare osagaiak kokatutako lurraldea aintzat hartu gabe. Subjektu pasiboek zerga ordaindu behar badute betebehar errealaren ondorioz, Foru Aldundiei dagokie zergaren ordainarazpena, baldin eta zergadunaren ondasun eta eskubide guztiak euskal lurraldean badaude.
|
|
|
Lehenengoa.
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan, pertsona horiek lurralde horretan zergaldiaren egun gehienak egin badituzte; Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zergari dagokionez, urteko egun gehienak egin badituzte; eta Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren kasuan, sortzapen egunaren aurreko urtearen egun gehienak egin badituzte. Gainerako tributuetan pertsona fisikoen ohiko egoiliartasuna izango da sortzapen unean Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren arabera dagokiena.
|
|
|
Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan, pertsona horiek lurralde horretan zergaldiaren egun gehienak egin badituzte; Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zergari dagokionez, urteko egun gehienak egin badituzte; eta Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren kasuan, sortzapen egunaren aurreko urtearen egun gehienak egin badituzte. Gainerako tributuetan pertsona fisikoen ohiko egoiliartasuna izango da sortzapen unean
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren arabera dagokiena.
|
|
|
Lurralde horretan interes-gune nagusia badute pertsona horiek. Interes-gune nagusitzat hartzen da
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren zerga oinarriko zatirik handiena lortzen den lurraldea; ondore horietarako, ez dira aintzat hartu behar ondasun higigarrien kapitalak eratorritako errenta eta ondare gehikuntzak, ezta gardentasun fiskalaren eraentzaren arabera egotzitako oinarriak ere, profesionalen gardentasun fiskalaren eraentzakoak izan ezik.
|
|
|
Hirugarrena. Lurralde hori izan bada pertsona fisikoak aitortu duen azken egoiliartasuna,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren aitorpenari begira.
|
|
|
Egoiliartasun berria etenik gabeko hiru urtetan luzatzen ez bada, ulertuko da aldaketarik ez dela izan,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergari eta Ondarearen gaineko Zergari begira. Horretarako, dena den, honako inguruabar guztiok gertatu behar dira:
|
|
|
Horretarako, dena den, honako inguruabar guztiok gertatu behar dira: egoiliartasunaren aldaketa gertatu den urtean edo hurrengoan,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren zerga oinarria egoiliartasuna aldatu aurreko urtearen oinarria baino handiagoa izatea, gutxienez %50ean; egoera hori gertatu den urtean, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren ziozko benetako tributazioa aldaketaren aurreko egoiliartasunaren lurraldean zegokiona baino gutxiagoa izatea; eta, azkenik, berriro izatea hasierako lurraldeko ohiko egoiliarra....
|
|
|
Horretarako, dena den, honako inguruabar guztiok gertatu behar dira: egoiliartasunaren aldaketa gertatu den urtean edo hurrengoan, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren zerga oinarria egoiliartasuna aldatu aurreko urtearen oinarria baino handiagoa izatea, gutxienez %50ean; egoera hori gertatu den urtean,
|
Pertsona
Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren ziozko benetako tributazioa aldaketaren aurreko egoiliartasunaren lurraldean zegokiona baino gutxiagoa izatea; eta, azkenik, berriro izatea hasierako lurraldeko ohiko egoiliarra.
|