|
2015
|
|
|
Baina zertarako sinplifikatu, zertarako aldatu? Eredu horrek fruitu
|
onak
eman dituela uste duenak pentsatuko du bide horretatik jarraitu behar dela. Eta zilegi da, gehiengoaren babesa daukan bitartean.
|
|
|
Sentsazio oso
|
onarekin
oheratu nintzen AEBetako nire urtemuga egunean. Takoak jaten ospatutako Euskal Herriko urtemugaren ondoren, eder bilakatu zen 9 ordu geroagoko urtemuga amerikanoa.
|
|
|
Eta emanaldi liluragarriaren ostean, eta JTko sabaian ohitura den moduan, 1$ eko billetea iltzatu genuen Bertshowren sinadura eta esker
|
ona
azalduz.
|
|
|
Handia eta polita. Eta tenperatura
|
onekoa
. GPSari jarraituz iritsi ginen erreserbaturiko hotelera, eta segituan iritsi zen lehen muturrekoa:
|
|
|
Laida Rock probatzen aritu nintzen luze, konbentzitu nintzen arte. da behar dudana>>, esan nion nire buruari, eta deskontu
|
ona
lortu eta gero Gibson ederra eraman nuen nirekin. Laida Rock izena jarri nion gitarra berriari, nola bestela?
|
|
|
Gero, egia da oso gustuko lana zela gehienetan. Bertsozalea nintzen eta aukera eman zidan bertsolaritza barrutik ezagutzeko, filtrorik gabe, eta bertso
|
on
asko entzun nituen, eta txarrak ere mordoa”.
|
|
|
Izan naizen saioetan jarri dituzten gaiak eta saioan zehar hartutako oharrak daude koaderno horietan. Horiek ere Xenpelarrera eramatea izango dut
|
onena
, ezertarako balio badute behintzat”.
|
|
|
Onintza Enbeita, Jon Maia, Aitor Sarriegi eta Aitor Mendiluze ziren kantuan. Saio polita egin zuten eta Sarriegiren eta Mendiluzeren bakarkakoak oso
|
onak
izan ziren. Saioa aurrera joan ahala, inor grabatzen ari ote zen begira ibili nintzen, eta saioa amaitzean, audio teknikariari ere galdetu nion, baina ez dut uste inork grabatu zuenik, norbaitek mugikorrean edo grabatu ez bazuen behintzat”.
|
|
|
Goikoetxeak, argi utzi zuen 1997ko bildumaren hitzaurrean: “Liburu honetan dituzue iazko bertsorik
|
onenak
. Onenak, bikainenak galdu egin baitira, bertso bilketak horixe baitu, derrigorrez galdu direla bertso bikainenak airean, arrazoi honegatik edo haregatik grabatu ez ziren saioetan.
|
|
|
“Liburu honetan dituzue iazko bertsorik onenak.
|
Onenak
, bikainenak galdu egin baitira, bertso bilketak horixe baitu, derrigorrez galdu direla bertso bikainenak airean, arrazoi honegatik edo haregatik grabatu ez ziren saioetan. Bat batekotasunaren miseria edo gailurra, batek daki.
|
|
|
Bat batekotasunaren miseria edo gailurra, batek daki. Momentuz goza ezazue bertsorik
|
onenenekin
. Bikainenak entzun nahi izanez gero, hurbil zaitezte plazara”.
|
|
|
“Bertsolaritzari buruz ondare historikoa duten liburutegi eta bestelako erakundeekin harremanak saretzea nahiko genuke”, dio Aranburuk. Elkarlanean katalogoak bateratzea lortuz gero, ikerlari, erabiltzaile edo herritar orori erraztu nahi diete aurkitu nahi duten horren bilaketa eta Xenpelarren ez badago, dagoen tokira bideratu –Koldo Mitxelenara edo sortu berri den Bilketa.org era, adibidez– “Bertsolaritzaren inguruko informazioa erraz kontsultatzeko derrigorrezkoa da bilketa eta antolaketa lan
|
ona
egitea. Dokumentazioaren bilketa, antolaketa eta gizarteratzearen zikloaren osasuna bertsolaritzaren osasunaren adierazlea da”.
|
|
|
Jaso gabekorik ezin duzu atera. Horri esker idatz dezakegu bertsolaritzaren historia, eta hori kontuan izanda, inoiz botatako bertsorik
|
onenak
grabatu gabe daudela. Behin bertsolari bati eskatu nion elkarrizketa batean berak inoiz botatako bertsorik onenak zein ote ziren irratsaioan emititzeko.
|
|
|
Horri esker idatz dezakegu bertsolaritzaren historia, eta hori kontuan izanda, inoiz botatako bertsorik onenak grabatu gabe daudela. Behin bertsolari bati eskatu nion elkarrizketa batean berak inoiz botatako bertsorik
|
onenak
zein ote ziren irratsaioan emititzeko. Erantzun zidan ‘nik botatako bertsorik onenak grabatu gabe daude’ Horrek ere badu bere grazia”.
|
|
|
Behin bertsolari bati eskatu nion elkarrizketa batean berak inoiz botatako bertsorik onenak zein ote ziren irratsaioan emititzeko. Erantzun zidan ‘nik botatako bertsorik
|
onenak
grabatu gabe daude’ Horrek ere badu bere grazia”.
|
|
|
Ematen badiozu jadanik dakien guztia, ez duzu harrituko, baina emozioetan ari garenean egia da gu baten beharra badela, eta denek jotzen dugu gu-ra nira baino gehiago”. Gutasun horretara lerratzea
|
ontzat
joagatik, niak ere gu-ari zerbait esan behar diola eta horrekin tentuz ibili beharra ere azpimarratu zuen Barrosok. Elortzaren iritzitz umorea ere bada gu hori sortzeko bide bat.
|
|
|
Bertsolari gehienon moduan, abuztuan saio pila bat eduki nituen, eta niretzat ez zen hilabete erraza izan, baina ezin dut herri denetan tristeziatik eta penatik kantatzen ibili. Niretzat ere ez litzateke
|
ona
, zerbait arrastatuko nukeelako handiegia bihurtuko litzatekeena arrastatu ahal izateko”. Bizitza pertsonaleko emozio denak norberarekin eroanda, eta horiei saioak sortzen dizkien egonezin guztiak batuta, maskara jartzea da “errazena” Enbeitarentzat.
|
|
|
saio denetan maskara izatetik, inon ez janzterakoa. “Hori ere ez da
|
ona
, beti zoazelako bistan, eta, azkenean, publikoaren aurrean jartzen zara, eta beti ezin duzu hain zaurgarri izan gauza guztiekiko”, esan zuen Enbeitak.
|
|
2016
|
|
|
Alde horretatik, oso ederra izan da antzezlana osatzen nola joan den ikustea. Egoaren aldetik, eskola oso
|
ona
da.
|
|
|
Goikoetxeak ondo ezagutzen du oiartzuarraren etapa hura: “”Aktore
|
ona
zen! Bai zera, txarra! ”.
|
|
|
Denok baloratzen dugu haren ekarpena, baina gaur egun bhura bezalako pertsonaia bat lekuz kanpo legoke, matxismoa edota xenofobia kontuan hartuz gero. Bere garaiko semea zen,
|
onerako
eta txarrerako. Arduratuta nengoen, ez bainekien jendeak nola hartuko zuen ikusmolde hori, umore hori, garai hartako izate hori… Baina jendeak badaki antzerkia eta pertsonaiak bere testuinguruan kokatzen, eta gainera, kontu batzuetan ez du gaurkotasunik galdu”.
|
|
|
ez zizte hain
|
onak
.
|
|
|
egun
|
ona
ez bada
|
|
|
Garai
|
onenak
hegan zergatik
|
|
|
Eta azken galdera horretan denbora izoztu zen, marrazki bizidunetan sorpresaz zerbait gertatzen denean bezalaxe. Handik gutxira, eta denbora bere
|
onera
itzuli zenean ohartu ginen inork ezin zizkigula galdera horiek guztiak erantzun. Diplomatikoago esanda, galdera horiek guztiak oso interesgarriak eta aberasgarriak ziren, baina, tamalez, ez zegoela erantzunik.
|
|
|
Gure paperetan nota bat hemen eta beste bat han. Bertsolariak anfitrioi
|
onenen gisara
. Herrialde gonbidatuetako inprobisatzaileak prestu eta irribarretsu.
|
|
|
Nik neure kabuz ikasi dut. Gaztetan, modu hippy eta cool batean hasi nintzenean, nire irakasle Jick Johnsek —XX. mendeko bardorik
|
onena
denak— esan zidan: “Agian oso olerki ona egin duzu, munduko onena nahi baduzu, baina hain gaizki eta zatar irakurrita ez du batere balio! ”.
|
|
|
Gaztetan, modu hippy eta cool batean hasi nintzenean, nire irakasle Jick Johnsek —XX. mendeko bardorik onena denak— esan zidan: “Agian oso olerki
|
ona
egin duzu, munduko onena nahi baduzu, baina hain gaizki eta zatar irakurrita ez du batere balio! ”. Niretzat irakasgaia izan zen.
|
|
|
Gaztetan, modu hippy eta cool batean hasi nintzenean, nire irakasle Jick Johnsek —XX. mendeko bardorik onena denak— esan zidan: “Agian oso olerki ona egin duzu, munduko
|
onena
nahi baduzu, baina hain gaizki eta zatar irakurrita ez du batere balio! ”. Niretzat irakasgaia izan zen.
|
|
|
Nire ofizioa da poesia
|
onak
sortzea eta haiek ondo irakurtzea. Hori betebehar bezala sentitzen dut.
|
|
|
Larunbatean, aurreko egun guztietan bezala, Irati eta Maddalen saioa hasi baino lehen jendeari umore
|
ona
itzultzen ari ziren, Jon, Esti, Iñaki, Xabi, Haritz… eta beste hainbeste, pastel gaineko ginga gorriz tindatzen, eta gainerakook metro karratuetan kilometroak egiten. Galestarrak izan ezik, galestarrak izozki bana jaten ari ziren marko konparaezineko ertzen batean.
|
|
|
desafio bat da soka mehe horren gainetik ibiltzea, jakinda batzuetan asmatuko dugula eta beste askotan hanka sartu eta mina eragingo dugula. Intentzioa
|
onerakoa
da, eta merezi du arrisku hori hartzea.
|
|
|
“Gai batzuetan guraso batzuek parte hartzen dute, eta beste batzuetan beste batzuek. Beti oso harrera
|
ona
edukitzen dugu. Komunitatetik ikasten dugu, komunitatearekin batera egiten dugu, eta komunitatera itzultzen dugu horren sintesia”, argitu du Gonzalezek.
|
|
|
Lazkao Txikik polizia kontrol batean izandako pasadizo ezagunak eman zidan bertsolariaren definiziorik
|
onena
: zer kantatu behar duten jakin gabe jende aurrean kantatzera doazen pertsonak zirela ikasi nuen.
|
|
|
hargatik une
|
ona
da bista
|
|
|
Ezetz esan eta, halere, atera, eta etzez esan genuenak, lanean jarri. Eta hori baino meritu handiagoa ere badu Joxanen tamainarik
|
oneneko
gorreriak. Lehen aldizkarietan ez zetorren horrelakorik, baina, urte gutxiren buruan, lehen orrialdeetako batean kredituak jarri beharra zegoen.
|
|
2017
|
|
|
Uztapide, Lazkao Txiki, Xalbador, Mitxelena eta Mattin. 1967koan Uztapide, Xalbador, Lopategi eta Lazkao Txiki izan ziren lau
|
onenak
. Eta, azkenik, Onena Sariketan, Basarri, Xalbador eta Lasarte izan ziren arratsaldekora pasa zirenak.
|
|
|
1967koan Uztapide, Xalbador, Lopategi eta Lazkao Txiki izan ziren lau onenak. Eta, azkenik,
|
Onena
Sariketan, Basarri, Xalbador eta Lasarte izan ziren arratsaldekora pasa zirenak.
|
|
|
Lazkao Txiki ere puntaren puntan zebilen. 60koan eta 68koan ez da
|
onenen artean
ageri, baina, izatez, ez dugu lehen txapelketan eta azken sariketan parte hartu zuenaren arrastorik topatu. 62an, 65ean eta 67an oso emaitza onak lortu zituen, Xalbadorren pare, eta 70eko hamarkadan plazetan izan zuen protagonismoa ikusirik esan daiteke bazuela txapel handi bat irabazteko bezainbesteko talentua.
|
|
|
60koan eta 68koan ez da onenen artean ageri, baina, izatez, ez dugu lehen txapelketan eta azken sariketan parte hartu zuenaren arrastorik topatu. 62an, 65ean eta 67an oso emaitza
|
onak
lortu zituen, Xalbadorren pare, eta 70eko hamarkadan plazetan izan zuen protagonismoa ikusirik esan daiteke bazuela txapel handi bat irabazteko bezainbesteko talentua.
|
|
|
Bai batak eta bai besteak 1968ko otsailaren 4an eta 11n Piensos
|
Onenaren
babesletzarekin egin zen Onena Sariketa seinalatzen dute. Gero, horren antolakuntzan ibili zirenak, Oñatibiatarrak aipatzen ditu Etxezarretak, izan omen ziren 67koari kritika gehien egin ziotenak:
|
|
|
Bai batak eta bai besteak 1968ko otsailaren 4an eta 11n Piensos Onenaren babesletzarekin egin zen
|
Onena
Sariketa seinalatzen dute. Gero, horren antolakuntzan ibili zirenak, Oñatibiatarrak aipatzen ditu Etxezarretak, izan omen ziren 67koari kritika gehien egin ziotenak:
|
|
|
Gero, horren antolakuntzan ibili zirenak, Oñatibiatarrak aipatzen ditu Etxezarretak, izan omen ziren 67koari kritika gehien egin ziotenak: epaimahairen erabakiak ez zirela gardenak (68ko sariketan jendaurrean eman zituzten puntuazio guztiak bertsoz bertso), sariak eskasak zirela(
|
Onenak
garaiko 100.000 pezeta jarri zituen irabazlearentzat), bertsolari garrantzitsu askok ez zutela parte hartzen [8] …
|
|
|
Hauek zeharka Lekuonaren baimenarekin txapelketa bat egin zuten gure sistematik kanpo. Bertsolari
|
onenekin
bakarrik. Gurea moztuta gelditu zen.
|
|
|
1993koa eta 97koa. Ez dakit bietako zeinek ote duen berez bertso mailarik
|
onena
, baina niretzat askoz garrantzitsuagoa da aurrenekoa, 93koa, eta ahaleginduko naiz horren zergatiak azaltzen.
|
|
|
Arrazoi batzuk, beharbada funtsezkoenak, pertsonalak dira. Zori
|
on
edo txarrez, ez dut izan aro modernoko bertso txapelketak entzule soil gisa bizitzeko aukera handirik. Beti bazen zerbait:
|
|
|
1982ko txapelketa da, Euskaltzaindiak antolatutako azkena, entzule soil gisa entzuteko aukera izan dudan bakarra. Alde ederra dago, aretora joan, eseri, hankak zabal zabal egin, eta datorrena datorrela saioa entzutetik bertso guztiak
|
onak
izan daitezela desiratuz entzutera, alde ederra dagoenez. Handik aurrerako txapelketa guztietan beti izan dut eginkizunen bat:
|
|
|
Berak Jose Luis Ansorenari propio eginarazitako doinua erabiltzen zuen gehienetan horretarako, zazpi puntuko ahapaldietan. Nik dakidala ez zen hori 1993ko txapelketarako hautatu zuen estrategia nagusia, baina txapelketa hartakoa da nik txapelketa batean zuzenean sekula entzun dudan bertsoaldirik
|
onena
.
|
|
|
Aitak, orain bere zalantzak ditu”. Enbeitaren bertsoak ere
|
onak
dira, baina ezin hemen denak sartu, eta Andonirenak ere bi baino ez ditut aldatuko (Egañaren lehena eta hirugarrena, bertsoaldiko lehena eta bosgarrena):
|
|
|
Eta azkenik, Lizaso ere aulkitik azken agurra kantatzera jaiki zenean esan zuen moduan, bere lagunik
|
onenak
irabazi zuen. Eta Belodromoa berriz ere dardarka jarri zen.
|
|
|
Gogoan daukat saioa amaitu ostean bertsokide batek esan zidala edadeko gizon batek hori ez dela bertsoa komentatu zuela. Bueno, poesiatik bazeukan, baina bertsoak ziren, eta oso
|
onak
, gainera. Nik alboko lagunari begiratu niola daukat akorduan, “poesixi eitten dabil” esanez, eta “kabroie! ” erantzun zidala lagunak, inbidia sano bete betean.
|
|
|
Kontua da doinu berria atera zuela, eta izan daiteke entzule batzuk hor galdu izana hasieran. Baina, niri oso
|
onak
begitandu zitzaizkidan lehen entzunaldian, eta bigarrenean, hobeak.
|
|
|
Andoni eta Unai buruz burukoa jokatzen zebiltzan bitartean, gu baino bost edo sei ilara aurrerago jarrita zegoen kazetari baten irudia ere nahiko argi daukat. Andonik bertso
|
onen
bat kantatzen zuen bakoitzean (egun hartan sarri) aulkitik jaikitzen zen besoak altxatuta. Gu Unairen alde geunden, Andonik nahiko txapel bazituela eta Unaik inoiz janztekotan orduantxe izan behar zuela iritzita, eta urduri jartzen ninduten kazetariaren gora eta beheranzko mugimenduek.
|
|
|
Naufragoaren doinuan neska lagun drogazaleari botatako bakarkakoez ari naiz: / hilkutxa, meza, malko ta lora/ laburtuz zoaz horretarako geratzen zaizun denbora/ (…) arrisku hori merezi badu/ oso
|
ona
izango da. Ala, 2001eko finalerdian izan zen hori?
|
|
|
Barkatuko didate aipatu gabe utzi ditudan beste ale eta bertsolari
|
on
guztiek, baina ez zegoen gehiagorako tarterik. Nire belaunaldi kideei omenalditxoa egin diet nahi barik, horrelaxe atera baitzait.
|
|
|
Buruz buru Arzallus eta Lujanbio aritu ziren, eta sua hitzari botatako bertsoak, bai batak eta bai besteak, koadroan sutondoaren gainean jartzekoak dira. Beste behin sentitu genuen bi txapeldunen unea, batak zein besteak jantzi, amaiera
|
ona
zela, eta beraz, puntu batean, injustua. Lujanbiok jantzi zuen eta historiara pasa den agurrarekin ospatu:
|
|
|
Izan ere, zuria eta urdina omen ziren jatorrizko koloreak, baina, 1932az geroztik, Iruñeako jaien mugaz bestaldeko ispilu bilakatu dira Baionakoak. Horrek dakartzan gauza
|
onekin
, baina baita txarrekin ere, azken horietatik jendetza, zezenketak, frantziarrak eta sexu erasoak aipatu beharrekoak. Hala ere, zorionez, ostiral eguerdi lasai bat tokatu zaigu.
|
|
|
Beraiek ere ez dakite zer dagoen barruan, baina saioa bukatu aurretik denen aurrean irekiko omen dute. Amu
|
ona
amaierara arte jarraitzeko. McGuffin izenez ezagutzen da, barruan zer dagoen ez dakigun baina garrantzitsua dirudien eta bukaerara arte zabaltzen ez den kaxa bat erakusten digutenean.
|
|
|
Jon, Aritz eta Arkaitz. “Zaharrena, Jon, bizikletan ibiltzen da, afizionatuetan, baina maila
|
onean
; bigarrena Zumaiko bertso eskolan dabil, eta pilotan ere bai, eta gazteena ere kirolzale amorratua da, aita bezala; bidenabar esanda, gure anaiak Euskadi eta Espainiako txapelak irabazi baititu rallyetan. Orain bizikletan ibiltzeari eman dio eta iaz Quebrantahuesos proba egin zuen”, diote bi arrebek.
|
|
|
halabeharrez guraso
|
onak
|
|
|
nik begi
|
oneko
,
|
|
|
Makina bat saio salbatu ditugu puntutan txukun samar egiteagatik. Bat batekotasun horretan erritmoarekin asmatuz gero, eta tarteka kolpe
|
on
batzuk joz gero, puntuka engainatzen da errazenik publikoa. Dohain bat behar dela horretarako?
|
|
|
|
onak
gara ta ona
|
|
|
onak gara ta
|
ona
|
|
|
2006az geroztik, bertso
|
onenari
edo urte horretako bertsolari errebelazioari “Kotto” saria ematen zaio. Berako Espidobaita elkarteak ematen du, Kotto Altzuguren zenaren omenez.
|
|
|
Batzuetan gerta daiteke bertsolariek esker
|
onaren
eta jatortasunaren mugak gainditu, eta bertso enpalagosoegiak botatzea ikusleei eta herriari. Eneritz Zabaletak egin zuen hori Bertsopoly batean; antza denez, Itsasuko herriari buruz lore ugari bota zituen, herririk ederrena zela, biztanlerik ohoragarrienak zituela…
|
|
|
Beraz, hurrengo urtean txantxa bat prestatu zuten antolatzaileek. Gutun bat idatzi zioten Eneritzi, Itsasuko udaletxeko gutun ofizial bat balitz bezala; alkatea bertsoarekin txundituta utzi zuela zioen testuak, eta herria hain ondo ohoratu zuenez, esker
|
ona
adierazteko Itsasuko festen hasierako bertsoa kantatzeko gonbidapena luzatzen zioten.
|
|
|
Duela bi urte, aldaketa bat ematea erabaki zuten, ordea, eta bertsolarientzako ariketa berriak sortu zituzten: errima erronda –errimatzen duten hitzak bata bestearen ondoren esatea, eliminatu arte, habanera puntu erdika… Formatu tradizionalarekin zertxobait apurtzen saiatu ziren bestelako jende bat ere plazara animatzeko, bertsotan
|
onenak
izan ez arren beste abilidade batzuk dauzkatenak.
|
|
|
ala jatun
|
onena
–
|
|
|
lagun
|
onak
gordeta.
|
|
|
“Arte honek larunbatean herrialdeko areto handienean jartzen zaitu eta, igandean, txoko batean gutxi batzuei kantari; egunero sortzen zara berriz; sekula ez zara iristen”. Inprobisatzailearen ustez
|
ona
da borroka irabazitzat ez ematea, lan guztiei arduraz heltzea dakarrelako. Egungo teknologia eta medioak erabiltzen ditu payadak ezagutzera emateko.
|
|
|
Hau ez da sekula gertatu aurrez”. Baliteke gero ez denek jarraitzea, baina gazteen gosea seinale
|
ona
dela dio.
|
|
|
Epaile gisa ere aritu da Redbull ek antolatutako ‘Batalla de gallos’ lehiaketan, eta baita payadoreen txapelketetan ere. Argentinan letragile moduan da ezagun, atera dituen hiru diskoak
|
onenen artean
kokatu baititu Rolling Stone aldizkariak.
|
|
|
|
Ontzat
baloratzen du ekimena, “eremu zabalago batera” iristea ahalbidetu dielako. Mugaz gaindiko saioak ere egin dira, Txile eta Argentinako payadore bana Txile eta Argentinako rapero banaren aurka, esaterako:
|
|
|
“Gazte askok emanaldi honi esker deskubritu dute gure lana, zuten irudi aspergarritik harago”. Yodak ere oso harrera
|
ona
sentitu du: “Ikusleak raperoak direnean ere, lehia hastean payadoreen alde jartzen dira askotan”, eta alderantziz ere ikusten du, payadoreak entzuteko ohitura dagoen lekuetan, “belaunaldi gazteagoek gustukoago dute rapa, eta, nahasketari esker, familia osoarentzat gustagarri da ikuskizuna”.
|
|
|
orlako fedia idukitzia/ biziro gauza
|
ona
da.
|
|
|
Hango kontuak eta kantuak jango zituen mutil koxkor zela. Han entzungo zituen bertso on eta ez hain
|
onak
ere. Eta handik abiatu zen Donostiara, 1935ean, Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusia, burutu zen lehena, jokatzera.
|
|
|
Akaso urteko egutegian lehenengo zetozenak zirelako, agian udaberriaren bihotz bihotzekoak zirelako… jai horien arrakasta handia zen. Bertako komisiokoek, “Gazte eta zaharrak”, urte askoan antolatu zuten Zarautzen jaialdi nagusi bat, garaian garaiko bertsolari
|
onenekin
.
|
|
|
txirrindu
|
ona
omen zen/ “kuloteak” jantzi nitzan.
|
|
|
mundu
|
onetan
neragatikan/ ez dira asko gordeko;
|
|
|
Siñale
|
onak
emango ditut/ egon ez dadiñ aztua
|
|
|
Oiartzungo Maquinaria Bonak enpresako bulego teknikoan egiten nuen lan, eta lantegia itxi egin zen 59 urte nituenean. Aukera
|
ona
zela pentsatu nuen buruan nituen bi kapritxo egiteko: neure bertsoen liburua Auspoan ateratzea (Dozenaka sortuak), eta txosten hau eta Xenpelarri zor zaiona izeneko lan honi ekin nion.
|
|
|
“Zerbaitek eragiten dizunean, zure erreakzioa izan daiteke ero moduan barrezka hastea, baina izan daiteke, baita ere, isiltzea. ‘Ostras, eman didate barru barruan, dena mugitu zait eta ez daukat erreakziorik’ Nire ustez
|
ona
litzateke horrelako aurpegi bat ikustea”.
|
|
|
Bertsolariaren aktibismo maila eta pontentziala harrigarriak iruditzen zaizkit: jendearen arreta eurenganatzeko gai dira, low cost a den emanaldi baten bidez, baliorik
|
onenetan
oinarriturik.
|
|
|
Baina oraindik ere helburu erromantikoak daude hemen. Eta uste dut erromantikotasun hori
|
ona
dela politikarien zinismoari aurre egiteko. Itxaropena sentimendu erromantikoa dela uste dut, eta bihotzari entzuten jarraitzea, oso sanoa.
|
|
|
Horrez gain, sumatu dut bertsolari gehienak lotsatiak eta umilak direla. Konturatu naiz euskaldunek jakin min handia duzuela, besteen nondik norakoak jakiteko gosea, eta sinesten duzuela besteen intentzio
|
onetan
.
|
|
|
Seriotasuna bilatu nahi badut, jakin behar dut zertarako, eta orduan sortuko dut atmosfera serio bat. Niretzat, argazki bat
|
ona
den jakiteko, aski da behatzea ikusle batek zenbat denbora pasatzen duen hari begira. Badira denbora luzean harrapatzen gaituzten argazkiak, horiek dira onak.
|
|
|
Niretzat, argazki bat ona den jakiteko, aski da behatzea ikusle batek zenbat denbora pasatzen duen hari begira. Badira denbora luzean harrapatzen gaituzten argazkiak, horiek dira
|
onak
. Argazki on batek galderak sorrarazi behar dizkio ikusleari.
|
|
|
Badira denbora luzean harrapatzen gaituzten argazkiak, horiek dira onak. Argazki
|
on
batek galderak sorrarazi behar dizkio ikusleari.
|
|
|
Bertsolariak bere ikusleriaren ahotsaren funtzioa egiten du. Nik uste, horrek egiten duela
|
onagoa
edo txarragoa bertsolaria; zenbat eta hobeto plazaratu entzuleen iritzia, bertsolaria hobea dela iruditzen zait. Eta ez naiz ari populismoaz edo oportunismoaz hizketan.
|
|
|
Uste dut dantzarako koplak ere horrelakoak zirela. Kontuan izan behar da koplari ibiltzen ziren bertsolariez gainera, bazirela bertsotan ondo moldatzen ez ziren baina koplatan oso
|
onak
zirenak ere. Nik Santa eskean ezagutu ditut koplari onak bertsolari kontsideratzen ez zirenak; koplaren moldea bi puntukoa zenez, errazago animatzen zirelako edo.
|
|
|
Kontuan izan behar da koplari ibiltzen ziren bertsolariez gainera, bazirela bertsotan ondo moldatzen ez ziren baina koplatan oso onak zirenak ere. Nik Santa eskean ezagutu ditut koplari
|
onak
bertsolari kontsideratzen ez zirenak; koplaren moldea bi puntukoa zenez, errazago animatzen zirelako edo. Esate baterako, Errezilgo Artañolan hiru anaia ziren koplari fenomenoak; Artañola Kojua, batik bat.
|
|
|
Loidisaletxe, Txapel eta Zepai ziren inguru honetan bertsolari sonatuak, baina haien inbidiarik gabeko koplaria zen Artañola. Bertsotan ere egiten zuen, baina koplatan zen
|
ona
. Badira, berriz, bertsolari batzuk koplari gutxi ibili direnak.
|
|
|
Ate ondoko koplariaren lana saltsa jartzea izaten zen. Aitonaren bat egoskorra eta serioa baldin bazegoen, hari suabe suabe kantatu behar zitzaion; beste bat umore
|
onekoa
bazen, hari adarra jo; neska gazterik baldin bazen, haren ibileren berri jakin behar izaten zen, lotsarazteko. Bakoitzaren izena aipatuz kantatu behar izaten zen, noski”.
|
|
|
Tafallan dozena bat jotero familia daude eta horien artean nirea dago, amaren aldetik datorrena. Jotaren historian lehen aipatu ditugun Tafallako Pajeak daude (Los Pajes de Tafalla), ondoko herri batekoa den (Murillo El Fruto) Raimundo Lanas handia dator gero, eta askok esaten dute Raimundoren ondoren egon den joterorik
|
onena
gure osaba Juan Zabalegi Navarro izan zela. Amaren neba zen.
|
|
|
J.M.E.: Ez naiz kantatzen oso
|
ona
. Aitaren familian erdipurdi kantatzen zuten eta, horretan, aitaren aldekoa atera naiz.
|
|
|
Hemen jotero asko daude, agertokietan kantatu ez arren, oso
|
onak
direnak. Egun batean lasaiago etorri eta egingo diegu bisita.
|
|
|
Liburuak badu apaizen kontrako atal bat. Jota asko daude
|
onak
, baina hau bikaina da:
|
|
|
–Euskal Herri osora zabaldu zen usadioaz ari zara. Non aurkitu duzu eske kopla sortarik
|
onena
–
|
|
|
X.K.: Nik ezagutzen dudan eske kopla sortarik
|
onena
eta osatuena Ataunen aurkitu nuen. Eske kopla horien bila joan eta dantzarako kopla sorta ikusgarri bat ere bazegoen bertan.
|