|
2000
|
|
|
Orobat, Clara emaztea utzi eta beste batekin ezkondu zen. Nahiz eta lehengo mailara ez zen inoiz iritsi," El Buscon" amaitzeko falta zitzaizkion irudiak osatu zituen, baita La Manchan bertan egindako"
|
On
Kixote" ren 257 ilustrazio ere. Ospetsua egin da liburu honen marrazki bat, non Kixote bere gelan ageri den liburuez inguratua.
|
|
|
" Zeukan izenik gogora ekarri ere nahi ez dudan Manchako basa herri batean, orain denbora asko ez dela, aiton seme bat bizi zen, arma tokian lantza gordetzeko, eta ezkutu zaharra, zaldi argala eta galgo zakur korrikalaria zeukaten horietatik bat". Horrelaxe hasten da
|
On
Kixote liburua. Bada, Herrerako orduko erregimenak zeukan izenik ez dut gogora ekarri nahi; ezagutu egin behar zen hura zelakoa zen sinesteko.
|
|
|
|
On
Kixoteren erara abiatzea gustatuko litzaidakeela pentsatu nuen, jomuga zehatzik gabe, ongintza xede bakar, bidez bide, neure indar eta borondatez okerrak zuzentzeko eta behartsuei laguntzeko prest. " Sancho Panza bikain askoa etorri zaidak ondora, arranopola!", esan nion neure buruari burlaizez, ondoan zurrungaka nuen laguna gogoan.
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez nuen zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen
|
On
Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko gauza; altxorraren maparik ez nuen, eta ez nekien zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko bere baitan, inong... Margaren gutun harrigarri hura eta mendian bidez bide ibiltzeko neure gogo ganoragabea baino ez nituen.
|
|
2002
|
|
|
Horren adibide dira jaso dituzten sariak. Txema Zubia antzerkiaren lagunen elkarteak, Leioako Umore Azokak, Argentinako Rosario hirian egiten den Experimenta jaialdiak eta Parisko
|
On
Kixote jaialdiak emandako sariak. Antzerki munduko jaialdietara joateko ohitura du «Artez»ek, baita antzerki azoka eta teknikoen azoketara, halako topaketek harremanak egiteko balio dutela iritzita.
|
|
2003
|
|
|
euskarari" unibertsaltasuna" txertatu beharra. Hala gaztigatu zuen Marco Polo eta
|
On
Kixoteren inguruan erakusketak aurkeztu zituenean, Euskara eta Kultura Nafa rroanegitasmoaren barruan. " Izen handia duten pertsonaien bidez, euskara jarri nahi dugu kultur maila gorenetan".
|
|
|
Haize erroten abentura; Santxo airean;
|
On
Kixote eta ardo zahagiak. (i).
|
|
2004
|
|
|
aberats berrien eta kontsumo gizartearen eredua, azken finean. Baina kontsumo gizarte hartatik ez zegoen irteterik, ez hari aurre egiterik,
|
on
Kixotek bezala printzipioen lantza eskuan hartuta, urte luzeetan egonkortutako gizartearen haize errotak –multinazionalak eta komunikabideak nagusiki– inoiz baino erraldoiagoak eta garaitezinagoak zirenean, armadurak material elektroniko sofistifikatuenaz eginak; eta orduan, ereduaren kontra borrokatu beharrean, hura erabiltzea erabaki nuen. Bai, Montsek erabili ninduen bezala erabili behar nituen bizitzan edo bizitzako bidean agertzen zitzaizkidàn emakume guztiak.
|
|
2005
|
|
|
86 kontzertu eta ikuskizun antolatu dituzte aurtengorako: Lauaxetaren omenezko ikuskizuna,
|
On
Kixote ardatz duten bi balet, Madama Butterfly opera... Zumaian ere musika klasikoa entzun ahal izango da XXI. Nazioarteko Musika Jaialdian (abuztuak 1).
|
|
|
Gertukoa diogu zeren eta masa hedabidea izanagatik ere, bakarkakoa da(, kaixo entzule?, diosku esatariak;, oraintxe gatoz, ikus entzule?;, desocupado querido lector? Cervantes-ek zioena,?
|
On
Kixote, liburuaren aurkezpenean).
|
|
2006
|
|
|
Atari eta bidegurutze da Yanguas antzinatik, Mestaren garaitik.
|
On
Kixote n aipatzen da, Espainiako artilerik onena egiten zela eta. Cidacosen bazterretik gaztelu arabiarrerainoko aldatsak etxez beteta daude.
|
|
|
Eta gure filosofia sakonegia den oinarritik sor ez dadin,
|
On
Kixote liburuko pasarte ezagun bati helduko diogu.10
|
|
|
Garrantzitsua da xehetasun ñimiñoak ere atzematea, hau da, gustu fina edukitzea.
|
On
Kixote ren istorioa ildo horretatik interpretatu behar da. Jakina, fintasuna lortze aldera, ezinbestekoa da, gustu estetikoaren kasuan, artelanak ikustea eta aztertzea edo, ardoaren kasuan, ardo desberdinak dastatzea eta aztertzea.
|
|
|
11 Pasarte honetan Hume
|
On
Kixote ren istorioaz ari da. Batzuen ustez, On Kixote ren istorioak hauxe irakasten digu:
|
|
|
11 Pasarte honetan Hume On Kixote ren istorioaz ari da. Batzuen ustez,
|
On
Kixote ren istorioak hauxe irakasten digu: balioak errealitatean daude, eta adituak balio horiek deskubritu behar ditu bere zentzumenez baliatuz (zentzumen edo gustu etiko estetikoaz).
|
|
|
Beste egile batzuen arabera,
|
On
Kixote ren istorioa ez da batere egokia Humeren ikuspegia aurkezteko. Nolabait esanda, Humek ez zuen asmatu istorio hori aukeratzerakoan, Humeren ikuspegian balioak ez baitira propietate objektiboak, baizik eta sentimenduen mendean dauden propietateak.
|
|
2007
|
|
|
|
On
Kixote Mantxakoa. 400 urte
|
|
|
Miguel de Cervantes Saavedraren
|
On
Kixote aurreneko aldiz argitaratu zutenetik 400 urte beteak direla eta, Nafarroako Ateneokoak eta Iruñeko Udalak jardunaldi batzuk egin zituzten.Jardunaldi horietara aurkeztutako emaitza interesgarrienak biltzen ditu On Kixote Mantxakoa. 400 urte izenburuko liburuak.
|
|
|
Miguel de Cervantes Saavedraren On Kixote aurreneko aldiz argitaratu zutenetik 400 urte beteak direla eta, Nafarroako Ateneokoak eta Iruñeko Udalak jardunaldi batzuk egin zituzten.Jardunaldi horietara aurkeztutako emaitza interesgarrienak biltzen ditu
|
On
Kixote Mantxakoa. 400 urte izenburuko liburuak.
|
|
2008
|
|
|
|
On
Kixoteren arrastorik ez baina errotak eta Cervantesen bikotearen errepikak nongura datoz. Doako autobide hauek eta Abiadura Handiko Trena ei dira Espainia modernoaren seinale.
|
|
|
Etxepare Ernazimentuko poeta humanista peto bihurtu dut, eta hari egotzi dizkiot Danteren Jainkozko komediaren bertso lerro batzuk, Florentzia Baiona bihurtuz, eta Beatrice Begoña izenarekin birbataiatuz. Pruden Gartziaren liburuxkari jarraiki, eta hura gaindituz?, kasik Cervantesen pareko egin dut Lazarraga, ez da komeni gehiegi esajeratzea?, eta, edonola ere,
|
On
Kixoteren ideia jatorriz arabarrarena izan zela ziurtatu diet, eta orobat idatzi zituen artzain nobela ugariek La Galateak baino arrakasta eta edizio gehiago izan zituztela, hori ez da, onartzen dut, urrunegi joatea, La Galatea ez zelako arrakasta komertzial itzela izan, bere garaian?. Zuberoako pastoralak Molièreren komediekin parekatu ditut, hala publikoan sortzen zuten zaletasunean nola umore eta dinamismoan, jakingo balute!?, eta, Axular bigarren mailako sermolaritzat jo ondoren, eta hala litzateke zinez, garaiko euskal literaturan horren autore gutxi egongo ez balira?, zenbait euskal idazle berri asmatu ditut XVII. menderako, eleberri pikareskoaren arloan batik bat, poesia kultua alde batera utzi gabe noski:
|
|
2009
|
|
|
Ez dago erabat autonomoa litzatekeen desiratzailerik. Horixe erakusten ei dute
|
On
Kixote k, Madame Bovary k, Gorria eta Beltza k, Senar eternala k, Denbora galduaren bila k eta Shakespeareren obra osoak.
|
|
|
Baita txapelketa horretan bigarren postuan sailkatutako Aaron Sanz ere.
|
On
kixote ren binakako pauso bat dantzatuko dute elkarren artean.
|
|
|
Espainiar literatura.
|
On
Kixote bere zaldian datorkizu (La Regenta atzean utzi duzu jada). Lasai egon zaitezke ordea, liburua sikiera irakurri ez baduzu ere, bere kritika hitzez hitz ikasi duzu eta.
|
|
|
zabalduko dut nik
|
On
Kixote Mantxako
|
|
2010
|
|
|
Luis de Ocharan eta argazkigintza izenburupean, argazkilari bilbotarraren egitasmorik ezaguna jaso dute:
|
On
Kixoteren istorioa aitzakia hartuta, ehunka argazki egin zituen Otxaranek.
|
|
|
Agerre Teatrok
|
On
Kixote liburuan oinarritutako Nork ikusi du Dultzinea, haurrentzako lana estreinatuko du gaur, igandea, Villabonako Gurea Antzokian.
|
|
|
Miguel de Cervantesen
|
On
Kixote liburuaren pasarterik esanguratsuenak islatzen ditu antzezlanak, eta Agirreren esanetan, lan honen helburua umeengan irakurzaletasuna indartzea da, haurrei, liburuekin gauza asko egin daitezkeela adieraztea.
|
|
|
|
On
Kixoteren istorioa oinarri duela, haurren partaidetza bultzatzea du xede, ikuskizuna bat batekotasunari eta jolasari zabalik dagoen heinean. Hala bada, haurrek koru bateko kide bilakatu, txalaparta jo edota txotxongiloekin jolastuko dute, konpainia donostiarraren Haur Kabareta ikuskizunean gertatzen zen bezala.
|
|
|
Agerre Teatrok
|
On
Kixote liburuan oinarritutako Nork ikusi du Dultzinea, haurrentzako lana taularatuko du urriaren 23an Barakaldon.
|
|
|
Miguel de Cervantesen
|
On
Kixote liburuaren pasarterik esanguratsuenak islatzen ditu antzezlanak, eta Agirreren esanetan, lan honen helburua umeengan irakurzaletasuna indartzea da, haurrei, liburuekin gauza asko egin daitezkeela adieraztea.
|
|
|
|
On
Kixoteren istorioa oinarri duela, haurren partaidetza bultzatzea du xede, ikuskizuna bat batekotasunari eta jolasari zabalik dagoen heinean. Hala bada, haurrek koru bateko kide bilakatu, txalaparta jo edota txotxongiloekin jolastuko dute, konpainia donostiarraren Haur Kabareta ikuskizunean gertatzen zen bezala.
|
|
|
Horien artean Cervantes zegoen.
|
On
Kixotek haize erroten aurka eginiko borroka ez zen barregarrikeria, Jüngerren ustez. Zaldun honen balentrien artean biziki gustuko zuena lehoiarena zen:
|
|
|
Doktore Honoris Causa izendatu ondoren, urriaren 23an, Toledotik Albako jauregira abiatu ziren Jünger eta zenbait gonbidatu. Hor Colonen mapa ikusi zuen,
|
On
Kixoteren lehen edizioa, Felipe II.aren erdi erretako ordenua, Rubens bat, bi Goya, Napoleonek erabilitako erlojua, halako lekuetan ohizkoa: nobleek konkisten trasteak biltzea dute gustuko, ospila, historia?
|
|
2011
|
|
|
Adibidez, hona Japonian egindako" Arisa" aldaeraren historia. Idi bihotz hau"
|
On
Kixote" eta" Ben van Zanten" aldaeren arteko hibridaziotik jaioa da. 1979an bien nahasketaren 955 hazi ale erein zituzten.
|
|
|
Maiz goraipatu da Metxaren lema,, gora gu eta beste asko!?, etsaien klasikoenganako haren maitasuna,
|
On
Kixoterenganakoa. Beste eragile zenbaitekin batera Anoetako Izpiritua ekarri zuen.
|
|
|
Ederto. Paperekoak 2 Elektronikoak 1 Alizia lurralde miresgarrian alemaneraz, Madame Bovary frantsesez,
|
On
Kixote espainieraz edota Huckleberry Finn en abenturak ingelesez. Azken honetan murgildu naiz," berry" k beti erakarri nauelako.
|
|
|
Hasieran, gaztelaniaz inorekin hitz egiteko gauza ez nintzenez, irakurri egiten nuen, asko. Dostoievski, Tolstoi, Steinbeck eta beste irakurri nituen; baita
|
On
Kixote ere, nahiz eta hilabetea behar izan nuen horretarako, eta hiztegia ondoan! Horrela, zaletu egin nintzen.
|
|
|
Ildo horretatik, beste bitxikerien artean, adibidez,
|
On
Kixoteren ideia jatorriz Arabako Lazarragarena izan zela diosku. Historia kontuetan ez du gezur txikiagorik esaten, hala nola XIX XX. mendeetan Nafarroako Erresumak (beraz Euskal Herri osoak) Munduan zehar inperio txiki bat osatu zuela eta 1949an Euskal Herriko errepublika NATOn sartu zela.
|
|
|
Oraindik ere, mende bat geroago, Joanesen deskribapen hori eredutzat dute batxilergoko gazteek. Agirreren liburuaren hasiera hori, gaztelerazko
|
On
Kixote Mantxakoa liburuaren hasierari gertatu bezala, klasiko bihurtu da euskal literaturaren eskuliburuetan.
|
|
|
– Haize errotak? Ez al haiz hi
|
On
Kixoterena jotzen ariko. Gaztelan haize errotak argindarra ateratzeko...
|
|
2012
|
|
|
Bultzada berak gidatu zituen bi sortzaileak, Aranak dioenez: Kixotismoa k.
|
On
Kixote pertsonaiaren fantasiei egiten die erreferentzia izenak, eta errealitatea fikzioaren bidez sortzeko premia dago filosofia horren oinarrian. « Kixotismoa da bizitzeko filosofia bat, errealitatea gizakiok eraikitzen dugula defendatzen duena.
|
|
|
Aipatu besterik ez zuten egiten, baina aipatu, behintzat. Garai hartan bertan,
|
On
Kixote Mantxako irakurri nuen, eta han el vizcaino [bizkaitarra] agertzen zen, pertsonaia. Oso bitxi hitz egiten zuen, alderantziz, euskaraz pentsatzen zuen baina gaztelaniaz mintzatzen, oso modu arraroan.
|
|
|
Oso bitxi hitz egiten zuen, alderantziz, euskaraz pentsatzen zuen baina gaztelaniaz mintzatzen, oso modu arraroan.
|
On
Kixote n bertan, inkisizioari buruzko pasarteak agertzen dira. Eta nik, neure artean, ez nekien Cervantesen kontuak ziren, ala benetan horrela izan zen inkisizio hura.
|
|
|
Ondoren, Sheldon ek subjektuen egitura fisikorako eta haien tenperamenturako taxonomia bat asmatu zuen (somatotipoak), eta oinarrizko hiru gorputz mota deskribatu zituen: endomorfikoa (Santxo Pantza), mesomorfikoa (Migel Anjel-en Dabid) eta ektomorfikoa(
|
On
Kixote).
|
|
|
Irakurle maitea, beharbada esku artean duzun liburuxka honek gure pentsamenduak helarazteko baino ez du balio(" cañamazo" gisa, Unamunok
|
On
Kixote eta Sancho Panzari buruzko bere liburuaren inguruan esandakoa gogora ekarriz). Nolanahi ere, bukatu aurretik, eta orain arte horretarako lekurik aurkitu ez dudanez, pare bat ideia gehiago gehitu nahi nituzke.
|
|
2013
|
|
|
Goizeko 9:00etan hasiko dira ikasleei zein egun den azalduz eta hiru irakurketa egingo dituzte: " liburuaren eguna ospatzearen zergatia"," Haur liburuaren Nazioarteko Egunaren mezua", eta"
|
On
Kixote" liburuaren lerro batzuek. Bestalde, goizean eta arratsaldean, txirrinak jotzen duenean egiten daudena utzi eta irakurtzen hasi dute ikasleek.
|
|
|
–
|
On
Kixoteren ibilbidea (Gaztela Mantxa)
|
|
|
6 Karlos Arguiñano hotela eta jatetxea (Zarautz, Gipuzkoa). 7
|
On
Kixote aireportua (Ciudad Real). 8 Guadixko koba etxeetako ostatuak.
|
|
|
Santa Xexilitako ekitaldietan' Zu ere
|
On
kixote?' ikuskizuna egingo dute ostiralean
|
|
|
Gaurtik zapatura bitartean hainbat ekimen izango da, Santa Xexiliren baitan. Besteak beste, ostiralean, 70 bat herritarrek eta hainbat kultur taldek elkarlanean, Zu ere
|
On
Kixote ikuskizuna eskainiko dute, Soreasu antzokian. Ostegunean, berriz, Juan Antxieta Musika Eskolako ikasleen jaialdia izango da, Soreasun.
|
|
|
Santa Xexili egunarekin lotuta, gaurtik (asteartea) hasita musikarekin lotutako hainbat ekitaldi egingo da Azpeitian. Mikel Ibarzabal Festetako zinegotziak nabarmendu duenez," herritarren eta herriko taldeen parte hartzea izango duten ekitaldiak izango dira oraingo honetan ere", horren adibide ostiralean Soreasu antzokian izango den Zu ere
|
On
Kixote? ikus entzunezkoa jarri du," era batera edo bestera, 70 lagun inguruk hartuko baitu parte". Ekitaldien aurkezpenean ikuskizunaren zuzendari Maite Agirrek azaldu duenez," aitzaki honekin Agerre teatroa eta Imuntzo eta Beloki trikitilariak batu eta joan den urtetik biran hasi ginen, batetik bestera.
|
|
|
Azaroak 22, ostirala: 19: 30ean Zu ere
|
On
Kixote? ikuskizuna, Imuntzo eta Beloki trikitilariekin, Agerre Teatroko kideekin, Soreasu antzokian. 70 lagun inguruk hartuko dute parte.
|
|
|
Urte batzuk geroago, 1605ean, Miguel de Cervantesen
|
On
Kixote Mantxakoa argitaratu zen. Nobelaren hasieran, bi auzok, apaizak eta bizargileak, Kixoteren portaera zoroa zalduntza nobelak irakurtzeari egotzita, haren liburutegiko ale kaltegarri guztiak suntsitzea erabakitzen dute.
|
|
2014
|
|
|
Begirada, begiratzeko modua, beti da sortzailea, eta ez da ger taera bitxitzat hartu behar Cervantesen nobelan kontatzen dena,
|
on
Kixotek jiganteak ikusi zituela haize errotak baizik ez zeuden tokian. Horregatik idatzi da mila aldiz, ez dela errealitaterik, inter pretazioak daudela. zailena, kasu horietan, begirada edo inter pretazio delakoen hedadura da, gailen suertatzea gizarte batean.
|
|
|
Cervantesen esanetan,
|
On
Kixote Tira, Karen. Errimetxoago.
|
|
|
|
On
Kixotek alferreko borroka egiten duela eta errotak agertzen dira Egun on, Belier andereñoa.
|
|
|
Jack berak Europa zeharkatu zuenean
|
on
Kixote gurpildun bat bezala ezinezko amets baten bila, betaurrekorik gabe ere ezagutuko lukeen, azkenik bere bihotzarekin fidatuko litzatekeelako, ametsak eta errealitatea nahasten diren une magikoa izanez.
|
|
|
Bidaietan zehar horrenbeste euri jasateaz kikilduko zela uste nuen, baina
|
on
Kixote bat bihurtu zen.
|
|
2015
|
|
|
Egia da, hala ere, testu literario bat zenbat eta aberatsagoa izan, are handiagoa dela egokitzapen posibleak egiteko aukera sorta, bakoitzak irakurketa maila bati edo hari jakin bati, geruza jakin bati arreta jar diezaiokeenez?.
|
On
Kixoterena da adibiderik nabarmenena. Berau egokitzeko egin diren ahalegin guztiek porrot egin dute neurri handiago edo txikiago batean (gehien hurbildu zaiona Orson Wellesena da, akaso, baina bertsio hau amaitu gabe geratu zen, Welles muntaia egin aurretik hil baitzen).
|
|
|
Berau egokitzeko egin diren ahalegin guztiek porrot egin dute neurri handiago edo txikiago batean (gehien hurbildu zaiona Orson Wellesena da, akaso, baina bertsio hau amaitu gabe geratu zen, Welles muntaia egin aurretik hil baitzen). Bai
|
On
Kixoteren kasuan, bai epokako film askoren kasuan, zera gertatzen den susmoa daukagu: zuzendariaren eta produkzio taldearen ahalegina eleberria kokatzen den garaiko lexikoa, eszenografia, jantziak, zalgurdiak eta enparauak sinesgarritasunez birsortu nahian xahutzen dela, eta film hauen lorpena esparru formal horietara mugatu ohi dela usu.
|
|
|
Baina ausardia kritikan ez da irainak pilatzea, baizik liburuarekin erotu arte bat egitea, arimaren abentura arriskutsu batean amiltzea, liburuaren gakoa atzeman eta nabaritzekotan.
|
On
Kixote da irakurlea, ez Cervantes, askoz ere urrutiago doa On Kixote Cervantes baino. Sortzaileek ere badituzte noski beren eromen arriskuak, beren burua bide ezin arraroagoetatik sartzera derrigortu behar izaten dute, muturreraino eramatera sarritan.
|
|
|
Baina ausardia kritikan ez da irainak pilatzea, baizik liburuarekin erotu arte bat egitea, arimaren abentura arriskutsu batean amiltzea, liburuaren gakoa atzeman eta nabaritzekotan. On Kixote da irakurlea, ez Cervantes, askoz ere urrutiago doa
|
On
Kixote Cervantes baino. Sortzaileek ere badituzte noski beren eromen arriskuak, beren burua bide ezin arraroagoetatik sartzera derrigortu behar izaten dute, muturreraino eramatera sarritan.
|
|
|
Espainiako espetxeak ijitoek, euskaldunek eta idazle espainolik onenek bete izan dituzte, tertulianoen aginduz. Metxak oso gogoko du
|
On
Kixote.
|
|
|
Ogibidea etxez etxe liburuak saltzea zen. Egia esan, edonork erosi ezin zituen liburuak ziren, klasikoak,
|
On
Kixote, Biblia, Geografia, Dante... Baina larruzko eta luxuzko koadernaketarekin, irakurtzeko baino apalak dotoretzeko hobe zirenak.
|
|
|
|
On
Kixote.
|
|
|
|
On
Kixotek etsaiak nonahi ikusten ditu.
|
|
|
Jendeentzat erraten zenez" etikatua" ez dakigu, abereentzat aldiz bai, hala nola" gaizo zakur etikatua". Euskaratua izan den Miguel de Cervantes idazlearen"
|
On
Kixote Mantxakoa" liburuan, idatzia da Rozinante zaldia etikatua zela. Eta behientzat ere hitz hori baliatzen omen zen.
|
|
2016
|
|
|
Ezagutzen dute
|
On
Kixote, eta Espainiako gudu zibila. Baina, batez ere, badaki nolakoa den" oihana".
|
|
|
...a, baldin eta bere burua gobernatu balu jakinduria edo hobekuntza arrotzik gabe pozik bizi izateko, batik bat bion beharrik ez duen herri batean bizi bada; eta, egia esateko, maiz atsekabe handiak hartu izan ditut eta denbora asko galdu, noiz eta ohartu bainaiz zenbat pauso alferrikako eman izan dituen bidaiari ikusminak ikusgaiak ikusi eta aurkikuntzei so egitearren; horiek guztiak, Santxo Panzak
|
On
Kixoteri esan zion bezala, etxean bertan ikus zitezkeen zapatak urratu beharrik gabe. Hain argitasun handiko garaia dugu hau, ezen Europan nekez aurkitzen baita herririk edo txokorik, bere errainuak besteenekin gurutzatu eta aldatzen ez dituenik.
|
|
|
Espresuki libururako zuzendu, moldatu eta aberastuta daude kronikak, eta propio sortutako irudi berri batzuk ere egin ditu Maitek. Horrez gainera,
|
On
Kixote liburuaren euskarazko hainbat itzulpenen txatalak, testu labur berri batzuk eta aurrez argitaratu gabeko zaldunaren heriotzari buruzko zazpigarren kronika oso bat ere txertatu ditugu. Baina horraino azalpen teknikoak, lagunek egin didaten galdera nagusia ez baita horri buruzkoa izan, ondorengo hau baizik:
|
|
|
Federico Krutwig idazle eta euskaltzainak 1980an Susa aldizkarian egindako elkarrizketan esan zituen hitzok, eta, Mantxara egindako bidaiaren ondoren, guztiz neure egiten ditut. Izan ere, badira duten sakontasunagatik irakurleari ispilu moduko bat eskaintzen dioten zenbait liburu, eta
|
On
Kixote da horietariko bat. Zaldunaren abenturak irakurtzera jotzen duzu haren orrietara, eta ohartzerako zeure itzalaren atzetik zabiltza narrazioaren adar kiribilduetan barrena.
|
|
|
lantza altxa tokian, adarga zaar, zaldi igar eta erbi zakur dun oietakoa».
|
On
Kixote ren lehen esaldia da, Pedro Berrondok euskaratuta. Esaldi ezaguna.
|
|
|
«Gu garenaren arabera, gauza ezberdinak esaten dizkigu Cervantesek». Julian Marias filosofoak hitz horiekin azaltzen zuen
|
On
Kixote k 1605ean lehenengoz argia ikusi zuenetik hona irakurle, artista, filosofo, idazle eta adituengan eragin duen lilura. Legioa dira liburuko orrietatik zein Mantxako lurrotatik pasa diren sortzaileak.
|
|
|
Benetakotzat hartzen ditu irakurritako nobela guztiak, eta bat batean erabakitzen du bera ere zaldun egingo dela.
|
On
Kixote izendatzen du bere burua, Rozinante deitzen du bere zaldi iharra, Tobosoko Dultzinea izeneko fantasiazko emakumeaz maitemintzea erabakitzen du, eta abentura bila ateratzen da mundura Santxo Panza ezkutariarekin. Ezagunak dira gerokoak.
|
|
|
|
On
Kixote ren ehunka kopia.
|
|
|
Honi esan zuen guzti honi
|
On
Kixotek honela entzunarazi zion:
|
|
|
|
On
Kixote Mantxako, gapare buruargia, bigarren liburua, 16 atala.Eneko Iñarrondok itzulia.
|
|
|
Bitxia da zer hiru izen elkartu dituen Tobosoko museo cervantestarreko salbuespenen zerrendak. 1920an hasi zen herriko alkatea munduko txoko guztietako agintari eta sortzaileei euren eskuz sinatutako
|
On
Kixote ren kopiak eskatzen, eta ikusgarria bilakatu da bilduma urteekin. Margaret Thatcher, Nelson Mandela, Ronald Reagan, Benito Mussolini, Ignacio Lula da Silva, Francisco Franco, Hosni Mubarak...
|
|
|
Apalez apal ordenatutako Kixotez betetako Babel moduko bat. Hiru salbuespen baino ez ditu museoak; hiru pertsonak bakarrik egin diote uko
|
On
Kixote ren kopia bat bidaltzeari. Cervantesen lanaren ordez, Nibelungoen kanta Erdi Aroko kanta alemaniarren bilduma bidali zuen sinatuta Hitlerrek; bere ideologiaren oinarriak biltzen dituen Liburu berdea bidali zuen sinatuta Gaddafik, eta bere liburu bat utzi zuen sinatuta Vargas Llosak.
|
|
|
Eta Cervantesi idatzitako gutun baten bidez ematen du erantzuna Gandiagak liburuan.
|
On
Kixote irakurtzean sentitu zuen zirrara kontatzen dio Cervantesi. «Arantzazuko gau isiletan eskandalu handiak sortu nituen zure liburu hori irakurri ahala.
|
|
|
Berdin Paulo Zamarripak, Ebaristo Bustintzak eta Mateo Muxikak. Iruñeko Udalaren literatur lehiaketa baten bultzadaz,
|
On
Kixote ren lehen liburuko 9 kapitulua itzuli zuten 1926an Orixek, Buenaventura Oieregik, Lizardik, Aingeru Irigaraik eta beste hainbatek. Eta lehen zortzi kapituluak baino ez zituen euskaratu Gabriel Arestik 1969an.
|
|
|
Baina txatalak baino ez dira horiek. Izan ere, kixotetarra da
|
On
Kixote osorik euskaratzeko erronka, eta Pedro Berrondo apaiz eta itzultzailea izan zen lan hori burutu zuen lehen pertsona. 1976an atera zen lehen zatia, eta 1985ean liburu oso osoa.
|
|
|
Gordinean, horixe da Berrondok Kixote itzultzeko emandako denbora. Gordinean, horixe da Berrondok
|
On
Kixote n bizitzen eman zuen tartea. Hortaz, bere bizialdiaren puska eder bat eskaini zion itzultzaileak zaldunari, eta, anekdota ofizioso baten arabera, trukean edo, heriotza oheraino lagundu zuen zaldunak ere Berrondo.
|
|
|
Ahotsak frantsesez. Nork bere hizkuntzan aditzen ditu telefono itxurako audiogidako azalpenak, eta
|
On
Kixote ren pasartearekin hasten da hor ere kontakizuna. Zorioneko esaldi eztabaidaezin horrekin:
|
|
|
Zaldunarekin batera, halere, herrian pisu berezia hartzen du Dultzinearen figurak ere. Haren inspirazio iturri izan omen zen emakumearen etxea bisita daiteke 3 euroren truke, Dultzinearen izena darama
|
On
Kixote n oinarritutako umore grafikoari eskainitako museoak, eta haren estatua bat baino gehiago topa daiteke kaleetan. Areago.
|
|
|
Lehen liburuko zazpigarren kapilutuko hau, adibidez: «Puerto Lapicerako bidea jarraitu zuten,
|
On
Kixoteren hitzetan joan etorri handiko lekua izanik, han abentura asko topatuko zituztelako». Lau mende geroago, 42 gradu herrian, itxita ate guztiak, eta auto bakar bat ere ez errepidean.
|
|
|
Venta Quijote.
|
On
Kixote ren ilustrazioei buruzko erakusketa areto bat dauka XVII. mendeko benta baten itxurara moldatutako eraikinak, eta artista sorta ezagun baten lanak ikus daitezke bertan: Doré, Goya, Picasso, Saura, Dalí?
|
|
|
30 urte. Ospitale psikiatriko bateko segurtasun zaindari lanetan aritzen zen orain hilabete batzuk arte, baina
|
On
Kixote irakurtzeak bizitza aldatu zion. «Kixotek neure burua berrasmatzen lagundu dit», dio.
|
|
|
irakurle kopuru ahalik eta handiena entretenitu eta, horren ondorioz, egileak guztiz beharrezko zuen diru kopuru handi bat lortzea». Denborarekin, irauli egin da
|
On
Kixote ren interpretazio eskala. Pilatu egin dira liburuari buruzko ikerketa eta hipotesi filosofikoak, eta horregatik sentitu zuen Simon Leys literatur kritikariak On Kixote entretenimendu liburu bat ere bazela gogoratzeko beharra The Hall of Uselesness liburuan.
|
|
|
Denborarekin, irauli egin da On Kixote ren interpretazio eskala. Pilatu egin dira liburuari buruzko ikerketa eta hipotesi filosofikoak, eta horregatik sentitu zuen Simon Leys literatur kritikariak
|
On
Kixote entretenimendu liburu bat ere bazela gogoratzeko beharra The Hall of Uselesness liburuan. Horregatik idazlearen azken helburua nabarmendu behar hori:
|
|
|
Non kontatzen den Cervantes hainbat aldiz izan zela preso, baina bere espetxealdien arrazoia sekula ere ez zela literatur sorkuntza izan. Atal honetan azaltzen denez, ordea, litekeena da
|
On
Kixote rekin, idazleak bere bizitzan ezagututako errealitate estuetatik ihes egiteko bidea topatu izana.
|
|
|
Akaso balio dezakeelako pentsatzeko Cervantes kolpatu, pobretu eta elbarrituarentzat ihesbide moduko bat izan zirela letrak. Hori dio kondairak ere, kartzelan hasi zuela
|
On
Kixote, eta hori iradokitzen du Cervantesek ere liburuko hitzaurrean. Lehen paragrafoan bertan:
|
|
|
|
On
Kixote salbatu, eta Tormesko itsumutila erre. Edo, zehatzago esanda:
|
|
|
Kixotea partzialki salbatu, eta Tormesko Lazarilloa partzialki erre. Horixe egin zuen Nikolas Ormaetxe Orixe euskal idazleak bere itzulpenen bidez. Berak irabazi zuen 1928an Iruñeko Udalak antolatutako
|
On
Kixote ren itzulpen lehiaketa. Zaldunari buruzko lehen liburuko bederatzigarren atala euskaratzea zen erronka, eta bereziki laudatua izan zen haren bertsioa.
|
|
|
« [Tormesko itsumutila ren] itzulpena argitalpen elebidun batean jatorrizkoaren ondoan agertzekoa zenez, eta berak asmatutako kapitulua gaztelaniazko jatorrizkoarekin bat ez zetorrenez, Orixek euskaraz idatzitakoa gaztelaniara itzuli zuen, eta jatorrizkoa balitz bezala eman».
|
On
Kixote ren kasuan, atal bakarra itzuli zuen, eta ezin jakin, beraz, nola jokatuko zukeen zaldunaren pasarterik blasfemoenekin. Baina, edonola ere, denbora gutxira su handiago batek egin zien itzala Orixeren suei.
|
|
|
Bistan da, ez ziren
|
On
Kixote ren orrietan deskribatzen den Inkisizioaren amaierarekin amaitu inkisizio guztiak. Kontrara.
|
|
|
|
On
Kixote Mantxako, lehen liburuko 45 atala, Eneko Iñarrondok itzulita
|
|
|
«Gurdi batean ibiltzen ziren antzerkigileak herriz herri, eszenografiarik gabe, oihal zuri soil batekin atzealdean, eta hori da hemen erakutsi nahi duguna». Halako gurdi batean deskribatzen dira aktoreak
|
On
Kixote n, eta halako gurdi baten gainean ikusten ditu hemen Teatro Corralekoak ere ikusleak. Antzerki aurreko antzerkia da.
|
|
|
«Kixote hil zen egunean ETAk berea amaitu zuen». Euskaraz
|
On
Kixote ren itzulpen osorik topatu ez zuelako etsita, lana bere gain hartzea erabaki zuen Kepa Baraño itzultzaileak, eta Eneko Iñarrondo ezizenez jarri zuen sarean 2012an www.onkixotemantxako.eu orrialdean. «Euskarak On Kixote merezi du.
|