|
2007
|
|
|
|
On
Kixote Mantxakoa. 400 urte
|
|
|
Miguel de Cervantes Saavedraren On Kixote aurreneko aldiz argitaratu zutenetik 400 urte beteak direla eta, Nafarroako Ateneokoak eta Iruñeko Udalak jardunaldi batzuk egin zituzten.Jardunaldi horietara aurkeztutako emaitza interesgarrienak biltzen ditu
|
On
Kixote Mantxakoa. 400 urte izenburuko liburuak.
|
|
2009
|
|
|
zabalduko dut nik
|
On
Kixote Mantxako
|
|
2011
|
|
|
Oraindik ere, mende bat geroago, Joanesen deskribapen hori eredutzat dute batxilergoko gazteek. Agirreren liburuaren hasiera hori, gaztelerazko
|
On
Kixote Mantxakoa liburuaren hasierari gertatu bezala, klasiko bihurtu da euskal literaturaren eskuliburuetan.
|
|
2012
|
|
|
Aipatu besterik ez zuten egiten, baina aipatu, behintzat. Garai hartan bertan,
|
On
Kixote Mantxako irakurri nuen, eta han el vizcaino [bizkaitarra] agertzen zen, pertsonaia. Oso bitxi hitz egiten zuen, alderantziz, euskaraz pentsatzen zuen baina gaztelaniaz mintzatzen, oso modu arraroan.
|
|
2013
|
|
|
Urte batzuk geroago, 1605ean, Miguel de Cervantesen
|
On
Kixote Mantxakoa argitaratu zen. Nobelaren hasieran, bi auzok, apaizak eta bizargileak, Kixoteren portaera zoroa zalduntza nobelak irakurtzeari egotzita, haren liburutegiko ale kaltegarri guztiak suntsitzea erabakitzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Jendeentzat erraten zenez" etikatua" ez dakigu, abereentzat aldiz bai, hala nola" gaizo zakur etikatua". Euskaratua izan den Miguel de Cervantes idazlearen"
|
On
Kixote Mantxakoa" liburuan, idatzia da Rozinante zaldia etikatua zela. Eta behientzat ere hitz hori baliatzen omen zen.
|
|
2016
|
|
|
|
On
Kixote Mantxako, gapare buruargia, bigarren liburua, 16 atala.Eneko Iñarrondok itzulia.
|
|
|
|
On
Kixote Mantxako, lehen liburuko 45 atala, Eneko Iñarrondok itzulita
|
|
|
–
|
On
Kixote Mantxako ni neu naiz...
|
|
|
–Agidanean, nik uste, berori On Alvaro Tarfe
|
On
Kixote Mantxakoren Kondairaren bigarren zatian agertzen dena da, arestian gaur egungo idazle batek irarri eta argitaratua.
|
|
|
Bertan niri gertaturikoak atsegingarri ez baina atsebagegarri izan badira ere, hiri hura ekusteagatik beragatik, atsebagea atsegin dut. Bukatzeko, On Alvaro Tarfe jauna,
|
On
Kixote Mantxako ni neu naiz, ospeak hots handitan daramana, eta ez beste hori nire izena ebatsi nahi ukan didan zoritxarreko hori, nire gogaiez ohorea irabazi nahi izan duen hori. Otoi dagiot berorri, aitonseme denez gero, hemengo endore edo herjaunaren aurrean aitor dezan ni, orain arte, berorren bizialdiko egunetan ez nauela behin ere ekusi, eta ni ez naizela bigarren zatiko On Kixote hori, eta nire ezkutari hau Santxo Pantza daritzoguna ez dela berorrek inoiz ezagutu zuen hura.
|
|
|
|
On
Kixote Mantxako, gapare buruargia, bigarren liburuko 72 kapitulua.Eneko Iñarrondok itzulia.
|
|
2017
|
|
|
|
On
kixote mantxakoa (2 Partea)
|
|
2019
|
|
|
Bai, irakurleak ahalegin bat egin behar du Vercorsen ipuinen garaian eta testuinguruan kokatzeko: Txekhoven narrazioekin, Harrotasuna eta aurrejuzkuakekin edo
|
On
Kixote Mantxakoarekin egin behar den bezalaxe. Baina ez dute horregatik balio literario gutxiago:
|
|
2020
|
|
|
Laburtasun konpartituaz harago, bai erantzun zuen irakasleak irribarre zabal batekin. Pentsa dezagun Dekameronean, adibidez, edo Cervantesen ipuinetan, dela Eleberri eredugarriakekoetan, dela
|
On
Kixote Mantxakoan sartu zituenetan. Edo Lucanor kondearen ipuinakekoetan...
|
|
2021
|
|
|
Eta halaxe abiatzen dira, Sancho eta Kixote, Kixote eta Sancho, Gaztela Mantxako beren basa herritik mundura, abenturak bilatzera, okurritzen zaizkien izen ponposoenak hartuta, Rocinante zaldiarentzat, Dulcinea maitalearentzat, eta
|
On
Kixote Mantxakoa Alonso Quijano koitaduarentzat. Hortik aurrerako guztia jakiteko liburua irakurri behar da, baina makineria ulertzea erraza da:
|
|
|
Martzialek, olerki laburregiak idaztearen akusaziotik defendatu behar izaten zuen bere burua, baina orain bere epigramen laburtasunak, txio baten neurriekin, bere alde jokatzen du. Zalduntzako nobelek mendeetan zehar alimaleko arrakasta izan zuten, baina, gaur egun, zokoraturik gelditu dira nahiz eta haien parodiak,
|
On
Kixote Mantxakoak, sekulako prestigioa irabazi. Umorea eta ironia nagusitu dira gaur egun nahiago ditugu liburu anbiguoak gu doktrinatzen saiatzen direnak baino—.
|
|
|
Idazlearen ametsak eta kopistaren ahalegina —edo, geroago, tipografoarena— birsalmenta ziztrin batean galtzen ziren. Cervantesek Martzialen istorio triste bera kontatzen du
|
On
Kixote Mantxakoan, baina amaiera zoriontsuarekin. Liburua hasi berritan, kapitulu metaliterario ausart batean, istorioaren narratzailea aurkitzen dugu Toledoko Alcana kaleko saltokietan noraezean.
|
|
|
Mutil bat ikusten du pasatzen, erabilitako paperez mukuru betetako zorro bat daramala zetagile bati saltzeko. Oraindik ez du susmorik, baina dokumentu zahar horietan
|
On
Kixote Mantxakoaren abenturen kronika dago idatzia. " Eta irakurzalea izanik ni, nahiz eta kalean botatako paper puskak izan hartu nuen eskutan mutikoak zekarzkien sorta haietako bat", dio narratzaileak.
|
|
|
42. KAPITULUA: ...6, 503 or. (Virgilioren bertsoak Ponpeian); Horazio, Odak, I, 1, 3536 (poeten artean sartzen banauzu) eta III, 30, 1 (brontzea baino iraunkorragoa); Ovidio, Metamorfosiak, XV, 871 (bururatu dudan obrak ez du desagerraraziko ez Jupiterren kolerak, ez suak, ez burdinak, ezta denbora suntsitzaileak ere); Martzial, Epigramak, III, 2 (intsentsurako edo piperbeltzerako kukurutxoak); Miguel de Cervantes,
|
On
Kixote Mantxakoa, lehenbiziko partea, IX. kapitulua (kartapazioak Alcana kaleko zetagilearentzat); William Blades, Los enemigos de los libros, Forcola argitaletxea, Madril, 2016, 62 or. (balio handiko liburu bat komuneko papertako); https:// www.elconfidencial. com/ cultura// asi mueren los libros que no se venden_ 899696/ (saltzen ez diren liburuen suntsipena eta birziklatzea).... Alberto Olmos," Los nazis no quemaron tantos libros como nosotros", in https://blogs.elconfidencial.com/ cultura/ mala fama// nazis quemar destruir libros_ 1235594/.
|
|
|
Miliziano batek liburu bat zigarroen truke ematea proposatu zion.
|
On
Kixote Mantxakoa zen, hilabetetan hamaika aldiz irakurria," behin eta berriz errepikatzen zen irakurketa batek akuilatuta, lagun egiten zidana neure arnasaldietan eta besteen eldarnio orduetan". Haiek guztiak Xerezade modukoak izan ziren, eta irudimenaren ahalmenari eta hitzenganako fedeari esker salbatu ziren.
|
|
2022
|
|
|
–Laburtasun konpartituaz harago, bai –erantzun zuen irakasleak irribarre zabal batekin– Pentsa dezagun Dekameronean, adibidez, edo Cervantesen ipuinetan, dela Eleberri eredugarriak bildumakoetan, dela
|
On
Kixote Mantxakoan sartu zituenetan. Edo Lucanor kondearen ipuinetan...
|
|
|
" Mantchako herri batean, zeinaren izenaz ez baitut orhoitu nahi, bizi zen, ez delarik aspaldi, aitorenseme bat, lantza krakoan daukaten heyetarik eta oraino erredola, zamalko ihar bat eta charlengoa ihiziko." Horixe irakurriko duzu Duvoisin kapitainak egindako
|
On
Kixote Mantxakoaren behin behineko bertsioan.
|
|
|
Dena esateko, aipa dezagun Jose Palacio Saenz de Viteri() ere cervanteszalea izan zela, puntakoa, markes izateaz gainera, eta dirudienez
|
On
Kixote Mantxakoa euskaratzen higatu zituela bizitzako azken urteak. Obra amaitu barik zendu zen, baina Silvestrek gorde omen zuen aitorenseme izpiritutsuaren itzulpenaren eskuzko idaztia, tamalez gerora desagertuko zena 1936ko gerran Madrileko familia jauregian, Paseo del Cisne 17an.
|
|
2023
|
|
|
Arrisku horren argigarri, bi pasadizo aztertu nahi nituzke, bi klasiko handitan kontatuak: Rinaldoren eta urrezko edalontziko zaldunaren istorioa (Ariostok Orlando haserre liburuko berrogeita hirugarren kantuan jasoa) eta Begi luze purtzila izeneko narrazio laburra (Cervantesek
|
On
Kixote Mantxakoa liburuko lehenbiziko partean sartua).
|
|
|
Ez da kasualitatea Cervantesek Rinaldoren jakinduria
|
On
Kixote Mantxakoaren Begi luze purtzila izeneko narrazioan gogora ekarri izana (i, xxxiii xxxv). Cervantesek, bertan, bi adiskide on jartzen ditu eszenan:
|
|
|
Zoritxarrez,
|
On
Kixote Mantxakoan aipatutako istorioak atarramentu tragikoa izanen du: Lotario eta Kamila maitemindu eginen dira, Anselmo penaz hilko da, eta bi maitale berriek, gainera, bizia galduko dute.
|
|
|
Cervantesek, kontakizun honetan, Ariostoren irakurle zorrotza dela erakusten du. Baina Orlando haserre eta
|
On
Kixote Mantxakoan kontaturiko bi trantzeek gainditu egiten dute maitasunezko harremanen eta pertsonen arteko loturen perimetro estua. Berez, tolerantziari buruzko gogoeta zabalago baten barrenean kokatzen ahal ditugu.
|
|
|
Miguel de Cervantes,
|
On
Kixote Mantxakoa. Susa, 1986 Don Kixote Mantxakoa izenpean.
|
|
|
Miguel de Cervantes,
|
On
Kixote Mantxakoa. Susa, 1986 Don Kixote Mantxakoa izenpean.
|
|
|
Cervantesentzat, azken batean, kontraesana da bere nobelaren gai nagusietako baten muina: zalduntzako liburuen kontrako erasoak desengainurako pizgarriaren itxura hartzen badu ere, idealekiko grinaren bidez bizitzari zentzua ematen dion ilusioaren gorespena ere aurkitzen dugu
|
On
Kixote Mantxakoan. Ez da kasualitatea, beraz, Francisco Rico cervantista handiak argi eta zorrotz azpimarratu duen bezala, gure heroiak kontakizunarekiko berebiziko maitasuna adieraztea eta beste pertsonen bizitzarekiko kezka bizia erakustea.
|