|
2008
|
|
|
Tours-en txinerarekin eta japonierarekin egin bezala, gerora ere,
|
mundu
zabaleko beste hainbat hizkuntza aztertzen segitu zuen, euskararekin antzekotasunik ote zuten ikusteko. Hola 1928an Real Academia Española n sartzeko hitzaldian euskarak zenbait hizkuntza «zaharrekin» zituen berdintasun eta desberdintasun gramatikalak arakatu zituen, besteak beste dravidiar familiako malayim hizkuntza, sanskritoa, kaukasiar taldeko chürkil eta lak mintzairak, turkiera edo uraletako berbetak aipatuz359 Gerora, 1940ko hamarkadan hizkuntza «jasoekin» egin gura izan zuen alderaketa, latina, grekoa, alemana, gaztelania, frantsesa, hungariera, japoniera, arabiera eta georgiera izanik hizpide, baita sumeriera edo Kolonbiako katiera ere360 Ezin esan daiteke konparaketa lan hauek oso sakonak izan zirenik, edota linguistika arloan euskararen jatorri eta ahaidetza posibleak argitzen lagundu zutenik.
|
|
2011
|
|
|
Infernua, infernurik infernuena, badakigu hiztun elkarte batentzat zein den: ...psatzea. hots, orixek bere Euskaldunak poeman, ez beldur puntarik gabe, aipatzen duen" herri bat izan zen" hartan bukatzea. hori da erabateko infernua. kursaaleko jauregian, nazio arteko zinemaldian, euskarak arras leku xume testimoniala izatea, testamentupaperak gaztelaniaz edo frantsesez idatzirik egotea ia beti, edota produktu elektroniko gehien gehienek erdal (normalean ingelesez eta
|
mundu
zabaleko beste lauzpabost hizkuntza handitan idatzitako) argibide teknikoak izatea ez da noski euskararen mesedegarri: euskarak jardun gune eta harreman sare hori bere mendean ez duen seinale, besteak beste. hiztun elkarte osatuagoek, bide bat edo beste aukera dezaketenek, ahal dutelarik nondik nora jotzen duten ikusita h esparruko gune gehienak debeku izateak ezer gutxi du zerutiar hutsetik. huts gabezia horiek ez dira ordea, urrundik ere, goraxeago azaldu dugun kolapsozko infernuaren pareko. ehunka urtean bizirik jarraitu dute ehunka (agian milaka) hizkuntzak, kasuan kasuko hiztun elkartearen rol harreman sorta osoa nork bere hizkuntzaren bidez garatu ez izan arren.
|
|
|
gizakion uste aburu sinesmenek ezin ukatuzko indar ahalmena dute gizarte osoaren jarduera sozioekonomikoan (eta horren bidelagun diren botere harremanetan) eragiteko. Beste hitzetan esanik, Ak Bn eragiten duen bezala Bk ere An eragin dezake eta, hainbatetan, eragiten du. horrexegatik dugu euskaldunok eta
|
mundu
zabaleko beste hainbat hiztun herri beregainek, mila arazo eta mila kezka-biderekin batera, itxaropenerako oinarri razionalik ere. guztia ez da, zorionez, transformazio bide lineal eta unifaktoriala. konplikatuagoa eta konplexuagoa da etorkizuna: guri dagokigu konplexutasun horretaz jabetzea eta, horren baitan, irtenbide argi, baliagarri eta gizabidezkoa aurkitzea. diglosia berri baten moldaera lanabes egokia izan liteke horretarako:
|
|
|
Hango agintari jakobinoek aski izan dute euskararen aldeko keinuren bat egitea bertako zenbait euskaltzaleren itxaropen usteak pizteko.
|
Mundu
zabalean beste horrenbeste gertatu ohi da: jatorrizko hizkuntzaren egoera zenbat eta okerragoa izan, hainbat eta handiago izan ohi da itxaropenaren sentipena.
|
|
2015
|
|
|
|
Mundu
zabaleko beste alderdi batzuetan ere bada hizkera hori, eta Euskal Herri bertoko lekukotasunak bildu zituen Azkuek bere hiztegian(; auntzerdera sarreran). Oso iritzi bitxi eta bereziak zituen Azkuek hizkuntzaren gainean, eta jolaserako sortutako mintzamolde horrek ere ez zion ihes egin haren epai zorrotzari:
|
|
2016
|
|
|
ez, behintzat, ranking zehatzik eskuratu nahi bada250 Hainbat hiztuntalderen bizi indarra azpibaloratzeko dakarren arriskuaz mintzaturik dugu, bestalde, Kutlay Yagmur251 Quebec-eko (eta, parez pare, Europako zenbait hiztun herritako) gatazka soziopolitikoaren muin muinean sortua izanik konstruktua, situazio sozial haiek ditu erreferente nagusi.
|
Mundu
zabaleko beste hainbat situazio aztertzeko, aldiz, ez da hain baliagarri: ele aniztasunean oinarrituriko konpartimentazio egonkorrari, gatazka handirik gabeari, lekurik aitortu ez izana du BIE EV k, zenbaiten ustean, eragozpen nagusietarikoa252 Kontuan hartzekoak dira muga horiek guztiak, jatorrizko eredua erabat indargabetzen ez badute ere.
|
|
2017
|
|
|
Agian Espainiako ohiko historiografia guk ere geure egin dugulako, beste ikerketa eta iritzi batzuk saihestuz? Hala ere, zorionez, historiagile espainiarrez gain,
|
mundu
zabaleko beste ikerlari batzuk ere Xabier Minaz arduratu dira sakontasunez: Martin Luis Guzman, Virginia Guedea, Guadalupe Jimenez Codinach eta Ernesto Lemoine mexikarrak; Willian Davis Robinson eta Harris Gaylord Warren iparramerikarrak; Josep Maria Miquel i Verges katalana, edo Johanna von Grafenstein alemana besteak beste.
|
|
2020
|
|
|
Han jaio, hazi eta hezi ninduten eta han ditut nire hildakoak. Gazte atera nintzen babes eta konfort zonako putzutik eta
|
mundu
zabaleko beste erreka, putzu, ibai, aintzira eta zingira askotan igeri egin eta bidaideak aurkitu ditut. Denbora laburrekoak batzuk eta bizitza osoko bidaideak beste gutxi batzuk.
|
|
2021
|
|
|
‘orobat’ zentzuarekin: Kontu honetan zein ere besteetan aitzindaria izan zen Etxahun Iruri (Berria); Sirian zein ere
|
mundu
zabaleko beste hamahiru herrialdetan, dena den, segurtasun neurri zorrotzak indarrean jarri zituzten bozketa hauen karietara (Berria);
|