|
2002
|
|
|
|
Munduko
uririk haundiena ez hain zuzen, baina ederrenen artean, behintzat, ipini gura dabe. Mende honen hasierako Bilbo txikerra, itsasgizonen eta dendarien uria, industri herri indartsu izan ondoren, eta diru arloetan be bai, hemendik gorakoan industri osteko zerbitzu ugariko egonleku bihurtu behar ei da.
|
|
2006
|
|
|
Esan gabe doa pelikula berak oso musika desberdina izaten zuela areto batean edo bestean.
|
Munduko
hiri handienetan orkestra ederrak izaten ziren pantailaren eta ikusleen artean; apalagoetan taldetxoak baino ez, eta herri txikietan, onen onenean, bibolin edo piano jole bat. Eta denak ez ziren trebe trebeak.
|
|
2007
|
|
|
(Ardi elektrikoekin amets egiten al dute androideek?) nobela laburrak hura izan zen Blade runner pelikularen hazia 2019 urtean kokatzen ditu bertan gertatzen direnak. Oraindik ez gara horraino heldu, baina dagoeneko
|
munduko
hiri handi batzuek badute pelikulako itxura bera. Ilunak, jendez gainezka…».
|
|
2008
|
|
|
24.51.00
|
Munduko
hiririk handienetako batera hurbiltzeko
|
|
2009
|
|
|
(06:49) Erroma
|
munduko
hiririk handienetakoa zen. Milioi bat
|
|
|
–
|
Munduko
hiririk handiena da.
|
|
2010
|
|
|
Lehen nazioarteko topaketa, Erromatik kanpo, Argentinako Buenos Airesen egin zen 1987an. Ondoren, txandatuz, orain elizbarruti batean, eta bestean
|
munduko
hiri handiren betean, urtero izan dute gazteek beren eguna ospatzeko deia. Ondoren ospatutako nazioarteko topaketak, Erromatik kanpo, honako hauek izan dira:
|
|
|
Iragarpenak batera datoz, XXI. mendeko arazo larrienetakoa izango dela kutsadurarena.
|
Munduko
hiri handi askotako bazter auzoetan, batez ere, biziegokitasun baldintzak oso eskasak izango dira.
|
|
2011
|
|
|
20 estatubatuarretatik bat New Yorken bizi da. 19 milioiko populazioa du gaur egun, eta seigarrena da
|
munduko
hiri handienen zerrendan. 1950eko zerrendan, berriz, lehenengoa zen.
|
|
|
Hala ere, merezi du Londres hiri horien multzoan sartzea, historikoki oso hiri garrantzitsua eta handia izan baita munduan. XIX. mendean,
|
munduko
hiririk handiena izan zen: 6,5 milioi biztanle zituen 1899an.Kontuan izan behar dugu mundu osoan 1.600 milioi lagun zeudela orduan.
|
|
2012
|
|
|
Hamarkadetan zehar multinazionalak, eskuineko alderdiak eta Europako Komisioa bezalako nazioarteko erakundeak saiatu dira uraren pribatizazioa bultzatzen. Hala ere, planeta osoan, ur zerbitzuaren jabetzak eta kudeaketak esku publikoetan jarraitzen du oraindik
|
munduko
hiri handienetako %90ean baino gehiago. Proportzio hau handiagoa da oraindik ere hiri txiki eta nekazal guneetan.
|
|
2014
|
|
|
|
MUNDUA
HIRI HANDI BAT DA. HIRIEN MUNDUA
|
|
2016
|
|
|
Pekin, XIII. mendea. Marko Poloren hitzetan,"
|
munduko
hiririk handiena, ederrena eta aberatsena" zen, baina garai hartan Khanbaliq (Khanaren hiria) zuen izena, Kublai Khan buru zuen mongoliar inperioaren hiriburua baitzen. Hantxe jaio zen 1220 urte inguruan Bar Sauma, gerora, monje nestoriotarra izaki, Rabban (maisu) titulua jaso zuena.
|
|
2018
|
|
|
–Egia al da Kordoba izan zela, hamargarren mende aldera,
|
munduko
hiririk handiena eta aberatsena?
|
|
2019
|
|
|
Beharbada ohartua zara horretaz, irakurle, gero eta gehiago antolatzen dira delako Escape Game edo ihes jokoak,
|
munduko
hiri handietan ez ezik, txikiagoetan ere bai, hala nola Baionan, Urruñan, Irunen. Ihes joko horiek dira omen Escape the room motako bideo-jokoen aldaera fisikoa.
|
|
|
Irakasleak, niregana hurbildu, eta esaten zuen: "... zurea bai zortea, Bilboren askapena ospatzen dugun egun berean jaio zinelako!" Niretzat, Bilbao(
|
munduan
hiri handiagorik zegoela pentsa zitekeen?) eta" liberación" hitzek osatzen zuten kontu hark usain onik baino ezin zuen izan, eta ni poz pozik, jakina! Irakasleak niri esandakoa etxean kontatu, eta gure aitaren aurpegian ez zen ezta irribarrerik txikiena ere marrazten, edo eta ulertezina egiten zitzaidan keinu bat egiten zuen (parte onekoa ez, hori ziur!) Athleticen hiriaren liberazioaren urtemuga eta nire urtebetetzearen eguna bat etorri, eta nire aita poztu ez?
|
|
2020
|
|
|
Amets handi bat zen hura. New Yorken nengoen,
|
munduko
hiririk handienetako batean.
|
|
|
Argazkilari amateur baten erakusketa zegoen aurrezki kutxak horrelakoetarako daukan areto txiki batean.
|
Munduko
hiri handi ezagunenetan kalean ateratako argazkiek osatzen zuten erakusketa, egileak urrutiko kale eta hiribideetan eszena enkoadragarrien bila emandako ordu luzeen emaitza kaxkarra, munduko hiri globalen izen arranditsuek arrunkeriarik handienak salbatuko balituzte bezala.
|
|
|
Madrilen, Parisen eta
|
munduko
hiri handi anitzetan erakusketak egin zituen.
|
|
2021
|
|
|
Txilikuren liburuko pasadizo zehatzetara joz, infernuetako bat Jerusalemen kokatuta dago, k.a. 2.000 urte inguruan: " Garai hartan
|
munduko
hiri handienetako bat izango zen Jerusalem, eta bazen kanpoaldean auzo bat, non hiriko zaborrak erretzen zituzten. Zabortegia zen.
|
|
|
Mexiko DFkoa da Camilo Lara, eta nabaritzen zaio, haren diskoek badutelako
|
munduko
hiri handienetakoari dagokion kosmopolitismo ukitua. Bai jorratzen dituen erritmo latinoetan (cumbia, bolero, txa txa txa, mariatxi...), zein horiekin jolasteko darabiltzan osagai elektronikoetan, pop musikatik hurbil, eta erritmorik bortitz eta makinistenak alde batera utzita.
|
|
|
Enperadoreak obsesionatuak zeuden ikonografia globalarekin, eta haren propaganda egiten zuten. Erroma, munduaren jabe ez ezik, gizateria osoaren aberri komuna ere bazela aldarrikatzen zen,
|
munduko
hiri handia, kosmopolis gauzatua, urrutiko lurraldeetan barreiatutako jendeei bere barnean onartzeko gai zena. Ideal horrek, beharbada, Elio Aristides erretorika irakaslearen Encomio obra hanpurutsu eta lausengarian du bere adierazpenik bereizgarriena:
|
|
2023
|
|
|
Teksi, jaso zuen ahotsa harro, amerikar azentuarekin. Taxia hurbildu, gidaria irten eta atea zabaldu zion atso zaharrari,
|
munduko
hiri handietan egiten zen bezala, urrea txilinka zuela sar zedin. Goazen tren geltokira bizkor, ez daukat denbora askorik.
|
|
|
Aurreraka oldartzen dira, parez pare zer duten erreparatu gabe, aldez aurretik ezagutzen duten ibilbidea automaten gisa egiten baitute.
|
Munduko
hiri handi guztietan berdin gertatzen da. Gizaki modernoa, unibertsala, gizaki lanpetua da, ez du denborarik, premiaren pean bizi da, ez du ulertzen izan daitekeela zerbait baliagarri ez dena; ez du ulertzen, orobat, baliagarria dena alferrikako zama izan daitekeela, zerbait itogarria.
|