|
2013
|
|
|
Bere amatasunaren gunerik garrantzitsuenak (haurdunaldia, erditzea, gaixoaldiak...) gertakari politikoekin daude lotuta (amnistiaren aldeko kanpainarekin, itxialdi eta manifestazioekin), pertsonaiak aukeratutako konpromisoarekin.
|
Modu
horretan, trebezia handiz, konpromiso politikoa eta amatasuna uztartzea eragotzi dioten emakume baten aitorpena eskaini digu Urretabizkaiak (Olaziregi, www.basqueliterature.com).
|
|
|
Kea, alde batetik, desegin zaion bizitzaren irudia da, baina bestetik, zerura joateko modua ere bada.
|
Modu
horretan saihesten du Arrutik poema etsipen edo auhen kantu bihurtzea.
|
|
|
Literaturaren historiek hari narratibo edo kate narratibo batean biltzen dituzte gertakari literarioak, eta katebegiak irudikatzen dituzte.
|
Modu
horretan, literaturaren historialariek gertakari literario horiek kateatzearekin batera, hutsuneak edo isiluneak ere kate diskurtsiboan bildu behar dituzte, hari edo kate narratibo horretan zentzua emanez. Ondorioz, Literaturaren Historia egiterakoan lehen urratsa, ezinbestez, kateatu behar diren gertakari literario horien nolakotasuna mugatzean datza (Retolaza, 2010, 958).
|
|
|
Ohiko moduaz gain bada beste modu bat Mikoletak bere binakako sailkapenetik kanpo utzia eta gutxi asko Larramendiren bigarren moduarekin bat datorrena.
|
Modu
hori ez da horren usadiokoa Mikoletaren esanetan, eta horrexegatik baztergarritzat jotzen du behar bada molde arrotzen imitazioan datzalako(, décimas, liras y sonetos[?] obra de poco lucimiento por los pocos que en vascuence entienden estos metros?). Larramendi hizkuntzaren apologistak, ostera, baztertu ez ezik aldarrikatu ere egiten ditu, euskarak molde horietara egokitzeko gaitasuna baduela frogatu nahirik.
|
|
|
Bistakoa da, mendeka, hamarkadaka edo urteka taxututako literaturaren historia batean, komenigarri den etiketa bat baino ez dela aldia, literaturaren historia ataletan banatzeko premiak sorrarazitako etiketa, hain zuzen ere. Materiala ordenatzeko modu bat da, zalantzarik gabe, baina, hortik zatiketa
|
modu
horrek propioki historia literarioa denarekin zerikusia duela uste izatera alde handia dago.
|
|
|
superlatiboaz, eta bestetik, hizkuntzaren historian benetan adierazgarriak diren testuak hautatuz osatu. Horrekin batean, idazle hilen testuak soilik onartu behar ziren,
|
modu
horretan kanon kontserbatzailea finkatuz. Menéndez Pelayoren egitura eta planteamenduak imitatu zituzten gerora beste hainbatek, eta haietako bat, zehazki Jose Berguak moldaturikoa da Onaindiarenaren eredutik hurbilen dagoena:
|
|
2015
|
|
|
Joselu Blancoren ideia aipatu dugu lehen, zelan bere ustez ETB albistegietan lehiatu ahal den batik bat. Iruditzen zaigu erronka horri hobeto erantzun ahal zaiola tokikoekin elkarlanean,
|
modu
horretan Euskal Herriko txoko gehienetako lehen eskuko informazioa lortzeaz gain ETBk aukera izango lukeelako sare modura eratu eta gizartean gehiago errotzeko.
|
|
2016
|
|
|
Atxagak ere tradizioaren ideia testu mosaiko (Kristeva), sare, edo bere hitza erabiltzearren,, kate?
|
modu
horretan ulertzen zuen. –Tradizioa textoinguru historiko bat dugu, hau da, texto kate bat zeinean texto bakoitzak aurrekoa itzultzen eta traizionatzen du, zeren, nahiz eta texto orijinalaren mamiari irauterazi nahi izan, ezin baitezake zerbait berri baten agerketa eragotz?
|
|
|
jaiota artean naziotasun espainola bereganatu ez duten herritarrak (datu horiek bakarrik direlako Espainiako EIN INEtik edo Eustatetik zuzenean jaso litezkeenak). Ezen jabetu behar dugun
|
modu
horretan bereizi gabe uzten ditugula, batetik, Espainiaz kanpo jaiotako etorkinek jada. Espainian?, zeinahi erkidegotan dela ere, eduki dituzten seme alaba denak edo gehienak, zeinak jada naziotasun espainolaren jabe bihurtu ohi diren, gurasoek, batek edo biek, jada naziotasun espainola eskuratu dutelako beraiek jaio ordurako, edota, arauak arau?
|
|
|
Ordea, euskaldunon komunitatea linguistikoki
|
modu
horretan definitzea erabakitzen baldin badugu, aldi berean onartu dugu bere gordinean guk aurrez aurre daukaguna dela Euskal Herrian bizi den erdal (dunen) komunitatea. Ez gugandik haraindiko nolabaiteko mugez bestaldekoa (bakarrik behintzat), baizik eta egunero gure ondoan dagoena, gure artean bizi dena, eta egunero bere laguntza aktiboan dituena Espainiako/ Frantziako estatu egitura erdaltzaleak, eta egunero sostengu eta bultzada ezin sendoagoa hartzen duena mundu osoko frankofonian? 284 milioi hiztun?
|
|
|
Oso baliagarriak dira joera nagusiak ikusteko. Baina, halaber, oso interesgarria da kontsumitzaileak hedabidez hedabide ikertzea zeren
|
modu
horretan ikus baikenezake nukleo horretan, kontsumitzaile handiak eta ertainak kontuan hartuz, ezaugarri ezberdinak dituzten azpimultzoak daudela?
|
|
2018
|
|
|
28 Beraz, nire ustez, Reguerok (2017, 578) berak ematen dituen datuen distribuzio geografikoa ez dator bat gero dakarren maparekin, 1750 aurreko egoera islatzen bide duen horrekin. beharrean gaude datuei so29 Bestalde, joan aditzaren erabilera iragankorra dugu, ‘eraman’ en zentzua duena. XVI. mendean Etxeparek
|
modu
horretan darabil, eta Sunbillan 1597an ere ageri zaigu (ConTAV, § 5.2.5). OEHk (s.v. joan 3 adieran) Iparraldeko eta Nafarroa Garaiko autoreetan dagoela dio, eta hala da egun ere.
|
|
|
Jon Etxaideren adierazpenen bidez ezagutzen dugu 1960tik aitzina zentsurak gero eta indar txikiagoz eragotzi zuela euskarazko testuak argitaratzea,
|
modu
horretan ezabatu nahi baitzituen, Etxaideren beraren hitzetan, Francoren diktadurak" euskal kulturaren aurka egindako genozidio" aren arrastoak (Etxaide, 1979: 21).
|
|
|
Arestiren poemak borrokaldiaren zehaztasunetan baino arreta gehiago jarri zuen kopla horren esatari den soldaduaren ethosaren sendotasunean, hogeita bost urte geroago bestelako fronte batean litzatekeen sendotasuna iradoki nahi zuelako.
|
Modu
horretan, Arestik aditzera eman nahi zuen 1960etako giroa frontean zeuden errepublikazaleenaren gisakoa zela, bere hitzetan okerragoa ere bazena: " infernu labanagoan/ deabruaren ahoan".
|
|
|
Kantua osatzen duenerako egileak urteak daramatza euskara estandarrean idazten, baina testu hau bizkaiera oso lokal batean idatzia da.
|
Modu
horretan egileak forgerie gisako bat osatzen du, egiazki herrikoia izango zatekeen kantuaren bertsio bat oinarri izan balu bezala idatziz. Baina, lerroartean iradokitzen dituen eduki inplizituek gertaeren berri duenarentzat eta garaiko politikan aditua denarentzat esanahiz gainezka daude.
|
|
|
Gisa honetako dokumentazioaren argitan, aztertzekoa da
|
modu
horretan sustatutako lan gehiagorik ba ote den, edota denak diren haureta gazte literaturakoak.
|
|
2019
|
|
|
Eta aktoreari erraztu lan hori, ez dadila izan gorputzarekin gauza bat esaten duela eta... zeren hor disoziazio bat datorkio aktoreari: gorputzarekin esaten du gauza bat eta ahoarekin beste bat, eta interpretazioa oso zurruna izaten da
|
modu
horretara.
|
|
2020
|
|
|
Deigarria iruditu zaigu, hain gazte izanik, kontuan izatea beren herritik edota probintziatik irteteko beharra izan dezaketela gerora begira. Ez dakigu esaten gazte autoktonoekin alderatuta desberdintasunik egon ote daitekeen pentsatzeko
|
modu
horretan, baina bai sumatzen dugu gurasoen esperientziak baduela eragina haiengan alde horretatik.
|
|
|
Datu bilketa behaketa bidez egiten da, neurtzaileek kalean dabiltzan hiztunei ezertxo ere galdetu gabe eta entzuten dutena jasoz.
|
Modu
horretan, hiztunok ez dakite behatuak izaten ari direnik, eta neurtzaileek hiztunen berezko joera jasotzen dute. Estreinakoz 1989an egin zen neurketa hori eta geroztik, lau bost urtean behin errepikatu da:
|
|
2021
|
|
|
Funtzio exekutiboetan pertsona elebidunek abantailak dituztela dioten ikerketen ildo beretik, hainbat ikerlarik argudiatu dute beste hainbat prozesutan ere —esate baterako, dementzia edo narriadura kognitibo arinean (Mild Cognitive Impairment (MCI) ingelesez) — abantailak ekar ditzakeela elebitasunak (Alladi et al. 2013; Bialystok et al. 2007; Woumans et al. 2015). Ikerlari horien arabera, elebitasunak erreserba kognitiboa elikatzen du, eta,
|
modu
horretan, alzheimerraren eta halako gaixotasunen garapenetik babesteko faktore gisan eragiten du (Bialystok 2021; Jafari et al. 2021; Kim et al. 2019; Liu & Wu 2021). Elebitasunak funtzio neurobabesle horretan eragiten ote duen aztertzeko, elebidun eta elebakarren arteko alderaketak egin izan dira, dementziaren sintomen agerpenean elebidunek atzerapenik erakusten duten aztertuz (Craik et al. 2010; Ossher et al. 2013) eta garuna aztertzeko irudi bidezko teknikak erabiliz (Jafari et al. 2021), besteak beste.
|
|
|
Hizkuntzak eta, oro har, fenomeno semiotikoek zentralitate handia hartzen dute prozesu honetan. Giza psikologiari begiratzeko
|
modu
hori ez da gauza berria. Mendeetan iraun duen kontrobertsia baten segida besterik ez da gaur egun psikologia kognitiboaren ikuspegi nagusiaren eta kritikoaren artekoa (Billig 2008).
|
|
|
Burura etortzen zaigun lehen galdera da
|
modu
horretan irudikatzen dugun pertsona elebiduna gure garai soziohistorikoaren produktu bat ez ote den. Pertsonok hizkuntzak" kode" gisan" gordeta" dauzkagu garunean edo ideia hori sozialki eraikitako eta onartutako ideia bat da?
|
|
|
Giza psikologiaren ikuspegi indibidualistaren begirada izango litzateke hori. Gaia
|
modu
horretan aztertzeak hainbat galdera jartzen ditu mahai gainean, euskal soziolinguistikan maiz agertzen direnak. Funtsean errepikatzen den galdera da ea zein izango ote den pertsonak euskara ikasi edo erabiltzera eramango dituen indar akuilagarria.
|
|
2023
|
|
|
Aisiari buruzko ikastolen marko orokorrean jasota dago Ikastolen Elkarteak (2022) aisiaz duen ikuskera, eta marko horrexetan kokatzen da egitasmoa.
|
Modu
horretan, HMOn definitu den pertsona ereduarekin koherentziaz, horri ekarpena egin nahi dio.
|
|
|
Harrera astearen ostean, saioka egindako behaketa eta hausnarketa sistematikoak, inplikatuak dauden profesional ezberdinen artean partekatuko dira,
|
modu
horretan esku hartzeak hobetu eta programa malgutasunez testuingurura egokitzeko. Gauza bera, murgiltze prozesuak iraun bitartean eta horren ondoren.
|
|
|
Horretarako, asmoa da, ikasleek adierazitako emozioetatik, hezitzaileak egindako balorazioetatik, eta hezitzaileak, tutoreak eta orientatzaileak erantzundako galdetegietatik jasotako datu eta ideia nagusien funtsa azaleratzea, eta horiek marko teorikoan esandakoekin elkarrizketan jartzea.
|
Modu
horretan, xedea dugu harrera eta murgiltze programaren indarguneak zein mugak identifikatzea eta, ondoren, azken atalean hobekuntza proposamenak egitea.
|
|
|
Ikasgelara ikasturtean zehar beste haur bat gehitzearen aukera aintzat hartu eta programan proposamen zehatzak gehitzeko, aldiz, pirata barkuaren dinamikari jarraitutasuna emanez, harrera bat gehitzeko saio proposamenak garatzea da proposatu nahi duguna.
|
Modu
horretan, euskaraz eta kulturartekotasunetik, ikasle guztiak barku hori aberasten joango dira, eta, bide batez, harrera eta murgiltze planari edozein unetan martxan jartzeko balioa emango zaio.
|
|
|
|
Modu
horretan, pertsonengan eragina duten testuinguruei erreferentzia egiteko lau sistema izendatu zituen: mikrosistema, mesosistema, exosistema eta makrosistema.
|
|
|
Hizkuntza ordezkapenak dakarren asimilazioarekin batera aurkezten zaizkigu horiek.
|
Modu
horretan, inklusioaren kontzeptua baliatzen dute, hizkuntza gutxiagotuaren –euskararenaurka erabiltzeko eta hizkuntza hegemonikoaren normalizazioa" irekitasunarekin" lotzeko (Iztueta 2014).
|