|
2008
|
|
|
Kontu hauetan arkeologiak laguntza apur bat eman dezake, nahiz eta hizkuntz egoeraz ezin zuzenean ezertxo ere esan, identifikatzen dituen kultura estrato edo geruzen hurrenkeran jarraipena edo etenak ikusteko gai bada. Gure gairako oso garrantzitsua den Burdin Aroa duela urte guti hasi dira seriozki aztertzen eta uste dut denbora guti barru sintesi moduko bat eskaintzeko
|
moduan
egongo direla.
|
|
|
Jatorrizko lana ahalik gutxiena aldatzen saiatu gara. Hala ere, hautatutako hi tzak aurkezteko
|
moduari
dagokionez, hona hemen ohar garrantzitsu batzuk irakurle arentzat:
|
|
|
Baroja ez zen euskararen etsaia, bai ordea nazionalismoarena, eta nazionalismorik gabe euskarak egunak kontatuak izaki (edo hori zen behintzat euskaltzale askoren kezka). Batak, Barojak, gauzak zeuden
|
moduan
egotearekin nahikoa zuen; nazionalistentzat, berriz, euskara, proiektu nazionalaren muina, txerto berri baten beharrean aurkitzen zen.
|
|
|
dugu oraingoan gogoan. Aurrekoan ez bezalako ekuazio
|
modua
dago oraingoan indarrean:
|
|
|
«oraindik ez» esatean, «laster bai» itxaropena islatzen ari zen. Eta hori, nire ustez, Estatutu prozesuari lotu behar zaio, autonomian ere zailtasunekin baina aurrera egiteko
|
modua
egongo zela irizten baitzuen. Hortaz, Azkue ez zen konformatzen eskola partikular batzutan euskara sartzearekin.
|
|
2010
|
|
|
Bravo Arriagak (idem) hitz gutxitan laburbiltzen du emozio positibo eta negatiboen auzia: En> Auzi honetan sermoiak motibarazteko dauzkan
|
moduak
daude jokoan: exemplak, adibideak, ilustrazioak, analogiak, bukaera txarreko ibilbideak...
|
|
|
Esana dugu jada ekoiztutako berbaldiaren eta ekarriaren artean beti ere nolabaiteko jauzi bat dagoela. Esan dugu, orobat, harreman hori ez dela uste bezain gardena eta errugabea, subjektuen arteko erlazio
|
moduak
baitaude beti tartean. Zein ote da elementu indefinituen interakzio eragina gure corpuseko testuetan?
|
|
|
lehengo aldean asko dira, orain, ahoz eta idatziz nolabait jarduteko gai diren ikasle irakasleak. Hiztun idazle horien ezpain lumetatik jaulkitzen den hizkuntza
|
moduari
dagokionez, aldiz, oso egoera diferenteak ageri dira eguneroko praktikan: hitzez zein idatziz zoragarri egiten dutenetatik hasi eta ezinean ari direnetara arte, gaztelaniaz edo frantsesez nekez aurkituko den aldakortasuna da gurean nagusi.
|
|
2012
|
|
|
Itzultzeko
|
moduari
dagokionez, Luteroren itzulpenak ez zuen aurrerapen edo berrikuntza garrantzitsurik ekarri, San Jeronimok esandakoari jarraitu besterik ez baitzuen egin. Baina Biblia herri xehearen hizkuntzara itzultzeko egin zuen ahaleginak eragin handia izan zuen XVI. mendean Europako beste hizkuntzetara egin ziren Bibliaren itzulpen askotan:
|
|
|
Itzultzeko
|
moduari
dagokionez, Ibinagabeitiak iritzi hau ematen du artikulu berean: –Idazteuneko atalak errex bezin zintzo itzulita daude, otoitzak zer esanik ere ez, latiñari orpoz orpo iarraituz izkuntza bietatik bat ere saldu gabe.
|
|
|
Itzultzeko
|
moduari
dagokionez, kontuan hartu behar da salmoak elizan kantatzeko moduan itzuli zituela Orixek, eta irizpide horri eustearren egin zituela hainbat aldaketa,. Irakurleari, atalean aitortzen duenez:
|
|
|
Ba ote dago enuntziatu TIPOAren eta bigarren graduko puntuazio marken arteko ko erlaziorik? Azken batean, enuntziatu TIPOAren atzean bi enuntziaturen arteko harremana formalki gauzatzeko
|
modua
baitago. Eta TIPO bakoitzaren barneko enuntziatu motak hobesten ote du puntuazio demarkazio jakin bat?
|
|
|
E2 enuntziatu parentetikoak IS+ AS egitura dauka, eta corpuseko adibideek salatzen digutenez, nahiz eta biak modalitate bereko enuntziatuak izan (adierazpenezkoak), E2 enuntziatuko aditz jokatuak aldaketa ekar dezake E1 enuntziatuko aditzarekin erkatuz: aldiari dagokionez (denbora edo tenpusa) eta baita pertsona aldaketari nahiz aditzaren
|
moduari
dagokionez (indikatiboa, subjuntiboa, ahalera, agintera) ere.
|
|
|
Orain arte esandako guztiak E1 enuntziatuko aditzaren eta E2 enuntziatu parentetikoko aditzaren artean gehienetan aldaketak daudela frogatzeko balio izan digu, bai aditzaren pertsonari dagokionez, bai aldiari dagokionez (tenpusa), bai aspektuari dagokionez, eta baita aditz motari nahiz
|
moduari
dagokionez ere.
|
|
2013
|
|
|
Jean Saint Pierreren artikuluetatik ateratzen dira azterketa honetan sartzeko iruzkin gehienak. Hasteko, Errusia aipatzeko
|
modua
dago. Zerbitzari k Frantzian zeuden eta ikusi zituen errusiarrak deskribatu zituen, alde batetik haien edertasuna eta handitasun fisikoa laudatuz, baina bestetik haien ahuleziak azpimarratuz:
|
|
2021
|
|
|
Artikulazio
|
moduari
bagagozkio, Arabako eta Nafarroako epigrafian s, x, ss eta ts grafemak ditugu bokal artean. Jorienak aurrenekoa eta azkenekoa direnez gero, pentsatzekoa da s (igurzkaria)/ ss, ts (afrikatua) oposizioa egon daitekeela, hau da, Lergako nar.hvn.ge.si (dat.?, gen.?) nahiz a.bi.svn.ha.ri. (dat.
|
|
|
33.4b Ondorioa adierazten duen perpausak ondorio morfema izan dezake —ezen morfema, edo haren aldaerak, gehienetan—, eta orduan esaldia ohiko ordenan ematen da: ...eze, pena ematen zidak saltzea (San Martin); Hainbeste lan daukate, ezen enkargu gehiago hartu ezinik dabiltza Japoniako eta Koreako ontziolak (Berria); Hainbat gauzatan sartuta nabil eze azkenean denak gaizki egiten ditut (Elexpuru); Hala zara mudatuko, ze ez zaitu inork ezagutuko (Lazarraga); Halako errabiagaz esan ohi dituzte, ze edonork sinistu legike bihotz bihotzetik direla (Astarloa); Hain
|
modutan
dago zabaldurik biraoak ezartzea, ze ez die inork sinisten (Astarloa) 5 Baina non ere erabil daiteke horrelako esaldietan: Hain da garestia non erregeak eta beste gain gaineko pertsonak bakarrik izan dezakete (A.
|
|
|
Izan ere, balio kuantitatiboak erkatzen dituzten batzuk ere izan daitezke moduzkoak (Zuk bezain ongi egin dut nik azterketa); moduarekin zerikusia duen ezaugarri baten maila erkatzen dute horrelakoek. Parekotasunezkoek, berriz,
|
moduari
dagokion izaera bera konparatzen dute, elementu biren modu izaerak parez pare jarriz. De Rijkek Comparatives of Similarity deitzen ditu (2008:
|
|
|
Bada kastitatea begiratu nahi duenak eztu dantzatu ere behar, eta ez [soiñuak diren] lekhura joan (Axular); [Arnoa den] lekhuan da haragiaren desira desordenatua (Axular); Ura da [neke eta pena guziak onaren kutsurik gabe arkitzen diren] lekua (Agirre Asteasukoa). Gauza bera gertatzen da perpaus adberbiala
|
moduari
dagokionean. Ardatzik gabe perpausa gaizki eratua da; ardatz gisa, berriz, kontzeptua adierazten duen izen bat baliatzen da, hala nola modu:
|
|
|
39.2.6b Aditzaren
|
moduari
dagokionez, indikatiboko adizkiek dute nagusitasuna kontzesio perpausetan: Egia garratz eta mergatza dan arren, egia beti (Eguzkitza); Ezagutu zaitut, nahiz ez zintudan behin ere ikhusi (Laphitz); Bizten hasia delarik ere, non dugu Larramendiren izena eta omena?
|
|
|
Bigarren mailako predikatu modura izen bat azaltzen denean (Jon artzain joan zen; Zuzendari hautatu dute Ane) ‘bere subjektuaren une bateko egoera’ apur bat era desberdinean adierazten da, gehienetan izaera mailako predikatutzat hartu ohi direnak azaltzen baitira horrelako adibideetan. Baina hauetan ere adierazten dena da, lehenean, Jon ‘artzain egoeran joan zela’, edo ezaugarri hori izango zuela aurrerantzean; bigarrenean, egoera edo ezaugarri aldaketa bat ezarri zaiola Aneri, eta hemendik aurrera bere egoera edo ezaugarria zuzendari izatea edo zuzendari
|
modura
egotea izango dela.
|
|
|
Hirugarren pertsonako jusiboak ere adizki sintetikoa edo [aditzoina+* edin/* ezan] adizki analitikoa izan ditzake oinarrian. Bizkitartean, bi
|
modu
daude adizki jokatuaren jokatzeko. Alde batetik, la atzizkia beretzen duten oraineko adizkiak daude:
|
|
|
" Plural soziatiboa" izenekoan nori zuzentzen diozun mezua, hura ere sartzen duzu plural horretan, jendetasuna adieraziz: Zer
|
moduz
gaude gaur?; Zer, gaur ere ezin dugu lo egin?; Eta, nola goaz ingelesarekin?... Horren aldaera batean testu irakurlea ere sartzen dugu plural horretan:
|
|
|
Ar nazazu zure langileen artean bederik. Beraz, pentsa daiteke —dio Mitxelenak— Gipuzkoan, tartean, bi kontaketa
|
modu
zeudela: eredu herrikoitik hurbil zegoena bata, Agirre Asteasukoak ordezkatzen zuena; literaturatik gertuago zegoena bestea, landuagoa, Lardizabalena.
|