|
2007
|
|
|
Denbora luzea behar izan duten arren,
|
lortu
duten informazioa oso baliagarritzat jo dute, besteak beste Eguzkiaren gainazaleko elementuen isotopo proportzioa ezagutu baitute. Astronomoek uste dutenez, Eguzkiaren gainazalaren konposizioa eta eguzki sistemaren aitzindariarena eguzki sistemako izarrak eta planetak sortu baino lehenagokoa berdinak dira.
|
|
|
Astronomoek uste dutenez, Eguzkiaren gainazalaren konposizioa eta eguzki sistemaren aitzindariarena eguzki sistemako izarrak eta planetak sortu baino lehenagokoa berdinak dira. Lurraren atmosfera nola sortu zen jakiteko baliagarriak izango dira
|
lortutako
datuak, haien iritziz.
|
|
|
Nature zientzia aldizkarian, primate baten zelula helduetatik abiatuta enbrioiko zelula amak
|
lortzeko
metodo baten berri argitaratu dute. Ikerketa Oregongo Osasun eta Zientzia Unibertsitateko
|
|
|
Nature zientzia aldizkarian, primate baten zelula helduetatik abiatuta enbrioiko zelula amak
|
lortzeko
metodo baten berri argitaratu dute. Ikerketa Oregongo Osasun eta Zientzia Unibertsitateko Mitalipov biologoak eta haren taldeak egin du, eta makako heldu baten fibroblastoak erabili dituzte, hau da, ehun konjuntiboaren zelulak.
|
|
|
Teknika horren bidez
|
lortzen
diren zelula amak erabat bateragarriak dira fibroblastoa eman duen helduarekin. Hori gizakietan lortuz gero, ez litzateke errefusa arazorik egongo, eta, beraz, zelula amen bidezko terapiek ez lukete arazo hori izango.
|
|
|
Teknika horren bidez lortzen diren zelula amak erabat bateragarriak dira fibroblastoa eman duen helduarekin. Hori gizakietan
|
lortuz gero
, ez litzateke errefusa arazorik egongo, eta, beraz, zelula amen bidezko terapiek ez lukete arazo hori izango. Beste animalia batzuetan arrakastaz egin badute ere, primateetan ez zuten lortzen aurrera egitea.
|
|
|
Beraz, irrati uhinen uhin luzeretan abantaila horretaz balia gaitezke. Zenbait teleskopioren laguntzaz, Lurraren gainazaleko toki batean baino gehiagotan jaso ditzakegu seinalea edo erradiazioak aldi berean, eta ondoren konbinatu, eta ikaragarrizko dimentsioak dituen teleskopioaren efektua
|
lortu
(10.000 km-ko diametroa duen teleskopio batena). Hala, interferometria irrati uhinetan erabilita, objektu astronomikoen xehetasunak zehatz mehatz jasotzen dira.
|
|
|
Horretarako, problema bat ematen dio, eta, problemaren planteamenduarekin batera, problemaren soluzio zuzena. Sareak problema aztertu, eta soluzio bat ematen du; informatikariak emandakoarekin alderatzen du, eta neurona bakoitzaren jarduera egokitzen du sare osoak
|
lortzen
duen soluzioa zuzenarekin doitzeko. Berriz saiatzen da; programa ondo eginda badago, bigarren saioan gertuago izango dira sarearen soluzioa eta soluzio zuzena.
|
|
|
Berriz alderatuko ditu bi soluzioak, berriz egokituko du neuronen lana eta berriz saiatu. Horrela, soluzio zuzena
|
lortu arte
.
|
|
|
Ikaste sistema honek tranpa dirudi,
|
lortu
lukeen soluzioa ematen baitzaio. Baina garunak gauza bera egiten du.
|
|
|
Horretarako modu bat energia bihurketaren eraginkortasuna handitzea da. Hala, zenbat eta eraginkortasun handiagoa, orduan eta elektrizitate gehiago
|
lortzen
da erregai kantitate berarekin, eta, proportzioan, CO 2 gutxiago isurtzen da.
|
|
|
Baina teknologiak aurrera egin ahala zentralen eraginkortasuna gorantz doa. Zentral superkritiko eta ultrasuperkritiko deritzenetan lurruna tenperatura eta presio altuagoetan jartzen da, eta, hala,% 40 eraginkortasuna
|
lor
daiteke.
|
|
|
Bi turbinek, beraz, ziklo konbinatuan funtzionatzen dute elektrizitatea ekoizteko. Hala eraginkortasun handia
|
lortzen
da,% 40. Gainera, sintesi gasa erre aurretik purifika daiteke, NO x eta SO x isuriak% 95 murrizteko.
|
|
|
Dena den, eraginkortasuna handituz, CO 2 isuriak% 25 murriztea
|
lor
daiteke gehienez ere. Baina ikatza berdetu nahi bada, hori baino gehiago da.
|
|
|
CO 2 isuriak askoz ere gehiago murriztu behar dira, deusezteraino ahal bada. Ikertzaileak, hori
|
lortzeko
, karbonoa harrapatzeko eta gordetzeko teknologiak ikertzen ari dira. Helburua da ikatzaren errekuntzatik edo gasifikaziotik CO 2 a harrapatu eta leku seguruetan gordetzea, atmosferara iristea saihesteko.
|
|
|
Izatez, CO 2 a harrapatzeko teknologia garatuta dago, eta elikagaien industriarako eta industria kimikorako erabiltzen da, CO 2 purua
|
lortzeko
. Baina, bolumen handian erabili ahal izateko, gehiago garatu beharra dago teknologia hori.
|
|
|
CO 2 a kenduta, hidrogenoa geldituko litzateke, eta hura erabiliko litzateke erregai gisa. Kontuan izan behar da, beraz, ikatzetik hidrogenoa
|
lortzeko
modu bat ere izan daitezkeela IGCC zentralak.
|
|
|
Baina, hori guztia
|
lortuz gero
ere CO 2 rik eta bestelako poluitzailerik isuri gabe ikatzetik energia lortzea, ikatz berde horri geldituko litzaioke oraindik orbainik. Izan ere, ikatza ekoiztea nahiko industria suntsitzailea da.
|
|
|
Baina, hori guztia lortuz gero ere CO 2 rik eta bestelako poluitzailerik isuri gabe ikatzetik energia
|
lortzea
, ikatz berde horri geldituko litzaioke oraindik orbainik. Izan ere, ikatza ekoiztea nahiko industria suntsitzailea da.
|
|
|
Elektrizitatea
|
lortzeko
ez ezik, garraiorako erregai gisa ere erabil daiteke ikatza. Eta ez gara garai bateko lokomotorez ari.
|
|
|
Hala, ikatz likidoa
|
lortzen
da. Eta petrolioaren antzera erabil daiteke, garraiorako erregaiak edo bestelako eratorriak lortzeko plastikoak, disolbatzaileak.... Azken finean, petrolioaren ordezko izan daiteke ikatza.
|
|
|
Hala, ikatz likidoa lortzen da. Eta petrolioaren antzera erabil daiteke, garraiorako erregaiak edo bestelako eratorriak
|
lortzeko
plastikoak, disolbatzaileak.... Azken finean, petrolioaren ordezko izan daiteke ikatza. Eta, ikatza merkeagoa denez, garrantzi ekonomiko handia izan dezake horrek.
|
|
|
Industria iraultzako iraultzailerik garrantzitsuenetakoa izan zen ikatza. Orduan, lurrun makinen bidez energia mekanikoa
|
lortzeko
erabiltzen zuten; eta, XIX. mendearen hasieran, baita hiriak argiztatzeko gasa ateratzeko ere. Gero, elektrizitatearen aroa etorri zen, eta ikatzaren erabilera aldatu egin zen:
|
|
|
Egun, garrantzi handia du, oraindik ere, ikatzak. Mundu osoko elektrizitatearen% 40 ikatzaren bidez
|
lortzen
da. Eta ikatzaren ekoizpena gorantz doa urtetik urtera:
|
|
|
Azkenik, sorgailu elektrikoek turbinen energia mekanikoa elektrizitate bihurtzen dute. Egun, horrela
|
lortzen
da ikatzaren bidez sortutako elektrizitatearen% 90.
|
|
|
Horrela, errautsa erdira murritz daiteke. Gainera, modu horretan tratatutako ikatzak handitu egin dezake zentralen eraginkortasuna, eta, ondorioz, bestela baino CO 2 gutxiago isuri behar da elektrizitate kantitate bera
|
lortzeko
.
|
|
|
Ondutakoan eta erosleek nahiko dituzten ezaugarriak
|
lortutakoan
eramaten dituzte fruituak saltokietara. Esan beharra dago, dena den, fruitu mota bakoitzak berezko ezaugarriak dituela, eta bakoitza bildu, garraiatu eta zaintzeko ezaugarri horiek hartu behar dituztela kontuan; alegia, mota bakoitza tenperatura eta oxigenoaren kontzentrazio kondizio jakin batzuetan gorde behar da, denbora jakin bat eduki daiteke biltegiratuta eta abar.
|
|
|
Britainia Handiko Cardiff Unibertsitateko ikertzaileek zelulen bizitzaren eta telomeroaren luzeraren arteko erlazioa aztertu dute, eta zelulak osasuntsu izateko telomeroak gutxienez zenbat base pare izan behar dituen argitzea
|
lortu
dute. Hain zuzen, sei base pare 12,8 aldiz errepikatuta izatea da muga; telomeroak hori baino gutxiago baditu, akatsak gertatzen dira zelulak banatzean.
|
|
|
Nigeria, India, Pakistan eta Afganistan dira oraindik poliomelitis kasuak dituzten herrialde bakarrak, eta, horietan birusa desagerraraztea
|
lortuz gero
, baztangaren ondoren txertaketa bidez desagerrarazten den bigarren gaixotasuna izango litzateke.
|
|
|
Aurkikuntza bi tresnaren konbinazioarekin
|
lortu
dute: izpien Chandra behatokia eta Txileko SOAR teleskopioa.
|
|
|
Esaterako, eremu magnetikoz lagunduta, informazio metaketaren eta tratamenduaren alorrean informazio dentsitatea areagotzea nahi da; alegia, azalera unitateko bit kopurua handitu nahi da. Horrekin guztiarekin, memoria handiagoko disko gogorrak nahiz irakurketa eta idazketa azkarragokoak izatea
|
lortzen
da.
|
|
|
Laburbilduz, erdieroale magnetikoen helburua litzateke ordenagailuak sistema bakar bat izatea, bi memoria izan ordez, eta sortu ahala informazio guztia gordetzea. Hori da, hain justu, hamaika ikertzailek, horien artean guk geuk,
|
lortu
nahi duguna eskala nanometrikoaren ikuspuntutik.
|
|
|
Medikuntza, esaterako, duela urte batzuk esandako guztia ikertzen ari da gaur egun. Zenbait nanoteknologia institutuk hamaika esperimentu egin dituzte untxiekin eta abarrekin, eta ikerketa batzuk proba klinikoen fasean daude. Nik ezin diezaioket honi guztiari data bat jarri, hanka sartze galanta litzatekeelako, baina lanean ari gara eta ari dira, eta litekeena da lan horretatik aipatutako emaitzak edo beste hainbat
|
lortzea
.
|
|
|
Haiekin, errekor ikusgarriak egin zituzten. Adibidez, 1960ko hamarkada hartan, Archimede batiskafo frantziarrak 10.800 metroko sakonerara iristea
|
lortu
zuen, Marianetako fosan. Urperatze haiek, ordea, ez zuten helburu zientifiko handirik.
|
|
|
Jarduera elektrikorik gabeko guneak dira, eta, anatomikoki, miokardioaren infartua islatzen dute. Nabigazio sistemari esker
|
lortzen
den bentrikuluaren molde horretan, infartuak kaltetutako eremua identifikatzen dute, Ignacio García Bolao Nafarroako Unibertsitate Klinikako kardiologia adituaren arabera.
|
|
|
XVII. mendearen hasieran egin zituzten lehenengo lanak, eta, harrezkero, zenbait matematikarik, haien kalkuluetan, zenbakia
|
lortu
zuten emaitzatzat, baina ez ziren ohartu emaitza horiek guztiak zenbaki bakarra zirela. Adibidez, 1661ean Christian Huygensek identifikatu zuen. xy= 1 kurba aztertzen ari zela, jakin nahi izan zuen 1 zenbakiaren eta beste zein zenbakiren artean hartzen duen kurba horrek 1 balioko azalera (beheko irudiari begiratu).
|
|
|
Pertsona bat bizirik dagoenean, haren metabolismoak gorputzaren tenperatura konstante mantentzen du, 36 ºC inguruan. Hiltzen den unean, gorputzak beroa ekoizteari uzten dio, eta gorpua tenperatura galtzen hasten da, esponentzialki, inguruneko tenperatura
|
lortu arte
.
|
|
|
Batugai batean, zenbakiak beheranzko joera du, eta sokaren ibilbidearen zati bat irudikatzen du; beste batugaian, berriz, goranzko joera du, eta irudikatu gabe gelditu zaigun soka zatiaren irudia egiten du. Beraz, biak batuta, sokaren forma
|
lortzen
dugu. Dena zenbakiaren menpe.
|
|
|
Zelulak banatzean, kromosoma pare bakoitzean informazio genetikoaren trukea gertatzen da; hau da, errekonbinatu egiten dira. Capecchik eta Smithiesek susmatu zuten errekonbinazioa gene jakin batzuk aldatzeko erabil zitekeela, eta hori
|
lortzeko
ikertu zuten.
|
|
|
Materialak finak izateari esker
|
lortu
dute ordenagailu eramangarriak, musika erreproduzitzaileak eta abarrak gero eta txikiagoak izatea. Sistema horietan, informazioa oso trinko paketatuta dago disko gogorretan.
|
|
|
Batxilergoko eta Lanbide Heziketako ikasleek interesgarria den edo eztabaida sortzen duen gai bat aukeratu behar zuten, zientziarekin edo teknologiarekin zerikusia duen edozein gai. Baina gaiak interesgarria izan behar zuen zinez, eztabaida sortu eta jendeak blogean iritzia ematea
|
lortu
behar zuten eta.
|
|
|
Ondorengo bi hamarkadetan, ikerketa genetikoak egiteari ekin zioten. Helburu beraren atzetik jarraitzen zuten; ondo egokituko ziren barietateak
|
lortu
nahi zituzten. Eta, horretarako, lau hari muturri tiraka egin zuten lan:
|
|
|
Bestalde, barietate berriak egiteko material ugari dute: germoplasma banku handi bat dute, hau da, hainbat barietate komertzialen eta ikerketan
|
lortutako
klonen material genetikoa. Horri esker, barietate berriak erregistratu dituzte, eta horietako hiruk arrakasta komertziala izan dute.
|
|
|
Estaldura globala
|
lortu
nahian: ozeanoa behatzen duten in situ plataformak, 2005eko urrian.
|
|
|
Denbora errealean ematen dituzte datuak. Datu horiek hauen bidez
|
lortzen
dira, batez ere: Argo balizak (urdin ilunak), noizbehinkako itsasontziak (gris argiak, urdin argiak eta horiak), buia finkoak eta jitoan dauden buiak (gorriak).
|
|
|
Informazio xeheagoa
|
lortzeko
:
|
|
|
Yahoo, Alexa edo beste bilatzaileren bat aukeratuta, antzeko emaitzak
|
lortuko
dituzu. Egin ezazu proba gogoko baduzu!
|
|
|
Bereizten dituen beste aurkikuntza bat ere egin dute. Baraualdian, animaliek eskuarki lipidoa erabiltzen dute energia
|
lortzeko
, eta, gorputz masaren% 10 baino gehiago galduz gero, hiltzeko arriskua dute. Sugeek, ordea, masaren% 5 galdua dutenean, lipidoak erre beharrean proteinak erretzeari ekiten diote, eta horrek bizitzeko aukera handiagoa ematen die, antza.
|
|
|
Ikerketaren emaitzak medikuntzako aldizkari ospetsu batean argitaratu dituzte, eta Europako giza ernalketarako erakundearen aurrean aurkeztu zituzten Frantzian egindako batzarrean. Zientzialari guztiak ez daude ados egin den azterketarekin, ordea, eta
|
lortutako
emaitzak zalantzan jartzen dituzte.
|
|
|
Hezur muineko eta odoleko zelula ama batzuk erabilita, saguek ahituta edo ia ahituta zituzten obarioak berriro ere obozitoz betetzea
|
lortu
dute, hau da, obuluaren aitzindariak diren zelulak sortzea
|
|
|
Hezur muineko eta odoleko zelula ama batzuk erabilita, saguek ahituta edo ia ahituta zituzten obarioak berriro ere obozitoz betetzea
|
lortu
dute, hau da, obuluaren aitzindariak diren zelulak sortzea lortu dute obarioan.
|
|
|
Hezur muineko eta odoleko zelula ama batzuk erabilita, saguek ahituta edo ia ahituta zituzten obarioak berriro ere obozitoz betetzea lortu dute, hau da, obuluaren aitzindariak diren zelulak sortzea
|
lortu
dute obarioan.
|
|
|
ez dago argi obarioa ez denik gai obozito berriak egiteko bizitzan zehar, orain dela gutxi arte segurutzat hartu izan den arren. Bestalde, ikusteko dago ikerketan
|
lortu
dituzten sagu obozitoak heltzeko gai izango diren, hau da, obulu bilakatzerik izango ote duten, eta, ondorioz, ugalketarako gai diren. Helburu horri helduko diote aurrerantzean ikertzaileek.
|
|
|
Handiagoek propultsio indartsuagoa behar dute. Uretan bizi diren asko albatrosa, esate baterako korrika hasten dira, eta beharrezko abiadura
|
lortzen
dutenean, astintzen dituzte hegoak.
|
|
|
Behin aireratzea
|
lortu
dutenean, hegan egiteko garaia dute. Hegazti bakoitzak bere erara egiten du hegan, baina, oro har, oinarrizko bi modu bereiz ditzakegu:
|
|
|
Bestalde, enarek, belatzek eta beste hainbatek hego luzeak, meheak eta zurrunak dituzte. Forma hori duten hegoak oso aerodinamikoak dira, eta, horri esker, hegaztiek abiadura handiak
|
lortzen
dituzte. Hain zuzen ere, mota horretako hegoak dituzten hegaztiak dira denetan azkarrenak, 200 km/ h abiadurara ere hel baitaitezke.
|
|
|
Eguzkirik ez dagoenean (eta ondorioz, korronte termikorik ere ez) edo kontrako haizea dagoenean, berriz, ez dute oso garaiera handia
|
lortzen
, eta hainbat oztoporekin egiten dute topo. Horrelakoetan, mendikateak, adibidez, gainditzeko muga zailak bihurtzen dira.
|
|
|
Hegazti planeatzaileek arazo larriak dituzte ur masa handiak zeharkatzeko kontinente batetik bestera pasatzeko orduan. Arazo hori saihesteko, miru beltzak, zapelatz liztorjaleak eta beste planeatzaile asko lehorreko korronte termikoez baliatzen dira ahalik eta altuera handiena
|
lortzeko
, eta handik beste kontinenterantz abiatzen dira, goitik behera erortzen utziz, itsasoaren gainean hegoak astinduz ahalik eta distantzia txikiena egiteko. Gainditu beharreko zailtasun hori ahalik eta txikiena izan dadin, itsas tarte txikienak dituzten puntuak aukeratzen dituzte itsasoa zeharkatzeko.
|
|
|
Hegaztiek probetxua ateratzen diete aerodinamikaren ezaugarri horiei. Hegoak zabalik dituztela, mugitu gabe, hego bat hartu eta zeharka ebakiko bagenu, tanta luzanga etzan baten irudia
|
lortuko
genuke. Forma hori forma aerodinamiko perfektua da.
|
|
|
Gainera, energia oso azkar behar izaten dute erabilgarri, hegaldiarekin jarraitu ahal izateko. Jaten dituzten elikagaietatik energia
|
lortzeko
, elikagaiak erre egin behar dituzte, eta, horretarako, oxigenoa behar dute. Oxigenoa ere, beraz, azkar behar dute.
|
|
|
Eskari horri erantzuteko moldatuta daude hegaztien birikak; ez dago haiek bezalako birikak dituen beste animaliarik. Hainbat aire zakutako sistema bat dute, eta, horiei esker, arnasketa oso eraginkorra izatea
|
lortzen
dute.
|
|
|
Gainera, nanohodien aldean, nanoadarrak egitea nahiko erraza da. Giro tenperaturan, karbonoa laserrez baporizatuz
|
lor
daitezke purutasun handiko nanoadar loreak; eta, prozesu horrek% 90eko errendimendua du.
|
|
|
Zuek uste duzue, nolabait, nahita sortu zutela neurriz kanpoko itxaropena, zelula amen ikerketarako diru-laguntza gehiago
|
lortzeko
eta, bide batez, gizartean ere babes handiagoa izateko?
|
|
|
, eta, noski, erantzuna izenburu ikusgarri bat izatea nahi dute. Alabaina, normalean ez dute hori
|
lortuko
, ikertzaileen erantzuna hau izaten baita gehienetan: oraindik ez dakigu, lanean ari gara...
|
|
|
ikerketa zientifikoa eta ikerketa klinikoa bultzatzen ditu, kontrolak agintzen dira fase guztietan.... Gainera, biomedikuntzari buruzko ikerketaren mapa koherente bat marraztea
|
lortu
dute. Izan ere, hainbat erkidegotan eztabaida handia egon da eskumenen gainean, eta, azkenean, lege honek nahiko era deszentralizatuan jokatzen du.
|
|
|
Hain justu, Britainia Handian are urrunago joan dira, eta, giza obuluak erabili gabe zelula amak
|
lortzeko
, enbrioi hibridoak sortu dituzte, behi obuluei giza zelulen DNA transferituta.
|
|
|
Adibidez, oso interesgarria izango litzateke helduen zelula ametatik zelula pluripotenteak
|
lortzea
, ez baitituzte sortzen enbrioi jatorrikoek eragiten dituzten arazo etikoak. Zer egoeratan daude ikerketa horiek?
|
|
|
Hortaz, zelula hauek ezinbesteko tresna dira aztertzeko nola jokatzen duten eta nola erantzuten duten tratamendu desberdinen aurrean, gero minbiziaren zelula amak behin betiko desagerraraztea
|
lortuko
duten tratamenduak bilatzeko. Horrenbestez, medikuntza birsortzaileaz gain, beste alderdi askotatik ere interesgarria da zelula amekin ikertzea, nahiz eta izenburu gehienak hari ematen zaizkion.
|
|
|
Hori espero dugu. Horretan ari gara, helburuak
|
lortzeko
lanean. Hala ere, argitu nahi nuke, inbertsioak egin badira ere, inbertsioek jarraituak izan behar dutela, ikerketek aurrera egin dezaten eta fruituak eman ditzaten.
|
|
|
Zein helbururi buruz hitz egiten ari garen; epe luzera izan daiteke, ertainera... Baina dagoeneko ari gara helburuak
|
lortzen
. Parkinsonen gaitzaren aurkako sendabidea lortu dugu edo antzeko izenbururen bat espero badugu, epe luzerako helburuez ari gara.
|
|
|
Baina dagoeneko ari gara helburuak lortzen. Parkinsonen gaitzaren aurkako sendabidea
|
lortu
dugu edo antzeko izenbururen bat espero badugu, epe luzerako helburuez ari gara. Baina zelula amen ikerketak ari dira emaitzak ematen, aspalditik gainera.
|
|
|
Onddoen arteko konpetentzia ikaragarria da. Mizelio asko hazten dira, baina elkarri eragozten diote, eta mizelio guztiek ez dute
|
lortzen
perretxikoak ematerik. Dena dela, gehienetan, mizelio primario hori ez da emankorra; beste espora bateragarri baten mizelioaren beharra du mizelio sekundario bat osatzeko, emankorra izango den mizelioa sortzeko, alegia.
|
|
|
Uhartearen hego ekialdean, bi kilometroko zuloa egin dute izotzean, eta azpiko lohian zegoen DNA erauzi dute. Hala, duela 800.000 urteko bizidunen aztarnak
|
lortu
dituzte. Aipatzekoa da inoiz lortu den DNA zaharrenetakoa dela.
|
|
|
Hala, duela 800.000 urteko bizidunen aztarnak lortu dituzte. Aipatzekoa da inoiz
|
lortu
den DNA zaharrenetakoa dela.
|
|
|
Craig Venter ek giza genoma sekuentziatzen aritu zirenean erakunde pribatu bat sortu zuen eta haren taldeak urteak daramatzate gizakiak sortutako bizidun bat egin nahian. Oraindik ez dute
|
lortu
, baina erabili beharreko prozedura patentatu nahi dute.
|
|
|
Horregatik, bizitzeko eta bikoizteko ezinbestean zein gene behar diren jakiteko, Mycoplasma genitalium bakterioari banan banan kendu zizkioten geneak. 1999 urterako, ezinbesteko geneen zerrenda bat
|
lortu
zuten. Behin hori dakitela, hurrengo pausoa eman nahi dute; alegia, hutsetik hasita gene horiek fabrikatu, eta bere kabuz hazteko eta ugaltzeko gai den bizidun bat sortu nahi dute.
|
|
|
Brown Unibertsitateko bi fisikarik orain arte ezinezkotzat jotzen zen zerbait egitea
|
lortu
dute: elektroi bakar bat begi bistaz ikusteko gai egin, eta haren mugimendua etxeko bideokamera arrunt
|
|
|
Brown Unibertsitateko bi fisikarik orain arte ezinezkotzat jotzen zen zerbait egitea
|
lortu
dute: elektroi bakar bat begi bistaz ikusteko gai egin, eta haren mugimendua etxeko bideokamera arrunt batez grabatu dute.
|
|
|
Horiek guztiak gauza ikusezinak direnez, gai esoterikoa zen. Pixkanaka, komunikabideen arreta piztea
|
lortu
genuen. Zenbait gobernutako ordezkariek batez ere Estatu Batuetan zalantzan jarri zuten, neurri batean behintzat, egokia ote zen konposatu horiek erabiltzea aerosol ontzietako propultsatzaile gisa.
|
|
|
Askoz arinagoak dira konpositeak, eta, hegazkinen kasuan, beti da interesgarria pisua murriztea. Material berriei esker, lehen VLA zirenak, eta baita astunxeago batzuk ere, ultrarin bihurtzea
|
lortu
da.
|
|
|
Sistema horrekin, pilotuak ez du mekanikoki eragiten eragingailuetan; aitzitik, ordenagailu bat erabiltzen du, eta ordenagailuak hegaldiaren parametro guztiak aztertuz eta interpretatuz eragiten du eragingailuetan. Horrela, hegaldi optimoak
|
lortzen
dira.
|
|
|
Diseinu aurreratuekin, material konposatuekin eta motorizazio berriekin
|
lortzen
diren errendimenduak, abiadurak eta altitudeak ez dute zerikusirik orain 40 urteko diseinuetan lortzen zenarekin. Eta pilotuentzako ere sekulako aldea dago, bai erosotasunean, eta baita segurtasunean ere dio Iturbek; gauza horiek askoz gehiago zaintzen dira orain.
|
|
|
Diseinu aurreratuekin, material konposatuekin eta motorizazio berriekin lortzen diren errendimenduak, abiadurak eta altitudeak ez dute zerikusirik orain 40 urteko diseinuetan
|
lortzen
zenarekin. Eta pilotuentzako ere sekulako aldea dago, bai erosotasunean, eta baita segurtasunean ere dio Iturbek; gauza horiek askoz gehiago zaintzen dira orain.
|
|
|
Bi hegalak jarrita, finkoak eta birakariak, bien ezaugarriak aprobetxatzen dira. Hegal finkoak ez du balio bertikalki hegan egiteko, baina, behin gurutzaldi abiadura bat
|
lortuta
, airearekiko oso erresistentzia txikia du, eta kontsumo txikiagoa eta abiadura handiagoa lor daitezke. Errotodinamikarekin soilik, aldiz, aireratze eta lurreratze bertikalak egin daitezke, baina, errotoreak hartzen duen azalera oso handia denez, airearekiko erresistentzia handia du, eta, beraz, kontsumo oso handia eta potentzia handia behar dira hegan egiteko, eta ezin da abiadura handirik lortu.
|
|
|
Bi hegalak jarrita, finkoak eta birakariak, bien ezaugarriak aprobetxatzen dira. Hegal finkoak ez du balio bertikalki hegan egiteko, baina, behin gurutzaldi abiadura bat lortuta, airearekiko oso erresistentzia txikia du, eta kontsumo txikiagoa eta abiadura handiagoa
|
lor
daitezke. Errotodinamikarekin soilik, aldiz, aireratze eta lurreratze bertikalak egin daitezke, baina, errotoreak hartzen duen azalera oso handia denez, airearekiko erresistentzia handia du, eta, beraz, kontsumo oso handia eta potentzia handia behar dira hegan egiteko, eta ezin da abiadura handirik lortu.
|
|
|
Hegal finkoak ez du balio bertikalki hegan egiteko, baina, behin gurutzaldi abiadura bat lortuta, airearekiko oso erresistentzia txikia du, eta kontsumo txikiagoa eta abiadura handiagoa lor daitezke. Errotodinamikarekin soilik, aldiz, aireratze eta lurreratze bertikalak egin daitezke, baina, errotoreak hartzen duen azalera oso handia denez, airearekiko erresistentzia handia du, eta, beraz, kontsumo oso handia eta potentzia handia behar dira hegan egiteko, eta ezin da abiadura handirik
|
lortu
.
|
|
|
Giroplanoek aireratze eta lurreratze bertikalak egin ditzakete errotore nagusiarekin, helikopteroek bezala, baina, behin airean daudenean, beste helize horizontal bati esker
|
lortzen
dute propultsioa eta hegoen bidezko goranzko bultzada.
|
|
|
Egungo giroplanoak oso optimizaturik daude dio Arregik eta, hasieran potentzia osoa errotore nagusiari ematen bazaio ere, gero errotore hori ahalik eta gehien mantsotzen da, eta potentzia helize horizontalari pasatzen zaio. Errotore nagusiaren abiadura mantsotzearekin, erresistentzia izugarri jaistea
|
lortzen
da, erresistentziak errotorearen abiadurarekiko proportzio kubikoa baitauka. Hau da, errotorearen biraketa abiadura heren bat gutxitzen bada, airearekiko erresistentzia 27 aldiz gutxitzen da.
|
|
|
Hau da, errotorearen biraketa abiadura heren bat gutxitzen bada, airearekiko erresistentzia 27 aldiz gutxitzen da. Horrela, kontsumo txikiagoa eta abiadura handiagoa
|
lor
daitezke.
|
|
|
Dena den, bi errotoreak biraka hasten direnean, momentu giroskopiko oso handia
|
lortzen
da; eta giroskopio baten ezaugarria da irauli gabe egonkor mantentzea. Horrek egonkortasuna ematen dio sistemari, eta, gainera, grabitate zentroa errotoreetatik distantzia txikira egoteak ere egonkorrago izaten laguntzen du.
|
|
|
dio Arregik... gure garuna. Garunak egunero kontrolatzen du gorputza, oreka mantentzeko, eta mugimendua
|
lortzeko
. Zergatik ez horretaz baliatu aparailua kontrolatzeko?
|
|
|
Hain zuzen, lege horiek sortzen dituzten paradoxetan oinarrituta daude haren robotei buruzko istorioak. Bicentennial Man eleberri laburrean, adibidez, robot batek gizaki bihurtu nahi du, eta
|
lortu
egiten du, baina hiru legeak hautsi gabe. Hiru legeak programatuta zeuden, ia zizelkatuta, Asimoven roboten garunetan; robotek ez zuten legeak hausteko ahalmenik.
|
|
|
Garbi dago oztopo horiek guztiak gainditzea
|
lortzen
duen zelula batek izugarrizko gaitasuna duela edozein arazori aurre egiteko. Eta, lortzen duenean, hazi egiten da, eta, hazkuntza horretan, inguruko ehunak apurtzen joaten da, eta organoek beren funtzioak galtzen dituzte.
|
|
|
Garbi dago oztopo horiek guztiak gainditzea lortzen duen zelula batek izugarrizko gaitasuna duela edozein arazori aurre egiteko. Eta,
|
lortzen
duenean, hazi egiten da, eta, hazkuntza horretan, inguruko ehunak apurtzen joaten da, eta organoek beren funtzioak galtzen dituzte. Horrela, hasiera batean hazteko kontrola gainditu duen zelula bakar hori gorputzeko beste edozein organo suntsitzera hel liteke.
|
|
|
Tumore zelulek gorputzeko leku jakin batean gelditzea
|
lortzen
dute, horien eta odol hodietako zelulen arteko molekulak elkarri itsasten direnean. Ondoren, zelula horiek estrabasatu eta organora pasatzen dira.
|
|
|
Azkenean, tumoreak beste organo batean ezartzea
|
lortzen
duenean, organo hartzaileko zelulei bidalitako seinaleen bitartez lortzen duen ingurunea bere biziraupenerako ongarria baino ez da izango. Esaterako, oso ezaguna da tumore zelula askok VEGF faktorea (Vascular Endotheliall Growth Factor) sortzeko duten ahalmena.
|
|
|
Azkenean, tumoreak beste organo batean ezartzea lortzen duenean, organo hartzaileko zelulei bidalitako seinaleen bitartez
|
lortzen
duen ingurunea bere biziraupenerako ongarria baino ez da izango. Esaterako, oso ezaguna da tumore zelula askok VEGF faktorea (Vascular Endotheliall Growth Factor) sortzeko duten ahalmena.
|
|
|
Hain zuzen ere, substantzia horiek onuragarriak dira tumore zelulentzat, eta, haiei esker, tumore zelulen hazkuntza areagotu egiten da, eta baita zain berrien sorkuntza ere. Azken batean, tumore zelulak organo hartzaileko zelulekin hasi duen elkarrizketa horretan, horiei iruzur egitea
|
lortzen
du, eta, hala, hantura ingurune bat sortu eta tumorearen aurrerakuntza errazten da.
|
|
|
Zainak sortzen dituzten zelulek VEGFa ezagutzen duten hartzaile bereziak dituzte euren mintzean, eta VEGFa batzen zaionean, zelulak hazteko seinaleak bidaltzen ditu bere barnera. Molekula bat sortzen badugu VEGFaren antzera hartzaileari batzen zaiona, baina seinalerik sortzen ez duena, VEGFak lehiakide bat izango du, eta zain berriak sortzeko gaitasuna murriztea
|
lortuko
dugu. Ondorioz, tumoreak du hain erraz hazi.
|
|
|
Metastasiari aurre egiteko beste estrategia bat hantura ingurunea gutxitzea da. Eta nola
|
lor
genezake hori. Antiinflamatorio bitartez.
|