|
2001
|
|
|
koloreak eta formak ikusten ditugu gugandik at eta errepresentazioen ilara amaigabeak ditugu gugan. Baina sentsuetako aniztasun soilean bizitzea ezinezkoa da, ezta
|
lehen
une batean ere. Enpirismo soilean geratzeko nahi hori ez dator bat gizakiok dugun ezagutza moduarekin.
|
|
2005
|
|
|
Ohar hauen guztien helburua, azken finean, Humboldten ustetan hizkuntzak gizakiaren humanizazioan, formazioan edota hezkuntzan betetzen duen funtzioa antzematea eta agerian jartzea izan da.
|
Lehen
une batean, hizkuntzak garapen intelektualean edo kognitiboan duen paperaz aritu gara eta, honela, hark gutako bakoitzaren mundu ikuskera propioa zabaltzeko duen gaitasunaz jabetu gara. Jarraian, hizkuntza horrek aldi berean gizakiaren garapen pertsonalean edo etiko moralean duen zeregina aztertu dugu eta, honen eskutik, giza-formazioa bere osotasunean hobeto ulertzen saiatu gara.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde, Mañaricúa k (1984: 304) jasotzen du dokumentuak bi eskatokolo izatea faltsua izateko frogatzat erabili izan dela; hala ere, berak argudiatzen du horren arrazoia izan zitekeela, ditugun testuak jatorrizkoa baino askoz geroagoko kopiak direnez,
|
lehen
une batean fundazioaren originalean Gartzia erregea aipatu baino ez zela egingo, eta gero testuaren berrespena egin zuela erregeak berak, bigarren eskatokoloan bere sinadura agertuz. Hala eta guztiz ere, egile berak uste du, lehen eskatokoloa gaztelar erara egina dagoela eta bigarrena nafar erara, ondorioz, lehena geroago egindako interpolazioa izan zela eta bigarrena testuak benetan zekarrena (Arabako apezpikua agertuz lehenengo, nafarraren aurretik, bere elizbarrutikoa denez monasterioa, eta Burgoskoa aipatu gabe).
|
|
|
Horrela, identifikatu ziren arkeologoek, eraikuntza unitateak? deitzen dituztenak, hots, identifika daitezkeen eraikitako unitate txikienak (leiho bat, horma zati bat, etab.). Berrerabilketa asko zeudenez eta, eraikina txikia izanik erraza zelako, unitate estratigrafiko indibidual gisa kontsideratu ahal izan ziren
|
lehen
une batean (bakoitzari unitate zenbaki bat esleituz). Gero, bere garaiko edo harremanetan izandako besteekin elkartu zituzten, zentzua emateko bakoitzari bere testuintigrafia zaharrena hondaturik zegoen Behe Erdi Arotik (XIV. mende ingurutik) elizen barruan hildakoak lurperatzeko zegoen ohituragatik. XIX. mendera arte iraun zuena, oraingoz zehaztasun gehiagorik eman ezin den arren?, eta, alde horretatik, presbiterioa adierazgarriena izan zen horrexegatik (Azkarate, 1995a:
|
|
2007
|
|
|
Horiek finantza arloan, heziketan, administrazioaneragingo dute, esan bezala, ikerketa zientifikoan, honen ekoizpenean zein erabileranhelburuak lortze aldera.
|
Lehen
une batean, zientzia eta politika bi esfera diferenteizango dira. Alde batetik, eremu politikoa legoke.
|
|
|
Nire ustez, gainera, funtsezkoak ezezik, beharrezkoak ere badira, kritika osatua osatze aldera. Aukera desberdinenartean,
|
lehen
une batean, zehazki, kontsumitzailearen autoritatea (Keat et al., 1994) balia genezake. Enpleguaren diziplina etikoari gaina hartuz, estetikak, kontsumoak, aisialdiak fikzioaren kapitalismoan lehentasuna hartu dute.
|
|
|
Guztiarekin,
|
lehen
une batean, kritika bikoitza egin geniezaieke zientziarenulerkuntza publikoa sustatzeko helburuei, alegia, gizarte demokratikoan baldintza modura informazio zientifikoa ipintzeari:
|
|
|
Horren oinarri kontzeptuala AEBn alfabetizazio zientifikoaridagokionetik hartuko da.
|
Lehen
une batean, ezagutza urriaren ondoriotzat jo izandira zientziarekiko irakurketa ezkorra eta, ondorioz, zientziaren aurkako mehatxuak (Davis, 1958; Hurd, 1958). Denborarekin, kontzeptu berriak eta hurbilketarenosatzea gauzatuko dira:
|
|
|
hain zuzen ere, ikerketetan atzeman diren neurrieskasak direla eta, nola egokitu zientzia eta teknologia gaiak hizpide dituztenpolitika publikoak testuinguru sozialera.
|
Lehen
une batean, heziketa zientifikoa dalehenetsiriko aukera politikoa. Azkenaldian, Europar Batasunaren White Paper onEuropean Governance (2000) eta Science and Society Action Plan (2002) txostenetan irakur daitekeenez, zientziaren ekarriak gizarteari jakinarazteko moduak ereproposatuko dira, hala nola, informazio zientifikoa hobetzea, Zientzia Astea antolatzea, Zientzia Museoak indartzea, zientzialarien agerraldi publikoak sustatzea, etab.
|
|
|
|
Lehen
une batean, eraso honi bi arlotatik erantzungo zaio, hau da, gizazientzietatik eta biologiatik (Allen et al., 1975, erantzun azkarrarekin hasteko, edoLewontin, Levins & Rose, 1984, besteen arteko adibide esanguratsu gisa), etaaurreko posizio estandarrari eusten dio.
|
|
2009
|
|
|
Genero hau
|
lehen
une batean irratiak landu zuen. Edozein tokitan gertatzendelako berri emateko, irratien uhinen zehar, ez da beharrezkoa aparteko azpiegiturateknikorik (are gutxiago egun, mugikorrei esker).
|
|
|
Albiste horiek idaztean webaren bi muga aintzat hartu behar dira. Alde batetik, irakurleak albiste bat aukeratzen duenean,
|
lehen
une batean, bakarrik ikusiko dubere pantailan sartzen dena. Horrek esan nahi du irakurleak ez duela jakingo zeinizango den albistearen luzera.
|
|
|
Eremu anitzetatik etorritako zergatiak bildu ditu Espainiar eta Frantses Estatuekiko independentea izango den etorkizuna eraiki beharra oinarritzeko.
|
Lehen
une batean, arraza edo antropologia faktorea nabarmendu zuen; eta, gero, hizkuntzaren faktorea. Baina, gainera, ekonomiarekin, gizartearekin, politikarekin eta lurraldearekin lotutako arrazoiak ere gehitu dizkio diskurtsoari.
|
|
2010
|
|
|
aplikazio praktikoa ere bai. Jakin badakigu,
|
lehen
une batean aparteko eragina izan zuela saio hark. Pakita Arregiren eta Feli Etxeberriaren ekarpena funtsezkoa gerta liteke, langintza hura behar bezala argitu eta bere dimentsio egokian kokatu ahal izateko.
|
|
|
|
Lehen
une batean hipotesi nagusia defizit kognitiboarena izan da, horrek korrelazio bat ezarri du ezagutza mailaren eta iritzi sozialen artean, eta horrenbestez zientzia eta teknologiaren jardunbideei, berrikuntzei eta inpaktuei buruzko iritzi negatiboak ezagutza urria izatearekin esplikatu izan dira. Hori dela eta, goitik beherako informazio eta dibulgazio zientifikoa proposatuko dira, bai ikastetxeetan hiztegi eta metodo zientifikoan gaztetxoak heziz, bai eta ere zientzialariek beren gain hartuz herritargoari ariketa zientifikoaren berri ematea.
|
|
|
Eztabaida talde orotan errepikatu da sekuentzia:
|
lehen
une batean irakurketa positiboa eta aldekotasuna berretsita, jarraian zehaztapenak egiteari ekiten zaio. Lehen uneko definizio eta hausnarketa orokorrak egiteari utzita, bi eremu zehatzetara zabaldu ohi dira gogoetak:
|
|
2012
|
|
|
Beste eztabaida eta ekarpen gune bat sortu izan da aglomerazio industrial eta urbanoen funtzionamenduaren logika ulertzeko bideratu diren azalpen berrietatik, zehazkiago, «kanpo eragin»en eta «aglomerazio ekonomien» analisiaren aldetik. Korronte horren sorburuan,
|
lehen
une batean, enpresen arteko erlazioan transakzio kostuen alorrean aglomerazioak sortzen dituen abantailen konstatazioa dago. Scott eta Storper ek (1992) ez dute azpimarratzen hurbiltasun geografikoaren garrantzia soilik, baizik eta transakzio horiek arrakastaz burutzea bermatuko duten instituzio egokien existentziaren beharra ere; besteak beste, informazio trukatzea eta konfiantza areagotzen duten azpiegitura instituzionalak eta gizarte praktikak nabarmenduz.
|
|
|
Beste kontu garrantzitsu bat da gure seme alaben aurrean edatea portaera eredu txarra eskaintzea dela, batez ere nerabeak badira. Komeni da gogoratzea gure seme alabek gure adibidetik begiratzen digutela, eta Gabonak direla Espainiako ikasleek edaten hasten diren
|
lehen
unetako bat. Carlos González pediatraren hitzetan, «gai izango ote gara alkoholik hartu gabe festa giroan egoteko, familiaz gozatzeko drogarik kontsumitu gabe?
|
|
|
– Tira, ostegunean hitz egingo diagu lasai... Gu bion artean,
|
lehen
une batean, baina... agian zerbait aurreratu zezakeagu. Hik Erakundean sartu nahi al duk?
|
|
2013
|
|
|
Paretan kokatutako margo baten irudia erakusten zuen postalak, azal iluneko emakume baten erretratua.
|
Lehen
une batean, Frida Kahloren antza hartu nion; baina ez, bere aurpegiko ezpain eta matrailak mardulagoak ziren, eta bere espresioa, irribarretsua. Jantzita zeukan soinekoa txanponez josia zegoen erabat, lepotik orkatiletaraino.
|
|
|
Entzundakoa entzun ondoren, isila egin da
|
lehen
une batean. Ondoren, eztabaida piztu da bizi bizi:
|
|
2014
|
|
|
3) Porrotaren kausak globalak ala espezifikoak dira? Pertsona batek porrot bat jasaten duen
|
lehen
unean bat bateko erantzun emozional bat eragiten du porrot horrek. Baina berehala gertaera hori zergati batzuei egozten die pertsonak.
|
|
|
Izan ere, Astarloak garaiko pentsamendu korronteen barruan hizkuntza naturalaren kontzeptuan sinesten zuen, hots, hizkuntzak
|
lehen
une batean Jainkoak sorturikoak zirela, eta, ondorioz, pertsonen izaerarekin eta jokabide egokiekin zerikusi zuzena zutela. Horrela, neskato jaio berrien lehen negarra ‘e’ izaten dela frogatutzat eman zuen Astarloak Durangoko bi medikurekin nolabaiteko azterketa enpirikoa egin ostean, eta, aldiz, ‘a’ izaten dela mutikoen lehen negarra.
|
|
2015
|
|
|
Elkarri begiratu diozue alde egin baino
|
lehen
une batez.
|
|
2016
|
|
|
|
Lehen
une batean, horraino behintzat zirriborra dezakegu Neronek tirako nizkin eleberriaren barne historia, Koldo Mitxelena kulturuneko Antonio Zavalaren funtsa baliatuz. Badugu beste testigantzarik, ordea, funts horretako paperez gain.
|
|
|
Noski, nik hemen aipatuko ditudanak baino auzi gehiago dira kontuan hartu beharrekoak datozen urteetako euskalgintzaren dinamikak bideratu ahal izateko ahalik eta modu eraginkorrenean. Baina nik hiru gidalerro nabarmendu nahi nituzke, nire ustez garrantzitsuenen artekoak izan litezkeenak, maiz ahaztuxeak edo sentitu ohi ditudanak gure artean, eta agian horregatik irudi lezaketenak berritzaileago, ezohikoago, epatanteago agian
|
lehen
une batean, baina horrexegatik merezi duketenak seguru asko gure arteko eztabaida eta aktibatze berezia. Hiru gidalerroak labur:
|
|
2019
|
|
|
Kristautasunak mendebaldeko pentsamendua itxi baino
|
lehen
une batez posiblea izan zen aurpegi hausnarkor baten tinkotasuna.
|
|
2021
|
|
|
Berriro geratuko zen lagunekin ibilaldia egin gabe. Nolanahi ere, haiek atera baino
|
lehen
une batez hizketan aritzeko aukera izan zuen. Ondoren, etxera mugitu zen.
|