|
2002
|
|
|
Horrez gain, adineko langileek lanbide heziketan gutxiago parte hartzendutenez, beren
|
lan
ibilbidearen amaieran hezkuntza edo heziketa egituratu etaarautua hartu beharrean izango balira, oztopo handiagoak izango lituzkete. Horrekguztiak are zailago bihurtzen du epe laburrerako erronka.
|
|
2003
|
|
|
Urte batzuk badira, nahi baino gehiago, lanean edo beharrean ari naizela. Aurreko batean, harira ez datorren kontu bat zela eta, nire
|
lan
ibilbidearen berri ematen duen agiri bat eskatu behar izan nuen, eta izututa geratu nintzen: ia 28 urte ditut kotizatuak.
|
|
2004
|
|
|
Datorren ostiral honetan uztailak 9 Mariano Ferrer kazetari entzutetsuak agur esango dio bere irratiko
|
lan
ibilbide oparoari. El kiosko de la Rosi saio historikoa badoa berarekin, baita irratia egiteko berezko molde bat ere.
|
|
2005
|
|
|
esatendio, eta errudun senti daiteke. Egoera hau dela eta, emakumeen
|
lan
ibilbide arruntahau izaten da:
|
|
|
Iru diaren aroan bizi gara eta aro honetako protagonistetako bat da idazle hau. Bere
|
lanetan
ibilbide bat irudikatu ahal da, ikus entzunezkoen mundutik datozkigu bere narrazioak. Gaurko eszenatokiak paratzen dizkigu, urbanoak batez ere, eta gaurko pertsonaiak agertzen dira bere lanetan, anitzak, marjinalak, ‘besteak’ Harremanei ematen die lehentasuna, egungo gai jorratuenetako bat literatura guztietan, sexua eta amodioa ditugu bere orrietan molde berri eta zaharren artean dantzan.
|
|
2006
|
|
|
Antolatu, berriz, Berriaren, Bidezabalen eta Mugarra kirol taldearen ekimenez antolatu da.Nagusien mailako lasterketa abenduaren 10ean izango da, 11:45ean hasita. Ezkurdi kaleko
|
lanek
ibilbidea apur bat moldarazi duten arren, ora har, urteroko bidea korrituko dute parte hartzaileek. Aldaketa aipagarri bakarra hastapen eta helmugaratze puntuak dira; San Agustinalde kaletik irten eta Ezkurdin amaituko da.
|
|
|
Zoritxarrez, gurasotasunari, ezkontzari bezalaxe, oso kutsu erromantikoaeman zaio gure gizartean, batik bat alderdi positiboak azpimarratu direla, eta sordaitezkeen kezka eta larritasuneko unea albo batera utzita. Maila ekonomikoertaineko gurasoak, edota lanbidea garatzeko orientazioa duten horiek, bat bateanaita edo ama izatearen rol berria barneratu behar dute, eta gatazka sozioekonomikoei edo
|
laneko
ibilbidearen gatazkei aurre egin behar diete. Horien eta besteguztien kasuan ere, gurasotasunerako prestakuntza ez da eskaintzen, sozialkiguraso ona izatearen gero eta eskakizun handiagoa dagoen arren.
|
|
2008
|
|
|
Atal honetan Euskal Herriko Erkidegoko ziberkomunikabideetan2 zein den euskararen erabilera3 aztertzen dugu, aspaldi daramagun
|
lan
ibilbide bat jarraitzearren. Lan honen metodolog� a eta egitura ikerketa proiektu baten jarraipena da," Impacto de Internet en los medios de comunicación de España" izenekoa, orduko Zientzia eta Tecnologia Ministerioaren laguntza batez egindakoa4 Proiektu haren emaitza nagusia liburu bat izan zen, Cibermedios:
|
|
|
Hala ere, begiratu batean abantailak baino hautematen ez badira ere, Durham Business School eko irakasle batzuek honako ondorio hauek atera dituzte azterlan batean: laneko estresak telelangileengan eragin txikiagoa badu ere, telelangileek hautematen dute
|
laneko
ibilbidean aurrera egiteko aukera gutxiago dituztela, eta lantokiko giroaren eta lankideekiko harremanaren falta sumatzen dute.
|
|
|
Oztopo handia bihurtzen da hori emakumeek beren
|
lan
ibilbidean aurrera egin ahal izateko, batik bat, sektore pribatuan ari direnentzat(% 33k hala diote) eta autonomo direnentzat(% 32,5).
|
|
|
Funtzionarioen artean, gutxiagori baldintzatu die haurdunaldiak
|
lan
ibilbidea(% 23).
|
|
|
Hazkundea azken urteotako lanbidearen hazkundeari berari zor zaio, bereziki emakumeen kasuan. Izan ere, emakumeak dira hirugarren pertsonak zaintzeko beren
|
lan
ibilbidea eteten duten gehienak. Zazpi hilabete eta erdi Iraupenari dagokionez, eszedentziaren batez besteko iraupena zazpi hilabete eta erdikoa da, legez onartutako gehieneko iraupena baino askoz txikiagoa.
|
|
|
Koloretako orriak erabiltzeko muturrera iritsi gabe edo formaltasunaren moldeak gehiegi hautsi gabe (kasu zehatz batean funtziona lezake horrek, baina, printzipioz, bi ahoko arma da), beharrezkoa da pentsatzea orri horiek hautagaia ordezkatzen dutela: enpresak eramango duen lehen inpresioa osatzen dute, eta, beraz, hitz egin behar dute lorpen akademikoez eta pertsona norena den, zein izan den bere
|
lan
ibilbidea eta zein diren haren ezaugarri eta puntu sendoak. Maiz gertatzen den akats bat zera da:
|
|
|
Zuzendaritza postu apur horietako batean dago Ana Belen Juaristi, Confebaskeko zuzendariordea. Haren hitzetan, faktore askok baldintzatzen dute emakumeak zuzendaritza postuetara ez heltzea; besteak beste, emakumeak lan munduan berriki sartu izanak eta emakumeek hautatzen dituzten ikasketek eta
|
lan
ibilbideak. Enpresetako gizon eta emakume kopurua legez ezartzea, ordea, «ia ezinezkoa» iruditzen zaio Juaristiri:
|
|
2009
|
|
|
Horri gehitu behar zaio, gainera, fiskalen% 67, prokuradoreen% 66 eta idazkari judizialen% 74,5 emakumezkoak direla. Lanean dauden abokatuen artean baino ez dira emakumeak gizonak baino gutxiago(% 38,7), alor horretan ez baitago ordutegi zehatzik eta amatasunak
|
lan
ibilbidean eragin baitezake.
|
|
|
Bizkaiko Elkarte Artistikoko margolarien lanekin batera, Ines Medina, Fahed Halabi eta Ruesgas artisten lanak ere izango dira ikusgai.Argazkilaritza izango da beste hiru erakusketan ildo nagusia: Saioa Etxebarriaren
|
lanean zehar
ibilbide egiteaz gain, Distrito Foto 2009 eta Argizaiola Lehiaketako XXIX.edizioan aurkeztutako lanak ere bilduko dira urtea bukatu arte.
|
|
|
Maria Jesus Aranburu Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura eta Euskara Diputatuak urte luze hauetan Fermin Leizaolarekin izan duen eta egun duen harremana ekarri du gogora eta egindako
|
lan
ibilbide luzea ez etetera gonbidatu du saritua.
|
|
|
Horri gehitu behar zaio, gainera, fiskalen% 67, prokuradoreen% 66 eta idazkari judizialen% 74,5 emakumezkoak direla. Lanean dauden abokatuen artean baino ez dira emakumeak gizonak baino gutxiago(% 38,7), alor horretan ez baitago ordutegi zehatzik eta amatasunak
|
lan
ibilbidean eragin baitezake.
|
|
|
Pentsio publikoei dagokienez, datozen asteetan elkarrizketa sozialaren mahiari eta Toledoko Itunaren Batzordeari proposamen bat helarazteko konpromisoa hartu du Zapaterok. Horretarako, kotizazioa eta prestazioa bermatu, sistemako erregimenen integrazio prozesua amaitu, finantziazio iturriak banatu,
|
lan
ibilbidea luzatzeko pizgarriak handitu eta familia eta kontziliazioa uztatzeko politikak bultzatu behar direla adierazi du.
|
|
|
Emakumezko gehienen aburuz, erretiroak ez du jardueren aldaketa bortitzaeragiten, gizonezkoekin alderatuz gero, etxekoandrearen rolarekin erlazionaturikdauden eskaerek eguneko denbora gehiena egituratzen jarraitzen dutelako. Emakumearen erretiroaren bizipena konplexuagoa da,
|
lan
ibilbidea ez baita, gizonezkoen kasuan gertatzen den bezala, hain lineala eta jarraitua izaten (Flippen etaTienda, 2000).
|
|
|
EQUIS, AACSB eta AMBA. Egiaztagiri horiek aintzat hartzea garrantzitsua da, batez ere, ikasleak atzerriko eskola batean negozio programa bat garatzea erabaki duen kasuetan edo, gero, bere
|
lan
ibilbidea beste herrialde batzuetara bideratu nahi duenean, horiek guztiak nazioartean aintzatesten baitira enpresa munduan, prestakuntzaren bikaintasun berme gisa. Era berean, egiaztagiri horiek ez izateak ez du esan nahi eskola batek bere programetan behar adinako kalitaterik ez duenik; izan ere, kasu askotan, esan nahi du, besterik gabe, ikastetxeak agian ez duela aukeratu bere programei nazioarteko dimentsioa ematea eta, beraz, ez da planteatzen egiaztapen horietako bat eskatzea.
|
|
|
|
Lan
ibilbidea
|
|
|
Baina, hori esan bazuen, jasaten ari zen torturak amaitzeko baldintzarekin esan zuen. Izan ere, atzo frogatuta gelditu zenez eta bere
|
lan
ibilbidea jasotzen duten orri ofizialetan agerian dagoen bezala, garai hartan Egin en egiten zuen lan Oleagak. Atzo epaimahaiari esan zion tratu txarrak eta torturak jasaten ari zenean guardia zibilak tratua proposatu ziola:
|
|
2010
|
|
|
2009a Marcel Breueren urtea izendatu zuen Baionak, ZUP eraikina hiriko ondasun gisa sailkatzeko asmoz, eta artista omentzeko antolatu zituen egun bereziak, bere
|
lanaren
ibilbidearen erakusketak eta jarduera asko. Ez zaie ekitaldioi polemikarik falta, ordea.
|
|
|
Curriculumak lau alde ditu: datu pertsonalak (izena, helbidea...); datu akademikoak (modu kronologikoan zaharrenetik hasita); bigarren mailako konpetentziak gero (mintegiak edo ohiko hezkuntzatik aprtekoak) eta, azkenik,
|
lan
ibilbidea.
|
|
|
C. «Lanbide nagusia»: lehen lanbidea,
|
laneko
ibilbidea, eguneko lan ordutegia, atsedenaldiak, nagusiak, lan istripuak, lan soldata duinaren aldeko saiakerak, laneko lagunak, laneko arropa berezia, lantokiaren ezaugarriak, etab.
|
|
|
Puntu honetara iritsita, hausnartu beharreko galdera hurrengoa da: zer jarduera eremu ditu irakasle batek bere
|
lan
ibilbidean?
|
|
|
Zerga eta lan arloko gaietan eta laneko arriskuei buruzko araudian aholku ematea. Ondareari etekina ateratzea Lanen baten bidez diru sarrerak handitzen saiatzeaz gain, erretiro pentsioa ere osa daiteke,
|
lan
ibilbide osoan metatutako aurrezkiak eta ondarea errentagarri bihurtzen badira: Etxebizitzako gela bat edo gehiago alokatzea.
|
|
|
Igandean hasi zen Ardenetako aste preziatua, Amstel Gold Race probako suarekin, eta gaur iritsiko da bigarren estutua, igandeko Lieja Bastogne Liejaren atarikoa. Charleroi eta Huyko hormaren artean 198 kilometro, hamar muino, beste hainbeste faborito, eta talde
|
lanerako
ibilbide gogorra. Huyko horma bigarren aldiz igotzen dutenean, 30 kilometro eskas geratuko zaizkie txirrindulariei helmugaraino, eta Ereffeko muinotik 11 kilometro besterik ez.
|
|
2011
|
|
|
Haren ondoan izanen zen gizonezko aktorea hautatzea ez zen batere kontu erraza izan, eta, azkenean, Ashton Kutcher aukeratu zuten, komedietan oso iaioa dena. Bien lana da No Strings Attached eko oinarri nagusia.Zuzendari
|
lanetan
ibilbide oso gorabeheratsua izan du Reitman beteranoak. Hark ere 1980ko hamarkadako ikonorik handienetakoa egin zuen:
|
|
|
Kotizazio oinarria: erretiro saria zenbatekoa izango den kalkulatzeko, kotizatu diren azken 15 urteetako soldata hartzen zen aintzat orain arte, baina orain, erreforma honekin,
|
lan
ibilbideko azken 25 urteak hartuko dira kontuan.
|
|
|
Baina gero Hodges dator". Negar zotin moduko batzuk egin ondoren Hodgesen
|
lan
ibilbidean murgildu zen adiskidea. Ez zen denbora luzea joan Jamboree txikerrean Ornette Colemanek eta Tete Montoliuk elkarrekin jo zutenetik, eta bartzelonarrak klubeko eszenatokitik hitz eman zuen Hodgesek egunen batean Plaça Reialeko lurpekoan joko zuela.
|
|
|
Web obituarioen idazlea. Bere
|
lan
ibilbidean heriotza oharrak gizarte sareetan zabaltzeagatik nabarmendua.
|
|
|
|
Lan
ibilbideko lehen oharra goianbego.com web gunean –egun itxita– argitaratu zuen 2008ko apirilaren 5ean. Aitari buruzko oharrak idazteak bilaketa bat baldin bazekarren, beste batzuei buruz idazteak beste bilaketa batzuk ere ekarriko zituen eta, batek daki, agian gizajendearen beraren bilaketa ere bai.
|
|
2012
|
|
|
Herritar bakoitzak edukiko du bere
|
lan
ibilbidea, askotariko baldintzak egon litezke tartean, eta horiek guztiak kontuan hartu behar dira kalkuluak egiteko.
|
|
|
etorkizunak hau edo beste ekarriko dizula, han edo hemen egongo zarela uste izan, eta gero ez hala gertatu. Horrela hartuta, nire
|
lan
ibilbidean azken hamabost urte hauetako usteak, ez erdiak bakarrik baizik eta guztiak, ustel izan dira, nire uste horietan inondik inora ageri ez ziren ardurak hartzea ekarri didate eta.
|
|
|
Bai, halaxe da. Nik euskaraz egin dut lan ia beti nire
|
lan
ibilbide osoan zehar, eta webgune hau sortzeko ideia HABEren IKASBIL (www.ikasbil.net) eta IKASTEN (www.ikasten.ikasbil.net) plataformetarako material sortzaile bat egitea izan zen. Bi webguneetan euskaraz egiten zenez, euskaraz egin nuen produktua.
|
|
|
Gehienetan,
|
lan
ibilbidearen hasieran hezitzailea ez da behar bezain trebe izaten elkarrizketa bat nahi den helburuetarantz gidatzeko. Eta, askotan, ez da jakiten zehazki zein arlori buruzko informazioa jaso behar den.
|
|
|
kutxako laguntzailea, sustatzailea, telefono bidezko salmentaren kudeatzailea, instalazio kimikoko operadorea, zuzendaritzako idazkaria, figurantea, zerbitzaria, goi mailako ingeniaria, saltokiko kudeatzailea, langile espezialista, tripulazioko gidaria eta saltzailea. Lan horiek eraikuntzako eta zerbitzuen sektoreko milaka langabetu xurgatuko lituzkete, eta profesional horiei beren
|
lan
ibilbidea birbideratzen lagunduko liekete. Lanpostu horietarako behar den prestakuntza denbora gutxian lor daiteke, iraupen txikiko ikastaroekin.
|
|
2013
|
|
|
Nazioarteko
|
lan
ibilbideak irakatsi dit adierazkortasuna eta xarma ez direla hizkuntzaren ezaugarriak, hiztunarenak baizik. Esate baterako, ama hizkuntza ingelesa dutenek ez dute arazorik haserrea eta iraina ingelesez adierazteko.
|
|
|
Urteak aurrera joan ahala, koadroak geroz eta pisutsuagoak dira, figura eta trazu indartsuak nahastuta. Gainaldeko azken
|
lanek
ibilbide hori berresten dute: figura hieratiko eta markatuak, hondo astun eta geldoetan kokatzen direlarik.
|
|
|
Abril Nafarroako egoerari buruz ari da, baina gisa berekoa da egoera Zuberoan eta Nafarroa Beherean ere, eta Lapurdin ere badu zerikusia. Goi mailako ikasketak egiteko, Euskal Herritik joan egin behar izaten dute gazte askok, eta kanpoan hasten dute
|
lan
ibilbidea, Frantzia aldean bereziki. Ez dute beren kualifikazioarekin lotutako lanposturik hemen, eta atzerrian egiten dute bizimodua.
|
|
|
BOSTAK BAT taldearen
|
lan
ibilbidean aparteko lekua izan dute sinonimoen hiztegiek. Egin eginean ere, gure lan oparoaren abiapuntua Sinonimoen hiztegia izan zen orain dela 30 urte (1983).
|
|
2014
|
|
|
Hauxe da aintzat hartu dutena: alde batetik, diseinatzailearen
|
lan
ibilbidea," hasiera baten moda munduan autodidakta izan bazen ere, egun, bi erropa marka saltzen ditu, Euskadiko ehungintzan eredu bilakatuz". Beste aldetik, Txomin Bereciartua apaizaren lan solidarioa nabarmendu du, Novia Salcedo Fundazioren bidez," gazteen prestakuntzan zein hauek lan munduan sartzeko egindako lanagatik ez ezik, Euskadiko scout mugimenduaren bultzatzailea ere izateagatik".
|
|
|
7 Kristalezko teilatua, batez ere, emakumeen
|
lan
ibilbidean horiek hierarkian goian dauden karguetara iristeko dauden oztopo ikusezinei erreferentzia egiteko erabiltzen da. Iragazten duen zorua, berriz, emakumeak piramide ekonomikoaren beheko pisuan geratzera bultzatzen dituen egitura sotilen multzoa da.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, udalerriok, gure indarrak batuta Amankomunazgoaren muinean garatu izan ditugu enplegua sustatzeko egitasmoak: autoenplegua bultzatu, norberaren
|
lan
ibilbidearen joera aldatzeko ikastaroak garatu, lehiakortasun poloa indartu, gainerako erakundeekin enplegu planak diseinatu... Hala ere, egitasmo gehiago jarri behar dira martxan, ekonomia suspertzeko.
|
|
|
Ebaluazio prozesua zein izan den azalduko da: balorazio batzordean parte hartu duten kideen deskribapena, egindako ebaluazio
|
lanaren
ibilbidea, jaso diren datuak zeintzuk izan diren, erabilitako metodologia etab.
|
|
|
Baina oharra egin du: ekonomia goraldian hastean, aldatu egin behar da hori, egonkortasuna indartu, langileen
|
lan
ibilbidea sendotzeko. «Baina, egiaz, ez gara hori ikusten ari».
|
|
|
emakumeek heziketarekin eta beren
|
lan
ibilbidearekin duten konpromisoari
|
|
|
Irudia: Searls dok. Apps,
|
laneko
ibilbidean lanak aurreratzeko Oinez, metroz edo autobusez joaten den bitartean, bulegora joaten hastea da bulegora joateko modurik ohikoenetako bat. Eta ohikoena posta elektronikoan hastea da, gaur egun lan tresna arruntenetako bat.
|
|
|
Hiru jarduera horietako edozein dela eta, bidaia askoz ere laburragoa eta entretenigarriagoa izango da. Nola aprobetxatu
|
laneko
ibilbidea autoa gidatzean. Jende asko lanera autobusez, metroz edo trenez joaten bada ere, beste zenbaki handi batek autoz egitea aukeratzen du.
|
|
|
Debegesak Antonio Cancelo sarituko du eguenean, bere"
|
lan
ibilbide zabal eta bikaina" aintzat hartuta
|
|
|
Epaimahaiak aintzat hartu du “Canceloren ekarpen baliotsua garapen ekonomiko eta sozialaren alde, enplegua sortuz eta ingurunearen hobekuntza eta guztien ongizatea bilatuz”. Baina, batez ere, “beste enpresa eredu baten adierazgarri izan izana” aitortu dio epaimahaiak Cancelori, “mozkinak, merkatua, eraginkortasuna eta antolamendu egokia ez daudela lehian elkartasunarekin eta ardurak partekatzearekin, eta lankidetza, zintzotasuna, apaltasuna, esfortzua eta nekaezintasuna ez daudela lehian errentagarritasun ekonomikoarekin eta, batez ere, sozialarekin”. Epaimahaiak Canceloren
|
lan
ibilbide “sendoa eta koherentea” hartu du kontuan. 1969an, euskal enpresa handienetako baten sorreran parte hartu zuen, Eroski.
|
|
|
Eroskiren zuzendaritza hartu zuen eta 25 urtez egon zen bertan. Denbora horretan estatuan inoiz egon den kooperatiba handiena bihurtu zen eta banaketaren sektorean aritzen diren hiru enpresa garrantzitsuenetako bat izan zen. Bere
|
lan
ibilbideko azken urteetan, Mondragon Taldeko presidente izan zen sei urtez. 28.000 lanpostu izatetik 60.000 izatera pasa zen urte horietan.Egun, enpresen aholkularia da, hitzaldiak egiten ditu eta hainbat argitalpenetan artikuluak idazten ditu.
|
|
2016
|
|
|
Abizen aski berezia zen hura, ez arras ohikoa. Bere
|
lan
ibilbide luze eta zabalean zehar, behin baino ez zuen abizen hori topatu.
|
|
|
hedabide berriaren generoagatik edo ildoagatik? profesionalaren
|
lan
ibilbidean haustura nabarmena gertatzen bada.
|
|
|
Zure pentsioa hazten ari da Irudia: kreatista Familiako ardurek ez diete berdin eragiten gizonei eta emakumeei, familia bat nola eduki ikusten baitute beren
|
lan
ibilbidean. Seme alabak izateak emakume baten ibilbide profesionala baldintzatzen du ia beti:
|
|
|
Elkarrizketak, txisteak, lehiaketa, eskolako kontuak…, ordubeteko irratsaio osatua prestatzen dute Adunako herri eskolako kideek. Iñaki Pagola irakaslea izaten dute bidelagun prestaketa lan horietan, eta baita emanaldian bertan ere.Azken bi urteotan Adunan ari bada ere, eskola bat baino gehiago ezagutu du Iñakik bere
|
lan
ibilbidean: “Ataungo eskolan ezagutu nuen irratiaren proiektua.
|
|
|
Erortzear zegoen Otabardi baserria erosi, eta eurentzako etxebizitza antolatu zuten lehendabizi. Baserri handia da Otabardi, eta denbora behar izan zuten libre zegoen alderdiarekin zer egin erabakitzeko.Larraitzek bulego batean egiten zuen lan, eta lantegi batean aritzen zen Alfredo, “baina argi nuen ez nuela nire
|
lan
ibilbidea lantegi hartan amaitu nahi. Ez nekien zein bide egingo nuen, baina pixkanaka, Otabardin landa aterpetxea jartzeko ekimena forma hartzen hasi zen, eta aurrera egiteko erabakia hartu genuen”.
|
|
2017
|
|
|
Esaterako, aurkeztu beharreko agiriei buruzko informazio okerra jaso izan ohi duela adierazi du, eta prozesua moteltzea eta katramilatzea besterik ez duela ekarri horrek. «Epaian, esaterako, Kolonbian nituen ondasunen berri ez nuela eman jarri zuen epaileak; adierazi zuen, halaber, nire
|
lan
ibilbidearen berri ez nuela eman. Baina datu horiek ez zizkidaten eskatu auzibidea hasi nuenean.
|
|
|
Lehen atalean, kultura profesionalari egiten zaio erreferentzia zehazki. Bigarren eta hirugarren ataletan, elkarrizketetan identifikatzera heldu diren erakundeen kultura generizatuen elementuak jorratzen dira (Rutherford, 2001, Lee Gosselin eta Ann, 2011), hain zuzen,
|
lan
ibilbideen generizazioan pisuzko garrantzia dutela erakutsi duten dimentsioak.
|
|
|
Generoaren efektuaren kontzientzia enpresen barnean ekitatea helburutzat duten neurrien bidez islatzen da, gestio postuetan dauden emakumeekiko dagoen pertzepzioaren bidez edota zuzendaritzako pertsonek emakumeen
|
lan
ibilbidearen garapena eman dadinaren engaiamenduan bidez (Lee Gosselin et al., 2011)
|
|
|
Emakumeen lan aukeraketan ondorioak izateaz gain,
|
lan
ibilbidean ere ondorioak dauzka nagusi den kulturak. Lanean hasterakoan lan esparru bat aukeratu arren, ondotik eremuz aldatzera eramaten ditu emakume ugari:
|
|
|
Honakoa bi emakumeen elkarrizketan izan ezik, Xx1, ez dut ulertzen gizonen jarrera, gizona banintz ez nuke nahi hau erez, eta Xx3, bilerak luzatzeak soilik emakumeei sortzen die arazoa, bizi garen gizartean bizi garelako?. Ikerketaren helburua erakundeen kultura generizatuak emakumeen
|
lan
ibilbidean zer nolako eragina duen lantzera bideratua egonik, enpresak jendartearen parte edo eragile oso bezala ulertzeko beharrean datza ikerketaren ondorio nagusia. Halere, eztabaida zentzu zabalago batean mahain gainean jartzeko beharra ageri da, gaia gizon eta emakumeen erantzunkidetasunarekiko eremura eramanaz.
|
|
|
Zentzu honetan, emakumeen egoeran zentraturik, Acker autoreak (1990) egindako ekarpenaren ondotik egin izan diren ikerketek, erakundeen genero tipifikazioan eragiten duten hainbat elementu identifikatu dituzte. Segregazio bertikalean eragiten duten faktoreei dagokionez, emakumeak sare informaletatik at uztea, lanaldiaren lehen hamabost urteetan etenik gabeko
|
lan
ibilbidea egin behar izatea (amatasun garaiarekin maiz bat datorrena), eta lanbidearekiko erabateko debozioaren kultura dira, besteak beste, emakumeak bazterrean uztea eragiten dituzten ezaugarriak (Pochic eta Guillaume, 2007). Dena dela, erakundeen kultura generizatua bere osotasunean jasotzea ahalbidetzen duen eredu gutxi garatu dira.
|
|
|
Ingeniaritzan emakumeen presentzia eta jardunaren egoera hainbeste jorratu duen Marry autoreak (2004), lanbidean amaitu gabeko iraultza izan dela azaltzen du, batez ere enpresetako gaineko egiturei dagokionez. Izan ere ibilbide profesionalak genero aldetik markatuak egon ohi izaten dira, gizon eta emakumeek lan eremu ezberdinetan egin ohi izaten dutelako lana (obra, administrazio publikoa, bulego teknikoa e.a), eta denboran garatu ohi izaten duten
|
lan
ibilbidea ezberdina baita. Lan eremua ezberdinetan lanean aritzeaz gainera, gizonezkoak gehien ordainduak diren lan eremuetan burutu ohi izaten dute beren lan ibilbidea (Marry, 2004; Euskal Autonomi erkidego mailako ingeniari kolegioek emandako informazioa).
|
|
|
Izan ere ibilbide profesionalak genero aldetik markatuak egon ohi izaten dira, gizon eta emakumeek lan eremu ezberdinetan egin ohi izaten dutelako lana (obra, administrazio publikoa, bulego teknikoa e.a), eta denboran garatu ohi izaten duten lan ibilbidea ezberdina baita. Lan eremua ezberdinetan lanean aritzeaz gainera, gizonezkoak gehien ordainduak diren lan eremuetan burutu ohi izaten dute beren
|
lan
ibilbidea (Marry, 2004; Euskal Autonomi erkidego mailako ingeniari kolegioek emandako informazioa).
|
|
|
gizon eta emakumeek burutzen duten
|
lan
ibilbidea generoaren arabera ezberdintzen dela aintzat harturik honakoak dira ikerketa honen helburuak:
|
|
|
Eta «zenbat urte ditu?» galdera nahi baino gehiago sartzen da talde horrek egiten dituen lan elkarrizketetan. Hala ere, askotan, langile horiek beste batzuk baino produktiboagoak dira, beren esperientziari eta
|
lan
ibilbidean zehar lortu duten kualifikazioari esker. Nola ustiatu ezaugarri horiek, eta, horri esker, lana aurkitu?
|
|
|
Soldatapeko eta ordaindu gabeko lanen arteko bereizketa fisiko hori ezabatzearekin batera, mugikortasuna ere goitik behera birplanteatu da: etxetik
|
lanerako
ibilbidean oinarritutako eskema lineala albo batera utzita, herritarren benetako mugimendu beharrak kontuan hartuta funtzionatzen du gaur egun garraio publikoak, teknologia berrien bidez momentu oro ibilbidea eskaerari moldatuz. Laneguna amaitzean haurren bila pasa, haiekin baratzera joan, erosketan egin, kirola egin eta etxera.
|
|
|
Programazia Daniel Redondok zabalduko du marrazkilariaren
|
lanetik
ibilbidea egiten duen Tintazko itsasoan… branka haizeari! erakusketarekin.
|
|
2018
|
|
|
Desgaitasuna duten pertsonen lan munduratzea sustatzea xede duen Pauso Berriak programara batu da Azkoitiko Udala. Egitasmoa Gureak eta Atzegik elkarlanean garatu dute eta pertsona horiei
|
lan
ibilbidean laguntzen diete, formakuntza eta lan praktikak eskainiz. Hitzarmena medio, aste honetan hasi da Azkoitiko Udalean lanean Ander Idoeta azpeitiarra.
|
|
|
Desgaitasuna duten pertsonen lan munduratzea sustatzea xede duen Pauso Berriak programara batu da Azkoitiko Udala, erakundearen konpromiso soziala" berretsiz". Gureak eta Atzegik elkarlanean garatu duten egitasmoa da Pauso Berriak, eta zailtasunak dituzten pertsona horiei beraien
|
lan
ibilbidean laguntzea du xede, formakuntza eta lan praktikak eskainiz. Ekimenari esker, Azkoitiko udaletxean hasi da lanean 21 urteko Ander Idoeta azpeitiarra.
|
|
|
Ni han oso babestuta nengoen, zerbaiten parte izan nintzen, urte askoan gainera, eta bat batean gogorra da ez izatea ezeren parte.
|
Lan
ibilbideko gauza gogorrenetako bat izan da, baina era berean ezinbestekoa hazteko, familiaren babesetik hegan egitea bezala. Oso horrela sentitzen dut.
|
|
|
Haren iritzian, emakumeek egunen batean hezkuntzarako aukera berbera izan eta, beraz, dirua irabazteko boterea eskuratzen badute ere, eta egunen batean ezkontza erreformatzen bada ere senarrak ez daitezen gehiago izan legearen baimena duten esklabo ugazabak, emakumeek, emazte bihurtzean, etxean geratzea hautatuko dute, senarrak babestuta. Modu esplizituan berdindu zituen emakumeek ezkontza hautatzea eta gizonek
|
lan
ibilbidea hautatzea. Haren ustez, emakume batek, ezkontzen denean eta etxe bat eta familia bat zaindu beharra duenean, uko egingo die zaintza horren, eskakizunekin bateragarri ez diren?
|
|
|
Kazetaria. Prentsa idatzian egin du
|
lan
ibilbidearen zatirik handiena, Euskaldunon Egunkaria n aurrena, Berria n ondoren. Hortxe dihardu egun. Gizarte gaien jira bueltan aritu da gehienetan.
|
|
|
60 hamarkadetako kultur berpizkundea Oñatin nola bizi izan den hartuko dute ardatz ekainaren hasierako astean egingo dituzten ekitaldietan. Bere
|
lan
ibilbidea www.jerardoelortza.eus atarian hasi dira biltzen. Garbiñe Garai, Jotxo Larrañaga, Ander Lizarralde eta Irantzu Elortza ari dira lan hori egiten.
|
|
|
Beste hainbat testu labur ere jasota dauka. Ikerlari bat urtetako
|
lanaren
ibilbidea behatzean bezala sentitzen da: elementu bakoitzaren inguruko xehetasun, iturburu eta ondorioak gogoratu ahala, ikerketak urratsez urrats aurrera nola egin duen errepasatzen.
|
|
2019
|
|
|
Baina gehienek lana uzten dute. Iduriz, orain ofizio honetako
|
lan
ibilbidea bost urtekoa da gehienez, gero beste zerbait egiten dute.
|
|
|
Gaur egungo krisiaren aurreko higiezinen boomarekin batera, jende asko iritsi zen landa eremura: batzuk hirian jaiotakoak ziren eta beste batzuk, berriz, landatik urrun
|
lan
ibilbidea egin ondoren itzulitakoak. Etxe berri bakoitzaren inguruan lorategi bat egiten zuten.
|
|
|
Plastikozko aulkian eseri da; txamarra, poltsa erraldoia alboko eserlekuan utzi, badaezpada, eta eskatu ez arren, titulu eta ikastaro guztien fotokopiak,
|
lan
ibilbidea, dakartza bertan?
|
|
|
Emakumearen lorpen profesionalak epaitu eta horretan oinarriturik haren etorkizunari igarri nahi diogunean, begi bistan izan behar ditugu egitate horiek guztiak. Nekezko egoera batetik abiaturik ekiten dio emakumeak
|
lan
ibilbideari, feminitateak tradizioz ekarri ohi dituen kargek zamaturik. Zirkunstantzia objektiboak ere ez zaizkio lagungarriak.
|
|
|
esana dut neska nerabeaz ari nintzelarik, baina berriro heldu behar diogu gai horri, are zehatzago. Ikasten ari den garaian,
|
lan
ibilbidearen hasierako urte erabakigarri horietan, normalean emakumeak ez du modurik izaten aukerez ondo baliatzeko: askok aurrerantzean ere eraman dute gaizki hasi izanaren zama.
|
|
|
Emakumeak konprenitu beharra dauka trukeetan kontuan hartzen dela eskainitako salgaiak zer balio duen eroslearentzat, eta ez saltzailearentzat, funtsezko lege bat da ekonomia politikoan?: ...riz, emakumearen existentziaren zentzua eta justifikazioa da; horrenbestez, trukea ez da egiten kalitate bereko bi objekturen artean; desberdintasun horren erakusgarri nabarmena da elkarrekin igarotzen duten denborak ez izatea balio bera batentzat eta bestearentzat, nahiz eta denbora bera dela dirudien, engainagarriro?; gizonak, maite duen emakumearekin igarotzen duen gaualdian, egin zezakeen bere
|
lan
ibilbidearen probetxurako lan bat, edo adiskideekin egon, harremanak landu, entretenitu; gizartean ondo txertaturiko gizonarentzat, ondasun positibo bat da denbora: dirua, izen ona, plazera.
|
|
|
Badu esperantza noizbait libratuko dela bere buruaz arduratu beharretik, eta beldur da, orobat, ez ote dion esperantza horri uko egin, ardura hori bere eginez: esperantza horrek eta beldur horrek bat egin eta eragotzi egiten diote buru belarri lotzea ikasketei,
|
lan
ibilbideari.
|
|
|
Xede baten atzetik ausarki abiatuz gero, hortxe egoten da desilusioaren arriskua, baina espero gabeko emaitzak ere erdiesten dira; zuhurtziak, ordea, erdipurdikeriara kondenatzen du. Emakumeak oso gutxitan agertzen du abenturarako eta alferreko esperientzietarako grina, jakin min eskuzabala;?
|
lan
ibilbide bat osatu, nahian ibiltzen da, beste batzuek zoriontasun bat eratzen duten gisa berean; unibertso maskulinoak menderatua, setiatua dago, eta ez du haren sabaia zulatzeko ausardiarik, ez da irrikaz galtzen bere proiektuetan; oraindik ere, ekinaldi immanentetzat jotzen du bere bizitza:
|
|
|
Badago kontuok ez dagozkion emakume kategoria bat: multzo horretakoei
|
lan
ibilbideak sendotu egiten die feminitatearen berrespena, eta ez ukatu; halaxe gertatzen zaie aktoreei, dantzariei, kantariei: adierazpide artistikoaren bitartez gainditu nahi dituzte berek osatzen duten egitatea bera.
|
|
|
horietaz, zeinentzat, ospea lortzeko? bitarteko hutsak baitira zinema eta antzerkia, eta ospea, berriz, gizonen besoetan erabiltzeko moduko kapitala; arrunt tentagarria da gizasemeen babesak ematen duen erosotasuna baldin konparatzen bada
|
lan
ibilbide baten arriskuekin eta egiazko lan ororen gogortasunarekin. Destino femenino bat nahi izatea, senarra, etxea, haurra?
|
|
|
Abadetza utziz geroztik, Manuel Berazaren
|
lan
ibilbide guztia kooperatibismoaren mugimenduarekin doa lotuta. 1977an Mondragon korporazioko kooperatiben munduan murgildu zen, eta lehenbizi automozio arloko Fagor Ederlan lantegiko hautaketa departamenduan jardun zuen.
|
|
|
Nire
|
lan
ibilbidea galdu dut, nire harremana, nire etxea axola zidan guztia.
|
|
2020
|
|
|
Euren
|
lan
ibilbideetan erabili zituzten estiloak eta egin zituzten lanak ezagututa, bien artean eztabaidak eta gatazkak sortzeko posibilitate handiak aurreikus zitezkeen, baina primeran konpondu ziren eta dekorazioaren gaia eta inspirazioan bat etorri ziren hasiera hasieratik: Las Vegaseko kasino kitschenak izango zituzten buruan.
|
|
|
Genero desberdintasunak
|
lan
ibilbidean
|
|
|
|
Lan
ibilbide luzeko musikariak oraindik prestakuntza prozesuan dauden musikariekin elkartzen ditu Iruña Jazz Big Bandek.Beren ibilbide laburrean, honako leku hauetan aurkeztu ahal izan dute beren proiektua: Nafarroako Arteen Azoka 948 Merkatuan; Civivox Jus La Rochan Pamplona Swing dantza elkartearekin batera; El Bardo Escaldaon, Count Basie ren omenaldian, Ramón Cardorekin batera; Zangozan Ilja Reijngoud en musikariarekin batera.
|
|
|
Bilera horretan, gainera, beste gai batzuk ere jorratu ziren. Migrazio Politiken Zuzendaritza Nagusiak eskatu zuen prestakuntza eta
|
lan
ibilbideak erraztuko dizkieten neurriak aztertzeko Nafarroan bakarrik dauden adingabe gisa sartu ondoren adin nagusitasuna betetzen duten gazte migratzaileei. " Gaur egun indarrean dauden oztopo administratiboak murriztea planteatzen dugu, gazte horiek Nafarroan erabat integratu daitezen, prestakuntza amaitu dezaten eta lan merkatuan sartu ahal izan daitezen", azaldu du Ruiz de Irizarrek.
|
|
|
Begoña Perez Eransus NUP Nafarroako Unibertsitate Publikoko Soziologia eta Gizarte Laneko irakasleak azaldu du" kapitalaren ituna" deitzen dion horren barne dinamika. Gerraosteko lehen hamarkadetan enplegua nabarmen hazi zenez, gizonezko gehienek
|
lan
ibilbide jarraituak eta finkoak zeuzkaten. " Soldata industrialak egonkorrak eta handiak zirenean, etxeko ekonomia bideragarria zen lansari bakarrarekin, eta, familia tradizionalaren eredua nagusi izanik, emakumeak haurren eta nagusien zaintza lanez arduratzen ziren".
|
|
|
arrisku handiagoa daukate bakarrik eta diru sarrera txikiekin amaitzeko. " Zahartzen ari diren pertsona banandu edo dibortziatu askok, emakumeen kasuan bereziki,
|
lan
ibilbide motzagoak eta etenduraz beteak dauzkate, eta Gizarte Segurantzan kotizazio txikiagoak egin dituzte soldata apalagoak izan dituztelako, zeren sektore feminizatuek lan kalitate eskasagoa izaten dute. Horren guztiaren ondorioz, jada emakume batzuk pentsio apalagoekin hasi dira erretiroa hartzen, eta etorkizunean baliteke gehiago izatea".
|
|
|
Begoña Perez Eransus NUPeko irakasleak lan merkatuaren egoerarekin lotu du: " Gobernuak jabetzen dira herritar guztiek dutela
|
lan
ibilbide luzerik eta egonkorrik izan. Beraz, herrialde batzuek pentsio publiko minimo asistentzial bat ziurtatzen dute zergen bidez. Gero, herrialde horietako batzuetan norberak erabaki dezake nola hobetu pentsio publiko asistentziala:
|
|
|
Larrarte Telletxea, Joanmari (Hernani, 1967)
|
Lan
ibilbidea euskarari lotuta egin du, AEKn 1987an hasi zenetik. Euskaldunon Egunkarian aritu ondoren, Berria egunkariko kontseilari ordezkaria izan zen.
|
|
|
Paula Kasares Corrales (Iruñea, 1969). Soziolinguistika arloan garatu du ikasketa eta
|
lan
ibilbidea. Doktorea da eta graduak nahiz graduondoak euskal filologian, antropologian eta hizkuntza plangintzan burutu ditu.
|
|
|
Orain arte aipatutako ezaugarriak garrantzitsuak badira ere, ezinbestean estrategia sistematizatuak abian jartzea lortu behar da, eta horretarako, mentoretzaprogramak guztiz baliagarriak dira. Hain zuzen ere, formatutako eta konprometitutako mentoreen bidez soilik lor baitaiteke irakasleei
|
lan
ibilbideko lehen urteetan benetako prestakuntza eskaintzea (Vonk, 1996).
|