|
2008
|
|
|
Gizarte zerbitzuetako ehunka langile bildu zen atzo, Gasteizko hirigunean,
|
lan
baldintza duinak eskatzeko, batasun sindikalak deituta. Gasteizko gizarte eragileek ere bat egin zuten deialdiarekin, eta Arabako Foru Aldundiaren aurrean egindako elkarretaratzean eta manifestazioan izan ziren.
|
|
2009
|
|
|
Baina garrantzitsua da ikustea enplegu erregulazio horiek ezin direla lantokiz lantoki soilik borroka eginez gelditu. Horregatik, kapitalisten aurkako erantzun onena enplegu erregulazioak dituzten lantokietako langileen borrokan elkartzea da, lanpostuen eta
|
lan
baldintza duinen alde langile klase osoaren batasuna bultzatuz.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak lehia librea zaintzeko erakundeak sortu zituenez, hura egiten dute erantzule. Jaurlaritzak oztopatu egin nahi du
|
lan
baldintza duinen alde eta prekarietatearen kontra urteetan egindako lan sindikala.
|
|
|
Hiruk egindako delitu bakarra hau izan zen: herri honetako garraiolari autonomoentzat
|
lan
baldintza duinak aldarrikatzea, eta garraiolariek ezin dutela euren eta errepideko beste erabiltzaileen segurtasuna arriskatuz lan egin ohartaraztea.
|
|
|
Krisitik ateratzeko, zerga sistema justuagoa eta
|
lan
baldintza duinak proposatu dituzte Oiartzungo ekitaldi batean
|
|
|
Krisia ere izan du hizpide. Zerga sistema justuagoa eta
|
lan
baldintza duinak aldarrikatu dituzte krisitik ateratzeko. Eta beste eredu ekonomiko bat ere bai.
|
|
|
Bertokoen baldintza berberetan kontratatzea eta lan poltsa bat eratzea adostu ostean, mobilizazioak bertan behera utzi zituzten. ELAk, baina, uste du hala ere ez direla
|
lan
baldintza duinak bermatzen, eta akordioak desmobilizatzeko baino ez duela balio. Zoritxarrez, euskal lan merkatuan ere prekarietatea oso zabaldua dago; lan arazo bat da, ez jatorri arazoa.
|
|
|
Geroari begira, lanbidearen ezagutza aitortzea eta
|
lan
baldintza duinak lortu behar direla aldarrikatzen dute. Baina Frantziak, denbora berean, 2005ean onartutako legea urratzen du.
|
|
|
Arazoa, alabaina, aldaketak egiteko borondate politikoaren falta da, Osalanen aldetik ere. Azken finean,
|
lan
baldintza duinagoak onartzea, patronalaren aurka joatea litzatekeela dio, eta haren ustez, Patxi Lopezen gobernuak ez du hori egin nahi.
|
|
2011
|
|
|
Partzuergoko langileek elkarretaratzea egin zuten atzo, Eibarren (Gipuzkoa) dituzten lan baldintzak salatzeko. Langileek hilabeteak daramatzate protestan,
|
lan
baldintza duinagoak eskatuz. Atzokoan partzuergoaren egoitzaren atarian egin zuten protesta.
|
|
2012
|
|
|
Hango ekoizleei ez zaie bizitzeko iristen». Horri aurre egiteko, bidezko soldata eta
|
lan
baldintza duinekin ekoizten diren produktuek osatzen dute bidezko merkataritza. Nazioartean ezarrita dauden beste hainbat irizpide ere bete behar dituzte:
|
|
2016
|
|
|
Batez beste bertan lanean hamar urte daramatzaten 35 langilek amaitu dute lanuztea, eta, ondorioz, ekainaren 7an zabaltzekoa zen Eskultura Hiperrealista udako erakusketa nagusia gaurtik aurrera ikusi da.Argiak ziren greba egiteko motiboak eta langileen eskariak, eta greba bukatzeko arrazoiak ere halakoak izan dira:
|
lan
baldintza duinak nahi zituzten, eta lortu dituzte. Hala azaldu zuten atzo, lankideek babestuta, haien izenean aritu ziren Betitxe Saituak eta ELAko Juan Jose Capetillok.
|
|
2017
|
|
|
Horrek belaunaldi oso bat markatu zuela nabarmendu zuen.Juan Mari Olanoren hitzekin amaitu zen ekitaldia. Hark adierazi zuen 1977an amnistia hitzak, besteak beste, esan nahi zuela «askatasuna, demokrazia,
|
lan
baldintza duinak eta euskaraz bizi ahal izatea», eta horren guztiaren defentsan «herri oso bat» kalera irten zela. Euskal presoen aldeko borroka estrategia zabalago batekin lotu zuen.
|
|
2020
|
|
|
«Deskribatu dugun testuinguru honetan ez badago greba orokorrerako arrazoirik, ez dugu ulertzen zer rol jokatu behar dugun sindikatuok. Gure asmoa da lantokiak astintzea enplegua bermatzeko eta langileei
|
lan
baldintza duinak emateko».
|
|
|
sortzaileak gu zaintzen ari diren bezala zaintzen ote dituen komunitateak eurak. Komunitatean topatuko al ditugun kultur sorkuntzak eskuratzeko bide berriak, sortzaileek euren
|
lana
baldintza duinetan egin ahal izan dezaten. Edo, azokak zabaltzera Jaurlaritza bultzatu dugun moduan, bultzatuko al ditugun Euskal Herriko hiru administrazioetako arduradunak euskara eta euskal kulturarekiko dagokien ardura hartzera.
|
|
|
Gipuzkoako zahar etxeetakoak bezala, Bizkaiko etxez etxeko langileak ere greban izan ziren atzo,
|
lan
baldintza duinak eskatzeko. Gaur ere segituko dute, ELA, LAB eta UGT sindikatuek deituta; eta kalea hartuko dute, Arriagan.
|
|
|
Elecnorreko langileek hilabete daramate greban
|
lan
baldintza duinen alde
|
|
2021
|
|
|
Urrats garrantzitsuak egiten ari gara, eta probintzia hitzarmen bat negoziatzeko eta adosteko gaitasuna duen patronal bat sortzetik hurbilago gaude. Egoitza pribatu guztiek, handiek eta txikiek, gure lurraldearen errealitaterako
|
lan
baldintza duinak eta egokiak izan behar dituzte. Eta baldintza duin horiek probintzia hitzarmen batekin lortuko dira.
|
|
|
Dena den, lanean segitu dutela ohartarazi du. «Mobilizazioekin eta langileen greba mugagabearekin jarraitzeko apustu argiari esker lortu da garaipen hau, eta horrek erakutsi du borroka dela bide bakarra lanpostuak eta
|
lan
baldintza duinak defendatzeko».
|
|
|
Ziur gaude hemendik aurrera ezinbesteko sektore guztiei (supermerkatuko langileei, nekazariei, zaintzaileei)
|
lan
baldintza duinak bermatuko zaizkiela; haur eskola publiko gehiago egongo direla; sukaldeak eskola jantokietara itzuliko direla; adinekoen egoitzak eta etxez etxeko laguntza zerbitzuak (ber) udalekotuko direla; etxebizitza publiko alokagaien kopurua handituko dela; klausula sozial eta ekologikoak aplikatuko direla kontratu publikoetan; erreforma fiskala egingo dela Petronorrek, Iberdrolak, BBVAk.....
|
|
|
Azkueren ustez, «erabaki politikoak» daude salaketen atzean, «Eusko Jaurlaritzak eta Urkullu lehendakariak borroka sindikalarekin zerikusia duten ekintza oro kriminalizatu nahi dute». Epaitegiaren aurrean eginiko adierazpenetan lanpostuengatik eta
|
lan
baldintza duinengatik borrokatzea «eskubide bat» dela nabarmendu zuen, eta, besteak beste, Tubacexeko edota ITP PCBko langileak «egurtuak» izan direla gogoratu.
|
|
|
Hori dela eta, administrazio publikoei eskatu diete lehiaketetarako baldintza agirietan kontuan har ditzatela «sektorearen berezitasunak eta teknikarien errealitatea». Hala, proposatu dute espazio eszenikoen behar teknikoak asetzeko gai diren «gutxieneko lantaldeak» ziurta ditzatela, enpresa azpikontratatuek langileei egutegia eman ahal izateko, eta
|
lan
baldintza duinak ezarri ahal izateko.
|
|
|
Nafarroako Gobernuari, Iruñeko Udalari eta gainerako erakundeei exijitu diete «inplika» daitezela,
|
lan
baldintza duinak lortzeko. «Administrazioa edo haren mendeko erakundeak dira enpresak eta teknikariak kontratatzeko eragile nagusiak, eta beren gain hartu behar dute gai horretan duten erantzukizuna».
|
|
|
Politika ulertzeko modu horrek uste du gehiengoak beti alderdien arabera neurtzen direla. Berdin du eutanasiaren aldeko gehiengoa izan, etxebizitza eskubidearen aldekoa,
|
lan
baldintza duinen aldekoa edo independentziaren aldekoa izan. Edozein subjektu politiko alderdi politikoetara makurtzen du.
|
|
|
Administrazio lanetan ari direnek jendaurrean egiten dute lan erabat, eta zuzenean jarduten dute beren herriko/ auzoko pazienteekin. Gustuko dute lan hori, eta
|
lan
baldintza duinetan egin lukete, baina gaur egun ez dute horrelakorik.
|
|
|
«Interes kapitalisten edo alderdikoien aurrean», blindatutako zaintza sistema galdegin zuten sindikatuek, eta horretarako hainbat eskaera egin zituzten: langile guztiak publikoak izatea; ratio nahikoekin zaintza hurbila bermatzea;
|
lan
baldintza duinak izatea; benetako neurriak hartzea genero arrakala ezabatzeko; laneko osasuna bermatzeko neurri eraginkorrak abiatzea; eta langileentzako «erreparazio emozionalerako plan bat» eratzea, pandemiak utziko dituen ondorioak hein batean arintzeko.
|
|
|
Egoerari irtenbide bat emateko, argi dute «orain inoiz baino gehiago» herritarrek elkarrekin egon behar dutela, eta borroka «kolektiboa» izan behar dela. Uste dute «kalitatezko zerbitzu publiko baten aldeko» urratsak egin behar direla, besteak beste pentsio eta
|
lan
baldintza duinak erdiesteko; funtsean, bizitzak erdigunean jartzeko aldarria izan zuten oinarri. «Gaurko borrokak datozen belaunaldientzako lorpenak dira; memoria gara, ondare antifaxista haren alabak, seme alabak, bilobak gara».
|
|
|
Sindikatuaren arabera, espetxe ereduak «publikoa, modernoagoa eta gizatiarragoa» izateaz gain, «presoen eskubide guztiak errespetatu» eta «langileen
|
lan
baldintza duinak bermatu» ditu. Baina Jaurlaritzak proposatutako neurrietan «gabezia larriak» daudela adierazi du:
|
|
2022
|
|
|
Euskal Herriko pentsiodun eta langile orori luzatu diete kaleak betetzeko deia pentsiodunek: «Pentsio publiko duin eta nahikoak, soldata eta
|
lan
baldintza duinak, eta kalitatezko zerbitzu publiko unibertsalak bermatzea aldarrikatu nahi dugu».
|
|
|
|
Lan
baldintza duinen alde
|
|
|
Euskal Herriko pentsiodun eta langile orori egin dio kaleak betetzeko deia Pentsiodunen Mugimenduak larunbat honetarako: «Pentsio publiko duin eta nahikoak, soldata eta
|
lan
baldintza duinak, eta kalitatezko zerbitzu publiko unibertsalak bermatu daitezela aldarrikatu nahi dugu kalean».
|
|
|
Beraz, ELAk greba mugagabea deitu du bihartik aurrera, eta Euskalteli eta DHL enpresari eskatzen die langile guztien enplegua eta
|
lan
baldintza duinak bermatu ditzala.
|
|
|
Hala azaldu du Ainara Elorza langileak: «Gurea bezalako eskualde batentzat enplegua izatea garrantzitsua da, baina are funtsezkoagoa da
|
lan
baldintza duinak izatea. Bizi garenoi bertan jarraitzea ahalbidetzen digulako, edota, akaso, bizilagun berriak erakar ditzakeelako».
|
|
|
Galdutakoei baino garrantzi handiagoa ematen diet irabazitakoei. Jendeak
|
lan
baldintza duinak izan ditzan borrokatu gara, eta, batez ere, lanpostu finkoen alde egin dugu. Euskararen alde ere asko borrokatu gara, eta, horri lotuta, gogorra izan zen 2014ko oposizioen harira bizi izan genuena.
|
|
|
Sindikatuak dio «antolakuntza eta mobilizazio gaitasunaren araberakoa» dela langileen indarra patronala mugatzeko. «Zenbat eta borroka gehiago egin, orduan eta lanpostu gutxiago suntsitzen dira,
|
lan
baldintzak duinagoak dira, eta lan baldintzak eguneratuak dituzten langileen kopurua igo egiten da». Beraz, konfrontazioaren estrategian aurrera egingo du LABek, eta grebari lehentasuna emango dio:
|
|
|
Langileentzako
|
lan
baldintza duinak eskatzeko atera dira kalera. Besteak beste, lan kargak murrizteko eta behin behinekotasun tasa" altuarekin" amaitzeko eskatu dute.@berria pic.twitter.com/Fx6O7FWolz
|
|
|
Ez soilik inbertsioei buruz hitz egiteko, baita lan baldintzei buruz hitz egiteko ere. Langileek
|
lan
baldintza duinak nahi dituzte, datozen urteetan izango dituzten beharretara egokituko direnak».
|
|
|
Izan ere, sindikatuak ez du bat egiten aurreproiektuaren zirriborroarekin. Uste du legeak tresna izan behar duela
|
lan
baldintza duinak izango dituen euskal eskola publiko burujabea eta inklusiboa eraikitzeko.
|
|
|
Artolazabalek zahar etxeetako langileei adierazitako esker ona ratio handiagoekin demostratzeko eskatu dio: «Zaintza krisi betean gaude, Berdintasun sailburu ere bazara, eta zure sailaren barruan dauden hainbat elementu zentralak dira kalitatezko arreta eta
|
lan
baldintza duinak bermatzeko».
|
|
|
Gipuzkoako adinduen egoitzetako langileek urteak daramatzate hitzarmen baten alde grebak egiten, bi helburu argirekin:
|
lan
baldintzak duinak lortzea eta sektore feminizatu eta prekarizatu horri gizartean behar duen lekua eta aintzatespena ematea. Azken hilabetean, UGTk, %8ko ordezkaritzarekin, hitzarmena gutxiengoan sinatu zuen.
|
|
2023
|
|
|
Sektoreko hitzarmena da lan baldintzak arautzen dituen beharrezko esparrua, bai eta enpresen eta sektore bateko langileen arteko harremanak ere. Funtsezko tresna da
|
lan
baldintza duinak ziurtatzeko.
|
|
|
Sare publikoa indartze aldera, zenbait neurri proposatu ditu plataformako ordezkariak: «Lantaldea egonkortu behar da, paziente bakoitzak mediku edo erizain bera ikus dezan artatzen duten bakoitzean;
|
lan
baldintza duinak behar dira osasun arloko langileek ez dezaten alde egin; eta horrek guztiak eskatzen du osasun sistemaren eta, bereziki, lehen mailako arretaren aurrekontua handitzea, kalitatezko arta presentziala bermatzeko».
|
|
|
Otsailaren 15eko grebaren «arrakasta» ere nabarmendu dute Osasunbideko sindikatuek: «Iruñeko kaleak bete zituzten Osasunbideko eta foru administrazioko milaka langilek eta zerbitzu publikoen defentsan engaiatutako herritar ugarik,
|
lan
baldintza duinak eskatzeko». Eguerdian Nafarroako Gobernuaren egoitza nagusiaren aurrean eginiko elkarretaratzea eta arratsaldeko manifestazioa «masiboak» izan zirela nabarmendu du intersindikalak, «eta hori izan zen greba egunaren arrakastaren seinale nagusia».
|
|
|
Hitzarmen berrirako
|
lan
baldintza duinak eskatzen dituzte. Soldatari dagokionez, KPIaren araberako igoerak nahi dituzte, onartezina zaielako negoziazioaren ondoren langileak «lehenago baino pobreago» izatea.
|
|
|
Segurtasuna da benetan euskal herritarrok gehien kezkatzen gaituena? Segurtasunaz ari direnean, zergatik ez dira gauez etxera lasai itzultzeaz,
|
lan
baldintza duinak izateaz ala etxe-bizitzaren eskuragarritasunaz mintzo. Nolakoa da maite dugun herria?
|
|
|
Atzegin
|
lan
baldintza duinak merezi dituzte
|
|
|
Horrez gain, planteatutako sistemaren eta osasun sistema publiko eta kalitatezkoaren lotura ere azpimarratu du: «Arlo publikotik finantzaketa eta kalitatea bermatu behar dira, eta profesionalizatutako zaintza
|
lanak
baldintza duinetan egiten ahal direla ziurtatu behar da».
|
|
|
Langileen arabera, diputazioarekin hitzarmena sinatuta zegoen, baina momentu batetik bestera aldatu diete adostutakoa.
|
Lan
baldintza duinak lortu arte mobilizatzen jarraituko dutela aipatu dute: «Ezin dugu berdin jarraitu».
|
|
|
7 Beharrezkoa da, hartara, enpresetan aldaketa kulturalak eta antolamendukoak egitea, eta horrek esan nahi du egokitzapen nabarmena egin behar dela enpresa jabeen eta langileen arteko harreman eredu tradizionalean, proiektu komun bat eratzeko helburuarekin. Proiektu horrek eragin positiboa izan behar du, bai enpresaren lehiakortasunari eta harentzat balioa sortzeari dagokionez, bai tartean diren pertsona guztientzat soldata eta
|
lan
baldintza duinak lortzeari dagokionez ere.
|
|
|
Agroekologiaren nekazaritza eredua bioekologikoa da, eta irizpide hauei erreparatzen die: bertako ekoizpena, bertako kontsumorako; elikadura burujabetza; bide motzeko banaketa kanalak eta gertutasuneko harremanak;
|
lan
baldintza duinak baserritarrentzat eta haien langileentzat; laborarien erabakitzeko gaitasuna, ekoizpenean, eraldaketan eta salmentan; ingurumena zaintzea; eta materiaren zikloak kudeatzea, birziklatzea.
|
|
|
Laugarrenik, zaintza zerbitzuek hurbilekoak izan behar dutela eta erabiltzaileek erabakitzeko gaitasuna izan behar dutela. Bosgarrenik, zaintzako langileen
|
lan
baldintzek duinak izan behar dutela. Eta, amaitzeko, zaintzan diharduten etxeko langileak zaintzaile profesional gisa aitortu behar direla, eta horiek «berehala» sartu behar direla Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorrean.
|
|
|
Zientzia:
|
lan
baldintza duinak, ez maratoiak
|
|
|
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan zientziak eta ikerkuntzak aurrera egin dezan beharrezkoa da
|
lan
baldintza duinak izatea: gure ikertzaile bokazioa bertan garatu nahi dugu, baina horretarako sektorera egokitutako lan hitzarmen bat behar dugu.
|